CÁC

1. CÁC: 閣 Cái lầu, cái gác.

Thí dụ: Các Ðằng, Các lân.

2. CÁC: 各 Mỗi người, mọi người, mỗi cái, mọi cái.

Thí dụ: Các tư kỳ phận, Các tư kỳ sự.

Các Ðằng

閣滕

A: Ðằng Vương Palace.

P: Palais de Ðằng Vương.

Các: Cái lầu, cái gác. Ðằng: Ðằng Vương. Ðường Cao Tổ Lý Uyên phong cho con là Lý Nguyên Anh tước Ðằng Vương, làm Thứ Sử ở Hàng Châu.

Các Ðằng là tòa nhà lầu của Ðằng Vương, gọi đầy đủ là Ðằng Vương Các. Ðây là một công trình kiến trúc nổi tiếng đẹp đẽ, xây dựng bên cửa sông Chương giang, quận Nam Xương, tỉnh Giang Tây, nước Tàu.

Theo truyện Vương Bột đời Ðường, sau khi làm bài hịch ca tụng đá gà (Ðấu kê hịch) cho hai vị Vương tử Bái Vương Hiền và Chu Vương Hiển, Vương Bột bị Ðường Cao Tông quở trách tại sao không cản ngăn việc đá gà mà còn làm bài hịch ca tụng đá gà, nên vua giận, đuổi Vương Bột đi khỏi kinh thành.

Vương Bột buồn bã, mướn thuyền đi thăm thân phụ đang làm Thứ Sử Giao Châu. Vì sóng to gió lớn nên thuyền phải dừng lại, đậu tại chơn núi Mã Ðương. Ðêm ấy trời quang đãng, trăng thu vằng vặc, Vương Bột lên bờ ngắm xem cảnh vật, bỗng thấy một cụ già râu tóc bạc phơ đang ngồi trên một tảng đá, vẫy Bột đến mà nói rằng:

- Cậu sao không đến Ðằng Vương Các? Sáng ngày mai là Tết Trùng Dương, ở Ðằng Vương Các có tiệc lớn, nếu cậu đến dự, chỉ cần làm một bài văn cũng đủ để tên tuổi với đời hơn là làm Ðấu kê hịch mà bị phạt.

Vương Bột thưa rằng:

- Từ đây đến Ðằng Vương Các ở Hàng Châu có đến sáu bảy trăm dặm đường, há một tối mà đến đó được sao?

Cụ già liền đáp: - Cả thủy phủ của vùng Trung nguyên nầy đều do ta cai quản. Nếu cậu quyết chí, ta giúp cậu một cơn gió đưa thuyền đi đến Hàng Châu ngay tối nay.

Vương Bột liền chấp tay tạ ơn. Bỗng chẳng thấy Cụ già đâu nữa, Bột biết là chàng may mắn được Thần Tiên giúp đỡ, nên liền trở về thuyền, ra lệnh tức khắc nhổ neo, căng buồm đi Hàng Châu ngay. Gió mát đẩy buồm, thuyền đi nhanh như tên bắn, chẳng bao lâu thì tới Hàng Châu, tất cả phu thuyền đều hết sức kinh ngạc. Bột rất lấy làm đắc ý.

Lúc nầy Vũ Văn Quân vừa thôi giữ chức Châu Mục Giang Châu, nhân biết Ðô Ðốc Diêm Bá Tự có người con rể là Ngô Tử Chương, một bậc thiếu niên anh tuấn, vốn đã làm sẵn văn bài, mong để phô trương, nên Vũ Văn Quân tổ chức một Hội thơ văn tại Ðằng Vương Các, mời những người có văn tài đến dự để Ngô Tử Chương trổ tài làm hài lòng quan Ðô Ðốc.

Vương Bột trước đây có quen biết Vũ Văn Quân, nên Bột liền đến viếng, được Quân mời dự tiệc tại Ðằng Vương Các.

Sau khi cùng các thiếu niên khác vái chào, Bột liền ngồi xuống ghế. Vì Bột nhỏ tuổi nhất, mới 14 tuổi, nên phải ngồi ở cuối bàn tiệc. Ðàn sáo rộn ràng, rượu được vài tuần thì Vũ Văn Quân lên tiếng nói rằng:

- Nhớ xưa Ðằng Vương Lý Nguyên Anh đánh Ðông dẹp Bắc, gây dựng công nghiệp vẻ vang một đời, sau làm Thứ Sử vùng nầy, dưới chăn dân, trên kính kẻ sĩ, trăm họ chưa quên đức tốt, nên mới xây gác Ðằng Vương để làm dấu tích lưu niệm. Nhưng chỉ tiếc danh thắng bậc nầy mà chưa có người hiền tài làm một bài văn hay, tạc vào bia đá, cho cảnh thêm toàn bích. Nay nhân bữa tiệc hội tụ các anh tài, xin hãy trổ hết anh hoa, ghi lại chuyện nầy, liệu có nên chăng?

Vũ Văn Quân nói rồi liền sai kẻ tả hữu đem văn phòng tứ bảo đến cho mỗi người. Ai nấy đều ngầm hiểu là việc nầy sắp sẵn cho Ngô Tử Chương trổ tài, nên dùng lời lẽ khác nhau mà từ tạ. Riêng Vương Bột, vì mới đến nên không biết và cũng nổi tánh khí anh hùng, cũng muốn thi thố tài năng, liền nhận lãnh giấy mực, mọi người thấy vậy đều ái náy giùm cho.

Diêm Bá Tự trong lòng thầm nghĩ: Nực cười thay cho kẻ thiếu niên chẳng thấu lẽ đời! Hãy xem hắn thi thố ra sao? Liền ra lịnh cho một viên lại đến đứng cạnh Vương Bột, xem Bột viết được câu nào thì báo vào trong.

Vương Bột trải tờ giấy lên mặt bàn, cầm bút viết ngay:

Diêm Bá Tự nghe xong, hết sức kinh ngạc, khen rằng:

- Thằng bé nầy hay lạ! Thật là Thiên tài! Mau đem chén lớn ra đây, rót thêm hứng cho văn thi nào.

Lát sau, bài văn của Vương Bột viết xong, tả hữu đọc to lên cho mọi người nghe, ai nấy đều khen ngợi.

Bỗng Ngô Tử Chương đứng lên nói:

- Bài văn nầy đâu phải xuất phát từ đại tài của Vương huynh, mà lại là sự giả mạo, nếu không tin thì Tử Chương xin đọc lại, một chữ cũng không sai.

Mọi người hết sức kinh ngạc. Tử Chương liền đọc một mạch từ đầu đến cuối bài văn của Vương Bột không sót chữ nào. Ðọc xong, Tử Chương nói:

- Vậy xin các Ngài xét cho.

Ai nấy đều sợ hãi, không biết xử trí ra sao.

Bỗng Vương Bột lên tiếng nói:

-Ngô huynh có trí nhớ thật phi thường, đọc qua là nhớ liền, không sót một chữ. Nhưng sau bài văn, tiểu đệ còn một bài thơ nữa, không rõ Ngô huynh có đọc được không?

Ngô Tử Chương không biết trả lời làm sao, đành xấu hổ ngồi xuống. Vương Bột liền viết một mạch xong bài thơ:

Diêm Bá Tự và Vũ Văn Quân xem xong đều hết lời ca ngợi từng câu từng chữ của bài văn, liền tặng thưởng ngay cho Vương Bột 500 tấm lụa.

Tài danh của Vương Bột từ đó càng ngày càng nổi. Về sau, Vương Bột cưới được vợ giàu, và được vua gọi trở về ban cho tước lộc vinh hiển.

Ðời sau, Tô Ðông Pha đọc lại chuyện nầy, cảm tác viết ra câu thơ: "Thời lai phong tống Ðằng Vương Các.", nghĩa là: Thời vận đến thì gió đưa tới gác Ðằng Vương.

Từ điển tích trên, các thành ngữ sau đây: Các Ðằng, Gác Ðằng, gió Ðằng, duyên Ðằng, . . . đều chỉ cơ hội thuận lợi may mắn đưa tới để tạo nên sự nghiệp vẻ vang hiển hách.

GHI CHÚ:

Phân biệt: Các Ðằng và Cát đằng.

- Các Ðằng 閣滕 là nói tắt của Ðằng Vương Các, nghĩa là cái gác Ðằng Vương. Các là cái gác.

- Cát đằng 葛藤 là dây cát, dây đằng. Dây cát là dây sắn, dây đằng là dây bìm. Hai thứ dây leo nầy phải tựa vào một thân cây khác cứng cáp để leo lên. Do đó, cát đằng để chỉ thân phận của người đàn bà yếu mềm, phải sống nương tựa vào người chồng.

Các đẳng chơn hồn

各等眞魂

A: All the ranks of souls.

P: Tous les grades des âmes.

Các: Mỗi người, mọi người,mỗi cái, mọi cái. Ðẳng: Thứ bực. Chơn: Thật. Hồn: Linh hồn. Các đẳng là tất cả các cấp.

Các đẳng chơn hồn là tất cả các linh hồn đủ các cấp.

Có tất cả tám bực chơn hồn, gọi là Bát hồn, kể ra:

Các lân

閣麟

A: The tour of unicorn.

P: La tour de licorne.

Các: Cái lầu, cái gác. Lân: Con lân, gọi chung là kỳ lân, một loại trong Tứ Linh. Tương truyền, mỗi khi có kỳ lân xuất hiện thì có Thánh nhân ra đời.

Các lân là cái lầu cao trên đó có chạm trổ hình kỳ lân.

Lầu nầy do vua Hán Tuyên Ðế dựng nên để thờ 11 vị Ðại Công thần của nhà Hán. Do đó, các lân là để chỉ cái vinh quang tột đỉnh của người đi trên đường công danh, ngự được trên các lân là lưu danh muôn thuở.

Ðối với Ðạo, các lân là chỉ cái kết quả vẻ vang thu được trên đường tu niệm, đó là sự đắc đạo.

Các lân được cất rất cao, nhìn thấy dường như tới mây, nên cũng được gọi là Ðài vân hay Vân đài, dịch ra là Ðài mây, để chỉ đài vinh quang.

Các phục kỳ phục

各服其服

A: Everyone dress oneself one"s mourning apparel.

P: Chacun porte sa robe de deuil.

Các: Mỗi người, mọi người, mỗi cái, mọi cái. Phục: quần áo mặc. Kỳ: cái ấy, của người ấy.

Các phục kỳ phục là mỗi người có quần áo tang thì mặc vào, tức là áo tang của ai nấy mặc, để chuẩn bị tế lễ người chết.

Ðây là câu xướng của lễ sĩ trong nghi thức tang lễ.

Các tận sở năng

各盡所能

Các: Mỗi người, mọi người, mỗi cái, mọi cái. Tận: hết. Sở: của mình. Năng: khả năng.

Các tận sở năng là ai nấy đều đem hết khả năng của mình ra làm việc.

Các tư kỳ phận

各司其分

A: Everyone according to one"s duty; Every man for himself.

P: Chacun selon ses devoirs; Chacun de son côté.

Các: Mỗi người, mọi người, mỗi cái, mọi cái. Tư: coi giữ. Kỳ: cái ấy, của người ấy. Phận: phận sự, nhiệm vụ.

Các tư kỳ phận là người nào giữ nhiệm vụ của người ấy mà làm.

Thành ngữ nầy thường được đặt trong điều cuối của một Thánh lịnh để các Chức sắc có trách nhiệm tùy theo phận sự của mỗi người mà thi hành Thánh lịnh.

Các tư kỳ sự

各司其事

A: Everyone according to one"s affairs.

P: Chacun selon ses affaires.

Các: Mỗi người, mọi người, mỗi cái, mọi cái. Tư: coi giữ. Kỳ: của người ấy. Sự: việc.

Các tư kỳ sự là việc ai nấy làm, tức là người nào giữ công việc của người ấy mà làm.

Chấp sự giả các tư kỳ sự: Người chấp sự giữ công việc nào thì lo làm công việc của người ấy.

Chấp sự giả là người chấp sự, là người được phân công làm một phận sự trong cuộc Tế lễ.

Ðây là câu xướng của lễ sĩ trong nghi thức cúng Ðại đàn Ðức Chí Tôn nơi Tòa Thánh hay nơi các Thánh Thất.

Cách vật trí tri

格物致知

A: To examine the matters for to penetrate the things.

P: Étudier la nature pour connaiâtre à fond les choses.

Cách: suy xét cho cùng, cho thấu suốt. Vật: sự vật. Trí: tới cùng. Tri: biết.

Cách vật trí tri là suy xét cho thấu suốt về sự vật để hiểu biết đến tận cùng cái lý của nó.

Cách vật trí tri là hai điều trong Bát Ðiều mục của Nho giáo, và phải làm theo thứ tự các điều mục thì mới trở nên người quân tử. Bát Ðiều mục còn được gọi là Bát Chánh, gồm:

Thuyết Ðạo của Ðức Phạm Hộ Pháp: Trong hữu hình nầy, ta lấy cách vật trí tri mà tầm vô hình vô ảnh của nó,

CAI

CAI: 該 Gồm cả, đứng đầu.

Thí dụ: Cai quản, Cai trị.

Cai quản

該管

A: To manage.

P: Diriger.

Cai: gồm cả, đứng đầu. Quản: coi sóc công việc.

Cai quản là đứng đầu coi sóc công việc.

Pháp Chánh Truyền: Như tại Châu thành lớn thì mỗi đứa đặng quyền cai quản, cúng tế Thầy như Ðầu Sư và Phối Sư. (Ðức Chí Tôn nói "mỗi đứa" là nói mỗi vị Giáo Sư).

Cai trị

該治

A: To administer.

P: Administrer.

Cai: gồm cả, đứng đầu. Trị: sắp đặt cho yên, sửa sang cho tốt đẹp.

Cai trị là sắp đặt sửa sang cho yên ổn và tốt đẹp các công việc trong phạm vị nhiệm vụ của mình.

Pháp Chánh Truyền: Ðầu Sư có quyền cai trị phần Ðạo và phần Ðời của chư môn đệ Chí Tôn.

CẢI

CẢI: 改 Ðổi, sửa đổi.

Thí dụ: Cải ác, Cải quá.

Cải ác

改惡

A: To leave the evil.

P: Abandonner le mal.

Cải: đổi, sửa đổi. Ác: dữ, hung dữ.

Cải ác là sửa đổi để không làm điều hung dữ nữa.

Cải ác đồng nghĩa Cải dữ.

Cải ác tùng thiện: Ðổi điều ác theo điều lành.

Cải dữ ra hiền: Ðổi điều hung dữ ra điều hiền lành.

Cải dẫn

改引

A: To change and to guide.

P: Changer et guider.

Cải: đổi, sửa đổi. Dẫn: Ðưa, dìu đường.

Cải dẫn là thay đổi và dìu dẫn vào đường tốt đẹp.

Thánh Ngôn Hiệp Tuyển: Thầy vì đó mà cải dẫn bước đường của các con, não phiền thành vui vẻ,....

Cải hạnh

改行

A: To change the conduct.

P: Changer de la conduite.

Cải: đổi, sửa đổi. Hạnh: Tánh nết.

Cải hạnh là sửa đổi tánh nết từ xấu ra tốt, từ dữ ra hiền.

Thánh Ngôn Hiệp Tuyển: Cải hạnh đố ngươi về tập thử.

Cải quá

改過

A: To right an error.

P: Se corriger de ses défauts.

Cải: đổi, sửa đổi. Quá: Lầm lỗi, tội lỗi.

Cải quá là sửa lỗi.

Thánh Ngôn Hiệp Tuyển: Nhờ có sự cải quá mà nên Chánh quả.

Cải tà qui chánh

改邪歸正

A: To give up the wrong way and return to the right.

P: Quitter la voie du mal pour s"engager dans celle du bien.

Cải: đổi, sửa đổi. Tà: Cong vạy, sai trái. Tà trái với Chánh. Qui: Trở về. Chánh: Ngay thẳng, đúng đắn.

Cải tà qui chánh là sửa đổi điều sai trái để trở về con đường ngay thẳng tốt đẹp.

Thánh Ngôn Hiệp Tuyển: Thầy tưởng cho các con lấy đó làm đuốc soi mình đặng cải tà qui chánh.

Cải táng

改葬

A: To exhume.

P: Exhumer.

Cải: đổi, sửa đổi. Táng: chôn, đem xác người chết đặt vào áo quan chôn xuống đất.

Cải táng là bốc mộ lấy xương, bỏ vào cái quách, đem chôn nơi khác.

Cải Trạng

改狀

A: Advocate.

P: Avocat.

Cải: đổi, sửa đổi. Trạng: văn thư giải bày sự thật để kêu lên cấp trên.

■ Cải trạng là văn thư nêu ra những dẫn chứng xác thật và lý lẽ cụ thể để biện minh và yêu cầu sửa đổi điều buộc tội một cách oan ức của tòa án hay của cơ quan thẩm quyền.

■ Cải Trạng còn là một phẩm của Chức sắc Hiệp Thiên Đài dưới Thập nhị Thời Quân. Cải Trạng đứng dưới Chưởng Ấn, trên Giám Ðạo, đối phẩm với Giáo Sư Cửu Trùng Đài.

Phận sự, quyền hạn và Ðạo phục của Cải Trạng được qui định trong Hiến Pháp Hiệp Thiên Đài. (Xem: Hiệp Thiên Đài, phần Hiến Pháp)

Cãi lịnh

A: To disobey an order.

P: Désobéir à un ordre.

Cãi: dùng lời lẽ chống lại. Lịnh: mệnh lệnh của cấp trên truyền xuống để thi hành.

Cãi lịnh là chống lại lịnh của cấp trên.

Chú Giải Pháp Chánh Truyền: Chánh Phối Sư đã là người thay mặt nhơn sanh, chỉ biết tuân lịnh mà thôi, chớ không phép cãi lịnh,....

Cãi luật

A: To advocate.

P: Prendre la défense de qqn.

Cãi: dùng lời lẽ để bào chữa. Luật: pháp luật.

Cãi luật là dùng những khía cạnh của luật pháp để bênh vực, bào chữa cho một bị cáo trước tòa án.

Chú Giải Pháp Chánh Truyền: Thượng Phẩm là Chủ phòng Cãi luật, làm trạng sư của tín đồ.

Cam lồ (Cam lộ)

甘露

A: The Holy-water.

P: L"Eau bénite.

Cam: ngọt. Lồ hay Lộ: giọt sương.

Cam lồ hay Cam lộ là nước sương ngọt, Hán văn gọi là Cam lồ thủy, là thứ nước huyền diệu do các Ðấng Tiên, Phật luyện thành, mùi vị thơm ngon, có công dụng rất mầu nhiệm.

Khi một người được rưới nước Cam lồ thì người đó được tiêu trừ bịnh tật, sạch hết tai ương, dù người đó sắp chết cũng sống lại mạnh khỏe.

Ðức Quan Âm Bồ Tát, tay trái cầm Tịnh bình chứa nước Cam lồ, tay mặt cầm cành dương liễu nhúng vào Tịnh bình để rải nước Cam lồ cứu giúp chúng sanh.

Theo Bí Pháp của Ðạo Cao Ðài, nước Cam lồ được dùng trong Bí tích Phép Xác, để tẩy rửa chơn thần của người chết cho trong sạch. (Xem cách luyện Cam Lồ Thủy nơi chữ: Phép Xác)

Kinh Cầu Bà Con Thân Bằng Cố Hữu Ðã Qui Liễu: Diệt trần tình Cam lộ tẩy nhơ.

Cám cảnh

A: To be moved by a spectacle.

P: Être ému à la vue d"un spectacle.

Cám: do chữ Cảm nói trại ra, nghĩa là động lòng.

Cảnh: sự vật bày ra trước mắt.

Cám cảnh là cảm động khi đứng trước một cảnh vật.

Thánh Ngôn Hiệp Tuyển: Thầy cám cảnh lòng yêu mến của con.

CẢM

CẢM: 感 Rung động trong lòng, làm cho lòng người rung động.

Thí dụ: Cảm hóa, Cảm quang.

Cảm hóa

感化

A: To convert.

P: Convertir.

Cảm: Rung động trong lòng, làm cho lòng người rung động. Hóa: thay đổi.

Cảm hóa là làm cho người ta cảm động nhận thấy cái hay mà tự nguyện bỏ cái xấu theo cái tốt.

Thánh Ngôn Hiệp Tuyển: Cái tình cảm hóa của con người là tình thường ứng hiệp Trời Ðất.

Cảm quang

感光

A: The light of induction.

P: La lumière de l"induction.

Cảm: Rung động trong lòng, làm cho lòng người rung động. Quang: ánh sáng, lằn ánh sáng của các Ðấng thiêng liêng phát ra từ cõi Thượng giới.

Cảm quang là các Ðấng thiêng liêng, cảm động trước những lời cầu nguyện chơn thành, liền phát ra lằn ánh sáng huyền diệu để đáp lại, như là ân điển của các Ðấng ban cho.

Kinh Thuyết Pháp: Cảm quang diêu động tâm tu.

Cảm ứng

感應

A: To be moved to respond to the implorings.

P: Être ému pour répondre aux implorations.

Cảm: Rung động trong lòng, làm cho lòng người rung động. Ứng: hiện ra để đáp lại.

Cảm ứng là cảm động vì những lời cầu nguyện chân thành nên đáp lại các lời cầu nguyện đó.

Thánh Ngôn Hiệp Tuyển: Thầy không bao giờ không cảm ứng với những lời cầu nguyện chân thành.

Can qua

干戈

A: Buckler and lance: the war.

P: Boucher et lance: la guerre.

Can: cái mộc dùng để che tên đỡ giáo của lính đánh giặc thời xưa. Qua: cây giáo, một thứ vũ khí bén nhọn.

Can qua là chỉ việc chiến tranh.

Kinh Tụng Khi Vua Thăng Hà: Cầu cho dân chúng khỏi hồi can qua.

CÀN

CÀN: 乾 Quẻ thuần dương, tượng trưng Trời.

Thí dụ: Càn khôn thế giới, Càn khôn vũ trụ.

Càn Khôn - Quả Càn khôn

果乾坤

A: Heaven and Earth - The celestral sphere.

P: Le Ciel et la Terre - La sphère céleste.

Càn: Quẻ thuần dương, tượng trưng Trời. Khôn: Quẻ thuần Âm của Bát quái, tượng trưng Ðất. Càn khôn là Trời Ðất, tức Càn Khôn Vũ Trụ. Quả: cái trái.

Quả Càn khôn là Trái Càn khôn, là hình ảnh thu nhỏ của Càn Khôn Vũ Trụ của Ðức Chí Tôn, làm bằng một quả cầu, trên đó có vẽ Thiên Nhãn và các ngôi sao để thờ nơi Bát Quái Đài Tòa Thánh Tây Ninh.

Thiên Văn Học gọi quả Càn khôn là Thiên cầu.

Ðức Chí Tôn giáng cơ dạy Phối Sư Thái Bính Thanh làm Trái Càn khôn để thờ nơi Bát Quái Đài thuở mới lập Ðạo, như sau:

Thánh Ngôn Hiệp Tuyển: "Bính! Thầy giao cho con lo một Trái Càn khôn, con hiểu nghĩa gì không? Cười.... Một trái như Trái đất tròn quay, hiểu không? Bề kính tâm 3 thước 3 tấc, nghe con! Lớn quá! mà phải vậy mới đặng, vì là cơ mầu nhiệm Tạo Hóa trong ấy, sơn màu xanh da trời, cung Bắc Ðẩu và tinh tú vẽ lên Càn khôn ấy. Thầy kể Tam thập lục Thiên, Tứ Ðại Bộ Châu ở không không trên không khí, tức là không phải tinh tú, còn lại Thất thập nhị Ðịa và Tam thiên thế giới thì đều là tinh tú, tính lại ba ngàn bảy mươi hai (3072) ngôi sao. Con phải biểu vẽ lên đó cho đủ. Con giở sách Thiên văn tây ra coi mà bắt chước.

Tại ngôi Bắc Ðẩu, con phải vẽ hai cái bánh lái cho đủ và sao Bắc Ðẩu cho rõ ràng. Trên vì sao Bắc Ðẩu, con vẽ Con Mắt Thầy, hiểu chăng?

Ðáng lẽ trái ấy phải bằng chai, đút trong một ngọn đèn cho nó thường sáng, ấy là lời cầu nguyện rất quí báu cho cả nhơn loại Càn Khôn Thế Giới đó. Nhưng mà làm chẳng kịp thì con tùy tiện làm thế nào cho kịp Ðại Hội, nghe à!"

Chỉ có Tòa Thánh Tây Ninh mới làm Quả Càn khôn thờ Ðức Chí Tôn nơi Bát Quái Đài; còn các Thánh Thất địa phương không được làm Quả Càn khôn, chỉ đắp Thánh Tượng Thiên Nhãn để thờ mà thôi.

Các giai đoạn trải qua của Quả Càn Khôn thờ nơi Bát Quái Tòa Thánh Tây Ninh:

Quả Càn Khôn đầu tiên do Ngài Phối Sư Thái Bính Thanh làm ra theo sự chỉ dạy của Ðức Chí Tôn vào ngày 12-8-Bính Dần (dl 17-9-1926). Quả Càn Khôn nầy làm bằng nan tre bọc vải, sơn màu xanh da trời.

Khi trả chùa Gò Kén cho Hòa Thượng Như Nhãn, Hội Thánh cất Tòa Thánh tạm nơi đất mới mua ở làng Long Thành, Quả Càn Khôn nầy được rước về Tòa Thánh mới để thờ nơi Bát Quái Ðài. Ðó là vào đầu năm Ðinh Mão (1927).

Ðến đầu Xuân Nhâm Thân (1932), tối mùng 8 tháng giêng, chuẩn bị đến giờ Tý thì cúng Ðại lễ Ðức Chí Tôn, Lễ viện nơi Tòa Thánh cho đốt một cây đèn măng-sông trong Quả Càn Khôn cho có nhiều ánh sáng, giao cho hai vị: Hồ Văn Lầu và Nguyễn Văn Biện chăm sóc đèn.

Tới khoảng 9 giờ tối, đèn măng-sông quá nóng, dầu sôi lên phựt cháy, làm Quả Càn Khôn (Quả Càn Khôn) bắt lửa cháy theo.

Lúc đó có ông Văn Thắng Trà (Lễ Sanh Thượng Trà Thanh) tiếp tay với hai vị Lầu và Biện dập tắt được ngọn lửa, nhưng Quả Càn Khôn đã bị cháy hết hơn hai phần, còn một phần bên phía Thiên Nhãn thì không cháy, nên Thiên Nhãn vẫn còn nguyên. Ðược biết Thiên Nhãn nầy do Ðức Chí Tôn nhập thần vào Ðức Cao Thượng Phẩm mà vẽ nên.

Sau khi cháy Quả Càn Khôn, Ðức Chí Tôn giáng cơ cho bài thi:

Ðức Hộ Pháp nói với Ðức Quyền Giáo Tông: Thiên Nhãn còn (Trời còn) tức là Ðạo còn, nhưng đời phải bị nhiều tai biến nguy hiểm (đất lở tang thương biến).

Trong thời gian Hội Thánh xây cất Tòa Thánh bằng vật liệu kiên cố, Tòa Thánh tạm bằng cây ván thuở trước phải dỡ ra, Quả Càn Khôn được Hội Thánh dời đến thờ tạm tại Báo Ân Từ.

Ðến năm Tân Tỵ (1941), nhà cầm quyền Pháp vào Tòa Thánh bắt Ðức Hộ Pháp ngày 28-6-1941, Nội Ô bị quân đội Pháp chiếm đóng, Báo Ân Từ bị chúng dùng làm Câu Lạc Bộ, Quả Càn Khôn bị lính Pháp đập phá, lấy Thiên Nhãn liệng ra ngoài sân.

Người Ðạo nhìn thấy cảnh ấy thì rất đau lòng và phẫn uất, chờ khi bọn chúng không để ý, liền lượm Thiên Nhãn đem cất kín, để dành sau nầy làm lại Quả Càn Khôn khác.

Khi Ðại Chiến thế giới bùng nổ, quân đội Pháp ở Việt Nam bị Nhựt bổn đảo chánh đầu hàng, lính Pháp đóng tại Tòa Thánh Tây Ninh rút lui, Hội Thánh phục hồi, bổn đạo qui tụ về, lo sửa chữa những chỗ hư hỏng và nhứt là lo làm Quả Càn Khôn mới để tái lập sự thờ phượng.

Khi làm Quả Càn Khôn mới, Hội Thánh vẫn lấy Thiên Nhãn cũ gắn lên Quả Càn Khôn mới, vì nhận thấy đã hai lần, Quả Càn Khôn hư nhưng Thiên Nhãn vẫn không hư. Ðó là sự mầu nhiệm mà Chí Tôn đặt vào Thiên Nhãn, tất cả mọi người đều phải nhìn nhận.

Quả Càn Khôn mới được làm xong và đặt vào vị trí cũ nơi Báo Ân Từ. Sự thờ phượng Ðức Chí Tôn nơi đây được tái lập như trước.

Ngày 4-8-Bính Tuất (dl 30-8-1946), chánh quyền Pháp đưa Ðức Hộ Pháp trở về Tòa Thánh Tây Ninh. Sau lễ đón tiếp của Hội Thánh, Ðức Hộ Pháp tái thủ quyền hành, tái lập các cơ quan của Ðạo, đồng thời lo xây dựng, sửa chữa, trang trí Tòa Thánh, làm gấp rút ngày đêm để hoàn thành trước Tết năm Ðinh Hợi (1947).

Nhờ sự nổ lực của tất cả nhân viên công quả và của Hội Thánh, Tòa Thánh được hoàn thành đúng như dự định.

Ngày mùng 8-giêng-Ðinh Hợi (dl 29-1-1947), Ðức Hộ Pháp làm Lễ rước Quả Càn Khôn từ Báo Ân Từ đến đặt thờ nơi Bát Quái Đài của Tòa Thánh mới, chuẩn bị đến giờ Tý ngày mùng 9-giêng-Ðinh Hợi là khởi Ðại Lễ cúng Ðức Chí Tôn.

Quả Càn Khôn nầy dần dần theo thời gian cũng hư hỏng, Hội Thánh phải lo làm một Quả Càn Khôn khác để thay thế.

Ngày 15-12-Quí Mão (dl 29-1-1964), Hội Thánh tổ chức Lễ Khánh Thành Quả Càn Khôn mới, Ngài Hiến Pháp có đọc một bài thuyết đạo, nhắc lại sự tích Quả Càn Khôn, xin trích ra một đoạn:

"Thể theo Thánh ý của Ðức Chí Tôn, chư Chức sắc hiệp sức kiến tạo Quả Càn khôn đầu tiên đặt lên một trụ cốt nơi Bát Quái Đài để cho toàn đạo sùng bái và chiêm ngưỡng.

Sau lại vì rủi ro, Quả Càn khôn ấy phát hỏa, cháy tiêu hết, duy có Thiên Nhãn thì còn lại y nguyên.

Vì sự linh thiêng ấy mà toàn đạo càng thêm tin tưởng và đến khi tu tạo lại Quả Càn khôn khác, tất cả đều quyết định đặt Thiên Nhãn cũ ấy lên Quả Càn khôn mới.

Ðến nay, Quả Càn khôn sau cũng vì thời gian mà hư hoại. Hội Thánh quyết định kiến tạo một Quả Càn khôn khác thay thế. Hội Thánh cũng đồng thanh biểu quyết dành lại Thiên Nhãn cũ đặt lên Quả Càn khôn mới ngày nay. Ðó là do lòng tín ngưỡng cao cả của toàn đạo, không ai có quyền phủ nhận."

Càn khôn dĩ tận thức

乾坤已盡識

Dĩ: đã qua. Tận: đến cùng, hết, hoàn toàn. Thức: biết.

Càn khôn dĩ tận thức nghĩa là con người đã biết rõ tất cả sự vật trong khắp Càn Khôn Thế Giới.

Nên thường nói: Năm châu chung chợ, bốn biển chung nhà.

Nhơn loại ngày nay rất văn minh tiến bộ, chế tạo được các loại xe cộ chạy trên mặt đất; chế tạo các loại tàu thuyền di chuyển trên sông, biển; chế tạo được tàu lặn chạy ngầm dưới nước; chế tạo các loại phi cơ bay trên Trời, chế tạo được phi thuyền bay lên mặt trăng và các hành tinh khác; lại còn chế tạo được các máy móc viễn thông truyền tin tức và hình ảnh đi khắp thế giới trong giây phút. Cho nên việc đi lại trên thế giới hiện nay rất dễ dàng, sự thông hiểu ngôn ngữ giữa các dân tộc cũng không còn khó khăn.

Ðó là những điều khác hẳn với thời thượng cổ, nhơn loại chỉ hiểu biết nội trong địa phương nhỏ của mình.

Do đó, trong thời Đại Đạo Tam Kỳ Phổ Độ, Ðức Chí Tôn không cần mở nhiều mối Ðạo ở nhiều địa phương khác nhau như thuở Nhứt Kỳ và Nhị Kỳ Phổ Ðộ, mà ngày nay chỉ cần mở một mối Ðạo duy nhất là Ðạo Cao Ðài tại nước Việt Nam, rồi nhờ các phương tiện truyền thông hiện đại của nhơn loại, rồi in và dịch các loại kinh sách, phổ thông trên toàn thế giới.

Thánh Ngôn Hiệp Tuyển: Còn nay, nhơn loại đã hiệp đồng, Càn khôn dĩ tận thức thì lại bị phần nhiều đạo ấy mà nhơn loại nghịch lẫn nhau, nên Thầy nhứt định qui nguyên phục nhứt.

Càn khôn thế giới

乾坤世界

A: The world, the universe.

P: Le monde, l"univers.

Thế: đời. Giới: cõi. Thế giới là cõi đời, cõi trần.

Càn khôn thế giới là chỉ tất cả các địa cầu trong vũ trụ.

Thánh Ngôn Hiệp Tuyển: Nên Thầy cho một quyền rộng rãi cho cả nhơn loại Càn khôn thế giới nếu biết ngộ kiếp một đời tu, đủ trở về cùng Thầy đặng.

Càn khôn vũ trụ

乾坤宇宙

A: The universe.

P: L"univers.

Càn khôn: Trời Ðất. Vũ: bốn phương và trên dưới, chỉ không gian. Trụ: xưa qua nay lại, chỉ thời gian.

Vũ trụ là khắp cả không gian và thời gian.

Càn Khôn Vũ Trụ là khoảng không gian bao la trong đó có nhiều quả tinh cầu, gồm: mặt Trời, mặt trăng, trái đất, tinh tú, chuyển động xoay vần không ngừng, cái qua cái lại, cái lên cái xuống, nhịp nhàng theo một trật tự vô cùng huyền diệu, suốt trong thời gian từ lúc thành lập cho đến vô cùng tận.

Càn kiện cao minh

乾健高明

Càn: Quẻ thuần dương, tượng trưng Trời. Kiện: mạnh mẽ. Cao: ở trên cao. Minh: sáng.

Càn kiện cao minh là ngôi Càn mạnh mẽ, cao vọi, sáng tỏ.

Nói về sự mạnh mẽ của ngôi Càn là Trời, Châu Dịch Huyền giải viết: "Càn là cương kiện bất khuất chi nghĩa, thế của nó có 6 hào đều là số cơ (số lẽ), tượng của nó thuần dương. Mạnh không chi bằng Trời. Trời là Ðạo, một khí lưu hành tuần hoàn không giáp mối, trải bao nhiêu thời gian, không gian, không ngằn mé (vô biên). Vạn vật không có vật nào mà không đặng nó che chở, mà cũng không vật nào làm hại nó được."

Càn nguơn - Khôn nguơn

乾元 - 坤元

Càn: Quẻ thuần dương, tượng trưng Trời. Khôn: đất. Nguơn: Nguyên: tạo ra đầu tiên.

Càn nguơn tức Càn nguyên là chỉ Trời.

Khôn nguơn tức Khôn nguyên là chỉ Ðất.

Càn nguơn Ðại đức: Cái đức lớn của Trời.

Càn vô đắc khán, Khôn vô đắc duyệt

乾無得看, 坤無得閱

Càn: Trời. Khôn: đất. Vô: không. Ðắc: được. Khán: xem thấy. Duyệt: xem xét.

Càn vô đắc khán là không thể thấy hết được Trời.

Khôn vô đắc duyệt là không xem xét hết được mặt đất.

Ðây là nói về thời Thượng cổ và Trung cổ, nhơn loại chưa văn minh tiến bộ như ngày nay, việc đi lại, việc thông tin liên lạc rất hạn chế, nên mỗi địa phương chỉ biết vùng đất quanh mình mà thôi. Do đó, người Tàu cho rằng: Thiên viên địa phương (Trời tròn đất vuông), mà nước Tàu ở chính giữa gọi là Trung quốc. Vì những lý do đó, vào thời Thượng cổ và Trung cổ, Ðức Chí Tôn cho mở nhiều mối Ðạo để cứu độ nhơn sanh trong mỗi vùng đất, như ở nước Trung hoa, Ðức Lão Tử mở Tiên giáo ở phía Nam, Ðức Khổng Tử mở Nho giáo ở phía Bắc vì nước nầy đông người; ở nước Ấn Ðộ thì mở Ðạo Bà La Môn, sau đó Ðức Phật Thích Ca mở Phật giáo ở phía Bắc; ở Do Thái, Ðức Chúa Jésus mở Ðạo Thiên Chúa; v.v...

Thánh Ngôn Hiệp Tuyển: Tùy theo phong hóa của nhân loại mà gầy Chánh giáo, là vì khi trước Càn vô đắc khán, Khôn vô đắc duyệt, thì nhơn loại duy có hành đạo nội tư phương mình mà thôi.

Cang cường (Cương cường)

剛強

A: Vigourous and energetic.

P: Vigoureux et obstiné.

Cang: tức là Cương, nghĩa là cứng. Cường: mạnh.

Cang cường là cứng và mạnh.

Thánh Ngôn Hiệp Tuyển: Cang cường quen tánh hiếp dân nghèo.

Cang thường (Cương thường)

綱常

A: Bonds and cardinal virtues.

P: Cordes et vertus cardinales.

Cang: cái giềng của tấm lưới, ý nói Tam cang (hay Tam cương). Thường: hằng có, ý nói Ngũ thường.

Cang thường là nói tắt của Tam cang và Ngũ thường.

Tam cang và Ngũ thường là phần căn bản trong Nhơn đạo của người đàn ông.

Tam cang hay Tam cương dịch là Ba giềng hay Ba mối. Tam cang gồm: Quân thần cang, Phụ tử cang, Phu thê cang.

Ngũ thường được dịch là Năm hằng. Ngũ thường gồm: Nhơn, Nghĩa, Lễ, Trí, Tín. (Xem chi tiết: Tam cang, Ngũ thường).

Canh cải

更改

A: To change.

P: Changer.

Canh: thay đổi. Cải: sửa.

Canh cải là sửa đổi cho khác đi.

Chú Giải Pháp Chánh Truyền: Mọi điều canh cải là phạm Pháp Chánh Truyền ắt bị giải ra Tòa Tam giáo.

CẢNH

1. CẢNH: 境 Cõi, cái bước người ta gặp trong đời.

Thí dụ: Cảnh duyên, Cảnh thăng.

2. CẢNH: 景 Hình sắc bày ra trước mắt, phong cảnh.

Thí dụ: Cảnh ủ bông tàn.

Cảnh duyên

境緣

A: The predestined circumstance.

P: La circonstance prédestinée.

Cảnh: Cõi, cái bước người ta gặp trong đời. Duyên: sự ràng buộc có từ kiếp trước.

Cảnh duyên là cái hoàn cảnh mà mình đã bị ràng buộc với nó từ kiếp trước. Ý nói cảnh tu hành vì mình có duyên với cảnh ấy từ kiếp trước.

Thánh Ngôn Hiệp Tuyển: Mở lối dắt người đến cảnh duyên.

Cảnh thăng

境升

A: The Paradise.

P: Le Paradis.

Cảnh: Cõi, cái bước người ta gặp trong đời. Thăng: bay lên Trời, siêu thăng.

Cảnh thăng là cõi mà những linh hồn siêu thăng lên ở trên đó. Ðó là cõi Thiêng Liêng Hằng Sống, mà Thiên Chúa giáo gọi là Thiên đường.

Kinh Giải Oan: Cảnh thăng ngơ ngẩn lạc lầm Phong đô.

Cảnh thần

境神

A: The Paradise.

P: Le Paradis.

Cảnh: Cõi, cái bước người ta gặp trong đời. Thần: thiêng liêng, mầu nhiệm.

Cảnh Thần là cõi Thiêng Liêng Hằng Sống, cõi của chư vị Thần Tiên.

Kinh Tụng Khi Chồng Qui Vị: Chàng dầu vinh hiển cảnh Thần.

Cảnh tịnh

境淨

A: The pagoda.

P: La pagode.

Cảnh: Cõi, cái bước người ta gặp trong đời. Tịnh: trong sạch.

Cảnh tịnh là nơi trong sạch, ý nói cảnh tu hành, cảnh chùa.

Thánh Ngôn Hiệp Tuyển: Mừng thiệt là khi nương cảnh tịnh.

Cảnh trí

境智

A: The Paradise.

P: Le Paradis.

Cảnh: Cõi, cái bước người ta gặp trong đời. Trí: sự hiểu biết sáng suốt của bậc đắc đạo.

Cảnh trí là cõi sáng suốt của những người đắc đạo.

Ðó là cõi Thiêng Liêng Hằng Sống, cõi Thiên đường.

Cảnh tục

境俗

A: The world.

P: Le monde.

Cảnh: Cõi, cái bước người ta gặp trong đời. Tục: Tầm thường thấp kém, chỉ cõi trần.

Cảnh tục là cõi trần, cõi của nhơn loại đang sống.

Kinh Ði Ra Ðường: Cõi Thiên cảnh tục cũng dường chung nhau.

Cảnh ủ bông tàn

A: The sad lanscape, the faded flowwers.

P: Le paysage triste, les fleurs fanées.

Cảnh: Hình sắc bày ra trước mắt, phong cảnh. Ủ: héo úa. Bông tàn: hoa tàn rơi rụng.

Cảnh ủ bông tàn là chỉ cảnh vật khô héo tàn tạ, ý nói đời người lúc già nua sắp chết.

Thánh Ngôn Hiệp Tuyển: Một mai cảnh ủ bông tàn, rốt cuộc lại ăn năn vô ích.

CAO

I. CAO: 高 có 3 nghĩa sau đây:

· CAO: Ở trên cao, tài giỏi.

Thí dụ: Cao ngôi, Cao đê.

· CAO: chỉ Ðạo Cao Ðài.

Thí dụ: Cao đồ, Cao Ðạo hữu.

· CAO: họ Cao.

Thí dụ: Cao Thượng Phẩm.

II. CAO: 膏 có 2 nghĩa sau đây:

· CAO: Bộ phận dưới trái tim.

Thí dụ: Cao hoang.

· CAO: Thịt ngon béo.

Thí dụ: Cao lương mỹ vị.

Cao Ðài

高臺

A: The Highest Palace, the Supreme Palace.

P: Le Palais Très Haut, le Palais Suprême.

Cao: Ở trên cao, tài giỏi. Ðài: cái đài, cái tháp.

Cao Ðài là một cái đài cao nơi Linh Tiêu Ðiện trong Ngọc Hư Cung ở cõi thiêng liêng, là nơi ngự của Ðức Chí Tôn Ngọc Hoàng Thượng Ðế mỗi khi họp Ðại hội Thiên Triều.

1. Vào năm 1927, trong một đàn cơ tại Cần Thơ, Ðức Chí Tôn giáng cho bài thi tứ tuyệt giải thích 2 chữ CAO ÐÀI:

Nghĩa là:

2. Danh xưng CAO ÐÀI cũng được Ðức Chí Tôn Thượng Ðế giải thích trong bài Thánh Ngôn sau đây:

Nghĩa là:

Do đó, từ ngữ CAO ÐÀI còn có ý nghĩa là Ðấng đã sản xuất ra các vị Giáo Chủ: Nhiên Ðăng Cổ Phật, Thích Ca Như Lai, Thái Thượng Ðạo Tổ, Jésus Christ. Ðó chính là Ðấng Ðại Từ Phụ của toàn cả chư Thần, Thánh, Tiên, Phật trong Càn Khôn Vũ Trụ.

3. Từ ngữ CAO ÐÀI được biết lần đầu tiên vào đêm 30-10-Ất Sửu (dl 15-12-1925) khi Ðấng A Ă Â giáng dạy ba vị phò loan: Phạm Công Tắc, Cao Quỳnh Cư, Cao Hoài Sang, Vọng Thiên Cầu Ðạo. Ðấng A Ă Â dạy như sau:

Ngày mùng 1 tháng 11 nầy (dl 16-12-1925), tam vị phải VỌNG THIÊN CẦU ÐẠO, tắm gội cho tinh khiết, ra quì giữa Trời, mỗi vị cầm 9 cây nhang mà vái rằng: "Ba tôi là Cao Quỳnh Cư, Phạm Công Tắc, Cao Hoài Sang, vọng bái CAO ÐÀI THƯỢNG ÐẾ ban ơn đủ phúc lành cho ba tôi cải tà qui chánh."

Ba ông không hiểu CAO ÐÀI THƯỢNG ÐẾ là ai, nhưng lịnh Ơn Trên đã dạy thì cứ thi hành.

(Ðoạn nầy, xem chi tiết nơi chữ: Vọng Thiên Cầu Ðạo, vần V)

4. Các đôi liễn có hai chữ CAO ÐÀI đứng đầu:

1) Ðôi liễn tiêu biểu của Ðạo Cao Ðài thường đặt ở các cửa đi vào Nội Ô Tòa Thánh hay cửa chánh các Thánh Thất:

Nghĩa là:

Ðôi liễn Cao Ðài nầy của Ðức Lý Giáo Tông ban cho.

Thuở xưa, câu 1 của đôi liễn, chỗ chữ MỤC 目 là chữ CHÁNH 政, đối với chữ Quyền ở câu 2. Giáo Sư Thượng Latapie Thanh, người Pháp, sợ nhà cầm quyền Pháp đương thời hiểu lầm Ðạo Cao Ðài có chủ trương làm Chánh trị, tranh giành Chánh Quyền, là một điều không tốt đối với Ðạo, nên ông cầu xin Ðức Lý Giáo Tông chỉnh sửa lại.

Ðức Lý Giáo Tông liền giáng cơ sửa chữ CHÁNH thành chữ MỤC. Mục là con mắt, là hướng tới.

2) Ðôi liễn in nơi bìa của quyển Kinh Minh Sư từ bên Tàu truyền sang Việt Nam vào thời nhà Thanh:

Nghĩa là:

Cao Ðài Ðại Ðạo

高臺大道

A: The Great Way of Caodaism.

P: La Grande Voie du Caodaisme.

Cao Ðài: (đã giải ở trên). Ðại: lớn. Ðạo: con đường.

■ Cao Ðài Ðại Ðạo là một con đường rộng lớn hướng dẫn nhơn sanh tu hành tiến hóa, đạt các phẩm vị Thần, Thánh, Tiên, Phật, và cuối cùng đạt đến sự hiệp nhứt vào Ðấng Cao Ðài.

■ Cao Ðài Ðại Ðạo là một nền tôn giáo lớn, có một giáo lý và triết lý cao siêu, dung hợp được tất cả giáo lý và triết lý đã có từ trước đến nay của loài người, do Ðấng Chúa Tể Càn Khôn Vũ Trụ gọi là Ðấng Cao Ðài mở ra trong thời kỳ Hạ nguơn mạt kiếp, để cứu độ toàn cả nhơn sanh trên thế giới trước khi cuộc Tận Thế diễn ra, chuyển sang thời kỳ Thượng nguơn Thánh đức.

Do đó, Ðức Chí Tôn khai Ðạo vào năm Bính Dần (bởi vì khởi đầu một nguơn là năm Giáp Tý, kế là Ất Sửu, Bính Dần, Nhơn sanh ư Dần, mở Ðạo cho nhơn sanh nên phải khai vào năm Dần), và làm Lễ Khai Ðạo ngày Rằm Hạ nguơn (15-10-âl năm Bính Dần) để chỉ rằng đây là thời kỳ Hạ nguơn.

Ðạo Cao Ðài sẽ truyền bá và phổ độ nhơn sanh trong thất ức niên (700 000 năm) mới thất chơn truyền, được nói rõ trong bài thi Tịch đạo của Ðức Chí Tôn ban cho:

Nghĩa là:

(Xem chi tiết nơi chữ Tịch Ðạo, vần T)

Ðạo Cao Ðài xứng đáng là một nền Ðại Ðạo bởi vì các lý do sau đây:

■ Thứ nhứt, Gíáo chủ của Ðạo Cao Ðài là Ðấng Chí Tôn Ngọc Hoàng Thượng Ðế, Ðấng sáng lập Càn Khôn Vũ Trụ và vạn vật, nên Ðấng ấy có quyền pháp nhứt, được tôn kính nhứt. Ðấng ấy là vua của Nhựt, Nguyệt, Tinh, là chủ của chư Thần, Thánh, Tiên, Phật, và cũng là Ðại Từ Phụ của Vạn linh sanh chúng.

■ Thứ nhì, Giáo lý và Triết lý của Ðạo Cao Ðài là nguyên căn của Giáo lý và Triết lý các tôn giáo, nên nó dung hợp được các Giáo lý và Triết lý của Tam Giáo và Ngũ Chi.

■ Thứ ba, Ðạo Cao Ðài có nhiệm vụ tận độ 92 ức nguyên nhân (2 kỳ phổ độ trước chỉ độ được 8 ức) và phổ độ chúng sanh trong 700 ngàn năm (thất ức niên), một thời gian rất dài nơi cõi trần mà không một tôn giáo nào trước đây có được.

Thuở mới Khai Ðạo vào năm Bính Dần (1926), các vị tiền bối mở Ðạo đã báo cáo với nhà cầm quyền Pháp bấy giờ, nền Tân tôn giáo nầy là Phật giáo Chấn hưng (Bouddhisme Renové) - có thờ Ðức Phật Thích Ca và Ðức Quan Thế Âm Bồ Tát. Nhưng thật sự, Ðạo Cao Ðài không những chấn hưng Phật giáo mà còn chấn hưng Lão giáo, Nho giáo và cả Thiên Chúa giáo nữa, tức là chấn hưng cả Tam Giáo và Ngũ Chi.

Do đó, nhiều người lầm tưởng Ðạo Cao Ðài là tôn giáo tổng hợp, hay nói nặng hơn là một tôn giáo hỗn tạp, vì họ thấy Ðạo Cao Ðài thờ nhiều Ðấng Giáo chủ của các tôn giáo khác như: Ðức Phật Thích Ca, Ðức Lão Tử, Ðức Khổng Tử, Ðức Chúa Jésus Christ,....

Còn Giáo lý của Ðạo Cao Ðài thì họ thấy lấy một ít của Phật giáo (như Ngũ Giới Cấm, Giới luật Ăn chay), lấy một ít của Lão giáo (như luyện Tam Bửu: Tinh, Khí, Thần), lấy một ít của Nho giáo (như Tam cang, Ngũ thường, Tam tùng, Tứ đức), lấy một ít của Thiên Chúa giáo (như cách tổ chức Giáo hội, tôn thờ Thượng Ðế).

Nhưng nếu nghiên cứu sâu xa từ nguồn gốc thì người ta sẽ thấy rằng, Giáo lý của Tam giáo và Ngũ Chi chỉ là một khía cạnh, một phiến diện của một cái toàn thể, của một chơn lý hằng hữu bất biến, mà ngày nay Ðạo Cao Ðài thể hiện đầy đủ cái chơn lý hằng hữu bất biến đó. Vả lại Giáo chủ của Ðạo Cao Ðài là Ðức Chí Tôn Thượng Ðế, Ngài là nguyên căn của các Ðấng Giáo chủ khác, nên thiết lập Giáo lý và Triết lý của Ðạo Cao Ðài rất hoàn chỉnh, giải quyết một cách đầy đủ, hợp lý và thông suốt tất cả những vấn đề tâm linh mà các tôn giáo khác còn ít nhiều mắc mứu như:

· Phật giáo thì còn lấn cấn về vấn đề linh hồn và vũ trụ, có lối tu xuất thế, sống nhờ vào sự cúng dường của nhơn sanh.

· Lão giáo (Tiên giáo) có lối tu yếm thế, độc thiện kỳ thân.

· Nho giáo thì quá chú trọng về việc nhập thế giúp đời, nhưng lại thiếu phần vô vi giải thoát.

(Xin xem chi tiết nơi các chữ: Giáo lý, Triết lý)

Như vậy, Ðạo Cao Ðài có phải là Chơn lý không?

Trả lời: Ðạo Cao Ðài không phải là Chơn lý, mà Ðạo Cao Ðài là con đường tốt đẹp và rộng rãi dẫn dắt người tu đi thẳng đến Chơn lý. Cái Chơn lý hằng hữu bất biến đó là Thượng Ðế. Ðạo Cao Ðài tạo ra năm nấc thang tiến hóa, đưa người tu đi lên từ nấc thang một để cuối cùng đến Thượng Ðế và hiệp nhập vào Thượng Ðế.

Ðạo Cao Ðài do Ðức Chí Tôn Thượng Ðế sáng lập và làm Giáo chủ. Ðức Chí Tôn mở Ðạo kỳ nầy không cần phải giáng sanh xuống cõi trần như hai kỳ Khai Ðạo trước, Ngài vẫn ở cõi Hư Linh, dùng huyền cơ diệu bút và phép thông công với những vị Phò loan mà Ngài định trước, lập ra Đại Đạo Tam Kỳ Phổ Độ, là một mối Ðạo cao thượng hoàn hảo, từ hình thức đến nội dung, tức là từ Thể pháp đến Bí pháp, để tận độ nhơn sanh. Lại nữa, nhờ dùng huyền cơ diệu bút lập Ðạo, Ðức Chí Tôn và Phật Mẫu cùng chư Tiên Phật luôn luôn giáng dạy và chỉnh đốn mối Ðạo mỗi khi gặp một giai đoạn tiến hóa khó khăn. Bởi vậy Ðức Chí Tôn có nói rằng: "Thầy không giao Chánh giáo cho tay phàm để càng ngày càng xa Thánh giáo mà biến ra Phàm giáo." Ðạo Cao Ðài không qui phàm và thất chơn truyền là nhờ đó.

Nhiệm vụ quan trọng của Ðạo Cao Ðài là:

1. Qui nguyên Tam Giáo, Phục nhứt Ngũ Chi, để nhơn loại không còn có sự khác biệt về tín ngưỡng và về tôn giáo mà chia rẽ nhau, để tiến tới thống nhứt tư tưởng, xây dựng một xã hội đại đồng.

2. Cứu độ 92 ức Nguyên nhân đang trầm luân nơi cõi trần trở về cựu vị. (Tổng cộng có 100 ức Nguyên nhân giáng trần, hai kỳ Phổ Ðộ trước đã độ được 8 ức, nay còn lại 92 ức).

3. Tận độ nhơn sanh trong thời Hạ Nguơn Mạt kiếp của Ðệ Tam Chuyển, để lập đời Thượng Nguơn Thánh đức của Ðệ Tứ Chuyển. Trước khi lập đời Thượng nguơn Thánh đức thì Vạn linh phải trải qua một cuộc Ðại Phán Xét nơi Hội Long Hoa. Ðó là một cuộc thi chung kết mà đề tài khảo thí là Công quả Phụng sự Chúng sanh.

Ðức Chí Tôn giao cho Ðức Di-Lạc Vương Phật làm Chánh Chủ khảo hội thi nầy, để tuyển chọn các phẩm vị Thần, Thánh, Tiên, Phật, lập đời Thượng nguơn.

Các nhiệm vụ kể trên thật vô cùng trọng đại, nhưng chắc chắn Ðạo Cao Ðài thực hiện được, bởi vì Giáo chủ của Ðạo Cao Ðài là Ðấng Thượng Ðế, mà quyền năng bao trùm khắp Càn Khôn Vũ Trụ.

Cách lập Ðạo Cao Ðài của Ðức Chí Tôn:

"Ðạo lập ra cốt yếu để độ phần hồn của nhơn loại cho thoát khỏi chốn mê đồ, vòng tân khổ, nên mới gieo truyền khắp chỗ, cốt tỉnh ngộ nhơn sanh. Ðã biết rằng Ðạo là thanh thanh tịnh tịnh, không ứng lộ ra ngoài, nhưng muốn lập giáo, phải làm sao?

- Phải bày cơ Hữu hình để chỉ rõ Lý mới được.

Vậy, cách lập giáo của Thầy cũng không chi lạ, chỉ noi theo Tam giáo trước mà làm qui củ chuẩn thằng rồi đem gom về một mối chánh.

Tam giáo trước là: Nho, Thích, Ðạo, vì hoằng khai cũng đã lâu đời, nên bị biến cải mà thành thử phải thất Chơn truyền, làm cho sai lạc mất hẳn cả Thiên cơ mầu nhiệm, bởi đó, nhơn sanh tu tuy nhiều mà thành thì chẳng có.

Lại cũng bị thất truyền mà Tam giáo lần lần phải chịu lu lờ mờ mịt. Nẻo chơn không ai đến, đường chánh chẳng người đi, nên cỏ mọc bìm leo, gai rào cây lấp. Vì lẽ đó, nhơn loại phải chịu mãi trong vòng luân hồi tứ khổ, đày đọa mãi ở chốn trần ai. Nhơn sanh cũng vì vậy mà lần lần tiêu đạo đức, phế tinh thần, mới chuộng sự hữu hình, nên bày những âm thinh sắc tướng, không ai còn để chí lưu tâm đến chỗ thâm huyền cao viễn, chỉ ưa sự dễ dàng, tạng thấy tạng nghe, rồi cứ dẫy lòng nhơn dục tham mê, mới gây tội ác nặng nề, phải mang lấy sừng lông mà bị thối hóa lại súc sanh và luân hồi lục đạo.

Ngày nay, Thầy đến đây, đem ba nền tôn giáo hiệp nhứt lại tạo thành một Tòa lớn lao để đời đời kiếp kiếp cho nhơn sanh nương vào đó mà lánh cơn nạn khổ thảm sầu.

Ba nhà tôn giáo ấy, tuy đổ sập mặc dầu, nhưng Thầy cũng vì lòng từ bi, chọn lựa cái nào còn dùng đặng thì Thầy lấy, cái nào hư nát thì bỏ ra, như cột, kèo, xuyên, trính, ngói, gạch, cái nào còn nguyên thì dùng, cái nào bể nát hay hư hao bị mối ăn sâu đục thì bỏ ra. Cây nào cong vạy thì uốn nó lại, trừ ra uốn không nổi mới bỏ. Thầy lấy các vật ấy ráp lại thành một Tòa Ðại Ðạo cho nhơn sanh sùng bái, tu hành, là Tòa nhà ngày nay Thầy lập thành đó.

Tại sao ba nhà tôn giáo đó phải bị xiêu đổ? Là tại cái nền tảng không đặng cứng cát, vững vàng, cất ở trên nổng cát, bảo sao gió thổi không xiêu, giông tố chẳng đổ?

Chớ còn ngày nay, Thầy đến lập một Tòa CAO ÐÀI ÐẠI ÐẠO thì trước hết Thầy đã biểu các con xây nền đắp móng cho chặt chịa vững vàng, rồi mới cất Tòa nhà đồ sộ ấy lên thì sẽ đặng bền vững lâu dài hơn ba nền tôn giáo trước."

Thầy lập Ðạo Cao Ðài như thế nào?

"Thầy thấy cuộc tuần hòa biến đổi, thời khí bất hòa, nhơn tâm xu hướng về đường vật chất, bỏ mất tinh thần, nên phạm vào đường tội lỗi, thiệt là đời lầm lũi mãi mà không định hồn tự hối, xúm lấn chen lội lặn tranh giành mùi tục lụy mà thay đổi chí cao minh.

Ba nền Chánh giáo (Nho, Thích, Ðạo) đã nghiêng chinh, nhơn loại thảy chuộng hữu hình, không cầu vô vi thâm viễn.

Nay đã đến cuộc tuần hoàn giáp mối, nền Ðạo Trời vận chuyển mà phổ hóa sanh linh.

Tam giáo xưa kia lập Ðạo, lúc ban sơ, truyền bá cơ diệu lý quang minh, bắt từ chỗ vô vi khẩu thọ tương truyền, lần lần xuống thì trở ra hữu hình mà Ðạo mầu thất chánh, tâm pháp lạc sai. Ấy là cơ Ðạo đến thời kỳ cuối cùng của Tam giáo thất Chơn truyền diệu pháp.

Còn Ðạo Thầy lại trái hẳn với Tam giáo, là bắt đầu truyền Ðạo thì dụng hữu hình, lấy sắc tướng âm thinh mà độ đời một cách lẹ làng mau chóng. Vả lại, Ðạo Thầy bắt đầu do chỗ hữu hình mà truyền bá, rồi mới lần lần mới dẹp hết chỗ hữu hình đi đến chỗ vô vi, là cơ siêu phàm nhập Thánh.

Vậy, thà trước dụng cơ hữu hình để phổ hóa cơ Ðạo dễ lưu thông, rồi cứ đó mà dắt dẫn cho nó tấn hóa mãi trên đường cao thượng, riết đến chỗ không hư tức là vô vi thì Ðạo pháp mới phát minh, cơ diệu lý huệ tâm ứng lộ, thế là Ðạo Thầy không hư hoại đặng, mà không hư hoại đặng là nhờ ở chỗ hữu hình đi lên riết đến tận vô vi.

Còn Tam giáo xưa lại từ vô vi mà lần lần sa sụt xuống hữu hình, mới thành ra Ðạo bế, rồi sai lầm ra ngoại giáo bàng môn. Mà Thầy lập giáo kỳ nầy lại trái hẳn với nền cổ Ðạo, Thầy chỉ dùng cái huyền cơ bí pháp mà truyền Ðạo khắp dân gian. Thầy đem chơn pháp diệu huyền trao cho người luyện thành Chánh giác thì phản bổn huờn nguyên.

Thầy dùng huyền diệu cơ bút hoằng khai cơ quan Vô Vi Ðại Ðạo. Thầy nhứt định không giao Thánh giáo cho tay phàm, vì trước kia Tam giáo thất Chơn truyền cũng bởi Thánh giáo ở trong tay phàm, nên các con canh cải làm sái lạc pháp linh.

Vậy, Thiên thơ Thầy định ngày nay Thầy lập giáo như vầy:

1. Trên là dùng huyền diệu thiêng liêng mà bảo tồn cơ Ðạo.

2. Dưới để tự Thầy định mới có thể chuyển hóa nổi nhơn tâm, đủ sức thần thông vận hành chơn giáo, chớ nếu Thầy mà mượn xác thịt nặng nề thì làm sao biến hóa thiên hình vạn trạng mà phổ độ chúng sanh cho mau chóng nổi sôi rần rộ được. Chớ dùng huyền cơ bí pháp, tất có thể lưu thông trong nháy mắt khắp mọi nơi." (Ðại Thừa Chơn Giáo)

Nước Việt Nam từ thuở lập quốc đến nay, chưa có một nền tôn giáo nào mở ra cho người Việt Nam tại đất nước nầy. Nhưng người Việt Nam có tinh thần thờ kỉnh Trời Ðất và chư Thần, Thánh, Tiên, Phật, nên tôn thờ các nền tôn giáo trên khắp thế giới du nhập vào Việt Nam như: Nho giáo, Lão giáo, Phật giáo, Thiên Chúa giáo, Tin Lành,... Ðể ban thưởng dân tộc nhỏ nhoi nầy, Ðức Chí Tôn Thượng Ðế mở ra cho dân tộc Việt Nam một nền Ðại Ðạo lấy danh hiệu là Đại Đạo Tam Kỳ Phổ Độ, hay nói tắt là Ðạo Cao Ðài, để làm Quốc Ðạo. Nhờ có nền Ðại Ðạo nầy, nhiều Ðấng Thần, Thánh, Tiên, Phật nơi cõi thiêng liêng sẽ giáng sanh xuống nước Việt Nam làm người Việt Nam để hoằng khai mối Ðạo của Ðức Chí Tôn ra khắp thế giới, thống nhất tư tưởng của nhơn loại, xây dựng một xã hội đại đồng, tạo ra một nền văn minh mới về tinh thần cho toàn nhơn loại.

Người Việt Nam nhờ Ðạo Cao Ðài mà ngày sau làm chủ tinh thần của nhơn loại đúng theo bài thi tiên tri của Ðức Chí Tôn:

Cao Ðạo hữu

高道友

A: Caodaist adept.

P: Adepte Caodaïste.

Cao: chỉ Ðạo Cao Ðài. Ðạo: tôn giáo. Hữu: bạn.

Ðạo hữu là bạn Ðạo, người bạn có tín ngưỡng tôn giáo.

Cao Ðạo hữu là các Ðạo hữu của Ðạo Cao Ðài.

Thánh Ngôn Hiệp Tuyển: Ấy từ đây, Ngọc Ðế truyền lệnh cho ta phải theo phò chư Cao Ðạo hữu.

Cao đê

高低

A: High and low; Superior and inferior.

P: Haut et bas; Supérieur et inférieur.

Cao: Ở trên cao, tài giỏi. Ðê: thấp.

Cao đê là cao thấp, hai trạng thái cao và thấp.

Thánh Ngôn Hiệp Tuyển: Cao đê thế sự khá đinh ninh.

Cao đồ

高徒

A: Caodaist adept.

P: Adepte Caodaïste.

Cao: chỉ Ðạo Cao Ðài. Ðồ: học trò.

Cao đồ là các tín đồ của Ðạo Cao Ðài.

Kinh Ðưa Linh Cửu: Oai Nghiêm độ rỗi Cao đồ qui nguyên.

Cao đường vạn phúc

高堂萬福

Cao: Ở trên cao, tài giỏi. Ðường: cái nhà. Vạn: muôn. Phúc: phước. Cao đường là ngôi nhà cao, chỉ cha mẹ.

Cao đường vạn phúc là lời chúc cha mẹ sống lâu.

Cao hoang

膏肓

Cao: Bộ phận dưới trái tim. Hoang: chỗ dưới tim, trên hoành cách mô.

Cao hoang là bộ phận dưới tim, phía trên hoành cách mô, giữa hai lá phổi. Theo Ðông y thì chỗ nầy thuốc không đến, châm chích không tới, nên khi nói bịnh tới cao hoang thì không còn có thể chữa trị được, nhứt định phải chết.

Thánh Ngôn Hiệp Tuyển: Ấy là lúc bịnh trong ngũ tạng lục phủ nhập đến cao hoang, thì người bịnh dầu số Trời cứu cũng không qua đặng.

Cao lương mỹ vị

膏粱美味

A: The delicious disk.

P: Les mets délicieux.

Cao: Thịt ngon béo. Lương: gạo, nếp. Mỹ: đẹp, ngon. Vị: mùi vị.

Cao lương mỹ vị là gạo thơm thịt béo, đồ ăn rất ngon.

Thánh Ngôn Hiệp Tuyển: Cao lương mỹ vị hại thân phàm.

Cao minh

高明

A: High and clever.

P: Haut et éclairé.

Cao: Ở trên cao, tài giỏi. Minh: sáng.

Cao minh là cao và sáng, cao siêu và sáng suốt.

Thánh Ngôn Hiệp Tuyển: Trời cao minh soi xét mà người vẫn mê muội...

Cao ngạo

高傲

A: Haughty.

P: Orgueilleux.

Cao: Ở trên cao, tài giỏi. Ngạo: phách lối.

Cao ngạo là phách lối tự cao, tự cho mình là tài giỏi.

Tân Luật: Tứ đại điều qui: Chớ khoe tài, đừng cao ngạo.

Cao ngự

高御

A: To be seated on the high throne.

P: Être assis sur le haut trône.

Cao: Ở trên cao, tài giỏi. Ngự: ngồi lên một cách trang trọng.

Cao ngự là vua ngồi lên ngai một cách trang trọng.

Kinh Nhập Hội: Trên Bạch Ngọc, Chí Tôn cao ngự.

Cao sắc

高敕

A: Order of God.

P: L"ordre de Dieu.

Cao: Ở trên cao, tài giỏi. Sắc: tờ giấy viết lịnh của vua ban ra.

Cao sắc là lịnh của Ðức Chí Tôn ban ra.

Thánh Ngôn Hiệp Tuyển: Trung thành một dạ thờ cao sắc.

Cao thăng

高升

A: To advance in grade.

P: Monter en grade.

Cao: Ở trên cao, tài giỏi. Thăng: bay lên.

Cao thăng là bay lên cao, ý nói linh hồn được ban thưởng cho phẩm vị được cao hơn.

Cao thăng Thiên vị: Lên được phẩm vị cao nơi cõi Trời.

Phật Mẫu Chơn Kinh: Chuyển luân định phẩm cao thăng.

Cao thâm

高深

A: High and profound.

P: Haut et profond.

Cao: Ở trên cao, tài giỏi. Thâm: sâu.

Cao thâm là cao sâu.

Cao thâm còn có ý chỉ Trời trong câu thơ:

Cao thượng

Có hai trường hợp:

* Trường hợp 1: Cao thượng

高上

A: Supreme.

P: Suprême.

Cao: Ở trên cao, tài giỏi. Thượng: trên.

Cao thượng là ở tuốt trên cao, cao tột.

Thí dụ: Ðôi liễn của Ðạo Cao Ðài do Ðức Lý ban cho:

Cao thượng Chí Tôn Ðại Ðạo hòa bình dân chủ mục,

Ðài tiền sùng bái Tam Kỳ cộng hưởng tự do quyền.

(Xem giải nghĩa đôi liễn nầy nơi chữ Cao Ðài).

* Trường hợp 2: Cao thượng

高尚

A: Noble.

P: Noble.

Cao: Ở trên cao, tài giỏi. Thượng: ưa chuộng.

Cao thượng là ưa điều thanh cao, có tư cách và đạo đức hơn người.

Cao thượng cũng có nghĩa là đem cái chí của mình lên cao để người ta phải kính trọng.

Thánh Ngôn Hiệp Tuyển: Mình vì chữ Thiện mà dạy người thì giá trị mình đã cao thượng rồi mà còn thẹn nỗi gì?

CÁO

CÁO: 告 có hai nghĩa:

1. CÁO: Báo cho biết, trình lên cho biết.

Thí dụ: Cáo phó, Cáo Từ Tổ.

2. CÁO: Buộc tội.

Thí dụ: Cáo luật, Cáo trạng.

Cáo luật

告律

A: Accusation.

P: Accusation.

Cáo: Buộc tội. Luật: pháp luật.

Cáo luật là căn cứ theo luật pháp mà buộc tội.

Chú Giải Pháp Chánh Truyền: Thượng Sanh làm Chủ phòng Cáo luật.

Cáo phó

告訃

A: Death notice.

P: Avis de funérailles.

Cáo: Báo cho biết, trình lên cho biết. Phó: báo tang.

Cáo phó là báo cho mọi người biết cái chết của một người thân của mình và cho biết chương trình tang lễ.

Cáo Tiền bối

告前輩

A: To announce to the predecessors.

P: Annoncer aux prédécesseurs.

Cáo: Báo cho biết, trình lên cho biết. Tiền: trước. Bối: nhóm người.

Cáo Tiền bối là báo cáo với các Chức sắc Tiền bối đã quá vãng, có một Chức sắc vừa mới qui vị.

Khi các Chức sắc thuộc ba phẩm: Giáo Hữu, Giáo Sư, Phối Sư và tương đương, khi qui liễu, hành lễ tại Báo Ân Từ, có phần Lễ Cáo Tiền bối. Ðây là một nghi tiết để báo cáo với các Chức sắc tiền bối quá vãng, một Chức sắc vừa mới qui vị.

Cáo trạng

告狀

A: Act of accusation.

P: Acte d"accusation.

Cáo: Buộc tội. Trạng: bản văn viết ra những điều mình muốn trình bày cho cơ quan thẩm quyền biết.

Cáo trạng là bản văn buộc tội đọc trước tòa án.

Chú Giải Pháp Chánh Truyền: Tiếp Ðạo là người tiếp cáo trạng, án tiết,...

Cáo Từ Tổ

告祠祖

A: To announce to ancestors.

P: Annoncer aux ancêtres.

Cáo: Báo cho biết, trình lên cho biết. Từ: nhà thờ. Từ Tổ là nhà thờ tổ tiên.

Cáo Từ Tổ là báo cáo với Tổ Tiên biết có một người trong dòng họ vừa mới qui liễu.

Nghi thức Tang Lễ, Hội Thánh có dạy Lễ Cáo Từ Tổ:

"Có lễ nhạc hoặc không có, trước phải đặt một bàn nghi ngoài để kiếng Thần Hoàng Bổn Cảnh, đất đai Ngũ phương, một mâm cơm chay hay hoa quả bánh nước, tùy gia vô hữu. Còn một mâm dâng lên bàn thờ Tổ Phụ (Cửu Huyền Thất Tổ), một cái mâm đựng đồ tang để Cáo Từ Tổ.

Khi xong, bưng mâm tang qua bàn vong (linh cữu) hành lễ. Vị Chánh Trị Sự đứng phát tang phải mặc Ðại phục. . .

Phải đảnh lễ Ðức Chí Tôn trước khi Cáo Từ Tổ."

Khi có đủ Nhạc và Lễ thì nghi tiết Cáo Từ Tổ như sau:

1. Tử tôn tựu vị: Nhạc xây tá đờn bài Hạ, con cháu tựu lại trước bàn thờ.

2. Giai quì: Nhạc đổ hồi trống cho con cháu quì, dứt đờn.

3. Phần hương: Nhạc đánh, trống thét, con cháu đốt hương, nhạc dứt.

4. Nguyện hương: Nhạc đánh, trống thét, con cháu nguyện hương, nhạc dứt.

5. Thượng hương: Nhạc đánh, trống thét, con cháu dâng hương lên, nhạc dứt.

6. Cúc cung bái: Nhạc đánh trống lớp tư,con cháu lạy 3 lạy.

7. Chước tửu: Nhạc đánh trống thét, rót rượu trên bàn thờ.

8. Cúc cung bái: (như từng hương)

9. Ai chúc: Nhạc gài trống đờn Xuân Nữ, Ðồng nhi tụng Kinh Cầu Tổ Phụ đã qui liễu, tiếp tụng Kinh CứuKhổ 3 lần, nhạc dứt.

10. Cúc cung bái: Nhạc đánh trống lớp tư, con cháu lạy 3 lạy như trên.

11. Ðiểm trà: Nhạc đánh thét, con cháu rót nước trà cúng trên bàn thờ.

12. Cúc cung bái: (như từng hương)

13. Hưng bình thân: Nhạc đánh thét,con cháu đứng dậy.

14. Tử tôn dĩ hạ giai xuất: Nhạc đánh thét, tất cả con cháu đều bước ra.

15. Lễ thành: Nhạc đổ một hồi ngắn rồi thét. Mãn lễ.

CĂN

CĂN: 根 Rễ cây, chỉ cái gốc rễ của sự việc.

Gốc rễ nầy là chỉ những việc làm thiện ác trong kiếp trước. Nó cũng là cái Nghiệp.

Thí dụ: Căn bịnh, Căn quả, Căn sinh.

Căn bịnh

根病

A: Illness by root of wrong.

P: Maladie de racine du mal.

Căn: Rễ cây, chỉ cái gốc rễ của sự việc. Bịnh: bệnh, đau ốm.

Căn bịnh hay Căn bệnh là cái bịnh có nguồn gốc từ kiếp trước nên uống thuốc hoài mà không hết.

Nó còn được gọi là Nghiệp bệnh.

Nghiệp bệnh là cái bịnh do nghiệp ác từ kiếp trước tạo ra, tức là do những việc làm thiếu đạo đức trong kiếp trước, như gây đau khổ oán hận cho người khác, ích kỷ bỏn xẻn không giúp người hoạn nạn, v.v... khiến tạo nên nghiệp xấu, ảnh hưởng lên kiếp sống hiện tại, làm cho kiếp nầy phải bị bịnh hoạn triền miên, tốn tiền cho thầy nầy thuốc nọ, nhưng bịnh vẫn không hết. Nghiệp bịnh chỉ gây đau khổ và hao tiền tốn của cho người bịnh chớ không làm chết người bịnh.

Muốn chữa khỏi căn bịnh hay nghiệp bịnh nầy, chỉ duy có điều lo làm công quả hay lập âm chất cho nhiều, đồng thời cầu khẩn Ðức Chí Tôn và các Ðấng thiêng liêng tha thứ tội tình, lấy công chuộc tội, giải trừ nghiệt chướng, thì mới hết bịnh.

Kinh Sám Hối: Sống dương thế, hành thì căn bịnh.

Căn duyên

根緣

A: Cause, origin.

P: Cause, origine.

Căn: Rễ cây, chỉ cái gốc rễ của sự việc. Duyên: mối dây ràng buộc định sẵn từ trước.

Căn duyên là mối dây ràng buộc được định bởi cái nghiệp của mỗi người.

Thánh Ngôn Hiệp Tuyển: Trước có căn duyên ở Ngọc cung.

Căn nghiệt

根孽

A: Evil origin.

P: Origine mauvaise.

Căn: Rễ cây, chỉ cái gốc rễ của sự việc. Nghiệt: cái mầm ác, nghiệp ác.

Căn nghiệt là cái nghiệp ác có gốc rễ từ kiếp trước, mà trong kiếp nầy mình phải đền trả.

Thánh Ngôn Hiệp Tuyển: Ðừng mơ căn nghiệt một đời nầy.

Căn quả

根果

A: The effect of the past life.

P: L"effet de la vie antérieure.

Căn: Rễ cây, chỉ cái gốc rễ của sự việc. Quả: kết quả.

Căn quả là cái kết quả của những việc làm thiện ác trong kiếp sống trước thể hiện trên kiếp sống nầy.

Thường chữ Căn quả dùng với ý nghĩa là Căn quả xấu.

Thánh Ngôn Hiệp Tuyển: Cầu Tam Giáo Tòa cho tái kiếp mà chuộc căn quả.

Căn sinh

根生

A: Origin of the life.

P: Origine de la vie.

Căn: Rễ cây, chỉ cái gốc rễ của sự việc. Sinh: sống.

Căn sinh là cái gốc rễ của cuộc sống, tức là tất cả hành vi của con người đã gây ra nơi cõi trần trong kiếp sống trước sẽ định cái số phận của con người ấy trong kiếp sống hiện tại.

Kinh Ðệ Ngũ cửu: Xem rõ ràng tội phước căn sinh.

Căn-ta-ca (Kantaka)

乾陟馬

Ðây là tiếng phiên âm từ tiếng Phạn: Kantaka, người Tàu dịch: Càn-trắc mã, nghĩa là con ngựa Càn-trắc.

(Kantaka, nếu phiên âm là Căn-ta-ca thì đúng âm hơn Găn-ta-ca).

Càn-trắc (hay Kiền-trắc) là tên của một con ngựa chạy hay nhứt dưới triều vua Tịnh Phạn mà nhà vua dành riêng cho Thái tử Sĩ-Ðạt-Ta sử dụng. Chính con ngựa Càn-trắc nầy đã đưa Thái tử vượt Hoàng thành vào lúc nửa đêm, đi vào rừng, để Thái tử tầm đạo tu hành.

Phật giáo sử chép rằng: Năm 29 tuổi, đêm mùng 7 tháng 2, Thái tử gọi quan hầu cận Xa-nặc (Tchana) thắng yên ngựa Càn-trắc để Thái tử vượt Hoàng cung xuất gia tầm đạo.

Xa-nặc đi theo Thái tử. Con ngựa chạy suốt từ nửa đêm đến trời hừng sáng thì đến một cụm rừng, cách Hoàng thành rất xa. Thái tử nhảy xuống ngựa và khen rằng: Con ngựa nầy rất hay, nó mạnh mẽ và mau lẹ như một vị Thiên Thần.

Thái tử cắt tóc, đổi áo, rồi giao ngựa Càn-trắc cho Xa-nặc bảo dắt trở về Hoàng thành và tâu rõ ý chí nhứt quyết đi tu của Ngài. Ngựa Càn-trắc trở về Hoàng thành, buồn chán, bỏ ăn rồi chết, linh hồn được thoát lên cõi Trời Ðạo-lỵ.

Cầm đường tiếng hạc

Cầm: cây đàn cầm. Ðường: nhà. Tiếng hạc: tiếng gáy của con chim hạc.

Cầm đường tiếng hạc là lấy theo hai điển tích sau đây:

1. Cầm đường:

Theo sách Lã Thị Xuân Thu, ông Mật Tử Tiện, học trò của Ðức Khổng Tử, làm chức Tri Huyện Ðan Phú, thường ngày người ta thấy Huyện quan đánh đàn cầm nơi sảnh đường, rất nhàn hạ, mà công việc dân trong huyện vẫn an ổn.

Sau đó có ông Vu Mã Tử Kỳ được bổ nhiệm đến thay thế Mật Tử Tiện. Ông Vu Mã nhậm chức, làm việc ở công đường lu bù cả ngày thì công việc nơi huyện mới xong, dân sự trong huyện mới đặng an ổn. Vu Mã hỏi ông Mật Tử Tiện:

- Tôi làm việc cả ngày không nghỉ mới giải quyết hết các công việc trong huyện; còn ông chỉ ngồi đánh đàn mà sao công việc cũng đều chu toàn tất cả?

Mật Tử Tiện đáp: - Tôi điều khiển kẻ khác làm, còn ông tự làm lấy. Ai biết dùng người thì khỏe, ai tự làm thì mệt.

Vu Mã Tử Kỳ than thở: - Tôi thực không bằng ông.

Theo điển tích nầy thì Cầm đường là chỉ cuộc sống phong lưu nhàn hạ.

2. Cầm hạc:

Ðời nhà Tống có người làm quan tên là Triệu Thanh Hiến ở đất Thục. Mỗi khi được bổ nhiệm làm quan ở một địa phương nào thì ông chỉ mang theo một cây đàn và một con chim hạc, không mang theo gia quyến và đồ đạc chi hết. Ông sống rất thanh bạch, thảnh thơi nhàn hạ.

Do đó, Cầm hạc là chỉ cuộc sống thanh bạch và nhàn hạ.

Tóm lại, Cầm đường tiếng hạc là ý nói cuộc sống nhàn hạ cao khiết.

Thánh Ngôn Hiệp Tuyển: Cầm đường tiếng hạc phủi muôn chung.

CẨM

CẨM: 錦 Gấm vóc, có hoa đẹp đẽ.

Thí dụ: Cẩm đôn, Cẩm tú.

Cẩm đôn

A: The support enveloped in brocade.

P: Le support enveloppé de brocart.

Cẩm: Gấm vóc, có hoa đẹp đẽ. Ðôn: (chữ Nôm) cái ghế ngồi không có đai dựa, thường được làm bằng sành hay bằng gỗ.

Cẩm đôn là cái đôn bọc gấm, phía dưới có gắn hai bông sen nở nhụy, dùng làm cái ngai cho vị Nữ Ðầu Sư.

Cẩm đôn được đặt ngang hàng với ba cái ngai của ba vị Nam Ðầu Sư nơi chánh điện Tòa Thánh, đặt bên phía Nữ phái.

Hiện nay, Hội Thánh chưa chế tạo cẩm đôn nầy.

Chú Giải Pháp Chánh Truyền: Ấy vậy, cái ngai của Nữ Ðầu Sư phải để bên cung Khôn, tức bên tay mặt Thầy. Hộ Pháp hỏi cái ngai ấy ra sao? thì Thầy dạy: Giống y như cái ngai của Quan Thế Âm Bồ Tát, nghĩa là một cái cẩm đôn để trong vườn Trước Tử bên Nam Hải, dưới chơn đạp hai bông sen nở nhụy.

Cẩm nang Hành Chánh Ðạo

錦囊行政道

Cẩm: Gấm vóc, có hoa đẹp đẽ. Nang: cái túi.

Cẩm nang là cái túi gấm, ý nói cái túi chứa của quí, cần phải luôn luôn đeo bên mình.

Hành Chánh Ðạo là cơ quan thi hành những qui điều trong chơn pháp của Ðạo để dìu độ chúng sanh lánh khỏi tội tình, hiệp về cội Ðạo. Cầm quyền Hành Chánh Ðạo là Cửu Trùng Đài.

Ngày 26-2-1960, Giáo Sư Ngọc Mỹ Thanh, Q. Thượng Thống Lại Viện Cửu Trùng Đài gởi cho quí vị Lễ Sanh Tân Ðầu Tộc Ðạo, bức Cẩm nang Hành Chánh Ðạo, xin chép ra sau đây:

CẨM NANG HÀNH CHÁNH ÐẠO
Phẩm cấp Lễ Sanh
hành quyền Ðầu Tộc Ðạo.

LỜI KHUYÊN NHỦ CHƯ VỊ LỄ SANH TÂN ÐẦU TỘC ÐẠO

Kính chư Hiền hữu Lễ Sanh thân mến,

Từ trước các em hành đạo tại Tòa Thánh với Thiên chức Lễ Sanh. Hôm nay, các em đắc lịnh đi hành đạo tha phương, lãnh thêm trách nhiệm mới là Ðầu Tộc Ðạo, do Huấn lịnh của Hội Thánh Cửu Trùng Đài định phận. Hội Thánh thọ mạng lịnh Ðức Chí Tôn và Ðức Lý Giáo Tông có trách nhậm nhắc nhở các em vững bước trên đường lập vị, tức là làm trọn lời hứa của các em với Hội Thánh trong buổi đầu tiên.

Anh xin nhắc lại, hồi các em còn ở địa vị Chức việc, các em lập hồ sơ cầu phong Lễ Sanh, có ký tên "Hiến thân trọn đời hành đạo" thì trong thâm tâm các em lúc ấy mỗi người đều muốn làm sao cho công quả đủ đầy, để khi xác thân lìa bỏ cõi trần, linh hồn được đắc thăng phẩm vị. Chắc mỗi em đều ước mong như thế. Biết bao khổ hạnh vì đạo, cực trí lao tâm, các em vẫn miệt mài với phận sự. Nhưng Hội Thánh nhận thấy mấy em đã gặp đạo rồi, cần phải tạo đức. Muốn tạo đức, phải lập công quả, vì đức phải do công tạo dựng. Ngày nào các em đạo đức đủ đầy mới mong được ngôi Thiên định vị.

Hội Thánh vì thương nên hôm nay phú thác thêm trách nhậm cho các em và ủy nhiệm anh căn dặn thêm về bước đường hành đạo. Anh thấy bổn phận các em đến địa phương cần thi hành những việc:

1- Phụng sự nhơn sanh.

2- Gây tình thiện cảm.

3- Thương yêu hòa ái.

Cái khó buổi đầu tiên là các em cất bước ra đi đến nơi xứ lạ quê người, chỉ có hai bàn tay không với một Tờ Huấn lịnh. Nhưng các em chớ thấy như thế mà vội ngã lòng. Các em nên đặt hết đức tin rằng ngoài Tờ Huấn lịnh của Hội Thánh thuyên bổ, Ðức Chí Tôn, Ðức Phật Mẫu, các Ðấng thiêng liêng còn ban cho mỗi em một vật báu vô hình để khi đến địa phương, các em sử dụng hành đạo. Vật báu ấy là tấm gương đạo đức tại trong tâm các em đã có sẵn, chờ khi các em đi hành đạo, các Ðấng sẽ khai mở Huệ tâm Kiến tánh cho các em thành công đắc quả đó.

Anh xin nhắc lại lời Thánh giáo của Bát Nương Diêu Trì Cung:

thì thấy rõ rằng, người hành đạo cần phải có đức, mà cái đức ấy phải tự tay mỗi em tạo nó mới có, nếu không tạo làm gì có được. Muốn tạo đức, phải làm sao? là phải tùng lịnh Hội Thánh đi hành đạo địa phương, đem tấm thân Chức sắc đến gần với nhơn sanh để dung hòa và thân cận dìu dắt, chỉ dẫn người tín đồ hành đạo cho đúng y qui củ chuẩn thằng của Hội Thánh định, tôn thờ và giữ trọn Tân Pháp Ðạo. Nếu thiếu người của Hội Thánh nhắc nhở, e ngại cho nhơn sanh lạc bước lỗi lầm, như thế mới có vấn đề thuyên bổ Ðầu Tộc Ðạo.

Các em nay lãnh lịnh ra đi là bồi công tại cõi hữu hình; còn lập đức nơi thiêng liêng vị, các em hành đạo tại Tòa Thánh là có sẵn đạo rồi, nay đi lấy công lập đức nơi địa phương, chừng đến buổi mai hậu, đạo đức đủ đầy, lo chi phẩm vị thiêng liêng mấy em không kết quả. Ngày gần đây, các em cất bước lên đường, anh có đôi lời khuyên nhủ các em, từ khi thọ lịnh đến lúc ra đi, nên nhớ thi hành các khoản sau đây:

Tại Tòa Thánh: Khi tiếp nhận được Huấn lịnh, nhận lãnh tờ Thông Hành Ðạo với hành lý xong, quí vị Tân Ðầu Tộc Ðạo nên ghi nhớ những việc hành đạo trước buổi ra đi:

1. Mặc Thiên phục vào Tòa Thánh kỉnh lễ Ðức Chí Tôn và các Ðấng. [Thiên phục là áo rộng có màu và mão Lễ Sanh]

2. Mặc Tiểu phục vào Báo Ân Từ kỉnh lễ Ðức Phật Mẫu và Cửu Huyền Thất Tổ.

3. Mặc Tiểu phục đến Hộ Pháp Ðường kỉnh lễ Ðức Hộ Pháp (cầu nguyện ban ơn lành cho đi hành đạo).

4. Mặc Tiểu phục chào Ngài Ðầu Sư để thọ lời phủ dụ.

5. Mặc Tiểu phục chào Thái, Thượng, Ngọc Chánh Phối Sư để nghe lời giáo hóa.

6. Mặc Tiểu phục chào Thượng Thống Lại Viện để nghe những điều căn dặn thêm và nhận lãnh công văn thơ tín.

7. Mặc Tiểu phục chào Thượng Thống và Chức sắc tùng sự chung một Viện với mình trước ngày thuyên bổ, để lời từ giã lên đường hành đạo.[Tiểu phục là áo dài chẹt trắng, đội khăn đóng đen]

Khi đến Châu Ðạo: Khi đến Châu Ðạo, mặc Tiểu phục chào Khâm Châu Ðạo, trình Huấn lịnh thuyên bổ và tờ Thông Hành Ðạo cho Khâm Châu Ðạo chứng kiến và nhờ Khâm Châu Ðạo tiến dẫn đến Tộc Ðạo, hoặc Khâm Châu Ðạo viết thơ giới thiệu vị Tân Ðầu Tộc Ðạo, để ông Cựu Ðầu Tộc Ðạo và toàn đạo địa phương nhận định giao lãnh trách nhậm.

Khi đến Tộc Ðạo: Nơi địa phương, Bàn Trị Sự và toàn đạo nam nữ nghe tin Tân Ðầu Tộc Ðạo mới bổ đến đều lo tiếp rước. Nếu nghi lễ có lập bàn hương án và nhạc long trọng đông người thì bổn phận Ðầu Tộc Ðạo (Đầu Tộc Đạo) thi hành như sau:

Mặc Thiên phục, quần trắng, giày bố trắng, luôn luôn giữ gương mặt vui tươi, tờ Huấn lịnh xếp lại để sẵn vào một bao thơ để trên cái dĩa, hoặc hộp giấy tinh khiết, chính tay vị Tân Đầu Tộc Đạo bưng đến để trên bàn hương án, xá 3 xá, rồi bước tránh đứng hầu một bên, một vị Chánh Trị Sự cao niên thay mặt toàn đạo lạy bàn hương án để tỏ lòng tiếp rước Huấn lịnh của Hội Thánh gởi tới. Chức việc lạy rồi, Tân Đầu Tộc Đạo day trở ra ngoài nói:

"Thưa chư Chức sắc, Chức việc, chư hiền huynh hiền tỷ, hiền hữu, hiền muội, các em đồng nhi nam nữ Hành Chánh và Phước Thiện,... Hôm nay, toàn Tộc Ðạo vì thành kỉnh Hội Thánh nên tiếp rước Huấn lịnh với rước tôi thật long trọng. Tôi vưng lịnh Hội Thánh chuyển lời ban ơn toàn Tộc Ðạo nầy được thêm sự thấm nhuần đạo đức, phấn khởi tinh thần, đưa đến nhiều cuộc an vui, chung hưởng phước lành của Ðức Chí Tôn chan rưới. Riêng tôi, nhơn danh Tân Ðầu Tộc Ðạo, xin kính lời chào mừng toàn Tộc Ðạo và cám ơn chung quí hiền huynh hiền tỷ đã đem sự vui vẻ, tỏ tình thân mến, dành tặng cho tôi trong buổi đầu tiên. Vậy, xin mời chư hiền huynh hiền tỷ đồng cùng tôi vào bửu điện kỉnh lễ Ðức Chí Tôn và nghe đọc Huấn lịnh."

Tân Đầu Tộc Đạo nhớ cổi giày để ngoài thềm, chọn một vị Chánh Trị Sự cao niên tại địa phương, thay mặt toàn đạo, bưng hộp đựng Huấn lịnh, đi sau lưng Tân Đầu Tộc Đạo, chư đạo nam nữ đồng theo vào bửu điện, để Huấn lịnh trên Thiên bàn, cả thảy đồng kỉnh lễ Ðức Chí Tôn.

Lạy rồi, Khâm Châu Ðạo tuyên đọc Huấn lịnh Hội Thánh thuyên bổ cho toàn đạo nghe và có lời khen ngợi việc tiếp rước nầy được tôn nghiêm long trọng và cũng không quên khuyến nhủ việc tu hiền cho chư thiện tín nghe, và khuyên nên tận tâm giúp cho Tân Đầu Tộc Đạo. Kế Tân Đầu Tộc Đạo nói:

"Thưa chư hiền huynh hiền tỷ, Lễ tiếp rước Huấn lịnh và Tân Ðầu Tộc Ðạo được tốt đẹp, tôi rất cảm tình toàn đạo trong buổi sơ giao nầy. Xin kính mời chư hiền huynh hiền tỷ trở vào hậu đường để cùng nhau luận đàm đạo đức."

Khi trở vào hậu đường, Tân Đầu Tộc Đạo hỏi thăm ông Chánh Trị Sự sở tại, có Ðền thờ Phật Mẫu chưa, như có thì Tân Đầu Tộc Đạo phải nói:

"Thưa chư hiền huynh hiền tỷ, xin mời chư vị vui lòng ngồi uống nước chờ đôi phút, vì tôi phải đi kỉnh lễ Ðức Phật Mẫu."

Rồi trở lại văn phòng Bàn Trị Sự, có đọc diễn văn chào mừng, Tân Ðầu Tộc Ðạo phải lẳng lặng ngồi nghe, để ý chăm chú từ lời nói của mỗi vị, chót hết, Tân Ðầu Tộc Ðạo phải đáp từ, nếu có viết sẵn bài đáp từ cũng tốt, bằng không nói ứng khẩu trôi chảy càng hay:

"Ðại ý vâng lịnh Hội Thánh thuyên bổ đến Tộc Ðạo nầy để góp trí chung tâm, cộng ưu hòa ái với chư hiền huynh hiền tỷ hiệp một lòng cùng nhau kỉnh thờ Ðức Chí Tôn, tuân y Chơn truyền Luật pháp của Hội Thánh Tòa Thánh Tây Ninh, sau nữa giao tình thân ái, kết nghĩa thương yêu trong cửa đạo lẫn ngoài đời, đặng tương thân hòa ái hầu chung hưởng mùi đạo đức an vui. Sở vọng tôi mong ước toàn đạo thương tôi là người ít đức thiếu tài nhưng nhờ lập công quả nhiều năm nên Ơn Trên ban thưởng cho chức phẩm đạo. Nay vâng mạng lịnh đi hành đạo tha phương, phải trông nhờ Bàn Trị Sự và chư hiền huynh hiền tỷ góp công giúp ý kiến giùm tôi, cũng như từ trước đã cộng sự chung với ông Cựu Ðầu Tộc Ðạo vậy, để đồng tâm hiệp trí giúp nền đạo nơi nầy tiến hành thêm trên đường phổ độ."

Tùy trường hợp, do hoàn cảnh nhận định để phát biểu ý kiến đáp từ trong buổi lễ tiếp rước đầu tiên nầy, song Tân Đầu Tộc Đạo nói hay đọc diễn văn không ngoài 5 phút (nói nhiều không hay), xong rồi dự tiệc trà thân mật hoặc đãi bữa cơm. Tân Đầu Tộc Đạo nên cẩn thận về việc người đạo địa phương đãi mình trong buổi tiếp tân và trở về sau.

Các nơi, có một phần ít, sự chay lạt chưa kỹ, còn dùng tôm cua, khô mực, tôm khô, hột vịt hoặc uống rượu, v.v... Ðầu Tộc nên dùng toàn chay tinh khiết, tránh các món trên đây.

Cần nhứt, sự ăn mặc phải tự mình nghiêm khắc lấy mình, nên nhớ câu: "Ăn không cầu no, mặc không cầu đẹp, không tìm cao lương mỹ vị để ăn, không kiếm hàng lụa tốt đẹp để mặc." Bữa cơm thanh đạm, vải bô tinh khiết là đủ, phô bày cử chỉ noi gương đạo đức để toàn đạo địa phương nhận định.

Giao lãnh trách nhiệm:

Sau lễ tiếp rước xong rồi, hỏi ý kiến Cựu Đầu Tộc Đạo định ngày nào lập Vi bằng giao lãnh, mời Khâm Châu Ðạo chủ tọa và mời Bàn Trị Sự toàn Tộc Ðạo, Ban Tứ Vụ sở tại chứng kiến.

Khi giao lãnh, chú ý về sổ tài chánh cho kỹ lưỡng, hỏi ý kiến Bàn Trị Sự và Ban Tứ Vụ về khoản tài chánh đó có ai kêu nài điều chi không, có kêu nài thì Cựu Đầu Tộc Đạo phải giải quyết cho xong sẽ giao lãnh, bằng chẳng kêu nài, thì ký tên nhận lãnh kể từ ngày ấy về sau. Còn từ đó về trước, ông Cựu Đầu Tộc Đạo chịu trách nhiệm. Vi bằng lập 4 bản y nhau: 1 Tân, 1 Cựu, 1 Khâm Châu, 1 gởi Hội Thánh.

Viếng Chánh quyền địa phương:

Giao lãnh xong rồi, cậy ông Cựu Đầu Tộc Đạo tiến dẫn đến viếng thăm Quận Trưởng, Trưởng Chi Cảnh sát, Trưởng Chi Y tế, Trưởng Chi Bảo an, Chánh Tổng, Hội Ðồng Xã, v.v... Tóm lại là viếng thăm tất cả Chánh quyền sở tại để tỏ lòng thân thiện ngoại giao về sự đời đạo tương đắc. Khi viếng Quận Trưởng và Trưởng Chi Cảnh sát, nên trình Thông Hành Ðạo của Hội Thánh cấp phát, mời Quận Trưởng, Trưởng Chi, Hội Ðồng Xã kiến thị (ký tên đóng dấu) để mai hậu đi hành đạo nơi thôn quê hẻo lánh, xuất trình giấy hữu quyền đủ phần tín nhiệm với công chức quốc gia khi thừa hành phận sự.

Thăm viếng mặt đời xong thì thăm viếng mặt đạo:

Viếng các Chức sắc Hàm phong, hưu trí (nam và nữ), viếng Chức sắc Phước Thiện, viếng các Bàn Trị Sự , thăm quí bô lão, viếng các bà sương phụ cao niên, nếu có thể được, viếng các gia đình người đạo, bằng không đủ thời giờ thì chế bớt.

Thăm viếng các hương đạo xong, tiếp tục hành đạo đúng 1 tháng, gởi phúc trình về Khâm Châu Ðạo kể rõ các khoản sau đây: (Phúc trình nầy làm 3 bản, chia ra: 1 bổn gởi Khâm Châu Ðạo, 1 bổn nhờ Khâm Châu chuyển về Hội Thánh, và một bổn để hồ sơ Tộc Ðạo.

1. Trong Tộc Ðạo có bao nhiêu hương đạo?

2. Bàn Trị Sự tiếp đón Ðầu Tộc Ðạo niềm nở không?

3. Toàn đạo tiếp đón đông đảo vui vẻ không?

4. Tinh thần người đạo địa phương thế nào? Có kết chặt trung thành tùng Hội Thánh Tây Ninh hay xu hướng nơi nào không?

5. Sự thù tạc vãng lai về tang sự, hôn nhơn, có tùng y Tân Luật không?

6. Về hoạn nạn tật bệnh, giúp khó trợ nghèo, chư Ðạo hữu có siết chặt tình đoàn kết giúp đỡ nhau không?

7. Trong Tộc Ðạo có mấy Thánh Thất? Thánh Thất nào cột cây vách ván, nền đất lợp lá, nền đúc vách gạch lợp ngói, .... kể tên rõ ra từng chi tiết của mỗi Thánh Thất. Ðất để cất Thánh Thất do ai hiến hay Ðạo mua, số sào mẫu?

8. Thống kê Chức việc mỗi cấp tổng cộng có bao nhiêu vị, Ban Nhạc Lễ, Ðồng nhi, số Nam, phụ, lão, ấu nam nữ?

9. Ban Nhạc, Lễ sĩ, Giáo nhi, Ðồng nhi, hành sự được điều hòa, trang nghiêm trong đàn cúng như ở Tòa Thánh không?

10. Mức sống của tín đồ thế nào? có những nghề gì?

11. Nguyện vọng của toàn đạo địa phương là điều gì?

12. Nguyện vọng của Ðầu Tộc Ðạo muốn điều gì giúp hay cho Ðạo?

Về cách nhóm Ðạo hàng tháng:

1. Mỗi tháng nhóm lệ Bàn Trị Sự một kỳ, Ðầu Tộc Ðạo chủ tọa, lập chương trình đề nghị những việc phần ích chung cho Ðạo, để mời Bàn Trị Sự hiệp trí chung tâm giải quyết. Bàn Trị Sự có quyền phát biểu ý kiến trong phạm vi đạo đức, ý kiến nào được đa số dự hội chấp thuận đặng đem vào Vi bằng đệ trình lên Khâm Châu Ðạo phê chuẩn. Khi được phê chuẩn rồi, trả lại mới được ban hành và thi hành.

2. Kiểm điểm công việc hành đạo trong tháng: Ðạo lịnh, Huấn lịnh, Huấn thị, Châu tri, Thơ tín của Hội Thánh và Khâm Châu Ðạo gởi tới, Đầu Tộc Đạo kiểm điểm trong tháng Bàn Trị Sự thi hành mọi việc kết quả ra sao.

3. Thâu nhận Nguyệt để và phúc trình của Hương đạo: Bàn Trị Sự mỗi tháng gởi Nguyệt để đến Ðầu Tộc Ðạo kể rõ việc hành đạo trong tháng của Hương đạo. Việc nào đại sự thì gởi phúc trình riêng, việc thường thì ghi vào Nguyệt để.

Sau ngày nhóm lệ của Bàn Trị Sự, Đầu Tộc Đạo góp đại ý Nguyệt để các Hương đạo để làm Nguyệt để của Tộc đạo, kể rõ tình hình hành đạo trong tháng của Tộc đạo thế nào để gởi lên Khâm Châu Ðạo. Việc đại sự thì làm phúc trình riêng kể rành chi tiết (có mẫu Nguyệt để in sẵn).

4. Cách thức viết phúc trình: Nên viết mỗi vấn đề một tờ phúc, không nên viết nhiều vấn đề vào một tờ là để giúp thượng quyền dễ phê định và tiện việc xếp đặt hồ sơ. Nên viết thúc kết đại ý, không nên kể dài dòng, tóm tắt nhưng đầy đủ chi tiết càng hay.

Về cách gởi giấy tờ về Hội Thánh:

Đầu Tộc Đạo gởi tờ phúc trình chi tiết về Hội Thánh phải nhờ Khâm Châu Ðạo vi chứng và chuyển dâng Hội Thánh, không được tự mình gởi ngay về Cửu Trùng Đài, như thế là vượt bực, có 3 điều sơ sót:

- Thiếu Khâm Châu Ðạo vi chứng rằng giấy tờ ấy quả thật của Ðầu Tộc Ðạo.

- Công việc ấy không thông qua Khâm Châu Ðạo để tường trình ý kiến cho Hội Thánh rõ.

- Khó phân biệt giấy tờ của kẻ ngoại cuộc, giả mạo con dấu và chữ ký tên.

Ðể ý: Phúc trình hoặc giấy tờ chi gởi về Hội Thánh phải có Khâm Châu Ðạo vi chứng, nếu thiếu Văn phòng Lại Viện không nhìn nhận.

Về cách chứng giấy tờ của Bàn Trị Sự:

Bàn Trị Sự đệ tờ đến giùm Ðạo hữu có xin điều gì thì Ðầu Tộc Ðạo (Đầu Tộc Đạo) nên suy nghĩ cẩn thận, xét kỹ coi lời đương sự yêu cầu có giúp hay cho người mà tổn thương danh thể Ðạo không? Sẽ nhận định, như không tổn thương danh thể Ðạo thì phê cho, rồi trả lại cho đương sự thi hành, bằng vô thẩm quyền thì chờ nhóm Bàn Trị Sự giải quyết. Ðó là vấn đề địa phương. Còn việc nào cần yếu thì dâng lên cho Khâm Châu Ðạo xét định.

Nên để ý tờ giấy gởi đến Khâm Châu Ðạo, Đầu Tộc Đạo phải chứng kiến và cho ý định cắt nghĩa hoàn cảnh đương sự yêu cầu đáng cho hay không, rồi đề ngày tháng năm, ký tên đóng dấu. Chẳng nên chứng suông, không ý kiến gì, Khâm Châu Ðạo khó bề nhận định công việc của đương sự.

Về chứng, có ba ý nghĩa sau đây:

1.) Trường hợp thứ nhứt: Ðương sự là Ðạo hữu đưa giấy tờ đến.

a). Bàn Trị Sự chứng thật là thấy và biết rõ việc đó đúng y lời của đương sự trạng tỏ trong giấy tờ. Bàn Trị Sự chứng thật và cho ý kiến rồi gởi lên Đầu Tộc Đạo.

b). Đầu Tộc Đạo chứng kiến là thấy và nghe rõ hoàn cảnh ấy nên nhận định chữ ký tên và con dấu của Bàn Trị Sự chứng trước là thật. Đầu Tộc Đạo chứng kiến phải cho ý định rành rẽ rồi gởi lên Khâm Châu Ðạo.

c). Khâm Châu Ðạo vi chứng là biết rõ chữ ký tên, con dấu của Bàn Trị Sự và Đầu Tộc Đạo, phải xét kỹ chứng thật và chứng kiến có hợp pháp không, rồi đệ trình về Hội Thánh nhìn nhận vấn đề ấy là thật. Chữ "thật" là biết rõ tờ giấy và công việc yêu cầu nầy của Chức việc, Chức sắc trong Hội Thánh chớ không phải do người ngoại cuộc.

2.) Trường hợp thứ hai: Nếu đương sự là Bàn Trị Sự gởi tới Đầu Tộc Đạo, Đầu Tộc Đạo phải chứng thật, rồi gởi lên Khâm Châu Ðạo. Khâm Châu Ðạo chứng kiến, xong rồi gởi về Lại Viện Cửu Trùng Đài.

3.) Trường hợp thứ ba: Nếu đương sự là Đầu Tộc Đạo gởi đến Khâm Châu Ðạo thì Khâm Châu Ðạo chứng thật rồi gởi về Lại Viện Cửu Trùng Đài.

Nên nhớ:

- Cấp thứ nhứt: CHỨNG THẬT.

- Cấp thứ nhì: CHỨNG KIẾN.

- Cấp thứ ba: VI CHỨNG.

Về ý nghĩa: Phê kiến và Phê chuẩn:

· Phê kiến: có nghĩa khi trả xuống ban hành, có khi còn phải dâng lên tối cao thượng lịnh.

· Phê chuẩn: tờ giấy ấy dâng lên tột phẩm rồi, được phê chuẩn, trả xuống ban hành.

KẾT LUẬN: Ba sự chứng và hai sự phê, Đầu Tộc Đạo tùy hoàn cảnh, tùy phương nhận định để sử dụng.

Về Tài chánh:

Nơi địa phương các Thánh Thất, Bàn Trị Sự có cử Ban Tứ Vụ để chung lo công việc tại Thánh Thất. Phận sự Hộ Vụ giữ tài chánh địa phương, như tiền hành hương sở tại, để quí tế, tu bổ Thánh Thất, châu cấp văn phòng, vv...

Đầu Tộc Đạo không nên giữ tài chánh địa phương, chỉ có quyền quan sát và chứng kiến sổ thâu xuất, chứng thật Thông qui tiền hành hương để giao Hộ Vụ thâu nhận. Trừ ra tiền hành hương gởi Tòa Thánh do người đạo địa phương hỷ cúng, Bàn Trị Sự lập Thông qui rành rẽ đem đến gởi Đầu Tộc Đạo chuyển giao về Tòa Thánh thì Đầu Tộc Đạo phải nhận lãnh gìn giữ châu đáo, chờ đăng lại Khâm Châu Ðạo, nếu sơ thất, Đầu Tộc Đạo phải chịu trách nhiệm.

Về Lễ cúng:

Ngoài hai kỳ lễ sóc vọng và ngày Lễ vía, Đầu Tộc Đạo phải cúng một ngày đêm ít nhứt 2 thời, thời Tý hoặc thời nào tùy ý và do hoàn cảnh. Ban đêm khi rảnh rang công việc văn phòng, nên tụng một thời Di Lạc Chơn Kinh để cầu nguyện cho đời hưởng thanh bình, nhơn loại cộng lạc an ninh, Ðạo được đức tin đầy đủ.

Về sự vắng mặt nơi văn phòng:

Khi về Tòa Thánh chầu lễ, hoặc nạp công văn Hành Chánh Ðạo, phải xin phép Khâm Châu Ðạo. Khi được phép rồi, viết Tờ Ủy nhiệm một Chánh Trị Sự xử lý thường vụ văn phòng Đầu Tộc Đạo trong thời hạn nhứt định. Khi đi viếng các Hương đạo, phải có Chức việc gác thường trực tại văn phòng, không nên bỏ vắng (trách nhiệm nầy cho tạm giải quyết những việc thường thức, còn việc trọng đại thì chờ Đầu Tộc Đạo, nếu cần thiết đệ lên Khâm Châu Ðạo).

Chọn cử Thơ ký giúp việc văn thư cho văn phòng Đầu Tộc Đạo, để Bàn Trị Sự chọn lựa và công cử. Đầu Tộc Đạo chủ tọa và chứng thật trong tờ cử, đệ trình Khâm Châu Ðạo phê chuẩn.

Tóm lại, Đầu Tộc Đạo không được vắng mặt vô cớ.

Về tật bịnh của người đạo cũng như người đời:

Hễ mang xác thịt thân phàm, không ai tránh khỏi con đường tứ khổ (sanh, lão, bịnh, tử), càng nặng nề trách nhậm hơn hết là vị Chức sắc của Đại Đạo Tam Kỳ Phổ Độ Tòa Thánh Tây Ninh, lãnh mạng lịnh Ðức Chí Tôn và Hội Thánh đi hành đạo tha phương, tức là kề vai gánh vác, chia sớt nỗi đau khổ sầu than của nhơn loại (nói chung) và của người tín đồ Cao Ðài (nói riêng) nên bổn phận Đầu Tộc Đạo khi hay tin người có bệnh, phải đến tận tư gia thăm viếng, an ủi, khuyên giải tâm trí đau buồn của người bịnh, lo tầm thầy chỉ thuốc để thân nhân điều trị cho bệnh nhân. Nếu bịnh nhân đơn cô nghèo khó, phải sắp đặt người đồng đạo ở gần để luân phiên nuôi dưỡng, thang thuốc cho đến khi lành mạnh, nên góp công và của để giúp đỡ hoàn cảnh trên đây (dầu đạo hay đời cũng đồng chung như một).

Về tang sự người đạo:

Khi đặng tin có người đạo qui vị, dầu một em bé sơ sinh, cũng phải tìm cách nào làm cho linh hồn ấy được hưởng đủ lễ cầu hồn và cầu siêu, cùng đưa đến phần mộ, đúng như nghi thức của Đại Đạo Tam Kỳ Phổ Độ, Hội Thánh đã dạy trong Tân Kinh.

Nếu hay tin mà ngó lơ không lo cầu hồn và cầu siêu cho người chết thì Đầu Tộc Đạo còn khuyết điểm về phương tận độ.

Về tang sự của người đời:

Khi nghe tin người đời qui vị, chẳng hạn như quan viên, công chức hương đảng, quí cụ bô lão, quí bà góa phụ kiên trinh thủ tiết, quí anh chị cô đơn nghèo khó, vv... Đầu Tộc Đạo phải đến điếu tang, chia buồn, cảnh nghèo khó phải tùy phương trợ giúp. Nếu tang gia chịu tùng luật đạo, nhập môn lập thệ, an vị Thánh tượng thì được phép cầu hồn và cầu siêu Bạt tiến, chung lo đưa xác đến phần mộ, để tỏ tình liên lạc, gây nghĩa tương thân, làm cho người đời hòa ái với người đạo. Có hòa ái mới đi lần đến sự thương yêu, có thương yêu mới có thiện cảm kính mến nhau, mới mong độ rỗi người đời đem vào cửa đạo.

Về sự hoạn nạn của người đạo cũng như người đời:

Khi nghe tin người lâm hoạn nạn, phải đến nhà khổ chủ vấn an và khuyên giải, rồi hiệp ý kiến với Bàn Trị Sự chung lo giải cứu người qua hồi hoạn nạn, tùy hoàn cảnh lo liệu. Khi gặp người đời cũng như người đạo, chẳng hạn như góa phụ, cô nhi, cơ hàn đói khổ, tha hương lữ thứ, yếu tha già thải, tật bệnh đơn cô, . . . thì Đầu Tộc Đạo phải hiệp với toàn đạo địa phương, tùy mưu chước mà trợ giúp người thọ khổ.

Về hôn nhân của người đạo:

Đầu Tộc Đạo hiệp với Bàn Trị Sự chung lo chia vui cùng gia đình hôn chủ. Khi hành lễ cầu nguyện nơi Thánh Thất hoặc tư gia, nên giải rõ bổn phận làm con, bổn phận làm chồng, bổn phận làm vợ cho cô dâu chú rể nghe. Trai thì phải Tam cang Ngũ thường, gái thì Tam tùng Tứ đức, y như nền nhơn luân của Ðức Thánh Nho giáo đã dạy từ thử và nên cắt nghĩa những điển tích tiết phụ, nghĩa phu cho dâu rể biết rõ, như tích: "Dưới trăng bóng ngọc còn nguyên, Ôm bình bao tóc sang hèn cũng cam." (Kinh Hôn phối) và gương tốt của Tống Hoằng.

Ðể ý: Đầu Tộc Đạo không đặng làm phép Hôn phối như tại Tòa Thánh, chỉ được cầu nguyện cho hai họ thành hôn là đủ. Tang và Hôn, hoặc các lễ cúng khác, cần khuyên người đạo tùng y Tân Luật và giữ toàn trai giới, cấm sát sanh.

Về cách mặc lễ phục và đạo phục:

Chầu lễ Ðức Chí Tôn, mặc Thiên phục. Chầu lễ Ðức Phật Mẫu, mặc áo dài trắng, khăn đóng đen. Kỉnh lễ chùa, đình, lăng, miếu, mặc trường y 9 nút, khăn đóng đen.

Tang lễ và Hôn lễ, mặc trường y 9 nút, khăn đóng đen.

Dự lễ mặt đời, cần phải ăn mặc cho trang hoàng, trường y, quần, giày, vớ, khăn, cho sạch sẽ ngay ngắn để giữ thể thống người đại diện của đạo một địa phương.

Về cách lễ bái người cao niên hơn mình khi qui vị:

Chẳng luận phẩm tước đạo đời, chỉ kỉnh người lớn tuổi hơn, không phân nam nữ, mặc trường y 9 nút, khăn đóng đen, bái lễ trước linh cữu hoặc linh vị.

Ðến nhà người đạo, phải mặc áo dài trắng. Ở trong văn phòng một mình, không nên mặc quần cụt, áo thun lá,vận chăn.

Ðể ý: Không nên mặc quần áo đen, dầu đi hành đạo hay ở trong văn phòng cũng vậy. Nên dùng giày bố trắng để tỏ ý tiết kiệm.

Về cử chỉ tiếp Huấn lịnh, Ðạo lịnh:

Khi tiếp nhận Ðạo lịnh, Huấn lịnh, Huấn thị, Thông tri của Hội Thánh hoặc Khâm Châu Ðạo gởi tới, phải nhận lãnh đủ hai tay, đựng trong một cái dĩa hoặc hộp giấy tinh khiết, đem để trên bàn tại Thiên phong đường, rồi lấy áo dài trắng khăn đen mặc vào, đến trước bàn xá Ðạo lịnh, Huấn lịnh, Huấn thị, Thông tri, xá 3 xá rồi mở ra đọc để tỏ lòng kính trọng Hội Thánh và Khâm Châu Ðạo, không nên mặc áo cụt mở ra đọc liền, như thế ắt thiếu lễ kính trọng, dầu ở trong văn phòng một mình cũng phải mặc áo dài trắng khi đọc Thánh lịnh, Ðạo lịnh, vv...

Về sự nhu cầu mức sống của Ðầu Tộc Ðạo:

Đầu Tộc Đạo không đặng đòi hỏi địa phương cung cấp cho mình nhiều hơn món xài phí hằng ngày, nên giữ mức sống vật chất thế nào cho ngang tín đồ, hoặc khổ hạnh hơn, còn tinh thần đạo đức của mình lúc nào cũng sáng tỏ, vững chắc hơn tín đồ. Nếu mức sống của Đầu Tộc Đạo sang trọng sung sướng hơn người thì tín đồ sẽ so sánh, rồi tủi thân buồn phận. Tình cảnh ấy, tín đồ sẽ lần lần xa lánh Đầu Tộc Đạo, như thế khó mong gây thiện cảm để điều độ người đi cùng bước đạo.

Về cách hòa giải nhơn tâm:

Khi nghe anh Mít chỉ trích hờn giận anh Xoài, Đầu Tộc Đạo chớ vội tin liền, phải dè dặt lóng nghe tư cách ông Xoài thế nào, sẽ nhận định coi ai phải ai quấy. Nên nhớ: người phải cũng có ẩn cái quấy, còn người quấy cũng ẩn có cái phải bên trong, chỉ khác nhau phải nhiều quấy ít hoặc phải ít quấy nhiều, có khi hiểu lầm một câu nói chơi mà sanh ra thù hiềm, nghi kỵ, hờn giận lẫn nhau. Hoặc trong cơn cãi vã lẫn nhau, hai người đấu khẩu tranh lấy lẽ phải về mình, khiến nên sanh chuyện cá nhân ganh ghét.

Ðống lửa đang cháy, muốn tắt phải nhờ nước tưới vào. Đầu Tộc Đạo là giọt nước nhành dương để tưới vào đống lửa thất tình của nhơn sanh đang cháy. Đầu Tộc Đạo tìm cách cho hai bên hiệp mặt, rồi đứng trung gian hoà giải, khuyên hai người nên ẩn nhẫn nhịn nhục, dung hòa tha thứ cho nhau để chung lo việc đạo. Như thế mới mong cảm hóa lòng người nguôi cơn giận ghét.

Ðể ý: Hai người gây hoặc đánh lộn nhau, nếu không có người thứ ba đứng ra can gián thì không hòa hiệp được (dầu hết giận cũng còn thẹn mặt) mà người thứ ba ấy là người lớn tuổi hoặc lớn phẩm mới can gián được. Tâm lý đạo đời vẫn thế.

Bổn phận của Ðầu Tộc Ðạo:

- Nên tránh những điều: Tài, Sắc, Tánh nóng nảy giận hờn.

- Nên làm những việc:

1. Giúp người, quên mình để làm nên cho người.

2. Thương người, ra công tận tâm lo giải khổ cho người.

3. Nhận định toàn cả gia đình Ðạo hữu là gia đình mình.

4. Công việc của người Ðạo hữu là công việc mình.

5. Vợ con của người Ðạo hữu là em cháu mình.

Tức là phải hòa mình cùng cả Ðạo hữu hiệp một để chung lo công việc của đời lẫn đạo. Ði hành đạo địa phương là một dịp để cho các em lập công và lập đức đó.

Chức sắc có sứ mạng thiêng liêng, cần trau giồi đức tánh và hằng xem Phương luyện kỷ đặng vào con đường thứ ba Ðại Ðạo, để rèn luyện tinh thần đạo đức, thực thi trách nhậm.

TỔNG KẾT:

Chức sắc Ðầu Tộc Ðạo là người thay mặt Hội Thánh tại một địa phương, lãnh lịnh giáo dân qui thiện, nên từ lời nói, cử chỉ đi đứng, đến hạnh nết tư cách cư xử của người Chức sắc, bổn phận của Đầu Tộc Đạo là phải cố gắng ép mình trong khuôn viên luật pháp để nêu gương đạo đức cho xứng đáng là người thọ mạng lịnh nơi Hội Thánh.

Hỡi chư vị Lễ Sanh Tân Ðầu Tộc Ðạo thân mến,

Phẩm vị thiêng liêng còn đợi chờ đón rước các em trở về cựu vị. Nếu các em giữ trọn trách nhậm mình đúng y Tân Pháp Ðạo, trở nên người xứng phận giáo đạo tha phương thì: Muôn năm sử đạo nêu danh, ngàn thuở nhơn sanh ca tụng.

Cầu nguyện Ðức Chí Tôn, Ðức Phật Mẫu, các Ðấng thiêng liêng ban ơn lành, khai mở trí huệ cho các em tinh thần minh mẫn, xác thịt đầy đủ an khương, ngày mai các em lên đường đến địa phương hành đạo đặng như ý muốn.

Hội Thánh mong ước các em đi hành đạo được nhiều kết quả tốt. Nay lời.
Viết tại Văn phòng Lại Viện, ngày 30-1-Canh Tý
(dl 26-2-1960)
Q. Thượng Thống Lại Viện.
Giáo Sư NGỌC MỸ THANH
(ký tên đóng dấu)
Phụ Thống Lại Viện
Giáo Hữu NGỌC TỊNH THANH
(ký tên)

Cẩm tú

錦繡

A: Elegant and flowery.

P: Élégant et fleuri.

Cẩm: Gấm vóc, có hoa đẹp đẽ. Tú: thêu hoa.

Cẩm tú là gấm thêu hoa, ý nói rất đẹp.

Bài thài hiến lễ Nhị Nương trong Hội Yến Diêu Trì Cung:

Cẩm tú văn chương hà khách đạo?

Cân đai

巾帶

A: Ceremonical dress of mandarin.

P: Vêtement de cérémonie du mandarin.

Cân: cái khăn bịt trên đầu. Ðai: cái vòng cứng choàng ngang bụng bên ngoài cái áo của quan đại thần.

Cân đai là chỉ phẩm phục của các quan nơi triều đình.

Ý nói: Chốn quan trường đua chen danh lợi.

Thánh Ngôn Hiệp Tuyển: Lăng xăng xạo xự mùi chung đỉnh, vẻ cân đai, rốt cuộc cũng chẳng khác chi một giấc huỳnh lương mộng.

Cân thần

Cân: (nôm) cân đo cho biết nặng nhẹ. Thần: chơn thần.

Cân thần là Ðức Hộ Pháp trục chơn thần của một vị công quả để Ðức Ngài dùng cặp mắt thiêng liêng xem xét các tánh chất của vị công quả đó.

Có tất cả 12 tánh chất, kể ra:

Ðức Hộ Pháp chỉ cần 4 tánh chất đầu. Thí dụ:

Tổng cộng: 22 điểm. Chia 4 lấy trung bình = 5,5 điểm.

Như vậy là trên trung bình: Ðậu.

Ai có điểm dưới trung bình thì phải lập công đức thêm.

Ai có điểm trên trung bình mới cho đậu, được thọ Ðào Viên Pháp, tức là làm lễ lập Hồng thệ. Lập Hồng thệ rồi mới được công nhận chính thức là môn đệ của Phạm môn.

CẨN

CẨN: 謹 có hai nghĩa sau đây:

1. CẨN: Kính cẩn, tôn kính.

Thí dụ: Cẩn cáo, Cẩn chí, Cẩn từ.

2. CẨN: Giữ gìn một cách thận trọng.

Thí dụ: Cẩn ngôn cẩn hạnh.

Cẩn cáo

謹告

A: To inform respectfully.

P: Prévenir respectueusement.

Cẩn: Kính cẩn, tôn kính. Cáo: báo cho biết.

Cẩn cáo là báo cáo với cấp trên một cách kính cẩn.

Cẩn chí

謹誌

A: To inscribe respectfully.

P: Inscrire respectueusement.

Cẩn: Kính cẩn, tôn kính. Chí: ghi chép.

Cẩn chí là ghi chép một cách kính cẩn.

Hai chữ nầy thường được đề dưới một bài văn, như bài tựa của một quyển sách hay một bài bia để tỏ ý soạn giả đã kính cẩn ghi chép. Soạn giả thường viết: Soạn giả cẩn chí (Soạn giả kính cẩn ghi chép).

Cẩn ngôn cẩn hạnh

謹言謹行

A: To take care the language and character.

P: Prendre garde à la parole et au caractère.

Cẩn: Giữ gìn một cách thận trọng. Ngôn: lời nói. Hạnh: tánh nết.

Cẩn ngôn cẩn hạnh là giữ gìn cẩn thận lời nói để cho lời nói được minh chánh, và giữ gìn cẩn thận tánh nết cho được đứng đắn đoan trang.

Thánh Ngôn Hiệp Tuyển: Nơi Tòa Phán Xét, chẳng một lời nói vô ích mà bỏ, nên Thầy dạy các con phải cẩn ngôn cẩn hạnh.

Cẩn sớ thượng tấu

謹疏上奏

A: The respectful petition to God.

P: Le placet respectueux au Dieu.

Cẩn: Kính cẩn, tôn kính. Sớ: tờ giấy viết lời tâu dâng lên Ðức Chí Tôn. Thượng: dâng lên. Tấu: tâu lên cho vua rõ.

Cẩn sớ thượng tấu: Kính cẩn dâng sớ tâu lên Ðức Chí Tôn và Ðức Phật Mẫu rõ.

Cẩn tắc vô ưu

謹則無憂

A: To be careful to avoid eventual trouble.

P: Qui fait attention s"évite des ennuis.

Cẩn: Kính cẩn, tôn kính. Tắc: thì. Vô: không. Ưu: lo.

Cẩn tắc vô ưu: Cẩn thận thì không lo lắng về sau.

Cẩn từ

謹詞

A: The respectful speeches.

P: Les paroles respectueuses.

Cẩn: Kính cẩn, tôn kính. Từ: lời nói.

Cẩn từ là lời nói kính cẩn.

Hội Thánh cẩn từ: Hội Thánh có lời kính cẩn trình bày.

CẬN

CẬN: 近 Gần.

Thí dụ: Cận lợi, Cận đăng.

Cận lợi

近利

A: Immediate interest.

P: L"intérêt immédiat.

Cận: Gần. Lợi: lợi lộc tiền bạc.

Cận lợi là điều lợi gần, thấy rõ trước mắt.

Thông thường thấy lợi gần mà không thấy hại xa. Lợi gần thì nhỏ, mà hại xa thì lớn.

Thánh Ngôn Hiệp Tuyển: Cứ thấy những điều cận lợi mà quên hẳn lương tâm.

Cận đăng tắc minh, cận mặc giả hắc

近燈則明, 近墨者黑

A: Near of the lamp, it is clear; near of the ink, it is dark.

P: Près d"une lampe, il est clair; près de l"encre, il est sombre.

Cận: Gần Ðăng: đèn. Tắc: thì. Minh: sáng. Mặc: mực. Giả: ấy là. Hắc: đen.

Cận đăng tắc minh: Gần đèn thì sáng.

Cận mặc giả hắc: Gần mực thì đen.

Cấp cấp như luật lịnh

急急如律令

Cấp: gấp rút, cần kíp. Luật: luật pháp. Lịnh: mệnh lệnh của cấp trên truyền xuống.

Cấp cấp như luật lịnh: Gấp rút thi hành như lịnh truyền theo luật định.

Câu nầy có từ thời nhà Hán, thường viết sau các tờ công văn của cấp trên truyền xuống cho cấp dưới thi hành.

Các vị Ðạo gia và các pháp sư cũng dùng câu nầy sau các câu chú để truyền lịnh cho các vị khuất mặt thi hành ngay.

Cấp tế

給濟

A: To relieve one in need.

P: Aider les malheureux.

Cấp: giúp cho. Tế: cứu giúp.

Cấp tế là cứu giúp người trong cơn hoạn nạn, bằng cách đem thuốc men, vật thực, quần áo, tiền bạc đến giúp đỡ.

Ðạo Luật năm Mậu Dần (1938): Về khoản cấp tế của Phước Thiện, chẳng nên phân biệt người trong Ðạo hay người ngoài Ðời.

Câu Chú của Thầy

A: The invocatory ritual terms of Divine Master.

P: Les termes invocatoires rituels du Maître Divin.

Câu Chú: Câu niệm huyền bí của một Ðấng thiêng liêng đặt ra để hộ trì các môn đệ trên bước đường tu.

Thầy: là Ðức Chí Tôn Ngọc Hoàng Thượng Ðế. Trong thời Đại Đạo Tam Kỳ Phổ Độ, Ðức Chí Tôn giáng cơ xưng là Thầy và gọi các vị theo Ðạo là môn đệ. Ðức Chí Tôn dạy đạo đức cho nhơn sanh như là Thầy dạy trò, gần gũi và thân mật như thế, chứng tỏ lòng thương yêu vô tận của Ðức Chí Tôn đối với nhơn sanh.

Câu Chú của Thầy là một câu niệm danh hiệu Ðức Chí Tôn có tác dụng rất huyền bí do Ðức Chí Tôn đặt ra để hộ trì các môn đệ trong thời Đại Đạo Tam Kỳ Phổ Độ.

Câu Chú của Thầy gồm có 12 chữ:

Khi chúng ta lạy Ðức Chí Tôn, chúng ta lạy 3 lạy, mỗi lạy 4 gật, mỗi gật phải niệm câu Chú của Thầy. Như vậy, chúng ta phải niệm Câu Chú của Thầy tất cả là 12 lần.

Ý nghĩa của số 12 là:

Thập nhị Khai Thiên là Thầy, Chúa cả Càn Khôn Thế Giới, nắm trọn Thập nhị Thời Thần vào tay. Số 12 là số riêng của Thầy. (Thánh Ngôn Hiệp Tuyển)

Trong Câu Chú của Thầy có danh xưng của Ðức Chí Tôn là: Cao Ðài Tiên Ông Ðại Bồ Tát Ma Ha Tát.

Danh xưng nầy có ý nghĩa bao gồm Tam Giáo:

■ Chữ Cao Ðài tượng trưng Nho giáo, bởi vì Cao Ðài là cái Ðài cao nơi Linh Tiêu Ðiện trong Ngọc Hư Cung, là tòa ngự của Ðức Chí Tôn Thượng Ðế khi họp triều đình của Ðức Chí Tôn. Do đó, chữ Cao Ðài tượng trưng phẩm trật nơi triều đình, là chủ trương của Nho giáo.

■ Tiên Ông tượng trưng Tiên giáo (Lão giáo).

■ Ðại Bồ Tát Ma Ha Tát là vị Phật cao siêu nhưng còn nhiệm vụ cứu độ nhơn sanh nên còn mang danh Bồ Tát, nên từ ngữ nầy tượng trưng Phật giáo (Thích giáo).

Trong danh xưng nầy, Ðức Chí Tôn ngụ ý Tam giáo vốn cùng một gốc mà ra, gốc đó là Thượng Ðế. Ngày nay, Ðức Chí Tôn mở Đại Đạo Tam Kỳ Phổ Độ là để qui nguyên Tam giáo về một mối do Ðức Chí Tôn chưởng quản.

CẦU

CẦU: 求 Tìm, xin, mong.

Thí dụ: Cầu cơ, Cầu rỗi.

Cầu bệnh

求病

A: To pray to God for the recovery of a sick person.

P: Prier au Dieu pour le rétablissement d"un malade.

Cầu: Tìm, xin, mong. Bệnh: bịnh hoạn, ốm đau.

Cầu bệnh là tụng kinh cầu nguyện Ðức Chí Tôn và các Ðấng thiêng liêng tha thứ oan khiên nghiệp chướng của người bịnh để người bịnh được bình phục sức khỏe.

Theo Tài liệu Hạnh Ðường huấn luyện Chức Việc Bàn Trị Sự Nam Nữ khóa Canh Tuất (năm 1970), Nghi lễ lập đàn cầu bịnh cho bổn đạo như sau:

Phương Pháp thực hành: Hành lễ trong ba đêm:

A. Khởi đêm thứ nhứt: Vào thời Dậu, thiết lễ cúng Ðức Chí Tôn. Có thượng sớ và dâng Tam bửu: Bông, Rượu, Trà, do Chánh Trị Sự dâng sớ.

Khi bắt đầu hành lễ, nên lên nhang đèn bàn thờ Ông Bà cho trong gia quyến của bịnh nhơn cầu nguyện rồi sẽ nhập đàn.

Buộc gia quyến phải cúng Thầy để cầu nguyện. Cúng xong, bãi đàn thì tiếp tụng Kinh Di-Lạc và ba biến Cứu Khổ. (Trường hợp tụng Kinh Di-Lạc, một hay ba hiệp cũng được).

B. Ðêm thứ hai: Cũng thời Dậu, thiết lễ cúng Thầy, không thượng sớ, chỉ đọc bài dâng Trà nhưng cũng phải có đủ Tam bửu trên bàn thờ và việc hành lễ y như đêm thứ nhứt.

C. Ðêm thứ ba: Hành lễ như đêm thứ hai là xong nhiệm vụ của Bàn Trị Sự, nhưng nếu gia quyến yêu cầu tụng Kinh Sám Hối đêm chót thì Bàn Trị Sự buộc người trong gia quyến cũng như bịnh nhơn phải giữ việc ăn chay trọn ngày và đêm để tụng Kinh Sám Hối. Bàn Trị Sự khỏi quì tụng Kinh Sám Hối (để trọn cho gia quyến quì).

Bàn Trị Sự chưa thọ Pháp Giải Bịnh thì làm như sau:

Khi cúng Thầy xong (chưa bãi đàn), trong gia quyến đỡ người bịnh đến trước Thiên bàn, cho bịnh nhơn lạy cầu nguyện Ðức Chí Tôn, vị chứng đàn vào quì cầu nguyện Chí Tôn, thỉnh ly rượu giữa để rửa mặt cho bịnh nhơn, kế thỉnh hai tách nước (nước trắng và nước trà), cầu nguyện Chí Tôn xong, ký tế lại (nghĩa là kê hai miệng tách lại, đổ thống nhứt xuống một tách khác), rồi cho người bịnh niệm Câu Chú của Thầy mà uống.

Trừ dư, nếu có vị Chức sắc thọ Pháp Giải Bịnh thì tùng người mà hành lễ.

Cầu cơ - Ðàn cơ

求機 - 壇機

A: Evocation of a Superior Spirit. - Seance of spiritism.

P: Évocation d"un Esprit Supérieur. - Séance de spiritisme.

Cầu: Tìm, xin, mong. Cơ: vật dùng để thông công với các Ðấng Tân Luật.

Cây cơ được làm bằng một cái giỏ đan bằng tre hay mây, phất giấy lên rồi bọc vải vàng, nơi miệng giỏ có tra một cái cán dài bằng gỗ, đầu cán có chạm hình cái đầu con chim loan, và gắn vào cán một cọng mây, nhìn giống như cái trục đờn, dùng để viết ra chữ. Cây cơ nầy được gọi là Ngọc cơ (ý nói cây cơ quí báu). Nếu Ngọc cơ kích thước nhỏ thì gọi là Tiểu Ngọc cơ, nếu có kích thước lớn thì gọi là Ðại Ngọc cơ. Khi cầu Ðức Chí Tôn và Ðức Phật Mẫu thì phải dùng Ðại Ngọc cơ.

Cầu cơ là cầu xin một Ðấng thiêng liêng giáng xuống làm cho Ngọc cơ chuyển động viết ra chữ, tạo thành một bài văn dạy Ðạo. Muốn cầu cơ thì phải có hai vị Chức sắc Hiệp Thiên Đài làm đồng tử phò cơ, và phải lập Ðàn cầu cơ.

Trong Ðàn cầu cơ hay nói tắt là Ðàn cơ, phải có một vị đạo đức khả kính làm Chủ đàn, hai vị Ðồng tử phò cơ, một vị Hầu bút làm độc giả để đọc chữ do cơ viết ra, một vị Ðiển ký để ghi chép bài giáng cơ, và nhiều vị hầu đàn.

Người Chủ đàn cúng cầu nguyện, rồi hai vị đồng tử vào phò cơ, nâng giỏ cơ lên chờ đợi. Khi có một Ðấng thiêng liêng giáng đàn thì Ngọc cơ chuyển động và bắt đầu viết chữ bóng trên mặt bàn. Những năm trước ngày Khai Ðạo, khi lập Ðàn cơ, người Chủ đàn và các vị Hầu đàn phải đọc Bài Kinh Cầu Cơ gọi là Bài Trời Còn.

Gốc tích của Bài Trời Còn: Năm Ðinh Tỵ (1917), Ngài Ngô Văn Chiêu hầu đàn Hiệp Minh ở Cái Khế Cần Thơ, để cầu xin thuốc trị bịnh cho thân mẫu, Ngài được Ơn Trên ban cho bài thuốc và một bài thơ 10 câu. Về sau, Ngài Ngô Văn Chiêu viết nối thêm 4 câu để làm Bài Kinh Cầu cơ, rồi lấy hai chữ đầu bài đặt tên cho bài kinh, gọi là Bài Trời Còn.

Sau đây, xin chép lại Bài Kinh Cầu cơ: Trời Còn:

Trường hợp cầu Ðức Chí Tôn, sau khi đọc Kinh cầu cơ xong thì Ðức Chí Tôn giáng làm Ðại Ngọc cơ chuyển động, toàn thể những người trong Ðàn cơ đọc Bài Mừng Thay:

Ðọc xong bài Kinh nầy thì lạy mừng, xong giữ sự yên lặng, thanh tịnh và trang nghiêm để Ðức Chí Tôn giáng dạy.

Thời Đại Đạo Tam Kỳ Phổ Độ, Ðức Chí Tôn không đầu kiếp xuống cõi trần mang xác phàm, mà Ðức Chí Tôn chỉ dùng huyền diệu cơ bút, giáng dạy để khai mở Ðạo Cao Ðài.

Trong khoảng từ năm 1924 đến năm 1927, Ðức Chí Tôn mở cơ Phổ Ðộ nhơn sanh nên cho phép lập sáu Ðàn cơ để Ðức Chí Tôn và các Ðấng thiêng liêng giáng cơ dạy Ðạo và thâu nhận môn đồ nhập môn vào Ðạo. Người ta thường gọi các Ðàn cơ ấy là Ðàn thỉnh Tiên. Sáu Ðàn cơ Phổ Ðộ thường lệ đó là:

1. Ðàn Cầu Kho: tại nhà ông Ðoàn Văn Bản, ông Phủ Vương Quan Kỳ chứng đàn, phò loan là hai ông: Nguyễn Trung Hậu và Trương Hữu Ðức.

2. Ðàn Chợ Lớn: tại nhà Ông Cựu Thượng Nghị viện Lê Văn Trung, chủ nhà và quan Phủ Lê Bá Trang luân phiên chứng đàn, phò loan: Cao Hoài Sang và Cao Quỳnh Diêu.

3. Ðàn Tân Ðịnh: tại nhà Ông Nguyễn Ngọc Thơ, chủ nhà chứng đàn, phò loan: Phạm Công Tắc và Cao Quỳnh Cư.

4. Ðàn Thủ Ðức: tại nhà ông Ngô Văn Ðiều, chủ nhà chứng đàn, phò loan: Huỳnh Văn Mai và Võ Văn Nguyên.

5. Ðàn Tân Kim: tại nhà ông Hội Ðồng Nguyễn Văn Lai, quan Phủ Nguyễn Ngọc Tương và ông Lê Văn Lịch luân phiên chứng đàn, phò loan: Ca Minh Chương và Phạm Văn Tươi.

6. Ðàn Lộc Giang: tại chùa Phước Long của ông Yết Ma Giống, chứng đàn là quan Phủ Mạc Văn Nghĩa, phò loan là Trần Duy Nghĩa và Trương Văn Tràng.

Ngoài sáu Ðàn cơ thường lệ nầy, Ðức Chí Tôn còn dạy lập Ðại Ðàn ở nhiều chỗ khác khi cần để giúp vào cơ Phổ Ðộ.

Ðức Chí Tôn còn dạy lập tại nhà riêng của Ông Trần Văn Tạ một Ðàn cơ để cứu chữa bịnh nhơn. Công quả ấy về phần Ông Trần Văn Tạ và con là Trần Văn Hoằng.

Trong nhơn sanh, nhiều vị bắt chước lập Ðàn cầu cơ mà không có lịnh của Ðức Chí Tôn, nhiều Ðàn cơ ô trược, không trang nghiêm, vị chứng đàn không đủ đạo đức, các vị phò loan không do Ðức Chí Tôn chỉ định, người hầu đàn hám vọng, nên thường bị các chơn linh Quỉ Vị nhập vào, mạo xưng Tiên Phật, dẫn dắt nhơn sanh vào Tà đạo.

Người phàm mắt thịt không thể phân biệt được ai là Thần Tiên chơn chánh, ai là Tà Quái Quỉ Vương, do đó sanh ra một trường tranh luận náo nhiệt, người nói vầy, kẻ nói khác, khiến cho đức tin của nhơn sanh bị dao động dữ dội.

Do đó, Ðức Chí Tôn dạy Ngưng Cơ bút Phổ Ðộ:

Vào ngày 1-6-1927, Ðức Chí Tôn giáng dạy như sau:

"Còn cuối kỳ tháng 6 đây thì Thầy phải ngưng hết Cơ bút truyền Ðạo. Các con sẽ lấy hết chí thành đã un đúc bấy lâu mà lần hồi lập cho hoàn toàn mối Ðạo.

Nầy là lời đinh ninh sau rốt, khá lưu tâm.

Ai vạy tà nấy có phần riêng, cứ giữ nẻo thẳng đường ngay bước đến thang thiêng liêng, chờ ngày hội hiệp cùng Thầy. Ấy là điều quí báu đó." (Thánh Ngôn Hiệp Tuyển)

Ngày nay, Cơ bút trong Ðạo Cao Ðài được giới hạn trong phạm vi Hiệp Thiên Đài, đúng theo Pháp Chánh Truyền đã định rõ.

Những Ðàn cơ quan trọng phải được tổ chức tại Cung Ðạo Tòa Thánh theo lịnh của Ðức Hộ Pháp, chưởng quản Hiệp Thiên Đài, theo yêu cầu của Ðức Giáo Tông, chưởng quản Cửu Trùng Đài.

Hai vị Phò loan phải là hai vị Thời Quân Hiệp Thiên Đài, Hầu bút là vị Chức sắc Cửu Trùng Đài, Ðiển ký là Chức sắc Bộ Pháp Chánh.

Không đọc bài Kinh Cầu cơ và bài Mừng thay như thuở trước, Chức sắc chứng đàn chỉ cầu nguyện hay dâng sớ cầu nguyện mà thôi. (Xem thêm nơi chữ: Cơ bút)

Cầu danh

求名

A: To pursue honours.

P: Chercher les honneurs.

Cầu: Tìm, xin, mong. Danh: tiếng tăm.

Cầu danh là cầu xin quan tước để có tiếng tăm với đời.

Cầu danh chác lợi: Cầu xin chức tước để có cơ hội thâu lấy lợi lộc cho riêng mình. (Chác là chuốc, mang lấy).

Thánh Ngôn Hiệp Tuyển: Thầy thương đến tâm thành chánh trực, đạo đức khiêm cung, cũng như Thầy xóa kẻ xảo trá gian tà, cầu danh chác lợi.

Cầu đảo

求禱

A: To implore.

P: Implorer.

Cầu: Tìm, xin, mong. Ðảo: cúng tế để cầu xin.

Cầu đảo là cúng tế để cầu xin Ðức Chí Tôn hay các Ðấng thiêng liêng ban cho một điều gì.

Kinh Cầu Hồn Khi Hấp Hối: Ðừng hãi kinh cầu đảo Chí Tôn.

Cầu Ðạo - Sớ Cầu Ðạo

求道 - 疏求道

A: To demand to embrace Caodaism. - Certicate of Conversion in Caodaism.

P: Demander à embrasser Caodaisme-Certificat de Conversion au Caodaisme

Cầu: Tìm, xin, mong. Ðạo: tôn giáo, chỉ Ðạo Cao Ðài. Sớ: tờ giấy tâu bày lên Ðức Chí Tôn và các Ðấng thiêng liêng.

■ Cầu Ðạo là xin theo Ðạo để tu hành.

Thánh Ngôn Hiệp Tuyển: Con khá khuyên chư nhu đến Thánh Thất cầu Ðạo nghe.

■ Sớ Cầu Ðạo là tờ giấy chứng nhận một người là tín đồ của Ðạo Cao Ðài.

Khi mới nhập môn vào Ðạo Cao Ðài, tín đồ được cấp một Sớ Cầu Ðạo Tạm. Sau thời gian 6 tháng, dưới sự hướng dẫn của Bàn Trị Sự, người tín đồ biết cách thờ phượng, cúng lạy, học thuộc Kinh Cúng Tứ Thời, và học Giáo lý, ăn chay mỗi tháng 10 ngày thì được công nhận là tín đồ thiệt thọ của Ðạo, được đổi Sớ Cầu Ðạo Tạm để lấy Sớ Cầu Ðạo Thiệt Thọ.

Cầu hồn

求魂

A: To pray for soul of death.

P: Prier pour l"âme du défunt.

Cầu: Tìm, xin, mong. Hồn: linh hồn.

Cầu hồn là nói tắt của Cầu hồn khi hấp hối, là tụng kinh cầu nguyện Ðức Chí Tôn cho linh hồn vị Ðạo hữu đang hấp hối được nhẹ nhàng xuất ra khỏi thể xác và được cứu giúp siêu thăng về cõi Thiêng Liêng Hằng Sống.

Theo Tài liệu Hạnh Ðường huấn luyện Chức Việc Bàn Trị Sự Nam Nữ khóa Canh Tuất (1970):

Phương pháp hành lễ Cầu Hồn Khi Hấp Hối cho vị tín đồ đang hấp hối như sau:

Bàn Trị Sự lo nghi tiết cúng Thầy trước dù chưa đến giờ cúng thời.

A. Nếu ngoài thời cúng thì dâng đủ Tam bửu.

B. Nếu đúng thời cúng, tùy thời nào dâng bửu nấy, mặc dầu dâng một bửu nhưng phải có đủ Tam bửu trên Thiên bàn.

C. Sau khi cúng Thầy xong, vị Chánh Trị Sự chứng đàn và hai vị Chức Việc Phó Trị Sự hay Thông Sự vào lạy Thầy cầu nguyện Ðức Chí Tôn rằng:

"Chúng con là Bàn Trị Sự đương quyền hành chánh sở tại, được lời thỉnh cầu của vị . . . . . . . . . . . đến đây Cầu hồn cho vị Ðạo hữu . . . . . . . . . . . . . . đang hấp hối, mong nhờ Ðức Chí Tôn và Ðức Phật Mẫu, các Ðấng thiêng liêng ban ân cho người được nhẹ nhàng linh hồn."

Nguyện xong lạy Thầy rồi đứng dậy. Vị Chứng đàn bước lấy 2 cây đèn sáp để trên dĩa, đốt cháy, xá Ðức Chí Tôn và đưa cho 2 vị Chức Việc hầu, vị Chứng đàn ngó ngay Thiên Nhãn tịnh thần, bắt Ấn Tý vào ngực, cùng 2 vị cầm đèn đến trước đầu bịnh nhơn, ngó ngay mỏ ác người hấp hối, kêu tên, nói rằng:

"Tôi vâng lịnh Ðức Chí Tôn đến tụng kinh cho vong hồn Ðạo hữu nhẹ nhàng siêu thăng. Vậy Ðạo hữu phải tịnh tâm mà nghe và phải cầu nguyện với Ðức Chí Tôn ban ân lành cho."

Nói xong, đồng nhi khởi tụng bài Kinh Cầu Hồn Khi Hấp Hối (Rấp nhập cảnh Thiêng Liêng Hằng Sống).

Tụng 3 lần, khi dứt niệm Câu Chú của Thầy.

Ðoạn vị Chứng đàn cùng 2 Chức Việc cầm đèn trở lại Thiên bàn, xá Ðức Chí Tôn 3 xá rồi mới tắt đèn và vị Chứng đàn mới được xả Ấn Tý.

Ðiều lưu ý là nếu trong khi tụng Kinh Cầu Hồn Khi Hấp Hối mà bịnh nhơn tắt hơi (chết) thì tiếp tụng luôn bài Kinh Khi Ðã Chết Rồi (Ba mươi sáu cõi Thiên tào).

Lời dặn: Hai cây đèn sáp hành lễ Cầu Hồn khi hấp hối phải để liên tục trong cuộc hành lễ liên tiếp đến khi hết lễ mới thôi, không nên dùng vào việc khác.

Cầu ngọc

A: The bridge of jade.

P: Le pont de jade.

Cầu: cây cầu nối liền hai bên bờ sông. Ngọc: loại đá quí, rất đẹp.

Cầu ngọc là cây cầu có màu sắc giống như làm bằng ngọc nơi cõi thiêng liêng.

Thánh Ngôn Hiệp Tuyển: Biển mê cầu ngọc liên phàm tục.

Cầu ngọc đây là một đạo hào quang bắc qua biển mê, nối liền hai bờ: Bờ bên nây là Bến mê (Mê tân) thuộc cõi phàm tục, bờ bên kia (bỉ ngạn) là Bờ Giác (Giác ngạn) thuộc cõi Thiêng Liêng Hằng Sống, cõi của người đắc đạo.

Những chơn linh có đầy đủ công đức thì bước lên cầu ngọc đi qua Biển mê dễ dàng, đến được Bờ Giác.

Những chơn linh không đủ phước đức, khi lên cầu ngọc, đi được nửa chừng thì bị rơi xuống Biển mê, phải chịu luân hồi.

Cầu nguyện

求願

A: To pray.

P: Prier.

Cầu: Tìm, xin, mong. Nguyện: mong mỏi điều hằng ước muốn.

Cầu nguyện là cầu xin Ðức Chí Tôn hay các Ðấng thiêng liêng ban cho mình điều mà mình hằng mong ước.

Cầu nguyện thì phải thành tâm, và nội dung cầu nguyện phải trong sạch, tốt đẹp, không vị kỷ. Chớ nên cầu nguyện lợi riêng cho mình hay gia đình mình, như được thăng quan, được trúng số độc đắc....

Sự cầu nguyện có lợi ích là tránh được sự tuyệt vọng. Cầu nguyện là để gởi gấm tâm sự mình cho Ðức Chí Tôn, Ðức Phật Mẫu, hay một Ðấng thiêng liêng, để xin hộ trì, giúp đỡ cho có đủ nghị lực tinh thần giải quyết công việc đang hồi bế tắc hay vượt qua khó khăn.

Với những tâm hồn yếu đuối, sự cầu nguyện như liều thuốc bổ làm tinh thần yên ổn và hy vọng. Cầu nguyện chỉ là một nguyện vọng của tâm hồn.

Thánh Ngôn Hiệp Tuyển: Những lời cầu nguyện của con sẽ được chuẩn nhận.

Cầu phá luật lệ

求破律例

A: To ask for to break the law.

P: Demander à casser la loi.

Cầu: Tìm, xin, mong. Phá: bỏ đi. Luật: khuôn phép định ra cho mọi người phải tuân theo. Lệ: Lề lối đặt ra để làm mẫu mực.

Cầu phá luật lệ là cầu xin hủy bỏ những luật lệ nào không còn hợp thời và không đem lại lợi ích cho nhơn sanh.

Pháp Chánh Truyền: Ba vị Chánh Phối Sư đặng phép thế quyền cho Ðầu Sư, song không đặng quyền cầu phá luật lệ.

Cầu phong - Cầu thăng

求封 - 求升

A: To demand to vest with a dignity - To demand to advance in grade.

P: Demander à conférer une dignité - Demander à avancer en grade.

Cầu: Tìm, xin, mong. Phong: Ðức Chí Tôn hay Ðức Giáo Tông ban phẩm tước Chức sắc cho các tín đồ. Thăng: cho lên chức.

Cầu phong là hàng Chức Việc Bàn Trị Sự cầu xin quyền Vạn Linh ban cho phẩm Lễ Sanh vì đã đủ công nghiệp.

Cầu thăng là hàng Chức sắc có đủ công nghiệp cầu xin Ðức Chí Tôn hay Ðức Giáo Tông thăng thưởng cho lên chức.

Theo Ðạo Luật Mậu Dần (1938), việc cầu phong của Chức Việc Bàn Trị Sự và cầu thăng của Chức sắc qui định như sau:

1. CẦU PHONG:

Chức Việc Bàn Trị Sự đã đầy đủ công quả, hoặc các tín đồ có đại công với Ðạo được phép khai công nghiệp để xin cầu phong vào phẩm Lễ Sanh.

Ðạo Luật: Phương pháp thực hành:

- Chiếu theo Thánh giáo của Ðức Chưởng Ðạo Nguyệt Tâm Chơn Nhơn, thì Chánh Trị Sự phải có 5 năm công nghiệp đầy đủ với chức trách của mình, sau nữa phải có Tờ Kiết Chứng Công nghiệp, Tờ Tánh Hạnh, trường chay, đạo đức, đủ tư cách, và phải độ đặng 300 người nhập môn thì mới đặng đem vào Sổ Cầu phong.

- Ngoài ra, nếu vị nào có công nghiệp vĩ đại mà có đủ bằng cớ và chiếm đặng lòng tín nhiệm của chúng sanh đồng dâng lên, hoặc công chúng hoan nghênh, thì cũng đặng dự vào Sổ Cầu phong, nhưng buộc phải là người có chơn trong Ðạo.

- Khi đã đắc phong rồi, phải về Hạnh Ðường học đạo, hoặc đi tập sự một thời gian, chừng có đủ tài đức cầm quyền hành chánh rồi mới đặng thuyên bổ.

2. CẦU THĂNG:

LUẬT: Chức sắc Thiên phong Nam Nữ toàn đạo phải chịu dưới quyền công nhận của Vạn linh mới đặng thăng chức hay là Vạn linh buộc tội mà bị sa thải.

- Mỗi vị Chức sắc đủ 5 năm công nghiệp và xứng đáng với chức trách của mình, mới đặng đệ ra Quyền Vạn linh công nhận.

- Nếu những Chức sắc nào dưới 5 năm công nghiệp mà có lập đặng đại công, toàn công chúng đều hoan nghinh và Tòa Ðạo minh tra đủ lẽ thì sẽ đặng đệ lên Quyền Chí Tôn cầu xin thăng thưởng.

Việc Cầu phong và Cầu thăng như vừa nói ở trên được áp dụng trong giai đoạn đầu của nền Ðạo, để Hội Thánh có đủ Chức sắc cần thiết cho việc xây dựng nền Ðạo được mau chóng, truyền bá một cách mau lẹ và rộng rãi, phổ độ nhơn sanh từ trong nước ra đến ngoại quốc.

Qua giai đoạn nầy thì việc Cầu phong và Cầu thăng của Chức Việc và Chức sắc phải chiếu y theo Tân Luật và Pháp Chánh Truyền mà áp dụng. Lúc ấy thì hoàn toàn do công cử. Ðó là trường hợp các Chức sắc Cửu Trùng Đài Nam phái và Nữ phái.

Riêng Chức sắc Hiệp Thiên Đài và của Cơ Quan Phước Thiện thì không theo Luật Công cử trong Tân Luật mà có chế độ riêng:

- Việc thăng thưởng các Chức sắc Hiệp Thiên Đài do Ðức Phạm Hộ Pháp trọn quyền quyết định.

- Việc thăng thưởng Chức sắc của Cơ Quan Phước Thiện thì có Ðại Hội Phước Thiện quyết định và Ðức Phạm Hộ Pháp chuẩn y.

Cầu rỗi

A: To ask the salvation.

P: Implorer la salvation.

Cầu: Tìm, xin, mong. Rỗi: (nôm) cứu vớt khỏi ràng buộc tội lỗi.

Cầu rỗi là cầu xin Ðức Chí Tôn và các Ðấng thiêng liêng cứu vớt linh hồn thoát khỏi mọi ràng buộc tội lỗi.

Thánh Ngôn Hiệp Tuyển: Các con liệu mình mà cầu rỗi nơi Người.

(Người: Ðức Chí Tôn chỉ Ðức Lý Giáo Tông).

Cầu siêu

求超

A: To ask the salvation of soul.

P: Demander à la salvation de l"âme.

Cầu: Tìm, xin, mong. Siêu: vượt lên cao.

Cầu siêu là cầu nguyện với Ðức Chí Tôn và các Ðấng thiêng liêng cứu vớt các vong hồn cho được siêu thăng lên cõi Thiêng Liêng Hằng Sống, thoát khỏi luân hồi sanh tử.

Kinh Cầu Siêu: là bài Kinh do Ðức Chuẩn Ðề Bồ Tát giáng cơ ban cho Minh Lý Ðạo (Tam Tông Miếu), Ðức Chí Tôn dạy Hội Thánh thỉnh bài Kinh nầy về làm Kinh của Ðạo Cao Ðài. Nội dung Kinh Cầu Siêu là cầu xin các Ðấng Thần, Thánh, Tiên, Phật ân xá tội tình cho vong hồn được siêu thăng.

Cầu siêu hội

求超會

A: The requiem mass.

P: La messe de requiem.

Cầu: Tìm, xin, mong. Siêu: vượt lên cao. Hội: tụ họp lại.

Lễ Cầu Siêu Hội là buổi lễ được Hội Thánh tổ chức để cúng tế và cầu siêu cho tất cả vong linh, có Ðạo hay không Ðạo, ở bất cứ ngành nghề nào, chết trong bất cứ trường hợp nào, ở bất cứ nơi đâu, được thọ hưởng hồng ân của Ðức Chí Tôn trong thời kỳ Ðại Ân Xá, tất cả đều được siêu thăng.

Lễ Cầu Siêu Hội được tổ chức mỗi năm 3 lần, vào ngày 16 âm lịch sau ngày Rằm của ba Nguơn, tức là vào các ngày:

· Ngày 16 tháng Giêng âl, sau Rằm Thượng nguơn.

· Ngày 16 tháng 7 âl, sau Rằm Trung nguơn.

· Ngày 16 tháng 10 âl, sau Rằm Hạ nguơn.

Lễ Cầu Siêu Hội được Hội Thánh tổ chức tại Khách Ðình trong Nội Ô Tòa Thánh.

Tấm phan trong lễ Cầu Siêu Hội được viết như sau đây:

Tam Giáo qui nguyên, Ngũ Chi phục nhứt.

Thiên vận Quí Dậu niên, Chánh ngoạt, thập lục nhựt, Ngọ thời, Thiên ân xá tội.

Hội Thánh thiết lễ Tế Ðiện Cầu Siêu Hội.

Cẩn thỉnh:

· Ðẳng đẳng chư vong linh Nam Nữ quá vãng, sanh bất phùng thời,

· Chư chiến sĩ trận vong,

· Hoặc Sĩ, Nông, Công, Thương, vô can tử nạn,

· Cập Thập loại cô hồn yểu tử,

Cấp cấp đáo lai Khách Ðình đàn nội,

Thọ hưởng hồng ân, đồng đăng bỉ ngạn.

_______________________________________________________________________________________

(Những chữ xiên trong Bài Hán văn trên được thay đổi cho thích hợp tùy theo tháng và năm tổ chức Lễ Cầu Siêu Hội.)

Thích nghĩa Bài chữ Hán viết trên tấm phan:

VẬN TRỜI KỲ RẰM THƯỢNG NGUƠN
RỘNG MỞ ÐẠI ÂN XÁ
Ðại Ðạo Tam Kỳ Phổ Ðộ
(Năm Ðạo thứ 68)

Tam Giáo qui nguyên, Ngũ Chi phục nhứt.

Vận Trời năm Quí Dậu, tháng Giêng, ngày 16, thời Ngọ, Ơn Trời xá tội.

Hội Thánh thiết lễ Tế Ðiện Cầu Siêu Hội.

Kính mời:

· Các cấp chư vong linh Nam Nữ đã chết, sanh không gặp thời,

· Chư chiến sĩ tử trận,

· Hoặc là các vị trong Sĩ, Nông, Công, Thương, vô can mà chết vì tai nạn,

· Cùng với mười loại cô hồn chết non,

Mau mau đi đến Khách Ðình, vào trong đàn tế,

Thọ hưởng Ơn Trời, cùng qua bờ giác.

Co duỗi

A: To contract and stretch.

P: Se contracter et se détendre.

Co: thu rút lại. Duỗi: dãn dài ra.

Co duỗi là hai trạng thái: Co rút lại hay duỗi dài ra.

Ý nói: Lúc thì thu hẹp các hoạt động khi gặp thời thế khó khăn, lúc thì bung rộng các hoạt động khi gặp thời cơ thuận tiện. Ðó là trường hợp làm thương mãi, kinh doanh.

Ðối với kẻ sĩ cũng vậy, khi người quân tử không gặp thời thì đội nón rách đi chân không, ẩn mình tu thân; khi gặp thời thì đem tài năng ra an bang tế thế, lên xe xuống ngựa. Ðó là xuất xử hai đường tùy theo thời thế.

Co và duỗi cũng tượng trưng hai lẽ suy và thịnh trong cuộc tuần hoàn của Trời Ðất.

Thánh Ngôn Hiệp Tuyển: Ðường co duỗi vẫn đã lấp kín chút bợn trần mà màn thế tục cũng chưa trông khỏa vén.

CÕI

CÕI: Miền, vùng.

Thí dụ: Cõi âm, - dương, Cõi tạm.

Cõi âm - Cõi dương

A: The world of deaths - The world of livings.

P: Le monde des morts - Le monde des vivants.

Cõi: Miền, vùng. Âm: tối tăm lạnh lẽo. Dương: sáng tỏ ấm áp.

Cõi âm là cõi của người chết, cõi mà linh hồn của người chết đến trú ngụ.

Cõi dương là cõi của người sống, cõi đời, cõi thế gian.

Cõi đọa - Cõi thăng

A: Hell - Paradise.

P: Enfer - Paradis.

Cõi: Miền, vùng. Ðọa: đày xuống chỗ thấp kém khổ sở. Thăng: bay lên, siêu thăng.

Cõi đọa là cõi thấp kém, tối tăm, sầu khổ, để trừng phạt những linh hồn có tội. Các bậc Thánh, Tiên ở nơi cõi Thiêng Liêng Hằng Sống, có lầm lỗi thì bị đọa xuống cõi trần để lập công chuộc tội. Còn người ở cõi trần mà lầm lỗi, làm nhiều việc thiếu đạo đức thì khi chết, linh hồn bị đọa vào cõi Âm quang để học Ðạo cho biết rõ hai lẽ thiện ác mà cải ác tùng lương, rồi cho tái kiếp nơi cõi trần mà trả quả hay là lập công chuộc tội.

Cõi thăng là cõi trong sáng, hạnh phúc, để ban thưởng những linh hồn mà trong kiếp sanh nơi cõi trần lập được nhiều công đức, giúp người giúp đời. Ðó là cõi của người đắc đạo, Thiên Chúa giáo gọi là Thiên đường, Phật giáo gọi là cõi Cực Lạc Thế Giới, Ðạo Cao Ðài gọi là cõi Thiêng Liêng Hằng Sống.

Kinh Khi Ðã Chết Rồi: Quê xưa trở, cõi đọa từ.

Kinh Cầu Hồn Khi Hấp Hối: Xét câu Minh Thệ gởi mình cõi thăng.

Cõi Hư linh

A: The ethereal world.

P: Le monde éthéré.

Cõi: Miền, vùng. Hư: trống không, hư vô. Linh: thiêng liêng.

Cõi Hư linh là cõi Hư vô mầu nhiệm.

Ðối với mắt phàm thì cõi nầy thấy trống không như không có gì cả, nhưng chính cái KHÔNG đó là gốc của cái CÓ, chính cái KHÔNG vô hình đó sản xuất ra cái CÓ hữu hình.

Cõi Hư linh là cõi của chư Tiên Phật, là cõi của Trời, là cõi Thiêng liêng Hằng sống.

Kinh Tụng Cha Mẹ Ðã Qui Liễu: Cõi Hư linh bao phủ ân hồng.

Cõi Nam

A: Southern region: Việt Nam.

P: Région méridionale: Việt Nam.

Cõi: Miền, vùng. Nam: phương Nam.

Cõi Nam là vùng đất phương Nam, ý nói nước Việt Nam.

Thánh Ngôn Hiệp Tuyển: Thầy đã lập Ðạo nơi cõi Nam nầy là cốt để ban thưởng một nước từ thuở đến giờ....

Cõi Thiêng liêng Hằng sống

A: The supernatural and immortal world.

P: Le monde surnaturel et immortel.

Cõi: Miền, vùng. Thiêng liêng: mầu nhiệm, vượt trên sự hiểu biết của lý trí con người. Hằng sống: sống vĩnh viễn.

Cõi Thiêng liêng Hằng sống là cõi của các Ðấng Thần, Thánh, Tiên, Phật, cõi của những người đắc đạo, nơi đó không có sự chết, cõi Cực Lạc hoàn toàn an vui hạnh phúc.

Con đường đi lên cõi Thiêng Liêng Hằng Sống được gọi là Con đường Thiêng Liêng Hằng Sống, là con đường mà các chơn linh trở về cùng Ðức Chí Tôn.

"Con đường về với Ðức Chí Tôn không phải dễ, mà cũng không phải về là tới liền. Muốn về với Ðức Chí Tôn, ta phải qua nhiều Cung nhiều Ðiện, mỗi Cung ta gặp một sự lạ, mỗi Ðiện chúng ta gặp một huyền vi khác nhau. Phải đi từ Cung nầy đến Ðiện nọ, nên gọi là dục tấn trên con đường Thiêng liêng Hằng sống. Về được với Ðức Chí Tôn thì không còn hạnh phúc nào bằng."

Cõi thọ

A: The fairyland.

P: Le séjour des immortels.

Cõi: Miền, vùng. Thọ: sống lâu.

Cõi thọ là cõi sống lâu, là cõi trường sanh.

Ðó là cõi Tiên, tức là cõi Thiêng Liêng Hằng Sống.

Cõi trần - Cõi tục - Cõi thế - Cõi tạm

A: The world of mankind.

P: Le monde de l"humanité.

Cõi: Miền, vùng. Trần: bụi bặm. Tục: thấp kém. Thế: đời. Tạm: không bền, đời sống chỉ tạm bợ trong vòng trăm năm.

Các từ ngữ: Cõi trần, Cõi tục, Cõi thế, Cõi tạm, đều đồng nghĩa, chỉ cõi của nhơn loại đang sống, bởi vì cõi nầy có nhiều bụi bặm ô trược, là cõi thấp kém có đời sống tạm bợ.

Cõi chơn thật vĩnh viễn của con người là cõi Thiêng Liêng Hằng Sống.

CÔ

CÔ: 孤 Có hai nghĩa sau đây:

1. CÔ: Lẻ lo một mình.

Thí dụ: Cô hồn, Cô phần.

2. CÔ: Con mồ côi cha hay mẹ, hay cả cha mẹ.

Thí dụ: Cô nhi, Cô quả.

Cô hồn - Ngạ quỉ

孤魂 - 餓鬼

A: Abandoned spirits - Starving demon.

P: Âmes abandonnées - Démon affamé.

Cô: Lẻ lo một mình. Hồn: linh hồn. Ngạ: đói quá. Quỉ: ma quỉ.

■ Cô hồn là hồn người chết hiu quạnh, không có thân nhân lo nhang khói, cúng tế, nên hồn lạnh lẽo, chịu đói khát, phải vất vưởng không nơi nương tựa.

■ Ngạ quỉ là quỉ đói.

Theo Phật giáo, những người lúc sống có tánh quá bỏn xẻn, thấy người đói khát không giúp đỡ, đến khi chết, linh hồn bị đọa xuống Ðịa ngục làm Ngạ quỉ, có thân hình gầy ốm đầy lông lá, móng tay móng chân ló dài ra, cái bụng thì rất to, nhưng cái miệng thì nhỏ bằng lỗ kim, ăn uống không được, luôn luôn bị đói khát hành hạ rất khổ sở.

Nhân ngày Lễ Rằm Trung nguơn, 15-7-Canh Dần (1950) Ðức Phạm Hộ Pháp thuyết đạo nói về Cô hồn như sau:

Các phẩm chơn hồn đạt nhơn phẩm không có cô độc bao giờ. Nơi cảnh Hư linh hằng sống kia, người ta còn có gia đình, thân tộc, bạn tác, anh em của người ta, không có một chơn hồn nào đã đạt nhơn phẩm mà gọi là Cô hồn đặng.

Có hay chăng là thiên hạ tưởng vậy thôi, tưởng người chết không con nối hậu, không ai phụng tự, xiêu mồ lạc mả, người ta cho là Cô hồn. Sự thật không phải vậy.

Bần đạo lập lại một lần nữa, không có Cô hồn, chỉ có đám Ngạ quỉ súc sanh mà thôi.

Như các đẳng chơn hồn mà chúng ta cầu nguyện trong ngày Trung nguơn đây, là cốt yếu để cho họ giải quả thoát kiếp. Có lẽ trước kia người ta biết một điều bí mật là các Ngạ quỉ súc sanh hay ăn uống, thường phá khuấy thiên hạ đặng kiếm ăn.

Còn chúng ta, ngày Trung nguơn hay Thượng nguơn, chúng ta cúng kiếng là cúng ông bà Tổ phụ, ông bà và bạn tác đồng sống với chúng ta mới qui liễu....

Nếu vị nào đạt được nhơn phẩm ở thế gian nầy, dầu cho cô quạnh thế nào, nhưng nơi cảnh Thiêng Liêng Hằng Sống kia, họ cũng có anh em bạn tác, gia đình của họ. Chúng ta không có người nào cô độc hết, chỉ sợ có một điều là bạn tác, anh em, chị em đồng sống với chúng ta mà họ không tu, khi về cõi Thiêng Liêng Hằng Sống thì không thế gì gặp nhau được. Cái đó mới vô phước và đáng sợ hơn hết.

Giờ phút nầy đừng cầu nguyện cho Cô hồn nữa, mà chúng ta cầu nguyện cho con cái Ðức Chí Tôn đủ năng lực để minh tâm kiến tánh, bảo trọng sanh mạng của họ mà thôi.

Cô hạc xuất quần

孤鶴出群

Cô: Lẻ lo một mình. Hạc: chim hạc. Xuất: đi ra. Quần: nhiều.

Cô hạc xuất quần là con chim hạc trội hơn cả bầy, ý nói người nổi bật nhứt trong đám.

Cô loan độc phượng

孤鸞獨鳳

Cô: Lẻ lo một mình. Loan: con chim loan, chỉ người vợ. Ðộc: một mình. Phượng: con chim phụng, chỉ người chồng.

Cô loan là chỉ người đàn bà chết chồng, sống lẻ loi.

Ðộc phượng là chỉ người đàn ông chết vợ, sống cô độc.

Cô Nhi viện

孤兒院

A: Orphanage.

P: Orphelinat.

Cô: Con mồ côi cha hay mẹ, hay cả cha mẹ. Nhi: trẻ con. Viện: sở lớn, nhà lớn.

Cô Nhi viện là nhà nuôi trẻ mồ côi.

Việc lập các Cô Nhi viện là trách nhiệm của Cơ Quan Phước Thiện.

Cô Nhi Viện tại Tòa Thánh Tây Ninh được thành lập vào ngày 5-3-1959 tại dãy nhà mà trước kia Hội Thánh dùng làm Nhàn Du Khách Sạn, đường Ca Bảo Ðạo, nay dời về Cửa Số 3 trong Nội Ô Tòa Thánh, đường Thượng Trung Nhựt.

Cô Nhi viện gồm có 4 phòng:

· 1 phòng dành cho trẻ sơ sanh.

· 1 phòng dành cho trẻ từ 2 tuổi đến 5 tuổi.

· 1 phòng dành cho con trai từ 6 tuổi đến 17 tuổi.

· 1 phòng dành cho con gài từ 6 tuổi đến 17 tuổi.

Các con trai, ngoài giờ đi học, làm các công việc trong Viện như: Vệ sinh các nơi, sắp xếp bàn ghế,...

Các con gái, ngoài giờ đi học, thì chăm sóc và gìn giữ các em cô nhi còn bé.

Cô nhi quả phụ - Cô quả

孤兒寡婦

A: Orphan and widow.

P: Orphelin et veuve.

Cô: Con mồ côi cha hay mẹ, hay cả cha mẹ. Nhi: trẻ con. Quả: góa chồng. Phụ: đàn bà.

Cô quả là nói tắt của thành ngữ: Cô nhi quả phụ.

Cô nhi là trẻ mồ côi.

Quả phụ là đàn bà góa, chết chồng.

(Người đàn ông chết vợ thì gọi là Quan phu 鰥夫)

Cô nhi quả phụ là trẻ mồ côi và đàn bà góa.

Ðây là hai đối tượng cần được sự giúp đỡ của Cơ Quan Phước Thiện.

Ðạo Luật năm Mậu Dần (1938): Một cuốn sổ để cấp tế những người cô quả,...

Cô phần

孤墳

A: Isolated tomb.

P: Tombeau isolé.

Cô: Lẻ lo một mình. Phần: cái mả, mộ phần.

Cô phần là cái mả lẻ loi trơ trọi, cái mồ hoang.

Ðức Phật Thích Ca nói rằng:

Nghĩa là:

Thánh Ngôn Hiệp Tuyển: Cô phần ngảnh lại đà bao tuổi?

Cố chấp kỷ kiến

固執己見

A: To be obstinate.

P: S"obstiner; être obstiné.

Cố: giữ vững, bền chắc. Chấp: cầm giữ. Kỷ: mình. Kiến: thấy, sự hiểu biết.

Cố chấp kỷ kiến là giữ mãi ý kiến của mình, không chịu thay đổi dầu biết ý kiến của mình hẹp hòi.

Cố đất cầm vườn

A: To pawn the earth and garden.

P: Engager de terre et jardin.

Cố: cầm thế để vay tiền. Ðất: ruộng đất. Vườn: vườn tượt trồng cây ăn trái.

Cố đất cầm vườn là nói hoàn cảnh của người nghèo gặp lúc thắt ngặt, không tiền để giải quyết công việc, phải đem vườn đất thế cho người giàu để xin vay tiền.

Nếu quá kỳ hạn ghi trong giấy tờ mà không trả cả vốn lẫn lời thì vườn đất bị mất luôn vào tay người giàu.

Kinh Sám Hối: Ép kẻ nghèo cố đất cầm vườn.

Cố hữu

故友

A: Old friend; late friend.

P: Vieil ami; le feu ami.

Cố: cũ, xưa; cũng có nghĩa là vừa mới chết. Hữu: bạn.

Cố hữu là người bạn cũ, người bạn xưa.

Cố hữu cũng có nghĩa là người bạn mới vừa chết.

Trong Kinh Thế Ðạo có bài: Kinh Cầu Bà Con Thân Bằng Cố Hữu đã qui liễu, để tế lễ bạn cũ mới chết.

CỔ

1. CỔ: 古 Xưa, cũ.

Thí dụ: Cổ kim, Cổ lễ, Cổ nhạc.

2. CỔ: (Nôm) Cái cổ.

Thí dụ: Cổ trịt.

Cổ kim hy hữu

古今希有

A: Rare from antiquity up to now.

P: Rare depuis l"antiquité jusqu"à ce jour.

Cổ: Xưa, cũ. Kim: nay, ngày nay. Hy: ít có. Hữu: có.

Cổ kim hy hữu là xưa nay ít có.

Chú Giải Pháp Chánh Truyền: Cửu Trùng Đài vẫn là chánh trị, mà Chưởng Pháp lại thuộc về luật lệ. Vậy thì Chưởng Pháp là người thay mặt Hiệp Thiên Đài nơi Cửu Trùng Đài. Ấy là cơ Ðạo cổ kim hy hữu.

Cổ lai hy

古來希

A: Rare since antiquity.

P: Rare depuis l"antiquité.

Cổ: Xưa, cũ. Lai: tới. Hy: ít có.

Cổ lai hy là ít có từ xưa.

Người xưa thường nói: Nhân sinh thất thập cổ lai hy: Người sống 70 tuổi xưa nay ít có.

Do đó, thành ngữ "Cổ lai hy" dùng để chỉ tuổi thọ 70.

Cổ lễ

古禮

A: Ancient rites.

P: Rites antiques.

Cổ: Xưa, cũ. Lễ: lễ nghi, tức là cách bày tỏ bề ngoài sự kính trọng trong lòng.

Cổ lễ là lễ nghi thời xưa.

Thánh Ngôn Hiệp Tuyển: Còn cổ lễ thì: Rượu là Khí, Bông là Tinh, Trà là Thần.

Cổ luật

古律

A: Ancient laws.

P: Lois antiques.

Cổ: Xưa, cũ. Luật: pháp luật.

Cổ luật là luật pháp thời xưa, tức là luật pháp có trước thời Đại Đạo Tam Kỳ Phổ Độ.

Cổ luật đồng nghĩa với Cựu luật, là luật pháp xưa cũ, tức là luật pháp thời Nhứt Kỳ Phổ Ðộ và thời Nhị Kỳ Phổ Ðộ.

Chú Giải Pháp Chánh Truyền: Bởi cớ ấy nên Ðức Chí Tôn đã cấm Ngũ Chi Phái Ngọc dùng Cổ luật mà mê hoặc nhơn sanh.

Cổ mang hành hình

Cổ: Cái cổ. Mang: đeo vào. Hành: làm. Hình: hình phạt.

Cổ mang hành hình là bắt đeo gông vào cổ để thi hành hình phạt.

Cổ nhạc

古樂

A: Ancient music.

P: Musique ancienne.

Cổ: Xưa, cũ. Nhạc: âm nhạc.

Cổ nhạc là âm nhạc cổ truyền của dân tộc Việt Nam.

Cổ nhạc Việt Nam rất hay, nhưng vì người đời nay ưa chuộng cái mới nên bỏ bê Cổ nhạc, đi học nhạc Tây phương (Tân nhạc) để tỏ ra mình tiến bộ, nhưng không ngờ đó là mất gốc. Ðáng lý những nhà âm nhạc Việt Nam phải đem cái hay, cái ưu điểm của nhạc Tây phương mà chỉnh đốn Cổ nhạc, làm cho Cổ nhạc tiến lên ngang bằng hay hơn hẳn nhạc Tây phương, thì đó mới là người trí vậy.

Các loại nhạc khí cổ truyền Việt Nam có nhiều thứ, được chia làm hai loại: Văn nhạc và Võ nhạc.

Văn nhạc gồm các nhạc khí phát ra âm thanh réo rắt thanh tao. Văn nhạc có nhiều cây đờn, nhưng 4 cây đờn chánh là: Kìm, Tranh, Cò, Ðộc huyền.

1. Ðàn Kìm: được gọi là Nhựt cầm. (Trước đây, người ta gọi đàn kìm là Nguyệt cầm, nhưng theo nhạc sĩ Nguyễn Văn Ngưu trong quyển Cổ Nhạc Tổ truyền Nguyên lý, đổi lại là Nhựt cầm thì đúng hơn). Thùng đờn hình tròn tượng trưng mặt nhựt, bề tròn thùng đờn là 3 thước 6 tấc 5 phân (thước ta) án theo số ngày trong năm, hai dây là Lưỡng nghi, 4 trục tượng trưng Tứ Tượng, 8 phiếm tượng trưng Bát quái, hoặc tượng trưng Bát hồn.

2. Ðàn Tranh: gọi là Bán Nguyệt cầm, vì thùng đờn có hình cong như mặt trăng khuyết, bề dài 3 thước 6 tấc 5 phân, đầu lớn bề ngang 8 tấc tượng trưng Bát quái, đầu nhỏ bề ngang 4 tấc, tượng trưng 4 mùa, có 16 dây, nên còn gọi là Thập lục huyền cầm.

3. Ðàn Cò: gọi là Tinh cầm, còn có tên là Hạc cầm vì cái mỏ cần đờn có hình mỏ chim hạc, cũng gọi là Hồ cầm vì đờn nầy có xuất xứ từ Ðộng Ðình Hồ.

4. Ðàn Ðộc huyền: còn được gọi là đàn Bầu, chỉ có một dây đàn, trống đàn là một khúc gỗ đục rổng, thường có kích thước: dài 1m20, ngang 0m12, cao 0m16.

· Ngoài ra còn nhiều loại đàn khác thuộc Văn nhạc như: Ðàn Tỳ bà, đàn Tam (3 dây), đàn Tứ hay đàn Ðản (4 dây), các thứ ống sáo, tiêu, địch, sinh, v.v...

Võ nhạc: gồm các nhạc khí phát ra âm thanh mạnh mẽ, hùng hồn, kể ra sau đây:

1. Cách là tiếng trống.

2. Biều là tiếng kèn.

3. Thổ là tiếng bồng.

4. Mộc là tiếng mỏ, tiếng phách.

5. Thạch là tiếng đẩu, khánh.

6. Kim là tiếng bạc, đồng la.

Cổ nhạc Việt Nam có tất cả 20 bản tổ, chia ra 4 loại: 4 mùa (Xuân, Hạ, Thu, Ðông) và 4 hướng (Ðông, Tây, Nam, Bắc), kể ra:

1. Bảy bài Ðông (hướng Ðông): Ở vào mùa Hạ, nên thường gọi là 7 bài Hạ, giọng nhạc bực tức, hùng hồn. Nhạc sĩ đờn 7 bài nầy day mặt về hướng Ðông.

Bảy bài Hạ, gồm: Xàng Xê, Ngũ Ðối Thượng, Ngũ Ðối Hạ, Long Ðăng, Long Ngâm, Vạn Giá, Tiểu Khúc.

Ý nghĩa như sau:

· Xàng Xê: Thời kỳ Hỗn độn sơ khai, các khí lộn lạo.

· Ngũ Ðối Thượng: Ngũ Khí nhẹ nổi lên làm Trời.

· Ngũ Ðối Hạ: Ngũ Khí nặng hạ xuống làm đất. Ðó là Ngũ Hành: Kim, Thủy, Mộc, Hỏa, Thổ.

· Long Ðăng: Rồng lên, tượng trưng Dương khí.

· Long Ngâm: Rồng xuống, tượng trưng Âm khí.

· Vạn Giá: Vạn vật sinh thành đều có giá trị,

· Tiểu khúc: Nhỏ ngắn đều có định luật.

2. Ba bài Nam: Ở vào mùa Thu, giọng nhạc trầm buồn ai oán. Nhạc sĩ đờn 3 bài nầy thì day mặt về hướng Nam.

Ba bài Nam gồm: Nam Xuân, Nam Ai, Ðảo Ngũ Cung.

· Nam Xuân: gặp mời, mừng. (Thượng nguơn)

· Nam Ai: trông mong, ngưỡng mộ. (Trung nguơn)

· Ðảo Ngũ Cung: bày tỏ, tái ngộ. (Hạ nguơn)

Ba bài Nam nầy có 4 giọng đờn khác nhau tùy theo 4 mùa (Tứ quí: Xuân, Hạ, Thu, Ðông) kể ra:

· Giọng Xuân (mùa Xuân) biểu thị mát mẻ, tỏ rạng, vui tươi,

· Giọng Ai (mùa Hạ) biểu thị nóng nực, tâm hồn buồn thảm.

· Giọng Ðảo (mùa Thu) biểu thị mưa dầm, xây vần, đảo lộn.

· Giọng Xong cước (mùa Ðông) biểu thị thâm trầm, mùi mẫn.

3. Sáu bài Bắc: Ở vào mùa Xuân, giọng nhạc vui tươi. Nhạc sĩ đờn 6 bài nầy thì day mặt về hướng Bắc.

Sáu bài Bắc gồm: Lưu Thủy Trường, Xuân Tình, Phú Lục, Bình Bán Chấn, Tây Thi, Cổ Bản.

4. Bốn bài Tây: thường gọi là 4 bài Oán, ở vào mùa Ðông, giọng nhạc hiền hòa, non nước thanh bình. Nhạc sĩ đờn 4 bài nầy thì day mặt về hướng Tây.

Bốn bài Oán gồm: Tứ Ðại Oán, Giang Nam, Phụng Cầu, Phụng Hoàng.

Cổ pháp

古法

A: The archaic attributes.

P: Les attributs archaïques.

Cổ: Xưa, cũ. Pháp: có rất nhiều nghĩa, ở đây có nghĩa là cái dấu hiệu tượng trưng của một tôn giáo.

Cổ pháp là cái dấu hiệu tượng trưng một tôn giáo xưa.

· Bình Bát vu tượng trưng Phật giáo.

· Cây Phất chủ tượng trưng Tiên giáo.

· Quyển Kinh Xuân Thu tượng trưng Nho giáo.

Ðức Chí Tôn dùng cổ pháp Tam giáo hiệp với Long Tu Phiến và Thư Hùng kiếm làm thành các Tổ hợp Cổ pháp, gọi tắt là các Cổ pháp của Ðạo Cao Ðài.

Ðạo Cao Ðài có tất cả bốn Cổ pháp:

1. Cổ pháp Hộ Pháp.

2. Cổ pháp Thượng Phẩm.

3. Cổ pháp Thượng Sanh.

4. Cổ pháp Giáo Tông.

5. Cổ pháp Chưởng Pháp

1. Cổ pháp Hộ Pháp: gồm Bình Bát vu, Cây Phất chủ và Kinh Xuân Thu. Cổ pháp nầy có ý nghĩa là Ðức Hộ Pháp nắm trọn bí pháp Tam giáo, để thực hiện tôn chỉ: Qui nguyên Tam giáo trong thời Đại Đạo Tam Kỳ Phổ Độ.

2. Cổ pháp Thượng Phẩm: gồm Phất chủ và Long Tu phiến đặt chồng lên nhau. Cổ pháp nầy có ý nghĩa là Ðức Thượng Phẩm dùng pháp bửu đưa các chơn hồn đắc đạo đi lên, vào Cực Lạc Thế Giới hay vào Tam thập Lục Thiên.

3. Cổ pháp Thượng Sanh: gồm Phất chủ và Thư Hùng kiếm, gác tréo lên nhau. Cổ pháp nầy có ý nghĩa là Ðức Thượng Sanh dùng pháp bửu để trị thế, dọn đường cho nhơn sanh đi vào cửa Ðạo.

4. Cổ pháp Giáo Tông: gồm Cổ pháp của Thượng Phẩm và Thượng Sanh ghép chung lại. Cổ pháp Giáo Tông có 3 pháp bửu: Phất chủ, Long Tu phiến, Thư Hùng kiếm, có ý nghĩa là Ðức Giáo Tông nắm Cơ chuyển thế, giáo hóa nhơn sanh, hướng Ðời vào Ðạo, làm cho Ðời tận thiện tận mỹ.

5. Cổ pháp Chưởng Pháp: mỗi Chưởng Pháp có Cổ pháp riêng.

· Thái Chưởng Pháp có Cổ pháp là bình Bát vu.

· Thượng Chưởng Pháp có Cổ pháp là Phất chủ.

· Ngọc Chưởng Pháp có Cổ pháp là Kinh Xuân Thu.

Nhập 3 Cổ pháp của 3 Chưởng pháp thành Cổ pháp Hộ Pháp.

Ý nghĩa của mỗi Pháp bửu như sau:

a. Bình Bát vu: Ðây là cái bình của các tăng ni Phật giáo ôm đi khất thực. Việc khất thực có tác dụng diệt được hai điều thái quá: Sung sướng thái quá và khổ hạnh thái quá. (Xem chi tiết nơi chữ: Bát vu, vần B)

b. Cây Phất chủ: cũng gọi Phất trần, là cây chổi Tiên để quét bụi bặm dơ dáy bám vào chơn thần. (Xem: Phất chủ).

c. Kinh Xuân Thu: là quyển sách do Ðức Khổng Tử biên soạn để nêu lên cái Ðạo của Ngài. (Xem chữ: Xuân Thu)

d. Long Tu phiến: là cây quạt làm bằng râu rồng. (Xem chi tiết nơi chữ: Long Tu phiến, vần L)

e. Thư Hùng kiếm: là đôi gươm trống mái, có đủ Âm Dương nên rất huyền diệu. (Xem chi tiết: Thư Hùng kiếm, vần Th)

Cổ Phật

古佛

A: Ancient Buddha.

P: Bouddha ancien.

Cổ: Xưa, cũ. Phật: Ðức Phật.

Cổ Phật là vị Phật xưa, vị Phật của thời kỳ xa xưa.

Ðức Phật xưa nhứt là Ðức Nhiên Ðăng Cổ Phật, vì Ngài là vị Tôn Sư được sanh ra từ thời Hỗn Ðộn, làm chủ tể Càn Khôn Vũ Trụ.

Thánh Ngôn Hiệp Tuyển: Luật điều Cổ Phật không chừa tội.

Cổ quái

古怪

A: Bizarre.

P: Bizarre.

Cổ quái là lạ lùng, kỳ dị, khác thường.

Chú Giải Pháp Chánh Truyền: Kẻ hung bạo thì hình dung cổ quái.

Cổ trịt

A: The flattened collar.

P: Le col aplati d"habit.

Cổ: Cái cổ. Trịt: không bâu.

Cổ trịt là áo cổ bằng, không bâu, kiểu cổ áo tràng của các Ðạo gia.

Phẩm Chánh Trị Sự mặc Ðạo phục là áo đạo màu trắng, cổ trịt, viền chỉ kim tuyến vàng.

Cộ bông - Cộ đèn

A: The flowery float - The defile of children with lanterns.

P: Le char décoré - Le défilé des enfants avec lanternes.

Cộ: xe. Bông: hoa.

Cộ bông là chiếc xe được trang trí đèn, hoa, và hình tượng của những nhân vật trong các tích xưa để nói lên một giáo lý của Ðạo, có tính cách làm gương cho đời. Cộ bông nầy được chạy diễn hành trong các ngày Lễ lớn của Ðạo như: Lễ Vía Ðức Chí Tôn, Lễ Vía Ðức Phật Mẫu.

Hội Thánh có đặt nhiều giải thưởng cho những cộ bông đẹp và có ý nghĩa nhứt.

Cộ đèn: Trong đêm Trung Thu, Lễ Vía Ðức Phật Mẫu, các học sinh, mỗi em cầm một lồng đèn, đi biểu diễn từ Tòa Thánh đến Báo Ân Từ, và sau đó đi trên các con đường chánh trong Nội Ô Tòa Thánh, gọi đó là đi dâng Cộ Ðèn.

Hàng ngàn lồng đèn lắc lư từ tay các thiếu nhi tỏa ánh sáng chập chờn trong đêm tối, tạo thành một khung cảnh vô cùng xinh đẹp và huyền ảo.

Sau đó, Hội Thánh phát thưởng cho những em nào có lồng đèn đẹp nhứt và có ý nghĩa nhứt.

CỘI

CỘI: Gốc cây, nguồn gốc.

Thí dụ: Cội ái, Cội bá, Cội phúc.

Cội ái - Nguồn nhân

A: The source of love.

P: La source de l"amour.

Cội: Gốc cây, nguồn gốc. Ái: thương yêu. Nhân: lòng thương người mến vật, thương khắp chúng sanh.

Cội ái đồng nghĩa Nguồn nhân, là cái nguồn gốc của sự thương yêu.

Cội bá - Cội tùng

A: The pagoda.

P: La pagode.

Cội: Gốc cây, nguồn gốc. Bá: cây bá, cây trắc. Tùng: cây tùng, cây thông.

Nơi sân chùa người ta thường trồng các loại cây sống lâu năm và luôn luôn xanh tươi như cây bá, cây tùng.

Do đó, cội bá hay cội tùng là chỉ cảnh chùa, nơi tu hành.

Cội nhành

A: Base and branche: Entirely.

P: Base et branche: Entièrement.

Cội: Gốc cây, nguồn gốc. Nhành: nhánh cây.

Cội nhành là gốc cây và nhánh cây, ý nói đầu đuôi gốc ngọn của sự việc.

Kinh Tán Tụng Công Ðức Diêu Trì Kim Mẫu: Xưa con không thấu cội nhành,

Côn lôn

崑崙

Côn lôn: tên một ngọn núi cao nơi cõi thiêng liêng.

Theo truyện Phong Thần, Ðức Lão Tử và Ðức Nguơn Thủy Thiên Tôn, Giáo chủ Xiển giáo ở trên núi Côn lôn. Còn Ðức Thông Thiên, Giáo chủ Triệt giáo ở tại Ðộng Bích Du.

Xiển giáo là Chánh đạo; Triệt giáo lần lần trở thành Bàng môn Tả đạo. Núi Côn lôn là chỉ Xiển giáo; Ðộng Bích du là chỉ Triệt giáo.

Thơ của Ðức Quyền Giáo Tông Lê Văn Trung:

CÔNG

1. CÔNG: 公 có 4 nghĩa sau đây:

· CÔNG: Ngay thẳng, không thiên vị.

Thí dụ: Công chánh.

· CÔNG: Chung.

Thí dụ: Công chúng, Công cử.

· CÔNG: Tước quan lớn nơi triều đình.

Thí dụ: Công hầu.

· CÔNG: Cha chồng.

Thí dụ: Công cô.

2. CÔNG: 功 Nỗi vất vả làm nên công việc.

Thí dụ: Công cán, Công đức, Công quả.

3. CÔNG: 工 Kỹ nghệ sản xuất.

Thí dụ: Công nghệ.

4. CÔNG: 攻 Chỉ trích, đánh phá.

Thí dụ: Công kích.

Công bình

公平

A: The justice.

P: La justice.

Công: Ngay thẳng, không thiên vị. Bình: ngang bằng.

Công bình là ngay thẳng, không có ý riêng để tư vị.

■ Công bình phàm: là cái công bình của người phàm nơi cõi trần. Ðó chỉ là cái công bình tương đối, vì có thể còn sự khuất lấp mà mắt phàm và trí phàm không khám phá được.

■ Công bình thiêng liêng: là sự công bình của Ðức Chí Tôn và của chư Thần, Thánh, Tiên, Phật, nên có tính cách tuyệt đối, vì không có gì có thể khuất lấp trước Thiên Nhãn hay Huệ Nhãn của các Ðấng thiêng liêng.

Sự Công bình thiêng liêng được tượng trưng bằng cây Cân Công bình thiêng liêng.

Ðức Chí Tôn cầm cây Cân Công bình thiêng liêng để giữ đúng việc thi hành Luật Nhân Quả, và thúc đẩy sự tiến hóa trong Càn Khôn Vũ Trụ.

Trong Con đường Thiêng Liêng Hằng Sống, Ðức Hộ Pháp thuyết đạo mô tả Ðức Chí Tôn cầm cây Cân Công bình thiêng liêng như sau:

"Khi Bần đạo vô trong muốn biết Từ Phụ, là ai? Ông nầy có phải là Ðức Ngọc Hoàng Thượng Ðế, mà ổng có phải là một người không? Làm sao cho Bần đạo được biết ổng với.

Bần đạo vừa tưởng, thì ở xa lắm, thấy cái gì bao phủ như tấm màn che vậy, biết ổng ở trỏng, có tấm màn che, ý muốn cái màn nầy vạch ra đặng thấy ổng. Vừa muốn thì cái màn hé ra, dường như có từng nấc xa lắm, không thế gì tả đặng, kế thấy ổng bước ra, mặc áo trắng, bịt khăn trắng, cũng có mấy miếng vải lòng thòng sau lưng, râu bạc trắng, coi đẹp lắm, thấy thương làm sao đâu!

Trong bụng nói, ổng ngồi tại Linh Tiêu Ðiện, mình thấy ổng mặc bộ đồ khác, không lẽ hai người, chắc không phải ổng.

Vừa nói rồi thì thấy ổng bước ra đứng ngay giữa, ngó ngay Bần đạo, dường như thể biểu con coi đây, ngó ngay lên ổng thấy đạo hào quang chiếu diệu phát ra, tay cầm cây gậy coi đẹp lắm. Cây gậy của ổng quảy cái bầu, bên mình ổng mang cái bị, mặc bộ đồ Ngọc Hoàng Thượng Ðế, nắm ngang cây gậy trên tay thành cái đòn cân, ổng kéo cái bầu ra thành hai cái giá cân, ổng kéo cái bị ra thành trái cân.

Ba món báu ấy hiệp lại thành cây Cân thiêng liêng mà chính mình đã thấy ổng nơi Linh Tiêu Ðiện. Không còn ai xa lạ nữa, cũng là Ðại Từ Phụ nhưng thiên biến vạn hóa của ổng mà tạo ra Càn Khôn Vũ Trụ vậy."

Thánh Ngôn Hiệp Tuyển: Lão để mắt coi cái công bình phàm của chư Hiền hữu giữa Tòa Tam giáo là dường nào. Lão lại còn lấy Công bình thiêng liêng mà để phương cho mỗi vị tội nhơn cải lỗi lấy mình, ấy là thể lòng từ bi của Ðức Chí Tôn.

Công cán

功幹

A: Merit.

P: Mérite.

Công: Nỗi vất vả làm nên công việc. Cán: gánh vác.

Công cán là công sức đứng ra gánh vác công việc.

Thánh Ngôn Hiệp Tuyển: Ðặng đến nơi khởi hành mà phục hồi công cán.

Công chánh

公正

A: Just and right.

P: Juste et droit.

Công: Ngay thẳng, không thiên vị. Chánh: ngay thẳng, không tà vạy.

Công chánh là công bình và chánh trực.

"Cây cờ cứu khổ của Ðạo Cao Ðài là Thương yêu và Công chánh. Phải thực hiện được hai điều ấy thì hòa bình và hạnh phúc mới đến với chúng ta được.

Ấy vậy, hiện giờ nhơn loại đang kiếm gì?

- Kiếm cân Công chánh, kiếm luật thương yêu.

- Kiếm ở đâu?

Luật thương yêu ấy, Chí Tôn đã ban bố mà nhơn loại chưa tìm được. Nhơn loại đang khao khát mà chớ!

Quyền công chánh thì do nơi luật thương yêu mà có. Quyền công chánh nơi mặt thế gian nầy không có, dầu trong tay đế quyền hay dân quyền cũng không có.

Ðức Chí Tôn Ngài đến, do tay Ngài ký một Hòa Ước với một sắc dân nô lệ, sắc dân hèn mọn, đặng Ngài năn nỉ xin cho đặng hai điều trọng yếu làm cho nhơn loại đặng sống tồn tại là: Luật Thương yêu và Quyền Công chánh.

Ngài đã ký, đã hứa với Thánh thể của Ngài, tức nhiên là cả quốc dân nầy, đặng tạo ra hình ảnh Luật Thương yêu. Nếu cả quốc dân Việt Nam lấy Quyền Công chánh làm thành tướng ra, rồi Ngài sẽ lấy tướng diện của nó làm món thuốc cứu sanh mạng của nhơn loại đó vậy." (Thuyết Ðạo của Ðức Phạm Hộ Pháp)

Công chúng

公眾

A: The public

P: Le public.

Công: Chung. Chúng: nhiều người.

Công chúng là tất cả mọi người trong một vùng, trong một nước.

Thánh Ngôn Hiệp Tuyển: Vì cái gương Ðạo mà đem chiếu ra giữa công chúng, nếu gương trong thì tỏ rạng, còn gương lờ thì sao?

Công cô

公姑

A: Father-in-law and Mother-in-law.

P: Beau père et Belle mère.

Công: Cha chồng. Cô: mẹ chồng hay mẹ vợ.

Công cô là cha mẹ chồng hay cha mẹ vợ.

Kinh Sám Hối: Không kiêng chồng, khi dể công cô.

Công cử

公舉

A: Public election.

P: Élection publique.

Công: Chung. Cử: tuyển chọn bầu lên.

Công cử là nhiều người họp lại, lựa chọn người có tài đức bầu lên để giữ một nhiệm vụ cao trọng hơn.

Theo Pháp Chánh Truyền của Ðạo Cao Ðài, Luật Công cử Chức sắc Cửu Trùng Đài Nam phái và Nữ phái như sau:

1. Ðầu Sư muốn lên Chưởng Pháp thì nhờ ba vị công cử nhau.

2. Phối Sư muốn lên Ðầu Sư thì 36 vị công cử.

3. Giáo Sư muốn lên Phối Sư thì 72 vị kia xúm nhau công cử.

4. Giáo Hữu muốn lên Giáo Sư thì nhờ 3000 vị kia xúm nhau công cử.

5. Lễ Sanh muốn lên Giáo Hữu thì nhờ cả Lễ Sanh xúm nhau công cử.

6. Môn đệ muốn lên Lễ Sanh thì nhờ cả môn đệ xúm nhau công cử. Kỳ dư Thầy giáng cơ cho người nào mới khỏi luật ấy mà thôi.

· Chú Giải Pháp Chánh Truyền: Chức Chánh Trị Sự thì nhờ cả Phó Trị Sự và Thông Sự xúm nhau công cử.

Tín đồ muốn lên Phó Trị Sự thì nhờ cả tín đồ trong họ xúm nhau công cử.

Tín đồ muốn lên Thông Sự thì nhờ cả tín đồ trong họ xúm nhau công cử.

7. Còn Giáo Tông thì hai phẩm Chưởng Pháp và Ðầu Sư tranh đặng, song phải chịu cho toàn môn đệ công cử mới đặng. Kỳ dư Thầy giáng cơ ban thưởng mới ra khỏi luật ấy.

Công đồng

公同

A: In common.

P: En commun.

Công: Chung. Ðồng: cùng.

Công đồng là cùng chung nhau.

Công đồng chư Chức sắc: Cùng chung với các Chức sắc.

Hội Công Ðồng: Theo Tân Luật, Cửu Trùng Đài có lập ra Hội Công Ðồng để xét xử các Chức sắc Cửu Trùng Đài phạm pháp.

Hội Công Ðồng được xem là Ban Kỷ Luật hay Tòa Án Nội bộ của Cửu Trùng Đài.

Ðiều thứ 27 của Tân Luật: Như phạm trọng tội hay là tái phạm thì phải đệ lên Hội Công Ðồng phán đoán.

Hội ấy, một vị Ðầu Sư hay là Phối Sư phái mình làm đầu và có hai vị Chức sắc hai phái kia nghị án. Hội nầy được quyền trục xuất. (Xem chi tiết: Hội Công Ðồng, vần H)

Công đức

功德

A: Merit and virtue.

P: Mérite et vertu.

Công: Nỗi vất vả làm nên công việc. Ðức: những việc làm hợp lòng người, thuận đạo Trời.

Công đức là chỉ tất cả những việc làm có tính cách giúp đời, giúp người, không cầu danh lợi, dù việc nhỏ hay việc lớn.

Công đức cũng được định nghĩa là Công phu và đức hạnh. Tự mình ra sức làm điều lành là Công, nết na chứa trong mình, lòng dạ mình mộ điều lành là Ðức. Việc tụng kinh, bố thí đều có Công đức.

Ðó là định nghĩa một cách tổng quát và thông thường.

Nhưng, theo Phật giáo Thiền Tông, trong Pháp Bảo Ðàn Kinh, Lục Tổ Huệ Năng có giảng giải về hai chữ Công đức một cách đặc biệt thuộc về Thượng thừa, tu đốn ngộ kiến tánh thành Phật, giải thoát khỏi luân hồi. Xin chép ra sau đây:

"Khi Ðức Ðạt Ma Tổ Sư được rước vào Kim Lăng, vua Lương Võ Ðế hỏi rằng:

- Từ khi lên ngôi, trẫm cất chùa, chép kinh, độ tăng không xiết kể, thế có Công đức chăng?

Tổ Sư nói: - Các việc làm ấy thiệt không có Công đức.

Vua Lương Võ Ðế hỏi: - Bởi sao không có Công đức?

- Ấy chỉ là cái Tiểu quả của cõi Trời và cõi người mà thôi. Chính là cái nhân hữu lậu cũng như bóng theo hình, tuy có mà chẳng phải thật.

Vua Võ Ðế hỏi: - Thế nào mới thiệt là Công đức?

- Cái trí thiệt sạch toàn sáng, huyền vi; cái tánh thể tự nhiên, trống không vắng lặng. Ấy là Công đức. Công đức ở nơi bổn tánh mình chớ chẳng phải cầu nơi công nghiệp thế gian.

Tổ Sư lại nói:

- Thấy tánh là Công, giữ lòng bình đẳng là Ðức. Niệm niệm tâm không ngưng trệ, thường thấy bổn tánh, động tịnh tự nhiên, diệu dụng chơn thật, ấy gọi là Công đức.

Bên trong giữ lòng khiêm hạ là Công, bên ngoài hành động theo lễ là Ðức.

Tánh mình lập ra muôn pháp (sự lý, muôn vật) là Công, tâm thể lìa niệm là Ðức.

Chẳng lìa tánh mình là Công, ứng dụng không nhiễm trần là Ðức.

Muốn tìm cái Công đức pháp thân thì phải y theo đây mà tu hành. Thế mới thiệt có Công đức. Người tu Công đức thì lòng chẳng nên khinh dể người, mà phải thường cung kính khắp cả nhơn vật. Nếu lòng thường khinh dể người thì bổn ngã của ta chẳng dứt, tức là mình không có Công. Tánh mình giả dối không chơn thật tức là mình không có Ðức. Bởi bổn ngã của ta tự đại, nên thường khinh dể cả thảy nhơn vật.

Chư Thiện tri thức, niệm niệm thấy tánh không rời là Công, lòng giữ công bình chánh trực là Ðức.

Tự giồi tánh mình là Công, tự trau thân mình là Ðức.

Chư Thiện tri thức, Công đức phải thấy trong tánh mình, chớ chẳng phải tìm ở chỗ cúng dường và bố thí (làm phước).

Bởi vậy, Phước đức với Công đức khác nhau. Vua Võ Ðế không biết chơn lý, chớ chẳng phải Tổ Sư của ta lầm."

"GIẢI: Pháp thân: Tiếng Phạn là Dharma-Kaya, là cái pháp tánh thanh tịnh, gồm cả thảy các Công đức tự tại. Ấy là tánh đức căn bản của bực Phật đã chứng quả Niết Bàn.

Lòng bình đẳng: tức là tâm như như. Ðối với cả thảy các Pháp, cả thảy chúng sanh đều xem đồng một thể, không thấy có tướng cao thấp và khác nhau.

Tánh mình lập ra muôn pháp: nghĩa là tánh mình có đủ ba đức lớn là: Giải, Tín, và Hành. Ba đức ấy vẫn tự tại mà biến hiện ra muôn vàn công đức, dựng nên tất cả sự vật, tạo ra tất cả lý thuyết.

Cái nguyên lý tạo hóa gốc ở tại bổn tánh của mình.

Bổn tánh con người có cái quyền lực thiêng liêng vi diệu vô cùng: Khi tịnh thì thâu thập sức thiêng liêng của vũ trụ, lúc động lại ứng hóa khắp cả càn khôn. Thế thì bổn tánh mình năng tịnh năng động, tự tại vô ngại, muốn tịnh cũng đặng, muốn động cũng đặng. Tịnh tức là Thanh tịnh pháp thân, động tức là thiên bá ức Hóa thân."

Công hầu vương bá

公侯王伯

A: High mandarin.

P: Haut mandarin.

Công: Tước quan lớn nơi triều đình. Hầu: tước Hầu. Vương: tước Vương. Bá: tước Bá của triều đình quân chủ thời xưa.

Thuở xưa, vua đặt ra 5 tước: Công, Hầu, Bá, Tử, Nam để phong tước cho những người có công lớn với triều đình. Còn tước Vương thì đứng trên 5 tước nầy.

Công Hầu Vương Bá là chỉ những tước quan đại thần lớn nhứt trong triều đình, có quyền hành lớn, sự nghiệp lớn.

Công khanh

公卿

A: Great mandarin.

P: Grand mandarin.

Công: Tước quan lớn nơi triều đình. Khanh: chức quan lớn trong triều đình thời xưa như: Chánh Khanh, Thiếu Khanh.

Công Khanh là chỉ chức quan đại thần trong triều đình.

Thánh Ngôn Hiệp Tuyển: Chẳng kể công khanh bỏ ấn quan.

Công kích

攻擊

A: To attack.

P: Attaquer.

Công: Chỉ trích, đánh phá. Kích: đánh, bài bác.

Công kích là tấn công bằng sự bài bác chê bai.

Công linh

A: Merit.

P: Mérite.

Công: Nỗi vất vả làm nên công việc. Công linh đồng nghĩa Công lênh, Công lao.

Công linh là nỗi vất vả làm nên việc.

Thánh Ngôn Hiệp Tuyển: Có biết thạnh suy mà chưa chịu biết để công linh đào tạo thời thế, đặng dìu dắt chúng sanh cho kịp buổi.

Công nghệ

工藝

A: Industry.

P: Industrie.

Công: Kỹ nghệ sản xuất. Nghệ: nghề nghiệp, kỹ năng làm việc đòi hỏi sự khéo léo và thông thạo.

Công nghệ là tất cả ngành sản xuất vật dụng, hàng hóa bằng thủ công hay máy móc.

Thánh Ngôn Hiệp Tuyển: Làm vua, làm thầy, làm công nghệ, làm đạo sĩ, cũng cần phải có cái chí lớn mới mong thành tựu được.

Công nghiệp

Có hai trường hợp:

* Trường hợp 1 Công nghiệp

功業

A: Work and merit.

P: Oeuvre et mérite.

Công: Nỗi vất vả làm nên công việc. Nghiệp: sự nghiệp.

Công nghiệp là công lao và sự nghiệp.

Thánh Ngôn Hiệp Tuyển: - Công nghiệp dồi dào, âm chất đủ.

- Ðộ chúng cứu đời công nghiệp để.

* Trường hợp 2 Công nghiệp

工業

A: Industry.

P: Industrie.

Công: Kỹ nghệ sản xuất. Nghiệp: nghề nghiệp.

Công nghiệp là các nghề nghiệp chế tạo đồ dùng hay hàng hóa bằng tay hay bằng máy móc.

Trường hợp nầy, Công nghiệp đồng nghĩa Công nghệ.

Công phu - Công quả - Công trình

功夫 - 功果 - 功程

Công: Nỗi vất vả làm nên công việc. Phu: làm việc vất vả. Quả: kết quả của việc làm có ảnh hưởng đến phẩm vị nơi cõi thiêng liêng. Trình: cách thức làm việc.

Công phu, Công quả, Công trình, nhập lại gọi chung là Tam Công. Tam Công nằm trong phần Lập Công của Tam Lập. Tam Lập gồm: Lập Ðức, Lập Công và Lập Ngôn.

1. Công phu: Phần Công phu gồm hai việc:

· Học tập kinh sách để thông hiểu Giáo lý và Luật pháp của Ðạo.

· Cúng Ðức Chí Tôn vào Tứ thời: Tý, Ngọ, Mẹo, Dậu.

a. Học tập kinh sách Ðạo:

· Kinh thì có Kinh Thiên Ðạo và Thế Ðạo (Tân Kinh).

· Luật thì có Tân Luật, Pháp Chánh Truyền, Bát Ðạo Nghị Ðịnh, Ðạo Luật năm Mậu Dần, Luật Hội Thánh.

· Giáo lý thì có các sách: Thánh Ngôn Hiệp Tuyển, Thánh Ngôn Sưu tập, Thuyết Ðạo của Ðức Phạm Hộ Pháp, Giáo lý của Tiếp Pháp Trương Văn Tràng, Thiên Ðạo của Bảo Pháp Nguyễn Trung Hậu, Chánh Trị Ðạo của Khai Pháp Trần Duy Nghĩa, vv . . . .

Việc học tập kinh sách có mục đích mở mang thể Trí của tín đồ.

b. Cúng Ðức Chí Tôn vào tứ thời:

Chúng ta cố gắng cúng Ðức Chí Tôn nơi Thiên bàn tại nhà chúng ta vào Tứ thời: thời Tý lúc 12 giờ khuya, thời Mẹo lúc 6 giờ sáng, thời Ngọ lúc 12 giờ trưa, thời Dậu lúc 6 giờ tối.

Việc Tứ thời Công phu nầy rất quan trọng, vì lúc đó chơn thần chúng ta hấp thụ thanh điển của Trời.

Ðức Quan Âm Bồ Tát giáng cơ nói rằng:

"Các em phải lo cúng kiếng thường:

- Một là tập cho chơn thần gần gũi các Ðấng thiêng liêng cho đặng sáng lạn.

- Hai là cầu khẩn với Ðức Ðại Từ Bi tha thứ tội tình cho các em và cả chúng sanh.

- Ba là có tế lễ thì tâm phải có cảm, cảm rồi mới ứng là lẽ tự nhiên.

- Bốn là tâm có cảm thì lòng bác ái mới mở rộng, mà nhứt là khiếu lương tri lương năng của các em nhờ đó mà lần hồi thành ra mẫn huệ. Các em nhớ à!" (Thánh Ngôn Hiệp Tuyển)

Thất Nương Diêu Trì Cung cũng có viết:

"Lễ bái thường hành tâm Ðạo khởi."

Như vậy, việc công phu hằng ngày giúp cho người tín đồ mở được Trí huệ, tức là cái trí càng ngày càng thêm sáng suốt.

2. Công quả:

Tất cả những việc làm giúp người giúp đời, phụng sự Ðạo, phụng sự nhơn sanh, dù phạm vi nhỏ hay lớn, đều gọi là công quả, vì những công việc nầy tạo ra một kết quả tốt đẹp nơi cõi thiêng liêng.

Công quả muốn được chánh danh và đúng ý nghĩa của nó thì phải là công quả phát xuất từ lòng tự nguyện tự giác, thiết tha với nó, xem nó là mục đích của đời mình.

Muốn lập Công quả được mỹ mãn thì tự bản thân của người tín đồ phải rèn luyện hai điều sau đây:

- Thứ nhứt là phải lo học hỏi đạo lý cho thông suốt để có đủ khả năng dẫn dắt người chưa hiểu Ðạo vào đường đạo đức như mình. Ðó là tự giác nhi giác tha, tức là mình tự giác ngộ trước rồi sau mới giác ngộ người.

- Thứ nhì là phải giữ gìn sức khỏe cho cường tráng để làm điều thiện, phụng sự nhơn sanh. Nếu sức khỏe mình không tốt, đau ốm liên miên thì mong chi phụng sự người khác, mà trái lại người khác phụng sự lại mình, mình mất hết công quả mà lại còn mang nợ nữa là đàng khác.

Mỗi người tùy theo khả năng chuyên môn mà làm công quả. Trong Ðạo, biết bao nhiêu công việc, đủ mọi ngành nghề, từ việc làm bằng sức lao động đến việc làm bằng trí não.

Ðức Chí Tôn hằng dạy rằng: "Vậy Thầy khuyên các con, đứa nào có trí lực bao nhiêu, khá đem ra mà thi thố, chớ đừng sụt sè theo thói nữ nhi, vậy cũng uổng cái điểm linh quang của Thầy ban cho các con lắm." (Thánh Ngôn Hiệp Tuyển)

Ðức Chí Tôn cũng đã hứa: "Bao nhiêu công quả bấy nhiêu phần. Ðức Chí Tôn đại khai ân xá, mở Ðạo kỳ ba nầy là lập một trường thi công quả cho nhơn sanh đắc đạo.

Thầy nói cho các con biết, nếu công quả chưa đủ, nhân sự chưa xong, thì không thể nào các con luyện thành đặng đâu mà mong, Vậy muốn đắc quả thì chỉ có một điều phổ độ chúng sanh mà thôi. Như không làm đặng thế nầy thì tìm cách khác mà làm âm chất, thì cái công tu luyện chẳng bao nhiêu cũng có thể đạt địa vị tối cao." (Thánh Ngôn Hiệp Tuyển)

Làm công quả phụng sự nhơn sanh là thể hiện đức tánh Từ Bi Bác Ái. Càng làm công quả thì thể Bi trong mỗi người chúng ta càng phát triển, và phải tiếp tục làm cho nó phát triển mãi, để cuối cùng hòa nhập được vào khối thương yêu vô tận của Ðức Chí Tôn.

3. Công trình:

Công trình là việc lập hạnh tu hành, bao gồm việc gìn giữ giới luật như: Ngũ Giới Cấm, Tứ Ðại Ðiều Qui, Thế Luật, việc ăn chay kỳ hay ăn chay trường.

Việc lập hạnh đòi hỏi người tu phải có ý chí mạnh mẽ, hùng dũng mới thắng nỗi những sự yếu hèn và ham muốn của thể xác, do lục dục và thất tình xúi giục gây ra. Thể xác lúc nào cũng muốn tự tung tự tác, sung sướng thoải mái, chớ đâu chịu bó mình trong Giới luật.

Do đó, việc lập hạnh tu hành là thể hiện cái Dũng của con người. Cần phải dũng cảm chiến thắng sự đòi hỏi buông lung của thể xác. Không có chiến thắng nào vẻ vang hơn chiến thắng được dục vọng của mình.

Tóm lại:

· Công quả là thể hiện đức BI,

· Công phu là thể hiện đức TRÍ,

· Công trình là thể hiện đức DŨNG.

Tam Công: Công phu, Công quả, Công trình, liên hệ mật thiết nhau, quan trọng như nhau, giống như Bi, Trí, Dũng, không thể tách rời, không thể bỏ sót phần nào được, mà phải phát triển song song nhau thì sự tiến hóa tâm linh mới nhanh chóng và mau đắc quả.

Công tham Thái cực

功參太極

Công: Nỗi vất vả làm nên công việc. Tham: góp mặt, tham dự vào. Thái cực: ngôi của Ðức Chí Tôn.

Công tham Thái cực là một câu kinh trong bài Kinh Phật giáo, nói về quyền pháp của Ðức Nhiên Ðăng Cổ Phật, nghĩa là: Ðức Nhiên Ðăng Cổ Phật góp công cùng Ðức Chí Tôn.

Ðức Chí Tôn nắm cơ Tạo hóa, Ðức Nhiên Ðăng Cổ Phật nắm cơ giáo hóa, góp công cùng Ðức Chí Tôn trong việc giáo hóa nhơn sanh.

Công toại thân thoái

功遂身退

A: To retire after meritorious service.

P: Se retirer après le service méritoire.

Công: Nỗi vất vả làm nên công việc. Toại: thỏa lòng. Thân: thân mình. Thoái: rút lui.

Công toại thân thoái là nói về việc dựng nước hay bảo vệ đất nước đã thành công mỹ mãn rồi thì tấm thân phải rút lui khỏi vòng danh lợi để bảo toàn tánh mạng.

Phàm khi công việc đã thành tựu, danh đã toại, hưởng được vinh hiển tột bực rồi thì chắc chắn sẽ có người đố kỵ, ganh ghét; còn bản thân người đó thì cậy công cậy tài, sanh ra kiêu căng, rồi lại thích hưởng thụ vật chất, tạo ra những việc sai trái, mất đạo đức, làm cho thân danh càng lúc càng suy đồi, và có thể bị bắt tội và bị giết chết.

Cho nên trong sách Ðạo Ðức Kinh, Ðức Lão Tử có viết rằng: "Công toại thân thoái, Thiên chi Ðạo." Nghĩa là: Khi công việc đã hoàn toàn thỏa mãn thì nên lui thân, đó là đạo Trời.

Thói thường của con người thì: Ðặng chim bẻ ná, đặng cá quên nơm, qua sông phụ sóng, thỏ hết thì làm thịt chó săn. Xem lại các điển tích cũ, biết bao anh hùng hào kiệt, công toại rồi mà thân không chịu thoái như: Ngũ Tử Tư, Văn Chủng, Hàn Tín, . . . hưởng đặng phú quí chẳng đặng bao lâu thì bị vua giết chết một cách không chánh đáng.

Chỉ có hai nhân vật duy nhất thực hành câu "Công toại thân thoái" là Phạm Lãi và Trương Lương.

■ Phạm Lãi là một danh tướng của Việt Vương Câu Tiễn thời Xuân Thu. Phạm Lãi cùng với Văn Chủng phò Việt Vương phục hưng nước Việt, đánh bại được Ngô Vương Phù Sai, rửa được cái nhục mất nước thuở trước. Phạm Lãi biết Việt Vương là người hẹp hòi, không thể hưởng chung phú quí, nên sau khi thành công, tiêu diệt được Ngô Vương Phù Sai, Phạm Lãi rút lui, lặng lẽ bỏ đi vào Ngũ Hồ, chu du sơn thủy, trong sự luyến tiếc của mọi người.

Phạm Lãi có viết thư cho Văn Chủng, khuyên Văn Chủng nên rút lui, đừng luyến tiếc công danh, nhưng Văn Chủng không nghe, cuối cùng bị Việt Vương giết chết.

■ Trương Lương là người nước Hàn, làm Quân Sư cho Lưu Bang, đánh thắng nước Tần, tiêu diệt Hạng Võ, tóm thâu giang sơn vào tay nhà Hán. Khi công việc đã thành công, Lưu Bang lên ngôi Hán Cao Tổ Hoàng Ðế, mở ra nhà Hán, thì Trương Lương cáo bịnh, xin từ quan, trả ấn phong Hầu, lên non tìm Xích Tòng Tử tu Tiên.

Còn Hàn Tín, vì mến chuộng công danh, muốn hưởng phú quí, không noi gương Trương Lương, cuối cùng bị tước hết binh quyền, bị vu làm phản, rồi bị Lữ Hậu giết chết.

Công truyền - Tâm truyền

公傳 - 心傳

A: Exoterism - Esoterism.

P: Exotérisme - Ésotérisme.

Công: Chung. Truyền: trao lại cho người khác. Tâm: cái tâm của con người.

■ Công truyền là truyền bá một cách công khai, rộng rãi cho mọi người đều biết và theo về.

■ Tâm truyền là truyền vào tâm, thầy trực tiếp truyền thẳng Bí pháp luyện đạo vào tâm của đệ tử, không cho một người thứ ba biết được.

Do đó, Tâm truyền còn được gọi là Bí pháp Tâm truyền, chỉ có thầy và trò biết được mà thôi.

Công truyền là về phần Thể pháp của Ðạo.

Tâm truyền là về phần Bí pháp của Ðạo.

Bất cứ một nền tôn giáo nào cũng đều phải có hai phần: Công truyền và Tâm truyền, tức là Thể pháp và Bí pháp.

- Phần Công truyền là phần phổ thông giáo lý, độ người bước đầu vào Ðạo, nên phải dùng âm thanh sắc tướng, có áo rộng mão cao, tước phẩm Chức sắc làm cho vẻ vang trật tự, để truyền bá độ đời một cách mau lẹ, hướng dẫn nhơn sanh tu phần Nhơn đạo cho có căn bản, và thực hành Tam Lập: Lập đức, Lập công và Lập ngôn.

- Phần Tâm truyền thì lựa chọn những đệ tử đã có đủ Tam Lập, đạo tâm kiên cố, quyết tu giải thoát, để truyền cho Bí pháp Luyện đạo. Ðó là phần tu luyện, phần cuối của con đường tu, để đắc thành Tiên, Phật, giải thoát khỏi luân hồi.

Pháp môn nầy trực tiếp đi vào tâm, bỏ hết các hình thức hữu vi sắc tướng, tu tập Thiền định, hồi quang phản chiếu, luyện Tam bửu: Tinh, Khí, Thần hiệp nhứt, đắc đạo tại thế.

Pháp môn luyện đạo nầy rất khó luyện tập, đòi hỏi người thầy lúc nào cũng phải chăm nom dẫn dắt đệ tử từ bước một, vì nếu luyện sai thì rất nguy hiểm cho tánh mạng.

Phần Bí pháp tâm truyền hành công tu luyện được thực hành trong Tịnh Thất.

Công viên quả mãn

功圓果滿

Công: Nỗi vất vả làm nên công việc. Viên: tròn. Quả: kết quả. Mãn: đầy đủ.

Công viên quả mãn tức là Công quả viên mãn, nghĩa là công quả trong kiếp sanh đã đầy đủ.

Công quả nầy sẽ giúp cho linh hồn tạo được ngôi vị cao trọng nơi cõi thiêng liêng.

Khi nắp quan tài đậy lại thì mới chấm dứt một kiếp sanh nơi cõi trần, lúc đó tổng kết phần công quả có được viên mãn hay không. Ngày thoát xác, linh hồn chỉ đem về trình nơi Ngọc Hư Cung những cái công quả thực hiện được và những tội lỗi vấp phải. Cây Cân Công bình thiêng liêng của Ðức Chí Tôn sẽ so sánh Công và Tội mà định vị cho linh hồn.

Cống cao ngã mạn

貢高我慢

A: To be proud and to despise.

P: S"énorgueillir et mépriser.

Cống: dâng lên. Cao: trên cao. Ngã: ta. Mạn: tiếng Phạn là Manô nghĩa là kiêu ngạo, khoe mình.

Cống cao là tự cao tự đại.

Ngã mạn là kiêu ngạo, tự cho mình tài giỏi hơn kẻ khác mà tỏ ra khinh người.

Người học Ðạo mà có lòng cống cao ngã mạn thì không học được với các bạn Ðạo, lại mê chấp thành ra phải chịu mê dốt, đôi khi còn phá giới nữa, mong chi tiến hóa được.

CỘNG

CỘNG: 共 Hiệp lại.

Thí dụ: Cộng đồng, Cộng hòa.

Cộng đồng quyền lợi

共同權利

A: Community of interests.

P: Communauté des intérêts.

Cộng: Hiệp lại. Ðồng: cùng chung. Quyền lợi: quyền được hưởng những lợi ích về vật chất và tinh thần.

Cộng đồng quyền lợi là cùng chung làm việc với nhau và cùng phân chia quyền lợi đồng đều như nhau.

Cộng đồng quyền lợi chỉ được thực hiện đúng nghĩa trong một xã hội đại đồng.

Thánh Ngôn Hiệp Tuyển: Giáo lý của Thầy có mục đích dạy dỗ các con hòa hợp nhau trong sự sống chung cộng đồng quyền lợi và sanh hoạt.

Cộng hòa

共和

A: Union and peace.

P: Union et paix.

Cộng: Hiệp lại. Hòa: hòa bình, êm thuận với nhau.

Cộng hòa là chung hiệp và êm thuận với nhau.

Thuyết Ðạo của Ðức Phạm Hộ Pháp: Thầy dùng: Phép là lương tâm, quyền là tình ái, mà làm cho cả nhơn loại thấy rõ mặt Thầy, hầu nhìn lẫn nhau trong Thánh đức của Thầy mà cộng yêu hòa ái. Cộng hòa! Cộng hoà! Ấy là hai lời châu ngọc của Thầy để vào lòng mỗi người. Mình biết cộng hòa mới làm cho xã hội quốc dân cộng hòa, rồi làm gương rực rỡ quang minh mà truyền bá cả tư tưởng cao thượng ấy ra khắp hoàn cầu, cho cả nhơn loại đặng cộng hòa, đại đồng thế giới.

CƠ

1. CƠ: 機 Cái máy, sự xây chuyển như cái máy.

Thí dụ: Cơ bút, Cơ chuyển thế.

2. CƠ: 饑 Ðói, mất mùa lúa.

Thí dụ: Cơ cẩn, Cơ hàn.

3. CƠ: 基 Nền tảng.

Thí dụ: Cơ nghiệp.

Cơ bút

I. Ðịnh nghĩa cơ bút:

機筆

A: The apparatus in a spiritual seance: The "Corbeille à bec".

P: L"appareil dans une séance spirituelle: La Corbeille à bec.

Cơ: Cái máy, sự xây chuyển như cái máy. Bút: cây viết.

■ Cơ bút là dụng cụ dùng để thông công với các Ðấng thiêng liêng. Cây cơ gồm một cái giỏ đan bằng tre hay mây, có phủ một lớp giấy và bên ngoài bọc vải vàng, một cái cán dài bằng gỗ xuyên qua miệng giỏ, đầu cán có chạm hình đầu chim loan, dưới cổ chim loan gắn một cọng mây dùng làm bút viết chữ trên mặt bàn.

Cơ để cầu chư Thần, Thánh, Tiên, Phật thì gọi là Ngọc cơ, hay Tiểu Ngọc cơ.

Cơ để cầu Ðức Chí Tôn hay Ðức Phật Mẫu thì phải làm cở lớn hơn và gọi là Ðại Ngọc cơ.

■ Danh từ Cơ Bút còn có nghĩa là: Phò cơ và Chấp bút.

Phò cơ là cầu một Ðấng thiêng liêng giáng điển xuống làm Ngọc cơ chuyển động viết ra chữ, tạo thành một bài văn hay bài thi dạy Ðạo. Hai vị phò cơ được gọi là đồng tử, ngồi hai bên giỏ cơ, mỗi người dùng hai bàn tay cầm miệng giỏ cơ, nâng lên. Khi Ðấng thiêng liêng giáng điển xuống làm tay đồng tử đẩy Ngọc cơ quay tròn, cây bút bằng mây ở đầu cán cơ chạm mặt bàn, viết ra chữ bóng. Ðộc giả nhìn theo nét chữ bóng mà đọc cho vị điển ký chép vào giấy.

Còn chấp bút thì chỉ có một đồng tử ngồi trước bàn viết, tay cầm sẵn cây bút chì. Khi Ðấng thiêng liêng giáng thì cánh tay cầm bút của đồng tử chuyển động và viết ra chữ trên mảnh giấy trắng.

Thánh Ngôn Hiệp Tuyển: Kẻ phò cơ chấp bút cũng như tướng soái của Thầy để truyền Ðạo cho thiên hạ. Các con đừng tưởng việc bút cơ là việc tầm thường.

Trong Cơ bút, đồng tử được gọi là Phò cơ hay Phò loan (vì đầu Ngọc cơ có hình chim loan), đồng tử đóng vai trò rất quan trọng. Ðồng tử phải là người có đặc khiếu xuất chơn thần ra khỏi thể xác, để lên hầu các Ðấng Tiên, Phật nghe dạy bảo bằng sự chuyển di tư tưởng từ các Ðấng qua đồng tử, rồi nhờ linh điển của các Ðấng giáng vào đồng tử, hiệp với nhơn điển của đồng tử, làm cánh tay đồng tử chuyển động, đẩy Ngọc cơ quay tròn rồi viết ra chữ bóng trên mặt bàn.

Có hai trường hợp về đồng tử: Ðồng mê và Ðồng tỉnh.

■ Ðồng mê (đồng tử mê) thì chơn thần của đồng tử xuất trọn vẹn khỏi thể xác, tiếp được rõ ràng tư tưởng của các Ðấng, và các Ðấng xuống điển giúp chơn thần đồng tử điều khiển hai cánh tay viết ra chữ, tạo thành bài văn hay bài thi tuyệt diệu, ý nghĩa cao siêu, nhưng sau khi mãn đàn cầu cơ, chơn thần của đồng tử rất mệt mỏi. Trường hợp nầy bài văn hoàn toàn do các Ðấng điều động viết ra.

■ Ðồng tỉnh thì chơn thần xuất ra khỏi xác, tiếp luồng tư tưởng của các Ðấng, rồi chơn thần đồng tử tự điều khiển cánh tay viết ra tư tưởng ấy. Trường hợp nầy, tư tưởng là của các Ðấng, nhưng chơn thần của đồng tử tạo thành câu văn diễn đạt tư tưởng ấy và viết ra, nên bài văn không trọn vẹn trăm phần trăm là của các Ðấng, nhưng sau khi xong đàn cơ thì chơn thần của đồng tử không mệt, và nhờ vậy đồng tử có thể phò cơ liên tiếp nhiều đàn cơ trong một đêm.

Trường hợp đồng tỉnh, Ðức Chí Tôn hay các Ðấng thiêng liêng lựa chọn đồng tử rất cẩn thận vì chơn thần của đồng tử viết thành văn tư tưởng của các Ðấng. Chỉ người nào có chơn thần trong sáng, đạo tâm vững vàng, tư tưởng trong sạch thì mới được chọn làm đồng tỉnh, mới viết ra đúng tư tưởng của các Ðấng thiêng liêng.

Ðể sự chuyển di tư tưởng được hoàn hảo,các Ðấng dùng lối Giáng tâm hay Giáng thủ tùy theo đặc khiếu của đồng tử.

■ Giáng tâm là chuyển di tư tưởng của các Ðấng thẳng vào tâm của đồng tử, nên đồng tử tuy chưa viết ra mà thần trí biết trước những lời sắp viết ra.

■ Giáng thủ là các Ðấng giáng điển vào tay của đồng tử và điều khiển cánh tay viết ra, đồng tử không biết chi hết.

Lập Ðạo Cao Ðài, Ðức Chí Tôn dùng đồng tỉnh mới tiện cơ Phổ Ðộ.

"Hồi trước còn ngu xuẩn, kẻ phò cơ không đủ tinh thần như mấy con, vậy nên mỗi khi cầu cơ lấy làm khó nhọc lắm mới được một vài lời của người khuất mặt: như đồng thật mê thì ra thi hay, song rồi đàn thì thần của nó phải si. Nếu dùng đồng mê thì Ðạo biết bao giờ phổ thông đặng." (Thánh Ngôn Hiệp Tuyển)

II. Nguồn gốc của cơ bút:

Thuở đầu tiên, quí Ngài Cao Quỳnh Cư, Phạm Công Tắc và Cao Hoài Sang chưa biết cơ bút, chỉ biết xây bàn theo các sách Thần Linh Học từ nước Pháp truyền sang Việt Nam.

Nhờ Xây bàn, quí Ngài tiếp xúc được với Thất Nương Diêu Trì Cung, sau đó Thất Nương mới hướng dẫn quí Ngài dùng cơ bút để cầu các Ðấng thiêng liêng thì mới được tiện lợi và nhanh chóng hơn việc Xây bàn. (Xem chi tiết nơi chữ: Xây bàn, vần X)

Qua thượng tuần tháng 8 năm Ất Sửu (1925), quí Ngài tiếp đặng mấy lời tiết lộ của Thất Nương về Diêu Trì Cung: Trên hết có Cửu Thiên Nương Nương chưởng quản, dưới có chín vị Tiên cô mà Thất Nương đứng thứ bảy, cô Hớn Liên Bạch là Bát Nương.

Ngài Cao Quỳnh Cư nhờ Thất Nương dạy cho cách cầu Ðấng Cửu Thiên Nương Nương.

Thất Nương bảo quí Ngài phải ăn chay trước 3 ngày và phải có Ngọc cơ thì cầu Cửu Thiên Nương Nương mới được.

Quí Ngài không hiểu Ngọc cơ là chi, nhờ Cô chỉ dạy.

Thất Nương tả hình của Ngọc cơ, rồi dẫn giải rõ căn cội, lấy hình chùm sao Bắc đẩu tạo thành, lại dạy cách phò Ngọc cơ, rồi biểu quí Ngài mỗi người làm sẵn một bài thi mừng Ðấng Cửu Thiên Nương Nương, và sẽ cầu Nương Nương vào đêm Trung Thu.

Dịp may lúc bấy giờ có Ông Phán Phan văn Tý, làm việc ở Sở Trường Tiền, vốn là bạn học cũ của Ngài Cư và ở gần nhà Ngài Cư tại đường Bourdais Sài Gòn. Ông Phán Tý qua lại chơi nhà Ngài Cư, thấy quí Ngài Cư, Tắc, Sang xây bàn cầu Tiên, được một bài văn thì lâu quá, nhưng ông chưa dám nói, mãi đến khi Ngài Cư qua nhà nói muốn cầu bằng Ngọc cơ nhưng chưa có, ông Phán Tý liền cho biết ông đang có một cây Ngọc cơ, để ông lấy cho mượn. Ông Phán Tý liền đi đến ông Âu Kích ở chùa Minh Lý đường Douamont đòi lại Ngọc cơ mà ông đã cho ông Âu Kích mượn từ lâu để thỉnh kinh.

Ông Âu Kích nói:

- Hiện giờ tôi chấp bút được rồi, ít khi dùng đến Ngọc cơ, xin gởi Ngọc cơ trả lại ông.

Ông Phán Tý liền đem Ngọc Cơ về cho Ngài Cư mượn.

Nguyên cây Ngọc cơ nầy, ông Phán Tý thỉnh ở chùa Hội Khánh ở Thủ Dầu Một. Ông Trần Hiển Vinh tu ở chùa Hội Khánh thuộc Chi Minh Thiện trong Ngũ Chi Minh đạo, có tạo ra 12 cây Ngọc cơ. Ông thân sinh của Trần Hiển Vinh là một pháp sư rất sành việc cầu cơ thỉnh Tiên. Ông Phán Tý vốn tánh hiếu kỳ, mới xin thỉnh một cây Ngọc cơ về nhà, để ngày nay có cho Ngài Cư mượn dùng.

Ðúng đêm 14 tháng 8 âl năm Ất Sửu (1925), tại nhà Ngài Cư, Ngài dọn dẹp và trang hoàng nhà cửa tinh khiết, đặt một cái bàn dài giữa nhà, rải hoa xung quanh, đặt 9 cái ghế mây quanh bàn, ở đầu bàn đặt một cái ghế to hơn, trước mỗi cái ghế đặt một tách trà, một ly rượu, một cái chén và đũa, trên bàn chưng trái cây và bình hoa tươi tốt, có đốt trầm để xông hương khử trược trong nhà.

Ðúng giờ Tý, Ngài Cư đốt nhang đèn lên, cả thảy ba Ngài Cư, Tắc, Sang đều quì lạy khấn vái, rồi đem Ngọc cơ ra cầu. Ðây là lần cầu bằng Ngọc cơ đầu tiên. Quả có Ðấng Cửu Thiên Nương Nương giáng cơ, và sau đó lần lượt 9 vị Tiên Cô đều có giáng chào mừng quí Ngài.

Khi ấy Thất Nương yêu cầu ba Ngài đờn và ngâm bài thi của mình đặng hiến lễ Nương Nương, còn Lịnh Bà và Cửu Tiên an vị ngồi nghe.

Chừng nhập tiệc, Thất Nương mời ba Ngài ngồi chung vào bàn cho vui. Ba Ngài sợ thất lễ, không dám ngồi nhưng Thất Nương ép buộc nên vâng theo, đặt thêm ba cái ghế phía sau 9 cái ghế của Chín Cô, xá một xá rồi ngồi xuống.

Bà Hương Hiếu, hiền nội của Ngài Cư, gắp đồ ăn chay đặt vào chén, rót rượu và nước trà đãi Lịnh Bà và Chín Cô, đãi người vô hình mà làm y như là đãi người sống vậy.

Nửa giờ sau, chừng như xong tiệc, hai Ngài Cư và Tắc phò Ngọc cơ trở lại.

Lịnh Nương Nương và Chín Cô giáng cơ viết lời cảm tạ, mỗi vị cho một bài thi để kỷ niệm và hứa rằng, từ đây có Ngọc cơ rồi thì rất tiện cho Diêu Trì Cung đến dạy việc.

Ðó là buổi phò Ngọc cơ đầu tiên và làm lễ gọi là Lễ Hội Yến Diêu Trì Cung tại nhà Ngài Cao Quỳnh Cư, 134 Bourdais Sg.

Từ đó về sau, quí Ngài dùng Ngọc cơ để cầu Ðức Chí Tôn và các Ðấng thiêng liêng giảng dạy Ðạo lý và chính nơi đây là nguồn gốc của cơ bút của Ðạo Cao Ðài.

Như vậy, Cơ Bút của Ðạo Cao Ðài bắt nguồn từ cây Ngọc cơ của chi Minh Thiện, mà cây Ngọc cơ nầy chế tạo theo cách thức của Ðạo Minh Sư từ bên Tàu truyền sang nước ta.

Ðạo Minh Sư bên Tàu đã biết cách phò cơ thỉnh Tiên, nhưng việc cầu cơ thuở đó còn rất khó khăn. Việc cầu cơ phải được thực hiện trên núi hoặc trong các ngôi chùa rất thanh tịnh và vắng vẻ. Ngọc cơ được treo lên thế nào để đầu cơ chạm nhẹ trên mặt cát khỏa bằng chứa trong thau. Khi có Tiên giáng thì cơ chuyển động và đầu cơ viết lên mặt cát một hoặc là hai ba chữ Hán. Phải cầu nhiều đêm như vậy mới được trọn một bài kinh hay một bài văn.

Như vậy, việc Phò cơ trong Ðạo Cao Ðài có nguồn gốc sâu xa từ cách cầu cơ thỉnh Tiên của Ðạo Minh Sư bên Tàu truyền sang nước ta. Nhưng đến khi Ðạo Cao Ðài sử dụng cơ bút thì có chút ít biến cải tiến bộ hơn, là thay vì đầu cơ viết chữ trên mâm cát thì đầu cơ viết ra chữ bóng trên mặt bàn, và viết chữ quốc ngữ nên dễ nhìn và dễ đọc hơn. Việc viết chữ bóng không để lại dấu vết trên mặt bàn nên cơ viết rất nhanh, tạo thành một bài văn cũng rất nhanh.

Còn việc Xây bàn lúc đầu có nguồn gốc từ Thần Linh Học của nước Pháp truyền sang nước ta. Thần Linh Học Pháp gọi Xây Bàn là: La Table tournante hay La Table frappante.

III. Tiên cơ - Tà cơ - Nhơn cơ:

Cơ bút rất huyền diệu, nhưng không phải lúc nào cũng do Tiên Phật giáng, mà đôi khi cũng có Quỉ Ma giáng, hoặc do nhơn điển của đồng tử tạo ra.

Do đó, cần phải phân biệt ba trường hợp:

· Tiên cơ là cơ bút do Tiên Phật giáng dạy.

· Tà cơ là cơ bút do Quỉ Ma mạo danh Tiên Phật giáng.

· Nhơn cơ là cơ bút do Nhơn điển của đồng tử tạo ra.

Thánh giáo của Ðức Chí Tôn dạy:

"Giờ nầy, Thầy biện phân về cơ quan đồng tử cho công việc hản tàng tự sự.

Cơ là gì? Cơ nghĩa là cái máy. Quan là gì? Quan là một trong các bộ phận của cái máy "Thiên cơ", là mỗi phần cốt yếu của luật tuần hoàn xây chuyển đó. Vậy hai chữ Cơ Quan ứng hiện chia ra làm ba cách:

· Thứ nhứt: Tiên cơ dùng huyền vi chơn lý.

· Thứ hai: Tà cơ dùng mê tín dị đoan.

· Thứ ba: Nhơn cơ dùng hữu hình thể cách.

Thầy sẽ luận giải rõ ràng, kẻo các con còn nghi ngại.

Tiên cơ: dùng luật huyền vi chơn lý, là lấy sự chánh đáng để dìu dắt các con bước lần theo đường sáng suốt tấn hóa mãi lên.

Tà cơ: dùng mê tín dị đoan, là lấy sự chẳng đặng chơn thật, kiếm thế cho các con quá mê theo những sự dị đoan mà phải sai lầm.

Nhơn cơ: dùng hữu hình thể cách, là sự cho có hình dạng. Ðây là do các con làm ra.

Các con khá nhớ, trong ba cách đều phải thọ điển cả, chớ chẳng phải không đâu. Các con nghe Thầy giải lý:

Tiên cơ: Luật tiếp điển như vầy: Hễ đồng tử định chơn thần rồi thì tâm tịnh, mà hễ tâm tịnh thì minh khiếu sẽ phát lộ ra, kế tiếp chơn thần xuất hiện lên trên, rồi nối với Tiên Thiên điển, mới rọi ra thành Thánh giáo. Nên khi lập đàn, các con cần nhứt trước hết phải cho thanh tịnh, đừng khua động. Nếu động thì tâm của đồng tử, cái minh khiếu liên tiếp với Tiên Thiên điển bỗng rời ra thành thử phải dứt điển đó.

Tà cơ: là vầy: Cũng phải tiếp điển nữa, nhưng vì điển Hậu Thiên quá nhiều, có một tí điển Tiên Thiên thôi. Tiên Thiên điển là Dương điển, còn Hậu Thiên điển là Âm điển. Tà thuộc Âm, nên hễ Âm điển nhiều thành ra Tà cơ đó.

Nhơn cơ: cũng có điển, lúc mới tạo nên vật kiện là vầy: Khi các con muốn làm ra một món chi, thì ý muốn ấy tự trong tâm các con phát hiện ra, óc của các con nó khiến các con cử động tứ chi mà tạo thành vật ấy. Ðó cũng gọi là điển, song thật là Nhơn điển, phàm điển.

Vậy Thầy đã minh giải tận tường, các con lấy đó mà suy nghiệm, chớ đừng để lòng nghi ngại như từ bấy lâu nay."

IV. Phán đoán Giả Thiệt của cơ bút:

Như phần trên, Thánh giáo của Ðức Chí Tôn có dạy về ba cách ứng hiện của cơ bút. Nay muốn phán đoán để phân biệt sự giả hay thiệt của cơ bút, chúng ta lấy bài Thánh giáo sau đây của Ðức Chí Tôn dạy làm tiêu chuẩn cho chơn lý.

"Ðồng tử có nhiều hạng, song trong nhiều hạng đó, nên phân biệt trước hết là cái Giả và cái Thiệt.

Lấy về phương diện vô hình thì các con không thể rõ đâu là Ma hay là Phật, nhưng theo phương diện hữu hình thì các con có thể rõ đặng, vì nhờ cái lý tự nhiên ở trong sự giao thiệp Thần Tiên nầy.

Ðạo phải hồi rời rã là vì người học Ðạo chưa biết dụng đồng tử, cứ tưởng huyền diệu là Tiên Phật, còn không huyền diệu là Ma Quỉ. Ðiều đó rất mê tín, các con nên tránh xa.

Cái huyền diệu nơi cõi vô hình là: Trả lời theo sớ, đáp đúng lời nguyện thầm. Việc ấy, chẳng những Tiên Phật có mà thôi, Quỉ Ma còn huyền diệu hơn nữa. Nhiều huyền diệu để mà chi? Ðể mà hoặc chúng mê nhơn, lợi dụng.

Phần nhiều các con lại tưởng lầm rằng: Cơ huyền diệu là Tiên là Phật, nên chi các đứa ấy hễ nghe cơ bút nào huyền diệu như đã nói trên thì nó cứ tin mà lầm lũi thực hành, đó là điều mê tín.

Thầy bảo các con chẳng nên bắt chước. Các con hãy tìm cái chơn lý ở trong mỗi sự hành động của Thần linh thì các con mới biết chắc Thiệt hay Giả.

Trong sự tập cơ, luyện bút, thì Tiên Phật không hơn Ma Quỉ cái huyền diệu mà chỉ hơn chúng nó cái chơn lý tự nhiên mà thôi. Bởi vậy cho nên Thầy thường nhắc các con nhớ rằng: Sau khi học hỏi nơi đàn Tiên, các con cần trình diện với Lương tâm và Trí phán xét cho kỹ.

Chẳng phải nghe nói lời Tiên Phật mà sợ, không phán xét, vì càng có danh hiệu cao chừng nào thì cái Giả danh càng cao chừng nấy. Mọi việc đều có Chánh có Tà. Các con là Thầy mà Thầy là các con, nhưng chỉ khác với chúng con là ngôi chánh trị của Thầy ở nơi cõi Hư Vô mà thôi.

Vả chăng, người tu là miếng mồi ngon mà lũ Quỉ là đám người chực sẵn vậy. Người chực sẵn bao giờ thấy mồi ngon mà bỏ đâu, nhưng con mồi nào khỏi đặng cũng nhờ cái hay riêng của nó.

Ví dụ con thỏ, cái hay của nó là sức chạy, nếu nó cụt mất một cẳng thì sẽ không còn hay nữa. Các con cũng vậy, cái hay của các con là trí khôn, để phân biệt sự chơn giả cho khỏi lầm lạc, nếu các con để mất trí khôn thì mất cái hay đó không sai. Hễ mất cái hay thì có ngày sa vào bẫy rập của lũ Quỉ Vương.

Mắt phàm, nếu các con có thấy huyền diệu là thấy Giả mà thôi, cũng như vật án trước mắt, vật ấy dời đổi tùy cơ thể, tùy theo ngày giờ, nên tu phải gỡ vật ấy rồi mới được đắc huệ tâm, huệ nhãn. Cái đó mới là thiệt."

V. Phân biệt Tà Chánh trong cơ bút.

Một chơn linh giáng xưng Ðại Tiên.

Chúng ta nên tin chăng? Tai phàm mắt tục dễ gì phân biệt giả chơn, nhưng biết chắc chánh danh không mấy cần yếu, là vì chúng ta chỉ căn cứ ở bài giáng cơ mà định giá trị chơn linh ấy. Nếu chơn linh chỉ dạy những việc tầm thường hoặc trái chơn lý, tất nhiên chúng ta đâu tin là bực Ðại Tiên.

Trái lại, nếu giáng cho Ðạo lý cao siêu, có tính cách Tiên gia, tuy không bằng chứng cụ thể, song chúng ta có thể thừa nhận chơn linh ấy không phải giả danh.

Giả danh chăng là các chơn linh hạ đẳng (Tà Thần Tinh Quái) giáng cơ, mượn danh lớn lao đặng dễ gạt kẻ hầu đàn nhẹ tánh. Sự nầy thường xảy ra, đến đỗi cơ bút dạy những việc hoang đường nhảm nhí mà vẫn có người tin, mặc dầu Ðức Chí Tôn có để lời ngừa trước:

"Buổi Bạch Ngọc Kinh và Lôi Âm Tự lập pháp Tam Kỳ Phổ Ðộ, Quỉ vương đã phá khuấy chơn đạo, đến danh Ta nó còn mượn, duy ngai Ta nó chẳng dám ngồi. Nó lại biết Ta đến với cơ mầu nhiệm nầy, nên mượn Tam thập lục Ðộng giả làm Tam thập lục Thiên. Các tên Thần, Thánh, Tiên, Phật đều bị mạo nhận mà lập nên Tả đạo."

Những nguyên tắc sau đây, ai thành thật do theo thì có thể khỏi sai lầm, hay ít ra cũng đỡ:

1. Cần phải đủ trí thông minh phán đoán và không nên có thành kiến mới có thể nhận rõ chơn giá trị của bài giáng cơ.

2. Thần Tiên bao giờ cũng dạy những việc chánh lý, đạo đức, từ bi, tuyệt nhiên không dạy việc mờ hồ, huyễn hoặc.

3. Thần Tiên chẳng khi nào khoe khoang và miệt thị ai. Lời giảng dạy bao giờ cũng thấm đầm bác ái và khí vị thanh cao.

Trái lại, bài cơ bút nào có vẻ sân si, khoát nạt, có giọng bông lơn cao ngạo, bài ấy dầu phủ một lớp văn chương tuyệt diệu đi nữa, quyết không phải của Thần Tiên.

4. Chẳng nên chú trọng ở văn chương mà nên chú trọng ở lý và ý. Về văn chương, một bài của Thần Tiên giáng cơ có khi khuyết điểm là tại chỗ sơ sót của chơn thần đồng tử, vì Thần Tiên chỉ truyền tư tưởng cho chơn thần đồng tử diễn ra văn chương, chớ không dùng ngôn nhữ như người phàm.

5. Thần Tiên không thích khen ai, tặng ai. Nếu cần khuyến lệ người có công hành đạo, Thần Tiên vẫn dè dặt từng chút, thế nào cho người được khuyến lệ khỏi áy náy nếu có tính khiêm cung, hoặc không tăng vẻ tự đắc nếu có tính kiêu căng.

6. Thần Tiên dạy bảo chúng ta điều chi không bao giờ tỏ vẻ hăm he sai khiến, chỉ để chúng ta tự do suy liệu, nghe không tùy ý. Nếu thấy chúng ta chẳng biết phục thiện và chẳng nghe lời khuyên bảo thì Thần Tiên không giáng nữa.Chừng đó, tha hồ cho Tà Quái xen vào, mạo danh giả vị, dối gạt đủ điều.

7. Thần Tiên chỉ dìu dẫn chúng ta trên đường đạo đức chớ không giúp về tư danh tư lợi.

8. Khi Thần Tiên cho biết trước việc chi, thì việc ấy sớm muộn gì cũng phải xảy ra, vì Thần Tiên không bao giờ hý ngôn.

9. Thần Tiên không phải giáng để thỏa mãn tánh háo kỳ của người phàm tục, hoặc yêu cầu ai tin. Cầu hỏi những điều vô vị, hoặc muốn Thần Tiên làm việc chi linh nghiệm cho mình thấy chắc mới chịu tin, đó là không biết mảy may gì về diệu tánh bút cơ.

VI. Sự lợi hại của cơ bút:

Cơ bút rất quan trọng, vì cơ bút là khí cụ chủ yếu để các Ðấng thiêng liêng dạy Ðạo, xây dựng đức tin cho nhơn sanh, mà nó cũng có thể bị Quỉ Ma lợi dụng để phá Ðạo, làm cho nhơn sanh mất tín ngưỡng.

Cho nên, Cơ bút lợi thì cũng rất lợi, mà hại thì cũng hại không lường được, tùy theo cách thức phán đoán Chánh Tà của người học Ðạo.

Thánh giáo của Ðức Chí Tôn dạy về sự lợi hại của Cơ bút như sau:

"Các con đừng thầm tính rằng nên cầu Thầy cùng chư Phật, Thánh, Tiên mà nghe Thánh giáo dạy bảo cho rõ Thiên cơ. Ấy là ở trong đó có một cái lẽ đại hại ẩn vi, nó dìu dắt các con đi sai đường lạc ngõ. Có phải vậy không các con?

Vì cơ bút là cơ quan rất tối cao tối trọng, vả lại cơ bút là cơ vận chuyển theo thời thế mà tấn hóa, dìu dắt các con chung hòa như một sợi dây để buộc đàng liên ái, đúng với luật thiên nhiên đó thôi.

Nền Ðạo sáng khai, Thầy tạm dùng cơ bút làm khuôn mẫu. Các con phải lãnh ảnh hưởng bên Hiệp Thiên Đài mà hành đạo.

Những sự lợi hại của Cơ bút có hai đàng là:

1. Chánh đại quang minh giáo đạo, ấy là: Thầy là các con, Tiên cơ đó.

2. Là chỗ mê muội hữu vi hữu tướng, để cho ác quỉ hung thần truyền thinh giáo đạo cho những đứa không đủ đạo đức, tức là Tà cơ và Nhơn cơ vậy."

(Các bài Thánh giáo của Ðức Chí Tôn trích ở trên rút ra từ quyển sách Thiên Ðạo của Ngài Bảo Pháp Nguyễn Trung Hậu và ông Phan Trường Mạnh)

VII. Ngưng Cơ bút Phổ độ:

Bài Thánh Ngôn của Ðức Chí Tôn giáng cơ ngày 1-6-1927 (Ðinh Mão) có đăng trong Thánh Ngôn Hiệp Tuyển, theo đó thì Ðức Chí Tôn ra lịnh ngưng Cơ bút truyền Ðạo (Cơ bút Phổ độ) kể từ cuối tháng sáu năm 1927 nầy, vì Ðức Chí Tôn nhận thấy đã dạy đầy đủ giáo lý của Đại Đạo Tam Kỳ Phổ Độ, cứ noi theo đó mà thực hành để lập cho hoàn toàn nền Ðạo, nếu kéo dài thêm nữa, e Tà quái có cơ hội xâm nhập vào Cơ bút mà khuấy phá làm rối loạn nền Ðạo.

Bài Thánh Ngôn dạy ngưng Cơ bút Phổ độ, chép ra:

"Còn cuối kỳ tháng 6 đây thì Thầy ngưng hết Cơ bút truyền Ðạo. Các con sẽ lấy hết Chí thành đã un đúc bấy lâu mà lần hồi lập cho hoàn toàn mối Ðạo.

Nầy là mấy lời đinh ninh sau rốt, khá lưu tâm. Ai vạy tà nấy có phần riêng, cứ giữ nẻo thẳng đường ngay bước đến thang thiêng liêng chờ ngày hội hiệp cùng Thầy. Ấy là điều quí báu đó. Thầy ban ơn cho các con."

Như thế, theo lịnh của Ðức Chí Tôn, Cơ bút Phổ độ phải ngưng từ cuối tháng 6 năm 1927. Như vậy, chỉ còn Cơ bút của Hội Thánh tại Tòa Thánh mà thôi. (Xem thêm: Phò cơ, vần P).

VIII. Huyền diệu của cơ bút:

Ðức Hộ Pháp thuyết đạo tại Ðền Thánh đêm 30-4-Tân Mão (1951) về Huyền diệu Cơ bút: [trích TÐ.Đức Phạm Hộ Pháp Q.4 bài 7]

Ðêm nay, Bần đạo thuyết về huyền diệu cơ bút. Cả Thánh Thể Ðức Chí Tôn, cả con cái Nam Nữ của người cũng vậy, đã biết về huyền diệu cơ bút. Nó là vấn đề mà chúng ta không thế gì lấy trí khôn tưởng tượng của chúng ta định cái chơn giả của nó đặng.

Tại sao? Trong cái huyền diệu thiêng liêng ấy nó gồm cả bí mật huyền vi của cơ thể tạo đoan hữu hình và vô vi của Càn Khôn Vũ Trụ... Ấy vậy, Bần đạo chỉ lấy cái đại cương của nó, nói cho Thánh Thể Ðức Chí Tôn và toàn cả con cái Nam Nữ của Ngài thấu đáo mảy may chút ít, đặng khỏi bị cơ bút làm cho đức tin tàn phá tiêu diệt mà chớ.

Bần đạo buộc mới đây lập Thánh Lịnh định khuôn luật của cơ bút, vì có nhiều lẽ, trước đây Bần đạo khoan dung để cho cơ bút tự do. Khoan dung ấy làm cho phiền lòng Ðức Lý, cho nên Ðức Lý trách Bần đạo cầm quyền Hộ Pháp trong tay mà không định luật để cho rối loạn cơ bút.

Bần đạo nói thực tại giảng đài nầy, Bần đạo thấu đáo được Thánh ý của Ðức Chí Tôn. Ổng lấy cái giả đặng lập cái thiệt, chỉ có tay Ông Trời mới làm được mà thôi, chớ không có ai làm đặng hết...

Chính Bần đạo có thí nghiệm, Bần đạo có người bạn thiết ở ngoài đời, thi giỏi văn hay. Người ấy nghĩ rằng cả cơ bút trong cửa Ðạo xuất hiện ra do đầu óc của Cao Thượng Phẩm và Bần đạo. Người ấy cho rằng, văn Cao Thượng Phẩm cũng hay, chính mình Bần đạo cũng giỏi, người ấy cho rằng cả Thánh giáo ấy do Cao Thượng Phẩm và Bần đạo mà xuất hiện.

Bần đạo thấy cái nghi ấy của bạn, bây giờ muốn độ bạn thì phải làm thế nào? Muốn thử giả thiệt đặng biết Ông Trời là ai, bạn làm ơn cầm cây viết đây, bạn là nhà văn, bạn muốn viết chi thì viết, còn Bần đạo sẽ dâng sớ cho Ðức Chí Tôn. Bần đạo viết một bài thi tứ tuyệt cầu xin Ðức Chí Tôn cho biết sự chơn giả các quyền năng của Ngài để độ bạn.

Người bạn ấy cầm cây viết, viết ra 4 câu thi, chừng viết rồi, Bần đạo đưa 4 câu thi của Bần đạo đã viết để trong bao thơ, chừng xé ra coi họa đúng với 4 câu thi của bạn.

Bần đạo chỉ cho bạn ngó thấy cái đầu óc và trí khôn của ta là khí cụ của Ðấng Chí Linh. Ðấng Chí Linh đã lấy cái giả của bạn làm cái thiệt đó vậy. Người bạn ấy tỉnh giấc lại, tự mình theo đạo, sự thật vậy. Ôi huyền diệu cơ bút! Chúng ta không thế gì tả cho được!

Trong Càn Khôn Vũ Trụ có hai ông chủ:

- Ông chủ vô hình của Càn Khôn Vũ Trụ, trên cõi Thiêng Liêng Hằng Sống, ấy là Ðấng Tạo đoan, là Ðấng Chí Linh, là Ðấng Ðại Từ Phụ.

- Ông chủ thứ nhì là người, tối linh trong vạn vật, cốt yếu của Ðức Chí Tôn sanh ra loài người đặng cầm quyền vạn linh hữu hình.

Bởi vậy, Tiên Nho chúng ta nhìn nhận Thiên thượng Thiên hạ. Thiên thượng là Ðức Chí Tôn, Thiên hạ là loài người. Muốn đặng thấu đáo Càn Khôn Vũ Trụ, tinh thông vạn vật, Ðức Chí Tôn dùng cơ bút.

Ngài nói rằng: Một phần của con, và một phần của Thầy hiệp nhứt mới thấu đáo Càn Khôn Vũ Trụ, tinh thông vạn vật. Hai người chủ quyền ấy, một người về hữu hình, một vô hình hiệp lại mới làm chủ cơ thể Càn Khôn Vũ Trụ có lạ chi? Lạ chăng là cây cơ của chúng ta đưa lên hợp lực hai quyền năng ấy, trong đó cây cơ đưa lên là lấy hai cái sống của hai Ông Chủ làm cái sống duy nhứt đặng phục vụ quyền hành thiêng liêng của Ðức Chí Tôn sử dụng mà thôi, thì nó là cây viết thiêng liêng của Ðức Chí Tôn đó vậy.

Khéo, chúng ta phải khéo. Cảnh Vô vi Vô Tử Thiên, lại cũng có cảnh Hữu Tử Thiên. Chừng nào đứng địa vị Vô Tử Thiên, tánh chất của họ cao siêu, không còn phàm chất. Các Ðấng thiêng liêng còn ở trong Hữu Tử Thiên thì họ cũng như ta vậy, cũng có quân tử, tiểu nhân, cũng cá nhân cá tánh như ta vậy. Các Ðấng ấy thế nào thì ta thế đó, có nhiều hàng phẩm mà ta không luận cho cùng, cũng có kẻ thân với ta, mà cũng có kẻ thù nghịch đáo để với ta, không thế gì chúng ta hòa giải với họ đặng. Chúng ta đã ngó thấy Ðạo pháp, nếu có Phật thì có Ma, có Trời thì có Quỉ; chúng ta chịu hai cửa, một là cửa thua, hai là cửa ăn.

Các chơn linh từ bậc Hữu Tử Thiên trở xuống biết bao nhiêu mà nói, họ không đáng gì là thầy ta mà họ mơ vọng dạy ta, biểu ta làm học trò họ. Ðám chơn linh đó nhứt là ở trong Ðại Hải Chúng, đệ nhứt nguy hiểm hơn hết là Kim Quang Sứ tự là Quỉ Vương. Nếu chúng ta tu, rủi như lầm nghe nó thì làm đầy tớ cho nó, làm môn sanh của nó...

Cơ cẩn chi tai

饑饉之災

A: The misfortune of starvation.

P: Le malheur de disette.

Cơ: Ðói, mất mùa lúa. Cẩn: hay Cận: mất mùa rẫy. Chi: hư tự. Tai: điều thiệt hại lớn.

Cơ cẩn chi tai là tai họa do mất mùa lúa và mùa rẫy, khiến dân lâm vào cảnh đói khổ.

Kệ U Minh chung:

Ngũ phong thập võ miễn tạo cơ cẩn chi tai.

(Năm gió mười mưa miễn gây tai họa mất mùa đói khổ)

Cơ chuyển thế

機轉世

A: The Body of renovation of world.

P: Le corps de rénovation du monde.

Cơ: Cái máy, sự xây chuyển như cái máy. Chuyển: đổi qua hình thức khác. Thế: đời.

Cơ chuyển thế tức là Cơ quan chuyển thế, là cơ quan chuyển đổi cuộc đời từ xấu ra tốt, từ đồi phong bại tục ra thuần phong mỹ tục.

Ðức Chí Tôn mở Ðạo Cao Ðài là lập ra một Cơ quan chuyển thế, với chủ trương Nho tông Chuyển thế, nghĩa là dùng tinh hoa giáo lý Nho giáo để dạy dỗ nhơn sanh, làm cho cuộc đời hung bạo đồi bại lần lần trở nên thuần lương đạo đức.

Ðức Phạm Hộ Pháp thuyết đạo về Cơ quan Chuyển thế:

"Bần đạo nhớ buổi Ðức Chí Tôn mới đến tỏ danh hiệu của Ngài, Ngài hứa với các môn đệ của Ngài buổi đầu về Cơ quan Chuyển thế, làm phân vân biết bao nhà trí thức, tìm hiểu hai chữ Chuyển thế là gì?

Theo Triết lý học, định nghĩa chữ Chuyển thế là xoay đổi thời đại hiển nhiên ra thời đại khác, hoặc không phù hạp, hoặc quá khuôn khổ nề nếp, nên quyết đoán thay đổi lập trường thiêng liêng vì thời đại nầy đã định. Chuyển nghĩa là sửa đổi cũ ra mới. Lấy nghĩa lý định hẳn ra, tức nhiên chúng ta nhận thấy các khuôn luật đạo đức từ trước để lại đến giờ đều bị biếm trách cả, bởi vì đời quá hung tàn bạo ngược, vô nhơn luân, tinh thần đạo đức không qui định tâm lý loài người không tương quan nhau, mất cả luật đồng sanh làm căn bản loài người, luật đồng sanh gần như bị hủy bỏ... ... ..."

Kinh Nhập Hội: Cơ Chuyển thế khó khăn lắm nỗi,

Cơ Ðạo

機道

A: Organization of religion.

P: Organisation de la religion.

Cơ: Cái máy, sự xây chuyển như cái máy. Ðạo: Tôn giáo.

Cơ Ðạo là bộ máy của Ðạo, tức sự tổ chức Giáo hội của tôn giáo để hoạt động về Ðạo sự cho có hiệu quả.

Chú Giải Pháp Chánh Truyền: Ấy là Cơ Ðạo cổ kim hy hữu.

Cơ Ðời

Có hai trường hợp:

* Trường hợp 1: Cơ Ðời

A: Organization of humain life.

P: Organisation de la vie humaine.

Cơ: Cái máy, sự xây chuyển như cái máy. Ðời: Cuộc đời.

Cơ đời là bộ máy của đời, tức là tất cả hoạt động trong cuộc sống của con người nơi cõi trần.

Kinh Nhập Hội: Mượn Thánh ân xây đổi cơ đời.

* Trường hợp 2: Cơ đời

A: The hunger of men.

P: La faim de l"homme.

Cơ: Ðói, mất mùa lúa. Ðời: cuộc đời.

Cơ đời là cái đói khổ của con người nơi cõi đời.

Thánh Ngôn Hiệp Tuyển: Những là khổ cực chịu cơ đời.

Cơ hàn

饑寒

A: Hunger and cold.

P: Faim et froid.

Cơ: Ðói, mất mùa lúa. Hàn: lạnh.

Cơ hàn là đói lạnh, tức là nghèo khổ không đủ ăn và rách rưới không đủ ấm.

Kinh Sám Hối: Hóa ra ngạ quỉ cơ hàn khổ thân.

Cơ khảo thí

機考試

A: Organ of the elminative examination.

P: Organe de l"examen éliminatoire.

Cơ: Cái máy, sự xây chuyển như cái máy. Khảo: tra xét. Thí: thi cử.

Cơ khảo thí là cơ quan thử thách để tuyển chọn người có đầy đủ hạnh đức và công quả xứng đáng.

"Có Trường thi công quả tất có Cơ Khảo thí theo phép công bình Thiên đạo.

Phàm muốn đoạt thủ địa vị nơi trường thi ấy, người hành đạo phải có công lao xứng đáng và phẩm hạnh hoàn toàn. Chịu thử thách mà không sa ngã mới đáng đăng tên vào Tiên tịch.

Vì lẽ công bình, Ðức Chí Tôn buộc phải để cho Quỉ Vương cám dỗ. Kẻ nào đạo hạnh kém phải sa vào cạm bẫy.

Thường thường chánh tà tương khắc. Hễ Ðạo khai thì Tà khởi. Ðạo không Ma khảo, Ðạo khó thành. Ma không Ðạo khai, Ma không được dịp mở cơ thịnh vượng.

Ma khảo có nhiều cách, đại khái như:

1. Mạo danh Tiên Phật, dối ban huyền diệu cốt mê hoặc người phải xa Chánh giáo.

2. Giục người thấy sắc đẹp mê sa, thấy tài vật ham muốn.

3. Hóa việc lạ lùng quái gở cho người sợ bỏ dở công phu.

4. Chiều theo sở dục của mỗi người mà cám dỗ, tức là đánh ngay chỗ yếu của con người.

5. Bày bố những khó khăn gay cấn cho người tu thối chí ngã lòng."

Ðức Chí Tôn đã cho biết trước rằng:

"Chung quanh các con, dầu xa dầu gần, Thầy đã thả một lũ hổ lang ở lộn cùng các con. Thầy hằng xúi chúng nó thừa dịp mà cắn xé các con, song trước Thầy đã cho các con một bộ thiết giáp mà chúng nó chẳng hề thấy đặng là đạo đức của các con. Ấy vậy, ráng gìn giữ bộ thiết giáp đó hoài cho đến ngày các con hội hiệp cùng Thầy."

Ðường đã trải qua, chúng ta thấy rõ tu hành gặp không biết bao nhiêu trở lực. Nào là người hữu ý hay vô tình kích bác, cho đến bà con cật ruột cùng bạn thân yêu buổi trước, mà ngày nay thấy chúng ta tu hành, họ cũng đem lòng nhạo báng. Nào là kẻ gây điều khó dễ, mong phá hoại việc tu.

Trong khi lập công bồi đức, chúng ta gặp nhiều nghịch cảnh: Tiền tài thiếu thốn, tật bịnh triền miên, hoặc những nỗi bất bình những điều thống khổ để khiến chúng ta ngã lòng thối bước, nếu không nhẫn nại và vững đức tin. Những chướng ngại trên đây, là sự trạng của Cơ Nghịch khảo.

Lại cũng có khi chúng ta sa ngã vì sắc đẹp, vì danh vọng, vì lợi quyền; đó là những cạm bẫy dễ quyến rủ con người vào đường tội lỗi mà thất Ðạo. Ðó là Cơ Thuận Khảo.

Tóm lại, Cơ Ðạo có Nghịch khảo và Thuận khảo là hai phương pháp trui rèn lòng người tu hành cho ra cao thượng. Vàng không trui lửa, ai biết vàng cao? Ngọc chẳng giồi mài, ai hay ngọc quí?

Chúng ta tin chắc rằng mỗi lần bị khảo mà không ngã là mỗi lần chúng ta được lên một nấc thang tấn hóa đó.

Vậy, người tu hành phải chịu luật Khảo thí và phải kiên tâm trì chí lướt qua mọi thử thách. Tự tín và bền chí là bí quyết thành công." (Trích bài Giáo lý 21, Hạnh đường Huấn luyện Giáo Hữu)

Cơ nghiệp

基業

A: Inheritance.

P: Héritage.

Cơ: Nền tảng. Nghiệp: tài sản, của cải làm ra.

Cơ nghiệp là sản nghiệp tạo lập được.

Kinh Tụng Khi Vợ Qui Liễu: Cơ nghiệp còn lưu mộng tang du.

Cơ quan Phát thanh Phổ thông Giáo lý Ðại Ðạo

(Xem chữ Phát thanh, vần P)

Cơ tạo

機造

A: The mecanism of God.

P: Le mécanisme de Dieu.

Cơ: Cái máy, sự xây chuyển như cái máy. Tạo: làm ra, chỉ Ðấng Tạo hóa.

Cơ tạo là bộ máy của Ðấng Tạo hóa, tức là Thiên cơ.

Thánh Ngôn Hiệp Tuyển: Cơ tạo huyền vi chớ hững hờ.

Cỡi hạc thừa long

A: To ride on the crane or the dragon.

P: Monter à la grue ou au dragon.

Cỡi: ngồi lên lưng. Hạc: con chim hạc. Thừa: cỡi. Long: rồng. Thừa long là cỡi rồng.

Cỡi hạc thừa long là chỉ các vị Tiên, người thì cỡi lên chim hạc, người thì cỡi rồng đi đó đi đây.

Ý nói: Cõi Tiên thật nhàn hạ, ung dung thơ thới.

Kinh Cầu Bà Con Thân Bằng Cố Hữu Ðã Qui Liễu: Cõi đào nguyên cỡi hạc thừa long.

Cù lao

劬勞

A: Painful work of parents for to nourish the children.

P: Peine des parents pour élever leurs enfants.

Cù: nhọc nhằn. Lao: khó nhọc.

Cù lao là công lao khó nhọc của cha mẹ nuôi dưỡng con cái cho khôn lớn.

Kinh Tụng Cha Mẹ Ðã Qui Liễu: Ơn cúc dục cù lao mang nặng.

Kinh Thi có câu: Phụ hề sinh ngã, mẫu hề cúc ngã, ai ai phụ mẫu sinh ngã cù lao, dục báo thâm ân, hạo Thiên võng cực.

Nghĩa là: Cha thì sanh ta, mẹ thì nuôi ta, thương thay cha mẹ sinh ta nuôi dưỡng khó nhọc, muốn báo ơn sâu, ơn đức của cha mẹ mênh mông như bầu Trời.

Cửu tự cù lao: Chín chữ cù lao, tức là chín điều khó nhọc của cha mẹ sanh dưỡng con cái. Chín chữ cù lao gồm:

1. Sinh: Sanh đẻ.

2. Cúc: Nâng đỡ .

3. Dục: Dạy dỗ.

4. Phủ: Vuốt ve triều mến.

5. Xúc: Cho bú sữa.

6. Trưởng: Nuôi cho khôn lớn.

7. Cố: Trông nom.

8. Phục: Ôm ấp.

9. Phúc: Bảo vệ.

CỦA

CỦA: Của cải gồm tiền bạc, tài sản.

Thí dụ: Của thập phương, Của vô vi.

Của thập phương

A: The wealth of every body.

P: Le bien de tout le monde.

Của: Của cải gồm tiền bạc, tài sản. Thập phương: mười phương, ý nói khắp nơi.

Của thập phương là của cải do nhiều người ở khắp nơi đem đến đóng góp để dùng vào việc chung như cất chùa, đúc tượng Phật, ấn tống kinh sách.

Của thập phương đồng nghĩa Của bá tánh.

Của vô vi

A: The invislble wealth.

P: Le bien invisible.

Của: Của cải gồm tiền bạc, tài sản. Vô: không. Vi: làm.

Vô vi, nghĩa đen là không làm, nghĩa bóng là vô hình vô ảnh, thuộc về thiêng liêng.

Của vô vi là của cải vô hình, tức là thứ của cải nơi cõi thiêng liêng, ý nói ngôi vị Thần, Thánh, Tiên, Phật.

Thánh Ngôn Hiệp Tuyển: Tuy luật lệ siêu phàm nhập Thánh thì vậy mặc dầu, chớ cũng do cơ thưởng phạt của Thiên đình mới đạt phẩm vị ấy đặng. Của vô vi chưa chắc ai muốn lấy thì lấy.

Cúc cung bái

鞠躬拜

A: To prostrate oneself.

P: Se prosterner.

Cúc: cúi xuống. Cung: thân mình. Bái: lạy.

Cúc cung bái là cúi mình lạy xuống.

Ðây là câu xướng của lễ sĩ trong nghi tiết Ðại đàn và Tiểu đàn. Khi lễ sĩ xướng: "Cúc cung bái", người hầu chuông liền gõ một tiếng chuông làm hiệu, mọi người trong đàn cúng đều lạy xuống. Khi lễ sĩ xướng "Hưng", mọi người cất mình lên.

Cúc xủ sương tan

A: The autumn is passed.

P: L"automne est passée

Cúc: hoa cúc. Xủ: rũ xuống. Cúc xủ: Hoa cúc nở rộ vào mùa thu. Cúc xủ là hoa cúc rũ xuống, ý nói mùa thu sắp qua, hoa cúc héo tàn. Sương tan: Cuối mùa Thu có tiết Sương giáng. Sương tan là chỉ mùa Thu đã qua, bắt đầu mùa Ðông.

Cúc xủ sương tan là ý nói mùa Thu đã qua.

Thánh Ngôn Hiệp Tuyển: Lần lựa cúc xủ sương tan, mai gầy sen nở, ngày tháng qua chẳng là bao....

CUNG

1. CUNG: 宮 Một âm trong ngũ âm, chỉ âm nhạc.

Thí dụ: Cung âm.

2. CUNG: 宮 Tòa nhà lớn, chánh điện.

Thí dụ: Cung Ðạo, Cung ngọc.

3. CUNG: 恭 Kính.

Thí dụ: Cung hiến, Cung phần.

4. CUNG: 供 Dâng nộp.

Thí dụ: Cung phụng.

Cung âm

宮音

A: The music.

P: La musique.

Cung: Một âm trong ngũ âm, chỉ âm nhạc. Âm: âm thanh.

Ngũ âm là: Cung, Thương, Giốc, Chũy, Vũ.

Cung âm là chỉ chung về âm nhạc, đờn ca xướng hát.

Kinh Giải Oan: Phong trần quen thú cung âm.

Cung Ðạo

宮道

A: Spiritual place in the Tây Ninh Holy See.

P: Place spirituelle dans le Saint Siège de Tây Ninh.

Cung: Tòa nhà lớn, chánh điện. Ðạo: tôn giáo.

Cung Ðạo là khoảng trống nơi chánh điện giữa Bát Quái Đài và Cửu Trùng Đài trong Tòa Thánh.

Cung Ðạo ở trước nội nghi và phía sau ngai Giáo Tông.

Ðây là nơi rất thiêng liêng, nên những đàn cơ chánh thức của Hội Thánh phải được tổ chức tại Cung Ðạo.

Cung đẩu

宮斗

Cung: Tòa nhà lớn, chánh điện. Ðẩu: Ðẩu Suất.

Cung đẩu là Cung Ðẩu Suất của Ðức Thái Thượng Ðạo Quân nơi cõi thiêng liêng.

Thánh Ngôn Hiệp Tuyển: Cung đẩu vít xa gươm xích quỉ.

Cung hiến Tiên hoa

恭獻仙花

A: To offer the fairy flowers.

P: Offrir les fleurs féeriques.

Cung: Kính. Hiến: dâng lên. Tiên hoa: hoa quí.

Cung hiến là kính cẩn dâng lên.

Cung hiến Tiên hoa là kính cẩn dâng hoa quí lên Ðức Chí Tôn và các Ðấng thiêng liêng.

Trong nghi thức cúng Ðại đàn hay Tiểu đàn tại Thánh Thất hay tại Ðiện Thờ Phật Mẫu, có phần Cung hiến Tiên Hoa, Cung hiến Tiên Tửu, Cung hiến Tiên Trà.

■ Khi dâng hoa thì bình hoa phải có đủ 5 sắc hoa tươi. Cặp lễ sĩ cầm đài, một bên dâng hoa, một bên dâng quả. Hoa tượng trưng TINiệm Hương, tức là thể xác. Khi dâng hoa, chúng ta chấp tay lên trán cầu nguyện: Con xin dâng mảnh hình hài của con cho Ðức Chí Tôn và Ðức Phật Mẫu dùng phương nào thì dùng.

■ Khi dâng rượu thì dùng rượu trắng trong suốt và thơm. Cặp lễ sĩ cầm đài, một bên dâng một ly rượu, một bên dâng một nhạo rượu. Rượu tượng trưng KHÍ, tức là chơn thần. Khi dâng rượu, chúng ta chấp tay đưa lên trán cầu nguyện: Con xin dâng chơn thần của con cho Ðức Chí Tôn và Ðức Phật Mẫu dùng phương nào thì dùng.

■ Khi dâng trà thì dùng loại trà thơm ngon. Cặp lễ sĩ cầm đài, một bên dâng tách trà, một bên dâng bình trà. Trà tượng trưng THẦN, tức là linh hồn. Khi dâng trà, chúng ta chấp tay đưa lên trán cầu nguyện: Con xin dâng linh hồn của con cho Ðức Chí Tôn và Ðức Phật Mẫu dùng phương nào thì dùng.

Chúng ta có thể cầu nguyện chung khi dâng bửu thứ ba: Con xin dâng hình hài của con, chơn thần và linh hồn của con cho Ðức Chí Tôn và Ðức Phật Mẫu tùy phương sử dụng.

Cung loan

宮鸞

A: The room of the woman.

P: La chambre de femme.

Cung: Tòa nhà lớn, chánh điện. Loan: con chim loan, chỉ người vợ.

Cặp vợ chồng được ví với đôi chim loan phụng, phụng chỉ chồng, loan chỉ vợ.

Cung loan là phòng của người vợ, chỗ ở của người vợ.

Cung ngọc

宮玉

P: Palace of the Immortals.

P: Palais des Immortels.

Cung: Tòa nhà lớn, chánh điện. Ngọc: đá quí màu sắc rất đẹp.

Cung ngọc là cung điện làm bằng ngọc, chỉ cung Tiên, cõi Tiên.

Kinh Cầu Bà Con Thân Bằng Cố Hữu Ðã Qui Liễu: Nơi cung ngọc học thông đạo cả.

Kinh Tụng Khi Chồng Qui Vị: Chàng dầu cung ngọc an ngôi.

Cung phần sớ văn

恭焚疏文

A: To burn respectfully the petition to God.

P: Brûler respectivement le placet au Dieu.

Cung: Kính. Phần: đốt cháy. Sớ văn: bài văn viết tâu lên Ðức Chí Tôn.

Cung phần sớ văn là kính cẩn đốt sớ văn.

Ðây là câu xướng của lễ sĩ sau khi đọc xong sớ văn. Vị chứng đàn cầm bao sớ trong đó có lá sớ, đưa vào hai ngọn đèn dụm lại của hai lễ sĩ đang quì, để đốt sớ. Khi sớ cháy được phân nửa thì bỏ vào một cái thố sành, bưng đặt lên bệ thờ, lá sớ tiếp tục cháy đến hết.

Cung phụng

供奉

A: To offer adequatly.

P: Offrir suffisamment.

Cung: Dâng nộp. Phụng: hầu hạ, chăm sóc.

Cung phụng là chăm sóc và cung cấp đầy đủ các thứ cần dùng cho người bề trên như: Ông bà, cha mẹ.

Kinh Tụng Huynh Ðệ Mãn Phần: Gởi Tổ phụ anh hiền cung phụng.

Cung thành thứ tự Chức sắc nhập đàn

恭誠次序職色入壇

Cung: Kính. Thành: thơn thật. Thứ tự: theo từng bậc trên dưới có trật tự. Nhập: đi vào. Ðàn: nơi hành lễ cúng tế.

Ðây là câu xướng của lễ sĩ, có nghĩa là: Thành thật kính mời quí Chức sắc đi trật tự vào đàn cúng.

Cung thiềm

宮蟾

A: Palace in the moon, the moon.

P: Palais dans la lune, la lune.

Cung: Tòa nhà lớn, chánh điện. Thiềm: con thiềm thừ, tục gọi là con cóc.

Cung thiềm là cung điện trong đó có con thiềm thừ to lớn, đó là cung trăng, cung Quảng Hàn của Hằng Nga.

Sách Ấu Học Tầm Nguyên có viết: Ở trên mặt trăng có một con thiềm thừ to lớn, tốt đẹp, đã sống 8000 tuổi, dưới họng có chữ son; và có một con thỏ trắng như ngọc.

Do đó, cung thiềm là chỉ mặt trăng.

Kinh Ðệ Nhứt cửu: Cung thiềm gắng bước cho mau.

Cư bất cầu an, thực bất cầu bão

居不求安食不求飽

Cư: ở. Bất: không. Cầu: mong. An: yên. Thực: ăn. Bão: no. Bất cầu: không mong.

Cư bất cầu an: Ở không mong được yên, ý nói không cần phải có những tiện nghi vật chất cho đời sống.

Thực bất cầu bão: Ăn không mong được no, ý nói ăn vào miễn nuôi sống được thân thể thì thôi, không mong món ngon vật lạ, và ăn cho thật no nê.

Sách Luận ngữ có viết rằng: Quân tử thực vô cầu bão, cư vô cầu an, mẫn ư sự nhi thận ư ngôn, tựu hữu đạo nhi chánh yên, khả vị hiếu học giả dĩ.

Nghĩa là: Người quân tử ăn không cầu no, ở không cầu yên, làm việc thì cần mẫn, nói điều gì thì cẩn thận, tìm người có Ðạo mà theo học, để làm cho chánh đáng ngôn ngữ và hành vi của mình. Ðược như thế mới có thể gọi là người hiếu học.

Thánh Ngôn Hiệp Tuyển: Nhưng chưa nghèo phải học nghèo, chưa khổ phải học khổ, kế chí quân tử: Cư bất cầu an, thực bất cầu bão, chỉ cặm cụi quanh năm lo cho xã hội được no ấm thôi.

Cư tang

居喪

A: To be in mourning.

P: Être en deuil.

Cư: ở. Tang: lễ tế người chết.

Cư tang là đang để tang.

CỬA

CỬA: Chỗ mở trống để thông ra bên ngoài.

Thí dụ: Cửa không, Cửa phạm.

Cửa không

A: The pagoda.

P: La pagode.

Cửa: Chỗ mở trống để thông ra bên ngoài. Không: trống rổng, không có gì cả.

Giáo lý của Phật giáo cho rằng tất cả đều "Không": Ngã không, Tâm không, Pháp không, Hữu vi không,...

Kinh Bát Nhã:

Sắc tức thị Không, Không tức thị Sắc.

Sắc bất dị Không, Không bất dị Sắc.

Do đó, từ ngữ Không dùng để chỉ về Phật giáo.

Cửa "Không", chữ Hán là Không môn, nghĩa là cửa Phật, cửa chùa, nơi tu hành.

Thánh Ngôn Hiệp Tuyển: Trước cửa không rồi mối Ðạo thông.

Cửa Phạm

A: The temple of Saints.

P: Le temple des Saints.

Cửa: Chỗ mở trống để thông ra bên ngoài. Phạm: Phật.

Cửa Phạm là dịch chữ: Phạm môn, nghĩa là cửa Phật, nơi tu hành. Cửa Phạm đồng nghĩa với Cửa không.

Ðối với Ðạo Cao Ðài thì cửa Phạm là Thánh Thất, nơi thờ Ðức Chí Tôn và chư Thần, Thánh, Tiên, Phật.

Thánh Ngôn Hiệp Tuyển: Trước muốn đưa chân vào cửa Phạm.

Cửa quyền

A: The public office; Bureaucratic.

P: Le bureau administratif; Bureaucratique.

Cửa: Chỗ mở trống để thông ra bên ngoài. Quyền: có nhiều quyền hành, nhiều thế lực.

Cửa quyền là văn phòng làm việc của quan.

Cửa quyền còn có nghĩa là thái độ hống hách khinh người của kẻ có quyền thế. Thí dụ: Thái độ cửa quyền.

Kinh Tụng Khi Thầy Qui Vị: Dầu cửa quyền trọng tiếng chăn dân.

Cửa thiền

Cửa: Chỗ mở trống để thông ra bên ngoài. Thiền: pháp môn tu của Phật giáo.

Cửa Thiền, chữ Hán là Thiền môn (chỉ Phật giáo), là cửa chùa, nơi tu hành.

Cửa thiền đồng nghĩa với: Cửa Phạm, Cửa Không.

CỰC

CỰC: 極 Rất mực, vô cùng.

Thí dụ: Cực Ðông, Cực Lạc.

Cực Ðông

極東

A: The Far-East.

P: L"Extrême-Orient.

Cực: Rất mực, vô cùng. Ðông: hướng Ðông.

Cực Ðông là ở tận cùng phương Ðông.

Người Pháp và người Âu Châu thường gọi nước Việt Nam là Cực Ðông hay Viễn Ðông.

Thuyết Ðạo của Ðức Phạm Hộ Pháp: Xúm xít nhau, bảo thủ tùy phương, bảo thủ cây cờ Ðạo của Thầy là Tòa Thánh, lại gắng tạo thành sựng sựng tại miền Cực Ðông nơi Việt Nam nầy một cái Cao Ðài, đặng làm ngọn đèn soi sáng đến cảnh cộng hòa của toàn thế giới.

Cực Lạc Niết bàn - Cực Lạc Thế giới - Cực Lạc quốc

極樂涅槃 - 極樂世界 - 極樂國

A: Nirvana - Paradise - Kingdom of happiness.

P: Nirvana - Paradis - Royaume de bonheur.

Cực: Rất mực, vô cùng. Lạc: vui. Niết bàn: phiên âm từ tiếng Phạn: Nirvana, có nghĩa là ra khỏi rừng mê tối và phiền não, có được trí huệ, đắc đạo. Thế giới: cõi, miền. Quốc: nước.

Cực lạc là hoàn toàn vui vẻ, hạnh phúc.

Ba từ ngữ: Cực Lạc Niết Bàn, Cực Lạc Thế giới, Cực Lạc quốc, đều đồng nghĩa, chỉ cõi hoàn toàn an vui, hạnh phúc, không còn mê lầm hay phiền não. Ðó là cõi của chư Thần, Thánh, Tiên, Phật, của những người đắc đạo.

Theo Phật giáo, ở cõi Cực Lạc Thế Giới, nhà cửa, đền đài, cung điện, ao hồ đều rất đẹp được làm bằng bảy món quí báu gọi là Thất bảo, có hoa Tiên rơi xuống như mưa, có chim linh hót thanh tao. Người ở cõi nầy muốn gì có nấy, chỉ cần tưởng là có liền. Mục đích của người tu Phật giáo là được đắc quả lên ở cõi Cực Lạc Thế Giới hay Cực Lạc Niết Bàn, giải thoát khỏi luân hồi.

Cõi Cực Lạc Thế Giới ở từng Trời thứ 10, đó là từng Trời Hư Vô Thiên, do Ðức Nhiên Ðăng Cổ Phật chưởng quản.

Thánh Ngôn Hiệp Tuyển: Nhuộm áo nâu sồng về Cực Lạc.

Di Lạc Chơn Kinh: Chứng quả nhập Cực Lạc quốc, hiệp chúng....

Ðức Phạm Hộ Pháp thuyết đạo giảng về Cực Lạc Thế Giới như sau:

"Từ thử đến giờ, Cực Lạc Thế Giới trong Phât giáo đã truyền bá, tả tình trạng đã nhiều, cả thảy đều định, nếu mình tu theo Phật giáo, hễ đoạt vị đặng thì về Cực Lạc Thế Giới.

Bần đạo nói Cực Lạc Thế Giới là cảnh của chúng ta tạm giải thoát, tức là cảnh của chúng ta định nghiệp của chúng ta, chớ chưa phải là cảnh tối cao tối thượng của các chơn linh.

Cực Lạc Thế Giới hay Niết Bàn không có chi lạ cả, chỉ là nơi cho các chơn linh đoạt đạo đến đấy đặng nhập vào đại nghiệp của họ, nên Phật giáo coi là trọng hệ, bởi vì không đoạt đặng tức là đại nghiệp của mình chưa tạo thành.

Niết Bàn cảnh cũng như là kinh đô Cực Lạc Thế Giới vậy. Chúng ta sẽ ngó thấy Ðức Phật Thích Ca nơi Kim Sa Ðại Ðiện, tức là Kim Tự Tháp, giống như bên Ai Cập, mà không thiệt giống.

Có một điều, chúng ta nên để ý hơn hết là Kim Tự Tháp ấy có một cây dương lớn lắm, chúng ta không thế gì tả được, hình tướng cái lá của nó giống như sợi chỉ, chúng ta thấy nó bao trùm Kim Tự Tháp ấy. Trong cái bí pháp của Niết bàn là cây dương ấy, mỗi lá dương đều có một giọt nước Cam lồ, mỗi giọt nước là một mạng căn trong Càn Khôn Vũ Trụ.

Kim Tự Tháp có từng, có nấc, hằng hà sa số chư Phật, chúng ta không thể đếm được, ngồi trên liên đài của mình trên mỗi từng.

Bên Cửu Thiên Khai Hóa cầm quyền chánh trị Càn Khôn Vũ Trụ. Bên Cực Lạc Thế Giới tức là Niết Bàn, duy có giáo hóa mà thôi.

Giờ phút nầy, dưới cội cây dương ấy, chúng ta vẫn thấy một liên đài rực rỡ quí báu vô giá, chiếu diệu cả muôn vạn linh quang bao phủ Càn Khôn Vũ Trụ.

Trên liên đài ấy, giờ phút nầy, vị Chưởng giáo ở Niết Bàn là Ðức Di-Lạc Vương Phật đó vậy.

Buổi trước, ngai đó thuộc quyền của Ðức A-Di-Ðà.

Ngày giờ mở Đại Đạo Tam Kỳ Phổ Độ, tức là mở Ðạo Cao Ðài, Ðức Chí Tôn đã giao quyền lại cho Ðức Di-Lạc. Ngày giờ nầy, giờ phút thiêng liêng nầy, Ðức Chí Tôn ban cho nhơn loại nguyên tử lực cũng do nơi liên đài đó vậy.

Bởi Ðức A-Di-Ðà đã giao quyền lại cho Ðức Di-Lạc, giao quyền chưởng quản Càn Khôn Vũ Trụ, Ðức Di-Lạc ngồi ngự nơi Kim Tự Tháp, còn Ðức A-Di-Ðà trở vào ngự nơi Lôi Âm Tự."

Cực Lạc Thái Bình

極樂太平

A: The religious cemetery Thái Bình.

P: La cimetière religieuse de Thái Bình.

Cực Lạc Thái Bình là một khu đất rộng 50 mẫu thuộc vùng Thánh địa Tòa Thánh Tây Ninh, được Hội Thánh dùng làm nghĩa địa của Ðạo, để chôn cất thi hài của các Chức sắc và các tín đồ Cao Ðài qui liễu.

Người Ðạo gọi đất nầy là Cực Lạc là vì có ý mong mỏi linh hồn của người chết hưởng hồng ân của Ðức Chí Tôn được siêu thăng lên cõi Cực Lạc Thế Giới.

"Ðức Phạm Hộ Pháp căn dặn một điều là nên để ý làm sao ngày qui liễu gởi Thánh cốt tại đất Thánh địa, vì trái Ðịa cầu 68 nầy không còn có chỗ đất nào quí hóa hơn đất Thánh địa. Nếu để được cốt hài nơi đây rồi thì rất hạnh phúc cho tương lai con cháu, dù nơi Cực Lạc cũ hay đất mới là Nghĩa địa (Thái Bình) 50 mẫu ở Long Thành cũng vậy.

Bần đạo đã biết bên nước Tàu, hễ cha mẹ họ có qui, họ quàn lại để chọn ngày hoặc chọn chỗ đất tốt có hàm rồng, dầu phải chờ năm hay ba năm, họ cũng đợi kiếm được mới làm lễ an táng, vì bên nước Tàu có nhiều nhà biết Thiên văn hay khoa coi bói họ giỏi. Phần nhiều các nhà giàu có hay chọn lựa.

Ngày nay, dân tộc Việt Nam có phước, Ðức Chí Tôn đã tiền định cho dòng giống Lạc Hồng hưởng điều phúc hậu tương lai, ai có duyên mà về đây gởi hài cốt là có phước lắm vậy.

Ðất Thánh là nơi tạm gởi Thánh cốt của con cái Ðức Chí Tôn cho đến mãn một đời Giáo Tông là thiêu cốt lấy tro làm nên một khối lớn đem để nơi hầm Bát Quái Ðài, tro đầu tiên hạ đơn tay chơn là đem vô khối ấy, còn dư bao nhiêu thì làm lễ long trọng đem xuống sông Cẩm Giang đổ. Cẩm Giang là Thánh giang như sông Gange vậy.

Cái quí trọng của đất Thánh địa là có Lục long phò ấn, nên Ðền Thánh nằm ngay trung tim của 6 con rồng đoanh lại."

(Trích trong quyển Lời Phê của Ðức Phạm Hộ Pháp)

(Sông Gange dịch là sông Hằng hay Hằng hà, là con sông lớn ở Ấn Ðộ, là con sông mà Thái Tử Sĩ Ðạt Ta tẩy trần đoạt đạo, nên con sông đó linh hiển, Phật giáo gọi là Thánh giang.)

Cương tỏa

韁鎖

A: Bridle and bit: To oblige.

P: Bride et mors: Obliger.

Cương: cái dây xỏ qua lỗ mũi ngựa để điều khiển con ngựa. Tỏa: cái khóa hàm ngựa.

Cương tỏa là sự trói buộc, không cho tự do hành động theo ý muốn.

Người tu hành ví công danh, lợi lộc là những thứ như là cương tỏa ràng buộc con người vào vòng phiền não, lao tâm mệt trí, khiến con người gây thêm oan nghiệt tội tình, mãi mãi chìm đắm trong bể khổ luân hồi đời đời kiếp kiếp.

Thánh Ngôn Hiệp Tuyển: Cương tỏa đương thời đã giải vây.

CƯỜNG

CƯỜNG: 強 Mạnh, mạnh mẽ.

Thí dụ: Cường khai, Cường ngạnh.

Cường khai

強開

A: To open powerfully.

P: Ouvrir puissamment.

Cường: Mạnh, mạnh mẽ. Khai: mở ra.

Cường khai là mở ra một cách mạnh mẽ.

Phật Mẫu Chơn Kinh: Diệt hình tà pháp, cường khai đại đồng.

Cường ngạnh

強梗

A: Stubborn.

P: Obstiné.

Cường: Mạnh, mạnh mẽ. Ngạnh: ngang ngược, bướng.

Cường ngạnh là ngang ngược, không tùng lịnh cấp trên, không nghe lời dạy bảo của người bề trên.

Ðệ lục hình: Cường ngạnh.

Những vị nào phạm vào luật nầy thì bị khép vào tội thứ 6 trong Thập hình của Ðức Lý Giáo Tông, nghĩa là phạt vào Tịnh Thất từ 1 tháng tới 1 năm mà còn hành chánh như thường.

Cưỡng bức

強逼

A: To oblige.

P: Obliger.

Cưỡng: dùng sức mạnh bắt ép phải theo. Bức: ép buộc.

Cưỡng bức là dùng sức mạnh ép buộc người khác phải làm theo ý mình.

Thuyết Ðạo của Ðức Phạm Hộ Pháp: Chúng ta chỉ lấy đạo đức nhơn nghĩa làm quyền, còn ngoài kia họ lấy quyền lực cưỡng bức, hai cái so nhau khác hẳn.

CƯỢNG

CƯỢNG: Cố gắng chống lại.

Thí dụ: Cượng cầu, Cượng lý.

Cượng cầu

A: To desire to resist.

P: Désirer à résister.

Cượng: Cố gắng chống lại. Cầu: mong muốn.

Cượng cầu là mong muốn tìm cách chống lại.

Thánh Ngôn Hiệp Tuyển: Chớ cượng cầu mà nghịch Thánh ý Thầy.

Cượng lý

A: To resist the right.

P: Résister à la raison.

Cượng: Cố gắng chống lại. Lý: lý lẽ, lẽ phải.

Cượng lý là cố gắng chống lại lẽ phải.

Thuyết Ðạo của Ðức Phạm Hộ Pháp: Tu không được, nguyên do tại bạn đã làm bạn phải chịu, không còn cượng lý gì nữa.

CƯU

CƯU: Mang lấy, cưu mang.

Thí dụ: Cưu hờn, Cưu tâm.

Cưu cưu

鳩鳩

A: The great black cuckoo.

P: Le grand coucou noir.

Cưu cưu là con chim tu hú.

Con chim tu hú có lông màu đen, tánh chất rất vụng về, không biết làm tổ để đẻ trứng. Nó rình con chim cưỡng làm tổ đẻ trứng, khi chim cưỡng bay đi kiếm ăn thì nó liền đáp vào, mổ ăn trứng cưỡng, xong đẻ vào đó một trứng tu hú thế vào. Con cưỡng không biết, tưởng là trứng của mình, vẫn ấp trứng tu hú. Khi nở ra toàn là tu hú con. Cưỡng mẹ vẫn tìm mồi đút nuôi tu hú con. Khi lớn lên, nó là tu hú, nó bay đi, không kể gì đến con cưỡng mẹ đã nuôi nó bấy lâu.

Do đó, người ta cho giống chim tu hú (cưu cưu) là giống bạc tình, bạc nghĩa, ăn ở bạc ác.

Thánh Ngôn Hiệp Tuyển: Giận nỗi cưu cưu ở bạc tình.

Cưu hờn

A: To bear a resentment.

P: Nourrir la haine.

Cưu: Mang lấy, cưu mang. Hờn: giận.

Cưu hờn là mang lấy sự hờn giận.

Thánh Ngôn Hiệp Tuyển: Các con khá thương hại cho lũ vô tâm ấy mà chẳng nên cưu hờn.

Cưu tâm

A: To bear the sentiments.

P: Nourrir les sentiments.

Cưu: Mang lấy, cưu mang. Tâm: lòng dạ.

Cưu tâm là mang lấy lòng dạ....

Thánh Ngôn Hiệp Tuyển: Kẻ nào cưu tâm chia phe phân phái là đứa thù nghịch của Thầy.

CỨU

1. CỨU: 救 Giúp cho thoát nạn.

Thí dụ: Cứu độ, Cứu hộ.

2. CỨU: 究 Cuối cùng, tra xét.

Thí dụ: Cứu cánh.

Cứu cánh

究竟

A: The final aim.

P: Le but final.

Cứu: Cuối cùng, tra xét. Cánh: chỗ cuối cùng.

Cứu cánh là mục đích cuối cùng, chỗ cuối cùng sẽ đạt đến.

Thuyết cứu cánh cho rằng mọi vật sở dĩ tồn tại là vì nó có một cứu cánh nhứt định. Trái lại là Thuyết ngẫu nhiên.

Cứu chuộc

A: To aid for to redeem a fault.

P: Aider pour racheter une faute.

Cứu: Giúp cho thoát nạn. Chuộc: chuộc tội, làm điều phước đức để trừ bớt tội lỗi đã gây ra.

Cứu chuộc là giúp đỡ những người tội lỗi biết ăn năn sám hối để chuộc lại lỗi lầm đã gây ra.

Thánh Ngôn Hiệp Tuyển: Rộng mở cửa răn năng cứu chuộc.

Cứu độ

救渡

A: To save.

P: Sauver.

Cứu: Giúp cho thoát nạn. Ðộ: đưa qua sông.

Cứu độ là cứu giúp đưa qua khỏi sông mê bể khổ.

Cứu nhơn độ thế: Cứu người giúp đời.

Thánh Ngôn Hiệp Tuyển: Phước gặp Tam Kỳ Trời cứu độ.

Cứu hộ

救護

A: To save and to protect.

P: Sauver et protéger.

Cứu: Giúp cho thoát nạn. Hộ: che chở giữ gìn.

Cứu hộ là giúp đỡ, che chở giữ gìn.

Kinh Cứu Khổ: Ngũ bá A-La-Hớn cứu hộ đệ tử....

Cứu rỗi

A: To save one"s soul.

P: Sauver son âme.

Cứu: Giúp cho thoát nạn. Rỗi: cứu giúp bằng cách binh vực cho giảm bớt hình phạt, khỏi bị đọa đày.

Cứu rỗi là giúp đỡ và binh vực để thoát khỏi chốn đọa đày khổ sở.

Thánh Ngôn Hiệp Tuyển: Chúng nó đã gieo ác cảm lừng đến Tam Giáo Ðài, thế thì bước đường sau nầy Thầy khó cứu rỗi được.

Cứu tế

救濟

A: To assist.

P: Assister.

Cứu: Giúp cho thoát nạn. Tế: đưa qua sông.

Cứu tế là cứu giúp người nghèo khổ hay người đang cơn hoạn nạn cho qua cơn khốn khổ.

Cơ Quan Phước Thiện có nhiệm vụ lo cứu tế những người hoạn nạn đói khổ hoặc bị Thiên tai.

Cứu thế

救世

A: To save the world.

P: Sauver le monde.

Cứu: Giúp cho thoát nạn. Thế: đời, người đời.

Cứu thế là cứu đời, cứu giúp người đời.

Thánh Ngôn Hiệp Tuyển: Cứu thế quyết ngưng quyền Ðịa phủ.

Cứu ương

救殃

A: To save from misfortune.

P: Sauver du malheur.

Cứu: Giúp cho thoát nạn. Ương: tai vạ, tai ương.

Cứu ương là cứu giúp cho qua cơn hoạn nạn.

Kinh Tán Tụng Công Ðức Diêu Trì Kim Mẫu: Cúi xin Kim Mẫu muôn loài cứu ương.

Cứu vãn

救挽

A: To retrieve the situation.

P: Sauver la situation.

Cứu: Giúp cho thoát nạn. Vãn: kéo lại, vớt lại.

Cứu vãn là giúp đỡ cho khỏi thất bại và đem trở về tình trạng như trước.

Thánh Ngôn Hiệp Tuyển: Con vì tâm tình cao thượng mà cứu vãn sự sụp đổ của một dân tộc.

CỬU

1. CỬU: 九 Chín, thứ chín.

Thí dụ: Cửu huyền, Cửu Nương.

2. CỬU: 久 Lâu.

Thí dụ: Cửu hạn, Cửu tử.

Cửu cửu: Chung cửu

九九: 終九

A: Ninth Neuvaine: The final Neuvaine.

P: Neuvième Neuvaine: La Neuvaine finale.

Cửu: Chín, thứ chín. Cửu: tuần cửu, tuần 9 ngày.

Cửu cửu là Tuần cửu thứ 9, cũng là Tuần cửu sau chót, nên được gọi là Chung cửu, Hiệp cửu. (Chung là hết).

Trong Ðạo Cao Ðài, khi một tín đồ qui liễu, thân nhơn trong gia đình phải làm Tuần cửu cho vị tín đồ đó theo nghi thức của Ðạo, tại Thánh Thất sở tại, để đưa linh hồn người chết lần lượt đi lên 9 từng Trời (Cửu Trùng Thiên).

Ðầu tiên là làm Tuần nhứt cửu: Kể từ ngày chết đếm 1, đếm tới ngày thứ 9 thì đến Thánh Thất sở tại làm Tuần Nhứt cửu, tụng bài Kinh Ðệ Nhứt Cửu.

Tiếp tục đếm 9 ngày nữa (tức là sau khi chết được 18 ngày) thì làm Tuần nhị cửu, tụng bài Kinh Ðệ nhị cửu. v.v.

Ðếm đến ngày thứ 81 sau ngày chết thì đến Thánh Thất làm Tuần Cửu cửu và tụng bài Kinh Ðệ Cửu cửu.

Tới đây là dứt Tuần cửu (Chung cửu).

Sau ngày Chung cửu 200 ngày thì làm Tiểu Tường.

Sau Tiểu Tường 300 ngày thì làm Ðại Tường, mãn tang.

GHI CHÚ: Phật giáo thì làm Tuần thất (Tuần 7 ngày).

Sau khi chết được 7 ngày thì làm Tuần thất thứ nhứt, 14 ngày thì làm Tuần thất thứ nhì,..., 49 ngày thì làm Tuần thất thứ 7, đây là Tuần thất sau cùng, nên gọi là Chung thất.

Cửu Hoàng Tỹ Tổ

九皇鼻祖

A: The originator of nine first emperors.

P: Le premier ancêtre de neuf premiers empéreurs.

Cửu: Chín, thứ chín. Hoàng: vua. Cửu Hoàng: chín vị vua. Tỹ Tổ: Ông Tổ đầu tiên sanh ra một dòng họ.

Cửu Hoàng là chín vị vua đầu tiên vào thời thái cổ, lập ra nước Tàu, nối nhau làm vua khai hóa dân Tàu và cũng là khai hóa nhơn loại.

Theo sách Tam Hoàng Thiên Kinh:

- Khởi đầu là Tam Hoàng: Thiên Hoàng, Ðịa Hoàng, Nhơn Hoàng.

- Kế tiếp là Tam Vương: Ngũ Long, Hữu Sào, Toại Nhân.

- Tiếp theo Tam Vương là Tam Ðế: Phục Hy, Thần Nông, Hoàng Ðế. (Xem chi tiết nơi chữ: Tam Hoàng - Ngũ Ðế, vần T)

Công đức của Chín vị vua đầu tiên nầy đối với nhơn loại thật vô cùng to lớn, đưa con người thoát khỏi tình trạng ăn lông ở lỗ, lần lần văn minh. Con người biết làm quần áo để mặc, làm nhà để ở, biết tạo ra lửa để nấu chín thức ăn, biết cày cấy, biết lễ nghi, biết dùng cây thuốc để trị bịnh, biết viết chữ,...

Thiên Hoàng, chính là Bàn Cổ, một hóa thân của Ðức Thái Thượng Ðạo Quân, xuống trần để mở mang cõi trần, là Thủy Tổ của nhơn loại và làm vua đầu tiên. Các vị vua kế tiếp là dòng dõi của Bàn Cổ.

Cửu Hoàng Tỹ Tổ là một câu trong Kinh Tiên giáo nói về căn nguyên và công đức của Ðức Thái Thượng Ðạo Quân. Ngài hóa thân xuống trần là Ông Bàn Cổ, là vị vua khởi thủy nên gọi là Thiên Hoàng, là Tỹ Tổ của các vị vua sau nầy và cũng là Tỹ Tổ của nhơn loại.

Cửu hạn

久旱

A: The dryness for a long time; the great dryness.

P: La séchresse de longs jours; la grande sécheresse.

Cửu: Lâu. Hạn: tình trạng nắng lâu ngày, không mưa.

Cửu hạn là hạn hán kéo dài nhiều tháng.

Cửu hạn phùng cam võ: Nắng hạn lâu ngày mà gặp được mưa lành, ý nói mừng rỡ vô cùng.

Người xưa thường nói: Bốn điều vui mừng (Tứ Khoái):

Cửu huyền - Cửu tộc

九玄 - 九族

A: The nine degrees of relationships - The nine families.

P: Les neuf degrés de parentés - Les neuf familles.

Cửu: Chín, thứ chín. Huyền: cháu 4 đời gọi là Huyền tôn, nên chữ Huyền ở đây có nghĩa là đời. Tộc: họ.

Cửu huyền là bà con chín đời. Cửu tộc là chín họ.

"Xưng hô Cửu huyền là kể từ Cao Tổ nhỏ giọt xuống đến cháu Huyền tôn là 9 đời, nên gọi Cửu huyền.

Xưng hô Cửu tộc là kể từ Cao Tổ đến thích thuộc Huyền tôn gọi rằng dòng dõi 9 đời.

Giải rõ ý nghĩa chữ Cửu huyền là xưng hô cháu 9 đời, còn chữ Cửu tộc là xưng hô dòng họ 9 đời.

Hai cái danh từ ấy vẫn liên quan mật thiết, chung chịu một hệ thống từ Cao Tổ dẫn đến cháu, chắt, chít, 9 đời vậy.

Hễ xưng hô Cửu huyền thì liên hệ đến Cửu tộc, còn xưng hô Cửu tộc thì liên hệ đến Cửu huyền.

Vậy thì cái danh từ Cửu huyền với Cửu tộc, tuy đặc biệt chớ kỳ trung vẫn có một nguyên lý mà thôi."

Do đó nói rằng: "Bổn thị Cửu tộc, Hệ thống Cửu huyền."

Tổ chức Tộc đã có từ thời Thượng cổ, nhưng thời đó chưa có sự kết hợp vợ chồng, con không biết cha, nên lấy Mẫu hệ làm căn bản. Mãi đến thời vua Nghiêu, vua Thuấn, mới tổ chức vợ chồng nên bỏ Mẫu hệ và chuyển qua Phụ hệ.

Lúc đó, con theo họ cha. Người cùng họ càng ngày càng đông, dòng máu càng ngày càng sơ, lại ở xa cách nhau nên mới đặt ra chế độ Tông pháp, để đoàn kết tập hợp lại những người cùng trong họ.

Tông pháp đặt ra Cửu Tộc, căn cứ ở dòng huyết tộc, lấy xa gần làm bà con thân sơ.

■ Theo Tộc chế đời nhà Châu, Cửu Tộc là 9 hạng người có liên hệ thân thuộc với bản thân mình, kể ra như sau:

1. Những người trong Ngũ phục thuộc họ cha.

2. Cô và con cô.

3. Chị em gái và con của chị em gái.

4. Con gái và con của con gái.

(Bốn hạng người trên thuộc Tộc của cha)

5. Cha của mẹ: Ông ngoại.

6. Mẹ của mẹ: Bà ngoại.

7. Chị em gái của mẹ: Dì.

(Ba hạng người nầy thuộc Tộc của mẹ)

8. Cha vợ.

9. Mẹ vợ.

(Hai hạng người nầy thuộc Tộc của vợ)

■ Ðến thời nhà Tần, nhà Hán, Cửu Tộc đổi lại, lấy y theo thời vua Nghiêu vua Thuấn, tức là lấy người trong họ của cha, bà con trực hệ làm căn bản, từ bản thân suy lên 4 đời, và từ bản thân lấy xuống 4 đời, tổng cộng là 9 đời, kể ra sau đây:

■ Theo Hán Việt Từ Ðiển của Ðào Duy Anh, trang 149, Cửu Tộc được giải thích làm hai phần: Trực hệ và Bàng hệ, chép ra như sau:

Cửu tộc: Chín họ.

- Lấy người trong họ Cha làm hạn thì gồm bà con Trực hệ do Bản thân suy lên đến Cao Tổ 4 đời, dưới suy đến Huyền tôn 4 đời.

- Bà con Bàng hệ thì từ Bản thân suy ngang ra đến Anh em ba từng, kiêm cả nội ngoại thì gồm: - Ông ngoại. - Bà ngoại. - Con dì. - Cha vợ. - Mẹ vợ. - Con cô. - Con chị em gái. - Cháu ngoại. - Cùng Bản thân mình.

Theo câu kinh nầy, chúng ta phải hiểu Cửu huyền ở đây là bà con chín họ, nhưng những người bà con nầy còn sống, nên mới khóc than cho cái chết của người thân yêu.

Cửu huyền là chỉ những người bà con trong chín họ, nói chung như vậy, để chỉ những người bà con thân thiết của người chết, không nhất thiết phải là Trực hệ hay là Bàng hệ.

Phối hợp Trực hệ và Bàng hệ, những người bà con thân thiết trong 9 họ có thể kể ra như sau:

1. Cha ruột.

2. Mẹ ruột.

3. Cha vợ (hay Cha chồng)

4. Mẹ vợ (hay Mẹ chồng)

5. Vợ (hoặc Chồng) của Bản thân.

6. Anh chị ruột.

7. Em ruột trai hay gái.

8. Con .

9. Cháu.

Xét như trên, vấn đề Cửu huyền và Cửu tộc không phải chỉ có một cách giải thích, mà sự giải thích của chúng ta tùy theo thế nào cho thích đáng với mỗi trường hợp.

Cửu Huyền Thất Tổ

九玄七祖

A: The ancestors of nine degrees in direct line.

P: Les ancêtres de neuf degrés en ligne directe.

Cửu: Chín, thứ chín. Huyền: ý nói đời, thế hệ. Thất: bảy.

Thất Tổ là bảy ông Tổ của dòng họ nhà mình.

Thờ Cửu Huyền thì mình là cháu chín đời thờ Tổ Tiên chín đời trước của dòng họ nhà mình.

Tại sao chỉ thờ tới Thất Tổ? mà không thờ tới Bát Tổ? Tại sao không nói thờ Cửu Tổ mà nói thờ Cửu Huyền?

Nho giáo thời xưa qui định cách thờ Tổ Tiên có thứ bực từ dân cho đến vua như sau:

· Sĩ và thứ dân chỉ được thờ tới Nhứt Tổ (Ông Nội).

· Các quan Ðại Phu được thờ tới Tam Tổ.

· Các vua chư Hầu được thờ tới Ngũ Tổ.

· Hoàng Ðế (Thiên tử) thì thờ tới Thất Tổ.

Theo qui định nầy, chúng ta không được thờ tới Thất Tổ (vì thờ Thất Tổ chỉ dành cho vua), nhưng muốn thờ Tổ Tiên những bực cao hơn nữa thì chúng ta nói là thờ Cửu Huyền, tránh dùng chữ Thất Tổ mà bị tội phạm thượng. Ðó là nói theo thời có vua chúa thuở xưa.

Thờ cúng Cửu Huyền Thất Tổ là tỏ lòng kính trọng các bực tiền nhân Tổ tiên chúng ta trong buổi sanh tiền đã dày công giáo hóa, chỉ bảo công việc làm ăn, dạy bảo cử chỉ hành động sao cho được tốt đẹp, hợp đạo lý, để phát huy sự nghiệp của Tổ tiên và làm rạng rỡ Tổ tiên.

I. Giải thích Cửu Huyền Thất Tổ chung trong một hệ thống:

Sau đây là Bảng Hệ thống Cửu Huyền Thất Tổ:

Hệ Thống CỬU HUYỀN:

Theo Hệ thống Cửu Huyền Thất Tổ nầy thì:

- Phụ thân (Cha) chưa được liệt vào hàng Thất Tổ, mà Ông Nội (Nội Tổ) mới được liệt vào hàng Thất Tổ.

- Từ Bản thân lên tới Ông Thỉ Tổ (Ông Sơ của Ông Sơ) là chín đời, cho nên mới gọi là thờ Cửu Huyền.

Bảng Hệ thống Cửu Huyền Thất Tổ nầy rất đơn giản và giải thích dễ hiểu hơn tất cả.

II. Giải thích Cửu Huyền Thất Tổ theo hai Hệ thống riêng:

A. Giải thích Thất Tổ theo bản đồ Thất Tổ miếu:

Theo Bản đồ Thất Tổ Miếu, sự giải thích về Thất Tổ có hơi khác: Cha (Phụ thân) được liệt vào hàng Thất Tổ.

Do đó, Bản đồ Thất Tổ miếu thờ bảy vị Tổ sau đây:

(Trên Bản đồ Thất Tổ Miếu, hai chữ: Tỷ Khảo là Ông Bà đã chết)

B. Giải thích Cửu Huyền theo Cửu tộc:

Thờ Cửu Huyền là con cháu đời thứ chín thờ những vị Tổ thuộc chín đời trước mình, tính theo trực hệ.

Cách gọi tên trong Cửu Huyền lấy theo cách gọi tên trong Cửu Tộc thời nhà Hán bên Tàu: Lấy Bản thân làm gốc, lên trên bốn đời, xuống dưới bốn đời.

Như vậy, thờ Cửu Huyền, cúng lạy Cửu Huyền là cúng lạy cả con cháu của mình nữa hay sao?

Ðiều nầy có thể được giải thích bởi nhiều lẽ như sau:

1. Vấn đề đặt tên, danh từ: có Bản thân, có ông cha 4 đời trước, có con cháu 4 đời sau, là để gợi lên cho dễ hiểu, dễ phân định, trong đó gồm có người sống (Dương) và người chết (Âm). Gọi như thế để tượng trưng đủ cả Âm Dương.

2. Gọi như thế để chỉ 3 đời (Tam thế) nối tiếp nhau: - Ðời quá khứ là các Tổ Tiên, - Ðời hiện tại là mình, - Ðời tương lai là các con cháu của mình.

3. Gọi như thế để chỉ rằng có sự luân hồi chuyển kiếp trong dòng họ. Có thể có những vị Tổ của các đời lâu xa trước, nay đầu thai trở lại trong dòng họ mình, làm con cháu mình để thực thi nhân quả; và chính mình đây cũng có thể là một vị Tổ đầu kiếp trở lại.

4. Gọi như thế để thể hiện sự vay trả. Bản thân mình đứng giữa, vay lớp trên 4 đời, trả cho lớp dưới 4 đời. Cho nên, công đức hay tội lỗi của mình tạo ra trong kiếp sanh nầy có ảnh hưởng đến Tổ Tiên 4 đời trước mình, và cũng ảnh hưởng đến con cháu 4 đời sau mình.

Phước đức của mình tạo ra, cả Cửu Huyền đều thọ hưởng, tức là 4 đời Tổ có hưởng và con cháu 4 đời sau có hưởng.

Tội lỗi mình gây ra thì Tổ Tiên 4 đời trước mình phải chịu khổ tâm nơi cõi thiêng liêng và nếu trong kiếp sanh nầy mình trả chưa hết, thì con cháu 4 đời sau mình phải gánh trả.

Ðức Chí Tôn có giáng cơ dạy về Cửu Huyền Thất Tổ trong bài Thánh Ngôn sau đây: (Theo Chí Thiện Phan Trung Chẩm, bài nầy do Chí Thiện Nguyễn văn Ninh cầu Ðức Chí Tôn tại Minh Thiện Ðàn, Phú Mỹ, Mỹ Tho)

■ Thuở chưa khai Ðạo, trong một đàn cơ ngày 7-1-1926, Ðức Chí Tôn giáng dạy Bà Cư (tức là Bà Hương Hiếu) phải lo đi phổ độ nhơn sanh vào Ðạo.

"Bà Cư bạch với Thầy rằng:

- Má con mắc ở xa, làm sao con đi độ được.

Thầy:

- Hiếu! Con biết một lòng tu niệm đạo đức của con đủ cứu Cửu Huyền Thất Tổ, huống là mẹ con, để Thầy định đoạt, con đừng lo buồn...." (ÐS. I. 36)

■ Trong một đàn cơ có Bát Nương giáng, Ngài Ðầu Sư Thượng Trung Nhựt hỏi Bát Nương:

- Thân phụ và Thân mẫu của qua có được siêu không? Giờ đây ở đâu?

Bát Nương đáp:

- Em chỉ nói bằng thơ, nếu anh giảng trúng thì nói nữa, trật thì lui.

Ngài Thượng Trung Nhựt năn nỉ:

- Nếu qua nói trật thì em thương tình mà chỉ dẫn để qua học hỏi thêm với.

Bát Nương nói:

- Bạch Y Quan nay sanh Cực Lạc, Bá phụ cùng bá mẫu đặng an.

- Như vậy là thân phụ và thân mẫu trước ở cõi Bạch Y Quan, nay đã sang ở nơi Cực Lạc.

- Ðúng đó, ấy là nhờ công tu luyện của anh nên bá phụ và bá mẫu mới được siêu thăng nơi Cực Lạc.

■ Ðức Phạm Hộ Pháp thuyết đạo ngày 15-10-Canh Dần (1950):

"Bần đạo nói thật, thời buổi nầy, chúng ta không tìm phương giải thoát cho Cửu Huyền Thất Tổ thì không có thời buổi nào có năng lực độ rỗi Cửu Huyền Thất Tổ của mình đặng.

Bởi thế nên toàn thể con cái Ðức Chí Tôn, Nam Nữ cũng vậy, có tấm lòng yêu ái nồng nàn hoài vọng giọt máu, mảnh thân hình, giờ phút nầy là giờ phút nên để trọn tâm cho thanh tịnh đặng cầu nguyện siêu thoát cho Cửu Huyền Thất Tổ.

Bần đạo dám nói: Giờ phút nầy, mấy người có thể nhỏng nhẻo với Ðức Chí Tôn được. Ngài sẵn sàng để hai chữ ân xá thì mấy người xin cái gì thì ổng cũng cho cái nấy."

Cửu nguyên

九原

A: The world of deaths.

P: Le monde des morts.

Cửu nguyên là một địa danh của nước Tấn thời Xuân Thu, nay ở về phía Bắc tỉnh Sơn Tây nước Tàu, dùng làm nghĩa địa chôn cất thi hài các quan khanh đại phu nước Tấn.

Về sau người ta dùng chữ "Cửu nguyên" để chỉ cõi của người chết hay cõi của những linh hồn người chết đến trú ngụ.

Sách Lễ Ký có câu: Dĩ tùng tiên đại phu ư Cửu nguyên, nghĩa là: Ðã theo các quan đại phu đã chết ra đất Cửu nguyên. Ý nói đã chết và đặt mộ nơi đất Cửu nguyên.

Theo cách đồng âm trong ngôn ngữ, người ta cho tên đất Cửu nguyên 九原 thành Cửu nguyên 九源 là Chín suối (chữ Nguyên có bộ thủy là suối, là nguồn nước), để từ đó dịch ra là Cửu tuyền, cũng để chỉ cõi Âm phủ. (Xem Cửu tuyền)

Cửu nhị ức nguyên nhân

九二億元人

Cửu: Chín, thứ chín. Nhị: hai. Ức: một trăm ngàn.

Cửu nhị là 92, Cửu nhị ức là 92 cái trăm ngàn, tức là 9 triệu 2 trăm ngàn người (9 200 000).

Nguyên nhân là những người mà chơn linh được sanh ra từ lúc khai Thiên, vâng lịnh đầu thai xuống trần để khai hóa nhơn loại thuở sơ khai.

Cửu nhị ức nguyên nhân là 9 200 000 nguyên nhân.

Hiện nay, trên quả địa cầu 68 nầy, nhơn loại có hơn 5 tỷ người đang sống, thì trong đó có 92 ức nguyên nhân đang còn bị đọa trần chưa trở về cựu vị, họ ở trong đủ các sắc dân khắp nơi trên địa cầu nầy. (Xem chi tiết nơi chữ: Nguyên nhân, vần Ng)

Đại Đạo Tam Kỳ Phổ Độ tức Ðạo Cao Ðài có nhiệm vụ cứu độ tất cả số nguyên nhân nầy trở về cựu vị nơi cõi thiêng liêng.

Cửu Nương

九娘

A: Ninth Muse.

P: Neuvième Muse.

Cửu: Chín, thứ chín. Nương: người phụ nữ quí phái, ở đây chỉ vị Nữ Tiên thuộc Diêu Trì Cung nơi cõi thiêng liêng.

Cửu Nương là vị Nữ Tiên thứ 9 trong Cửu vị Tiên Nương Diêu Trì Cung, dưới quyền của Ðức Phật Mẫu. (Xem: Cửu vị Tiên Nương)

Trong một kiếp giáng sanh xuống trần gần đây nhứt, ở tại nước Việt Nam, Cửu Nương có tên là Cao Thị Kiết (tên thường gọi là KHIẾT), sanh ngày 16 tháng Giêng năm Bính Thân (1895) tại Thị xã Bạc Liêu, con của Ông Ðốc Phủ Sứ Cao Minh Thạnh, và Bà Tào Thị Xúc.

Cửu Nương có người anh ruột là Cao Triều Phát, đứng đầu chi phái Minh Chơn Ðạo ở Bạc Liêu.

Cô Cao Thị Kiết được gia đình hứa hôn gả cho Ông Nguyễn Bá Tính, con thứ của Ông Ðốc Phủ Sứ Nguyễn Bá Phước thời đó, đám hỏi xong nhưng chưa đám cưới thì Cô bị bệnh và mất. Ngày mất là ngày 27 tháng 6 năm Canh Thân (1920), hưởng dương được 25 tuổi.

Mộ của Cô được làm toàn bằng đá xanh kiên cố và hùng vĩ, tọa lạc giữa đồng ruộng, cách Châu thành Bạc Liêu khoảng hai cây số, về hưởng Vĩnh Châu.

Nơi cổng vào mộ có liễn chữ nho, bia trước và sau mộ đều viết bằng chữ nho. Trên mộ có 9 hàng chữ Pháp khắc sâu vào đá, chép ra như sau:

"Ici repose - Madame - CAO THỊ KIẾT - née le 16 1er mois - Année Bính Thân - 1895 - décédée le 27 6è mois - Année Canh Thân - (1920)"

Cửu phẩm Thần Tiên

九品神仙

A: The nine grades of Genii and Immortals.

P: Les neuf grades de Génies et Immortels.

Cửu: Chín, thứ chín. Phẩm: thứ bực cao thấp. Thần Tiên: chỉ chung các Ðấng thiêng liêng từ phẩm Thần đến phẩm Tiên.

Cửu phẩm Thần Tiên là 9 bực từ bực Thần đến bực Tiên.

Cửu phẩm Thần Tiên gồm: 3 bực Thần, 3 bực Thánh và 3 bực Tiên, kể ra từ thấp lên cao như sau:

(Theo bản dịch Pháp Chánh Truyền Chú giải ra Pháp văn của Ngài Phối Sư Trần Quang Vinh và ra Anh văn của Cô Lucy Davey)

Cửu phẩm Thần Tiên nơi Bát Quái Ðài, theo lịnh của Ðức Chí Tôn, có nhiệm vụ cai quản và điều hành sự vận chuyển và sự tiến hóa trong khắp Càn Khôn Vũ Trụ và vạn vật.

Nơi Cửu Trùng Ðài, Ðức Chí Tôn cũng lập ra 9 phẩm Chức sắc từ bực Ðạo hữu đến bực Giáo Tông để đối phẩm với Cửu phẩm Thần Tiên nơi Bát Quái Đài. (Xem: Cửu Trùng Ðài)

Cửu thập ngũ hồi

九十五迴

A: Ninety five successive reincarnations.

P: Quatre-vingt quinze réincarnations successives.

Cửu: Chín, thứ chín. Thập: mười. Ngũ: năm. Hồi: luân hồi.

Cửu thập ngũ hồi là 95 lần luân hồi.

Ðây là một câu trong bài Kinh Nho giáo nói về Ðức Khổng Tử. Trước khi giáng trần là Khổng Tử, chơn linh Ngài đã đầu kiếp xuống trần và trở về cõi thiêng liêng được 95 lần.

Ðức Khổng Tử phải chuyển kiếp đầu thai xuống cõi trần 95 lần để học hỏi và tiến hóa thì mới đoạt được địa vị Giáo chủ Nho giáo, đứng ngang hàng Ðức Lão Tử và Ðức Phật Thích Ca.

Cửu thập nhị tào

九十二曹

A: The group of ninety two.

P: Le groupe de quatre-vingt douze.

Cửu: Chín, thứ chín. Thập: mười. Nhị: hai. Tào: nhóm người.

Cửu thập nhị tào là nhóm người 92, ý nói nhóm 92 ức nguyên nhân đang còn trầm luân nơi cõi trần.

Trong Kinh Phật giáo nói về Ðức Nhiên Ðăng Cổ Phật có câu: "Cửu thập nhị tào chi mê muội," nghĩa là: nhóm 92 ức nguyên nhân đang mê muội. (Xem chữ: Nguyên nhân, vần Ng)

Cửu Thiên Cảm Ứng Lôi Thinh Phổ Hóa Thiên Tôn

九天感應雷聲普化天尊

Ðây là phẩm tước của vị Chánh Thần cầm đầu Lôi Bộ (Bộ Lôi Công) trông coi việc làm sấm sét và làm mưa.

Theo truyện Phong Thần, Ðức Giáo chủ Nguơn Thỉ Thiên Tôn phong cho chơn linh của Thái Sư Văn Trọng (làm quan Thái Sư cho vua Trụ) vào chức Cửu Thiên Cảm Ứng Lôi Thinh Phổ Hoá Thiên Tôn để cầm đầu Bộ Lôi Công, gồm tất cả 24 vị Thiên quân, chia ra như sau:

· 4 vị coi về việc kéo mây, sấm chớp, làm gió làm mưa.

· 20 vị coi về sấm sét.

Bốn vị Chánh Thần coi việc sấm chớp, làm gió làm mưa, có tên kể ra sau đây:

· Kim Quang Thánh Mẫu: Thiên Ðiển Thần, coi sấm chớp.

· Thể Vân Tiên Cô: Hưng Vân Thần, coi việc kéo mây.

· Hạm Chi Tiên Cô: Trợ Phong Thần, coi việc làm gió.

· Kim Tô: Bố Võ Thần, coi việc làm mưa.

Thái Sư Văn Trọng có pháp bửu (bửu bối) là cặp Kim tiên. Ngài giao cho Ðức Hộ Pháp một cây Kim tiên và Ðức Hộ Pháp dùng cây Kim tiên nầy và quạt Long Tu Phiến để trấn pháp nơi Trí Huệ Cung Thiên Hỷ Ðộng. (Xem: Kim tiên, vần K)

Cửu Thiên Huyền Nữ - Cửu Thiên Nương Nương

九天玄女 - 九天娘娘

A: Buddha-Mother.

P: Buddha-Mère

Cửu: Chín, thứ chín. Thiên: từng Trời. Huyền: sâu kín, huyền diệu, mầu nhiệm. Nữ: người phụ nữ.

Nương Nương: tiếng gọi bà Hoàng Hậu ở thế gian; còn nơi cõi thiêng liêng, Nương Nương là tiếng gọi người phụ nữ cao trọng nhứt, đó là Ðức Thiên Hậu, Ðức Mẫu Hậu mà Ðạo Cao Ðài thường gọi là Ðức Phật Mẫu.

Cửu Thiên là từng Trời thứ 9, từng Trời cao nhất trong Cửu Trùng Thiên, có tên là Tạo Hóa Thiên.

■ Cửu Thiên Huyền Nữ, nghĩa đen là người phụ nữ huyền diệu nơi từng Trời thứ 9. Ðây là một danh hiệu của Ðức Phật Mẫu.

■ Cửu Thiên Nương Nương, nghĩa đen là Ðấng Thiên Hậu ở từng Trời thứ 9. Ðây cũng là một danh hiệu của Ðức Phật Mẫu.

Nhơn loại được biết Ðức Phật Mẫu qua danh hiệu Cửu Thiên Huyền Nữ vào thời thượng cổ, đời vua Hiên Viên Huỳnh Ðế bên Tàu. Sử ký chép như sau:

Sau đời vua Thần Nông, các bộ lạc đều tự tách ra hùng cứ mỗi nơi. Có một bộ lạc hùng mạnh mà vị thủ lãnh là Xuy Vưu muốn thôn tính các bộ lạc khác để lên làm bá chủ, nhưng Xuy Vưu lại quá độc ác, ai không thuận theo thì bị giết chết rất tàn nhẫn. Các bộ lạc liền liên kết nhau, tôn vị thủ lãnh Hữu Hùng Thị (nay ở huyện Tân Trịnh tỉnh Hà Nam) lên chỉ huy chống lại Xuy Vưu. Trận đánh dữ dội quyết định sự thắng bại với Xuy Vưu xảy ra ở Trác Lộc.

Sương mù dày đặc, quân Hữu Hùng Thị bị Xuy Vưu vây chặt, không nhận định được phương hướng đánh ra giải vây, nên thường bị Xuy Vưu đánh bại phải tháo lui. Sự thảm bại của Hữu Hùng Thị thấy rõ trước mắt.

Trong lúc nguy cấp như thế, Ðấng Cửu Thiên Huyền Nữ hiện ra dạy Hữu Hùng Thị chế ra xe hai bánh chỉ Nam, có bộ phận chỉ rõ hướng Nam, để phân định phương hướng và vị trí tiến quân, lại dạy cho binh pháp. Nhờ vậy, Hữu Hùng Thị củng cố binh mã, từ trong đánh ra bất ngờ, làm cho binh đội Xuy Vưu thảm bại, bắt sống được thủ lãnh Xuy Vưu đem giết chết.

Thế là yên giặc, tất cả dân chúng các bộ lạc đều hoan nghinh Hữu Hùng Thị, tôn Hữu Hùng Thị lên ngôi Minh chủ, lấy hiệu là Hoàng Ðế hay Huỳnh Ðế. Nguyên Hữu Hùng Thị được sanh ra tại gò Hiên Viên, nên về sau gọi là Hiên Viên Huỳnh Ðế.

Sau đó, Ðấng Cửu Thiên Huyền Nữ cũng thường ứng hiện giúp vua Huỳnh Ðế và những người hiền tài trong nước, như giúp Hoàng Hậu Nguyên Phi chế ra nghề nuôi tằm lấy tơ dệt lụa, giúp ông Dung Thành chế ra máy Cai Thiên để xem Thiên tượng, giúp ông Thương Hiệt chế ra chữ viết tượng hình để thay cho việc thắt nút ghi nhớ các sự việc.

Ngoài ra Ðấng Cửu Thiên Huyền Nữ truyền khoa Lục Nhâm Ðộn Giáp, và phép bói 64 quẻ Dịch mà đoán kiết hung.

Trong buổi Lễ Hội Yến Diêu Trì Cung lần đầu tiên tổ chức tại nhà Ngài Cao Quỳnh Cư ở số 134 đường Bourdais SàiGòn vào Trung Thu năm Ất Sửu (1925), Ðức Phật Mẫu cùng Cửu Vị Tiên Nương giáng cơ, mỗi vị cho một bài thi, mà bài thi của Ðức Phật Mẫu khoán thủ bốn chữ: Cửu Thiên Huyền Nữ, chép ra như sau:

Viết ra Hán văn:

Nghĩa là:

Cửu Thiên Khai Hóa

九天開化

Cửu: Chín, thứ chín. Thiên: từng Trời. Khai: mở. Hóa: giáo hóa.

Cửu Thiên là 9 từng Trời.

Khai hóa là mở ra giáo hóa nhơn sanh.

Cửu Thiên Khai Hóa là chỉ các Ðấng thiêng liêng trong Cửu phẩm Thần Tiên có nhiệm vụ mở ra Cửu Trùng Thiên và giáo hóa nhơn sanh.

Ðức Chí Tôn lập Cửu Trùng Đài có 9 phẩm Chức sắc theo trật tự đối phẩm với 9 phẩm của Cửu Thiên Khai Hóa. Như vậy, Cửu Trùng Đài được xem là hình ảnh của Cửu Thiên Khai Hóa nơi cõi trần.

Sự đối phẩm của Chức sắc Cửu Trùng Đài với các Ðấng trong Cửu Thiên Khai Hóa như sau:

Ðạo Cao Ðài mở ra ba con đường tu cho nhơn sanh đắc đạo để lập vị mình nơi cõi Thiêng Liêng Hằng Sống. Ba con đường ấy là:

· Lập công nơi Cửu Trùng Đài, tiến hoá theo các phẩm Chức sắc Cửu Trùng Đài tức là lập vị theo phẩm trật trong Cửu Thiên Khai Hóa.

· Lập công nơi Cơ Quan Phước Thiện, tiến hóa theo các phẩm Chức sắc Cơ Quan Phước Thiện tức là lập vị theo Thập nhị Ðẳng cấp thiêng liêng.

· Tu chơn, luyện đạo trong Tịnh Thất, đắc thành Tiên Phật tại thế.

Thuyết Ðạo của Ðức Phạm Hộ Pháp: "Các chơn hồn mượn xác phàm phải đi theo phẩm trật Cửu Thiên Khai Hóa, tức là theo Hội Thánh Cửu Trùng Đài, dùng tài sức mình lập công để đoạt đạo, nghĩa là phải đi từ bậc Ðạo hữu lên Lễ Sanh, Giáo Hữu, Giáo Sư,... ... ..., phải lập công từ Tiểu thừa, Trung thừa đến Thượng thừa, phải ăn chay từ 6 ngày mỗi tháng đến 10 ngày, rồi ăn chay trường luôn.

Các chơn hồn đi theo phẩm trật Cửu Thiên Khai Hóa còn phải có tự tín, rồi tha tín, tức là tự giác nhi giác tha đó vậy. Có tự tín rồi tha tín, tức là có tự độ mình rồi độ chúng sanh.

Ðạo Cao Ðài khác các nền tôn giáo khác ở chỗ đó. Trước hết phải độ mình, độ gia đình mình, rồi độ ngoài thân tộc, tức là độ cả nhơn loại vậy.

Mình phải học để hiểu Ðạo, hiểu Ðạo rồi nói sao cho thân tộc mình hiểu Ðạo. Chẳng những nói Ðạo cho thân tộc mình biết mà thôi, mà phải nói Ðạo cho toàn nhơn loại nữa.

Mình học để biết Ðạo là Lập Ðức, nói Ðạo cho thân tộc mình biết là Lập Công, độ toàn nhơn loại là Lập Ngôn. Có làm đủ ba điểm đó mới về được với Ðức Chí Tôn bằng con đường Cửu Thiên Khai Hóa.

Cả thảy đều biết qua Cửu Trùng Đài nầy là Cửu Thiên Khai Hóa.

Chúng ta khi vào đại điện của Ðức Chí Tôn tức là Cửu Trùng Thiên đó, đứng trong hàng phẩm Cửu Thiên Khai Hóa, có trật tự, phẩm vị, quyền hành, hạng thứ, nên phải mặc Thiên phục vào chầu.

Cửu Trùng Đài là chơn tướng của Cửu Thiên Khai Hóa, tức là cơ hữu vi của Càn Khôn Vũ Trụ, do Cửu Thiên Khai Hóa tạo thành."

Cửu Tiên

九仙

A: Nine Fairies, nine Muses.

P: Neuf Fées, neuf Muses.

Cửu: Chín, thứ chín. Tiên: vị Tiên.

Cửu Tiên là nói tắt Cửu vị Tiên Nương, là chín vị Nữ Tiên nơi Diêu Trì Cung. (Xem: Cửu vị Tiên Nương).

Phật Mẫu Chơn Kinh: Cửu Tiên hồi phục Kim Bàn chưởng Âm.

Cửu tiêu

九霄

Cửu: Chín, thứ chín. Tiêu: từng mây.

Cửu tiêu là chín từng mây, ý nói chín từng Trời.

Cửu tiêu là từ ngữ của đạo Tiên. Những từng Trời trong Cửu tiêu có tên gọi khác với các từng trong Cửu Trùng Thiên.

Cửu tiêu gồm:

Thần tiêu, Thanh tiêu, Bích tiêu,

Linh tiêu, Ðan tiêu, Cảnh tiêu,

Ngân tiêu, Tử tiêu, Vân tiêu.

Cửu Trùng Ðài

九重臺

A: Palace of nine divine planes. Palace of nine degrees of the evolution. Palace of nine degrees of the Episcopal Hierachy.

P: Palais de neuf plans divins. Palais de neuf degrés de l"évolution. Palais de neuf degrés de la Hiérachie Épiscopale.

Cửu: Chín, thứ chín. Trùng: từng, lớp. Ðài: tòa nhà cao lớn.

Cửu Trùng Ðài, theo từ ngữ, có nghĩa là toà nhà cao lớn có chín bực, nhưng về phương diện Ðạo thì Cửu Trùng Ðài có ý nghĩa rất rộng. Chúng ta lần lượt xem xét sau đây:

I. TỔNG QUÁT

Ðức Chí Tôn Thượng Ðế dùng huyền diệu cơ bút mở Đại Đạo Tam Kỳ Phổ Độ từ năm Bính Dần (1926) với hình thể gồm ba đài:

· Cửu Trùng Ðài là phần Hữu hình, thuộc về Ðời, là xác thể của Ðạo.

· Hiệp Thiên Ðài là phần Bán Hữu hình, thuộc về nửa Ðời nửa Ðạo, là chơn thần của Ðạo.

· Bát Quái Ðài là phần Vô hình, thuộc về Ðạo, là linh hồn của Ðạo.

Thể xác nhờ chơn thần mà liên lạc với linh hồn thì Cửu Trùng Đài cũng phải nhờ Hiệp Thiên Đài mà thông công với Bát Quái Đài.

Linh hồn nhờ chơn thần mà ra lịnh cho thể xác thì Bát Quái Đài cũng phải nhờ Hiệp Thiên Đài (phò cơ) mà ra lịnh cho Cửu Trùng Đài thi hành.

Ba Ðài nầy phải có đủ thì nền Ðạo mới hoàn toàn.

Cửu Trùng Đài là tòa ngự của chư Chức sắc Thiên phong, thay mặt Chí Tôn, phổ độ nhơn sanh đem vào cửa Ðạo, giáo hóa cho trở nên lành, dẫn dắt từ từ tiến lên đường tu, để cuối cùng đạt được phẩm vị cao trọng, trở về hiệp nhứt cùng Ðức Chí Tôn.

Cho nên phận sự quan trọng nhứt của Cửu Trùng Đài là phổ độ và giáo hóa nhơn sanh. Do đó, phẩm tước Chức sắc Cửu Trùng Đài thường có chữ GIÁO hay chữ SƯ, thí dụ như: Giáo Hữu, Giáo Sư, Phối Sư, Ðầu Sư, Giáo Tông.

Cửu Trùng Đài là hình ảnh của Cửu Trùng Thiên tại thế, nên Chức sắc Cửu Trùng Đài là hình ảnh của các Ðấng Cửu Thiên Khai Hóa, tức là hình ảnh của Cửu phẩm Thần Tiên nơi cõi thiêng liêng.

Cửu phẩm Thần Tiên cầm quyền cai trị thế giới thì Chức sắc Cửu Trùng Đài cầm quyền Chánh Trị Ðạo nơi tay, cứu độ và dìu dắt nhơn sanh trở về cùng Ðức Chí Tôn.

Các chơn linh nơi địa cầu 68 nầy trong thời Đại Đạo Tam Kỳ Phổ Độ đều phải đi vào cửa Cửu Trùng Đài lập công để đạt được phẩm vị giả trạng hữu hình (là phẩm vị Chức sắc) thì mới mong lập được phẩm vị thiệt thọ vĩnh cửu nơi cõi thiêng liêng.

Cho nên, Ðức Phạm Hộ Pháp có nói rằng: "Chẳng vào cửa Ðạo hiệp cùng Cửu Trùng Ðài thì chẳng đi đường nào khác mà vào Cửu Trùng Thiên cho đặng."

Kinh Giải Oan: "Nhập Thánh Thể dò đường cựu vị."

Pháp Chánh Truyền Cửu Trùng Ðài Nam phái được Ðức Chí Tôn lập ngay sau đại lễ Khai Ðạo tại Chùa Gò Kén đêm 15 rạng 16-10-Bính Dần (dl 19/20-11-1926).

Ngày 9-Giêng-Ðinh Mão (dl 10-2-1927), Ðức Chí Tôn giao cho Ðức Lý Thái Bạch, Nhứt Trấn Oai Nghiêm kiêm Giáo Tông Đại Đạo Tam Kỳ Phổ Độ, lập Pháp Chánh Truyền Cửu Trùng Đài Nữ phái.

II. HỆ THỐNG CHỨC SẮC Cửu Trùng Đài:

Ðiểm đặc biệt của các tổ chức trong Ðạo Cao Ðài là phân ra riêng biệt hai phái: phái Nam và phái Nữ, nhiệm vụ và quyền hạn của hai phái giống nhau, nhưng phái nào thì điều hành riêng phái nấy mà thôi.

A. Cửu Trùng Ðài Nam phái:

Ðức Chí Tôn lập Cửu Trùng Đài có chín bực làm hình ảnh cho Cửu Trùng Thiên, nên Chức sắc Cửu Trùng Đài có 9 phẩm cấp tương ứng với Cửu phẩm Thần Tiên:

Sự đối phẩm như sau:

Ðức Chí Tôn mở Đại Đạo Tam Kỳ Phổ Độ kỳ nầy chọn đến:

· Nhứt Phật là 1 Giáo Tông.

· Tam Tiên là 3 Ðầu Sư.

· Tam thập lục Thánh là 36 Phối Sư.

· Thất thập nhị Hiền là 72 Giáo Sư.

· Tam thiên Ðồ đệ là 3 000 Giáo Hữu.

Ðó là những con số mà Ðức Chí Tôn qui định, không được thay đổi, thêm hay bớt.

Phẩm Giáo Tông chưởng quản Cửu Trùng Đài chỉ có 1 vị, còn các phẩm Chức sắc khác từ Chưởng Pháp xuống Lễ Sanh đều được chia ra ba phái: Thái, Thượng, Ngọc, noi theo Tam giáo.

· Phái Thái là phái Phật giáo, mặc Ðạo phục màu vàng.

· Phái Thượng là phái Lão giáo hay Tiên giáo, mặc Ðạo phục màu xanh.

· Phái Ngọc là phái Nho giáo, mặc Ðạo phục màu đỏ.

· Ðức Giáo Tông thì mặc Ðạo phục toàn trắng, vì màu trắng là gốc của các màu, từ màu trắng mới phân ra các màu: Vàng, xanh, đỏ, v.v...

· Phẩm Chưởng Pháp có ba vị chia ra ba phái: Thái, Thượng, Ngọc. Ðặc biệt Thượng Chưởng Pháp mặc Ðạo phục màu trắng giống như Ðức Giáo Tông, vì Ngài thay thế Ðức Giáo Tông khi Giáo Tông vắng mặt. Còn hai vị Chưởng Pháp hai phái Thái và Ngọc thì mặc Ðạo phục theo màu của phái mình.

· Phẩm Ðầu Sư có ba vị, mỗi phái 1 vị.

· Phẩm Phối Sư có 36 vị, chia ra mỗi phái 12 vị. Trong 12 vị của mỗi phái, Ðức Giáo Tông chọn một vị đứng đầu gọi là Chánh Phối Sư, còn lại 11 vị kia là Phối Sư.

· Phẩm Giáo Sư có 72 vị, chia ra mỗi phái 24 vị.

· Phẩm Giáo Hữu có 3000 vị, chia ra mỗi phái 1000 vị.

· Phẩm Lễ Sanh thì không hạn định số lượng, nhiều bao nhiêu cũng được tùy theo sự mở rộng nền Ðạo.

· Ba phẩm Chức Việc Bàn Trị Sự: Chánh Trị Sự, Phó Trị Sự, Thông Sự cũng không hạn định số lượng. (Xem Biểu đồ Hệ Thống Chức sắc Cửu Trùng Đài).

B. Cửu Trùng Ðài Nữ phái:

Bên Cửu Trùng Đài Nữ phái, chỉ có 7 phẩm Chức sắc từ phẩm cao nhứt là Nữ Ðầu Sư xuống đến hàng Nữ Ðạo hữu. Chức sắc Nữ phái không phân chia ra 3 nhóm: Thái, Thượng, Ngọc như bên Nam phái, và Ðạo phục của Nữ phái thì toàn dùng màu trắng từ trên xuống dưới.

Chức sắc Cửu Trùng Đài Nữ phái chỉ có 1 vị Nữ Ðầu Sư và 1 vị Nữ Chánh Phối Sư, còn các phẩm Chức sắc cấp dưới khác thì không hạn định số lượng như bên Nam phái.

Như vậy, Chức sắc Nữ phái Cửu Trùng Đài, chỉ hạn định số lượng nơi hai phẩm: Nữ Ðầu Sư 1 vị và Nữ Chánh Phối Sư 1 vị.

Tại sao Nữ phái Cửu Trùng Đài bị truất hai phẩm: Chưởng Pháp và Giáo Tông? Ðức Phạm Hộ Pháp giải thích trong Pháp Chánh Truyền Chú giải như sau:

"Chú Giải: Hội Thánh Nữ phái phải tùng quyền Ðầu Sư Nữ phái, song cả thảy đều phải tùng quyền Giáo Tông và Chưởng Pháp.

Xem rõ lại thì Pháp Chánh Truyền truất quyền Nữ phái không cho lên địa vị Chưởng Pháp và Giáo Tông.

Hộ Pháp để lời phân phiền cùng Thầy như vầy:

- Thưa Thầy, Thầy đã nói con cũng đồng con, nam nữ vốn như nhau mà Thầy truất quyền của Nữ phái không cho lên địa vị Chưởng Pháp và Giáo Tông thì con e mất lẽ công bình chăng?

Thầy dạy:

- Thiên Ðịa hữu Âm Dương, Dương thạnh tắc sanh, Âm thạnh tắc tử, cả Càn khôn Thế giới nhờ Dương thạnh mới bền vững, cả chúng sanh sống bởi Dương quang; ngày nào mà Dương quang tuyệt, Âm khí lẫy lừng, ấy là ngày Càn khôn Thế giới phải chịu trong hắc ám mà bị tiêu diệt. Nam ấy Dương, Nữ ấy Âm, nếu Thầy cho Nữ phái cầm quyền Giáo Tông làm chủ nền Ðạo thì là Thầy cho Âm thắng Dương, nền Ðạo ắt bị tiêu tàn ám muội.

Hộ Pháp lại kêu nài nữa rằng:

- Thầy truất quyền Giáo Tông của Nữ phái đã đành, song quyền Chưởng Pháp thì tưởng dầu ban cho cũng chẳng hại.

Thầy dạy:

- Chưởng Pháp cũng là Giáo Tông, mà còn trọng hệ hơn là vì người thay mặt cho Hộ Pháp nơi Cửu Trùng Đài. Thầy đã chẳng cho ngồi địa vị Giáo Tông thì lẽ nào cho ngồi địa vị Hộ Pháp con. Bởi chịu phận rủi sanh nên cam phận thiệt thòi, lẽ Thiên cơ định, Thầy chỉ trông cậy con để dạ thương yêu binh vực thay Thầy, kẻo tội nghiệp."

Ðàn cơ tại Cung Ðạo Tòa Thánh đêm 15-11-Tân Hợi (dl 01-01-1973), Phò loan: Hiến Pháp - Khai Ðạo, Ðức Lý Thái Bạch giáng cơ. Ngài Hiến Ðạo bạch:

- Cầu xin Ðức Ngài từ bi chỉ giáo số Chức sắc Nữ phái Cửu Trùng Đài từ phẩm Phối Sư đổ xuống Giáo Hữu, mỗi phẩm có bao nhiêu vị?

Ðức Lý đáp: - Vô định.

Như vậy, Nữ phái Cửu Trùng Đài tuy không được lên hai phẩm Giáo Tông và Chưởng Pháp, nhưng lại được đặc ân là số lượng Chức sắc Nữ phái từ Phối Sư xuống Lễ Sanh không bị giới hạn, nghĩa là nhiều bao nhiêu cũng được. Do đó việc thăng phẩm Chức sắc Cửu Trùng Đài Nữ phái không bị bó buộc vì số lượng, nghĩa là khi có đủ công nghiệp thì được thăng phẩm; không như bên Nam phái Cửu Trùng Đài, thí dụ như nếu số lượng Giáo Hữu đã đủ 3000 vị rồi thì số Lễ Sanh dù có đủ công nghiệp cũng chưa thể lên Giáo Hữu được, phải chờ đợi khi nào có một vị Giáo Hữu nghỉ hưu hay qui vị, chỗ đó khuyết thì mới được cử một vị Lễ Sanh lên Giáo Hữu đặng thay thế.

III. TỔ CHỨC HÀNH CHÁNH ÐẠO Cửu Trùng Đài:

Sự tổ chức bắt đầu từ dưới lên trên. Nền móng của Hành Chánh Ðạo Cửu Trùng Đài là Hương Ðạo. Nhiều Hương Ðạo họp thành Tộc Ðạo (hay Họ Ðạo), nhiều Tộc Ðạo họp thành Châu Ðạo, nhiều Châu Ðạo họp thành Trấn Ðạo.

Các Trấn Ðạo liên lạc trực tiếp với Cửu Viện.

Từ Trấn Ðạo trở xuống thuộc về Hành Chánh Ðạo địa phương, còn từ Cửu Viện trở lên là Hành Chánh Ðạo Trung ương đặt tại Tòa Thánh Tây Ninh, cầm quyền nền Ðạo.

Hành Chánh Ðạo Cửu Trùng Đài chia hai riêng biệt: Nam phái và Nữ phái. Mỗi phái chỉ điều khiển riêng phái mình mà thôi.

A. Hành Chánh Ðạo Cửu Trùng Đài Nam phái:

Ðơn vị Hành Chánh Ðạo nhỏ nhứt là Hương Ðạo.

Hiện nay số tín đồ của Ðạo Cao Ðài còn ít nên lấy số tín đồ ở trong một xã làm Hương Ðạo. Khi số tín đồ đông hơn thì sẽ lấy số tín đồ trong một Ấp làm Hương Ðạo.

Ðứng đầu Hương Ðạo là vị Ðầu Hương Ðạo, phẩm Chánh Trị Sự. Mỗi Hương Ðạo được chia ra làm nhiều Ấp Ðạo. Ðứng đầu mỗi Ấp Ðạo là 2 vị: 1 Phó Trị Sự và 1 Thông Sự. Phó Trị Sự coi về hành chánh và Thông Sự coi về luật pháp.

Nếu Hương Ðạo ấy có 4 Ấp Ðạo thì số Chức Việc Bàn Trị Sự của Hương Ðạo ấy có 9 vị, kể ra:

1 Chánh Trị Sự (正治事)

4 Phó Trị Sự (副治事)

4 Thông Sự. (通事)

Ðứng đầu một Tộc Ðạo (Họ Ðạo) là một vị Ðầu Tộc Ðạo, phẩm Lễ Sanh, do Hội Thánh bổ nhiệm.

Ðứng đầu một Châu Ðạo là một vị Khâm Châu Ðạo, phẩm Giáo Hữu, do Hội Thánh bổ nhiệm.

Ðứng đầu một Trấn Ðạo là một vị Khâm Trấn Ðạo, phẩm Giáo Sư, cũng do Hội Thánh bổ nhiệm.

Các Khâm Trấn Ðạo nhận lệnh trực tiếp từ Cửu Viện Trung Ương Tòa Thánh, do 3 vị Chánh Phối Sư cầm quyền.

Cửu Viện là 9 Viện gồm: Hòa Viện, Lại Viện, Lễ Viện, Học Viện, Y Viện, Nông Viện, Hộ Viện, Lương Viện, Công Viện. Mỗi Viện có nhiệm vụ chuyên môn đặc biệt. (Xem chi tiết nơi chữ: Cửu Viện).

Ðứng đầu mỗi Viện là một vị Thượng Thống, phẩm Phối Sư, có một hay hai vị Phụ Thống giúp việc.

Cửu Trùng Đài Nam phái có 3 Chánh Phối Sư nên mỗi vị điều khiển 3 Viện:

· Ngọc Chánh Phối Sư điều khiển 3 Viện: Hòa, Lại, Lễ.

· Thượng Chánh PhốiSư điều khiển 3 Viện: Học, Y, Nông.

· Thái Chánh PhốiSư điều khiển 3Viện: Hộ, Lương, Công.

Ba vị Chánh Phối Sư tùng quyền Ba vị Ðầu Sư.

Ba vị Ðầu Sư tùng quyền 3 vị Chưởng Pháp và Ðức Giáo Tông. Ðức Giáo Tông chưởng quản Cửu Trùng Đài cả Nam và Nữ phái. (Xem Biểu đồ Tổ chức Hành Chánh Ðạo Cửu Trùng Đài)

B. Hành Chánh Ðạo Cửu Trùng Đài Nữ phái:

Tổ chức Hành Chánh Ðạo Cửu Trùng Đài Nữ phái giống hệt và song song với Hành Chánh Ðạo Nam phái, từ cấp địa phương cho đến cấp trung ương, nhưng chỉ hoạt động về bên Nữ phái mà thôi.

Cấp cao nhất của Hành Chánh Ðạo Nữ phái chỉ có 1 Nữ Ðầu Sư và 1 Nữ Chánh Phối Sư cai quản Cửu Viện Nữ phái.

Nữ Chánh Phối Sư tùng quyền Nữ Ðầu Sư và Nữ Ðầu Sư thì tùng quyền ba vị Chưởng Pháp và Ðức Giáo Tông.

Sự tổ chức các cơ quan Hành Chánh Ðạo riêng biệt cho Nam phái và Nữ phái thể hiện sự phân quyền rõ rệt và sự bình đẳng giữa Nam phái và Nữ phái. Ðây là một nét đặc biệt của Ðạo Cao Ðài mà các tôn giáo khác không có.

C. Cơ quan Phổ Tế:

Hành Chánh Ðạo Cửu Trùng Đài có tổ chức một cơ quan đặc biệt có nhiệm vụ truyền Ðạo ở trong nước, gọi là Cơ quan Phổ Tế.

Cơ quan Phổ Tế được thành lập theo Ðạo Luật năm Mậu Dần (1938), được Hội Thánh ban hành vào ngày 16-Giêng-Mậu Dần (dl 16-2-1938). (Xem chi tiết nơi chữ: Phổ Tế)

D. Cơ quan Truyền giáo Hải Ngoại:

Cơ quan Truyền giáo Hải Ngoại được Ðức Chí Tôn giao cho Ðức Hộ Pháp thành lập tại Nam Vang vào tháng 4 năm Ðinh Mão (1927) khi Ðức Hộ Pháp lên làm việc ở Nam Vang.

Cơ quan Truyền giáo Hải Ngoại (Mission étrangère) đầu tiên được gọi là Hội Thánh Ngoại giáo, Giáo Sư Thượng Bảy Thanh (Lê Văn Bảy) được bổ nhiệm làm Chủ Trưởng Hội Thánh Ngoại giáo, chịu dưới quyền chỉ huy thiêng liêng của Ðức Nguyệt Tâm Chơn Nhơn, mà Ðức Chí Tôn đã phong cho Ngài làm Chưởng Ðạo cầm quyền Hội Thánh Ngoại giáo. (Xem chi tiết nơi chữ: Hội Thánh Ngoại giáo, vần H).

■ Quyền hành của mỗi phẩm cấp Chức sắc Cửu Trùng Đài, - Ðạo phục của Chức sắc, - Luật công cử: (xin độc giả xem trong quyển Pháp Chánh Truyền, có Ðức Phạm Hộ Pháp chú giải rất rõ ràng, ở đây khỏi phải lập lại).

■ Luật Cầu phong và Cầu thăng: (xem trong Ðạo Luật năm Mậu Dần 1938).

IV. CÁC CHỨC SẮC ÐẠI THIÊN PHONG ÐẦU TIÊN CỦA Cửu Trùng Đài:

1. Giáo Tông:

Phẩm Giáo Tông, Ðức Chí Tôn dành sẵn cho Ngài Ngô Văn Chiêu, vị môn đệ đầu tiên của Ðức Chí Tôn, đã được Ðức Chí Tôn dạy Ðạo từ năm Tân Dậu (1921) tại Hà Tiên.

Ðức Chí Tôn kêu Bà Hương Hiếu (hiền nội của Ngài Cao Quỳnh Cư) may một bộ Thiên phục Giáo Tông dành cho Ngài Ngô Văn Chiêu mặc trong ngày tấn phong Giáo Tông là ngày Khai Ðạo Cao Ðài tại Thánh Thất tạm đặt tại Chùa Gò Kén, 15-10-Bính Dần (1926). Nhưng đến ngày Khai Ðạo, Ngài Ngô Văn Chiêu không đến dự, nên mất ngôi.

Sau đó, Ðức Chí Tôn giao chức vụ Giáo Tông cho Ðức Lý Thái Bạch, Nhứt Trấn Oai Nghiêm, kiêm nhiệm nên gọi Ngài là: Lý Ðại Tiên Trưởng kiêm Giáo Tông Đại Đạo Tam Kỳ Phổ Độ.

Ngày 3-10-Canh Ngọ (dl 22-11-1930), Ðức Lý Giáo Tông ban cho Ngài Ðầu Sư Thượng Trung Nhựt (Lê văn Trung) cầm quyền Giáo Tông tại thế để điều hành nền Ðạo cho được mau chóng, còn quyền Giáo Tông thiêng liêng vẫn do Ðức Lý nắm giữ, nên gọi Ngài Thượng Trung Nhựt là Ðức Quyền Giáo Tông Lê văn Trung.

(Xem tiểu sử và công nghiệp của Ðức Lý Giáo Tông nơi chữ: Lý Thái Bạch [vần L]; của Ngài Lê văn Trung nơi chữ: Quyền Giáo Tông [vần Q]; và của Ngài Ngô Văn Chiêu nơi chữ: Ngô Văn Chiêu [vần Ng] )

2. Chưởng Pháp:

■ Thái Chưởng Pháp: Hòa Thượng Như Nhãn, Thiên phong ngày 29-7-Bính Dần. (Xem tiểu sử nơi chữ Chưởng Pháp)

■ Thượng Chưởng Pháp: Ngài Nguyễn Văn Tương, Lão Sư của phái Minh Sư, thọ Thiên phong ngày 24-7-Bính Dần. (Xem tiểu sử nơi chữ Chưởng Pháp, vần Ch)

■ Ngọc Chưởng Pháp: Ngài Thái Lão Sư Trần Văn Thụ, phái Minh Ðường chùa Vĩnh Nguyên Tự, thọ Thiên phong ngày 10-9-Bính Dần. Ngài Ngọc Chưởng Pháp Trần Văn Thụ đăng Tiên ngày 14-5-Ðinh Mão (dl 13-6-1927).Sau đó, Ðức Chí Tôn phong Ngài Thái Lão Sư Trần Ðạo Quang vào chức Ngọc Chưởng Pháp. (Xem tiểu sử nơi chữ Chưởng Pháp, vần Ch)

3. Ðầu Sư:

Ba vị Ðầu Sư đầu tiên được Ðức Chí Tôn phong là:

■ Thượng Ðầu Sư: Thượng Trung Nhựt (LêVănTrung)

■ Ngọc Ðầu Sư: Ngọc Lịch Nguyệt (Lê Văn Lịch).

■ Thái Ðầu Sư: Thái Minh Tinh (Hòa Thượng Thiện Minh, học trò của Hòa Thượng Như Nhãn).

Ngài Thái Minh Tinh không hành Ðạo, bị Ðức Lý Thái Bạch cách chức ngày 12-12-Bính Dần, và Ðức Chí Tôn phong Ngài Dương Văn Nương thế vào chức vụ ấy, gọi Ngài là Thái Ðầu Sư Thái Nương Tinh.

Chỉ có 3 vị Ðầu Sư đầu tiên mới có Thánh danh mang 3 chữ: Nhựt, Nguyệt, Tinh. Các vị Ðầu Sư tiếp sau đều mang Thánh danh theo Tịch Ðạo.

Ngày 17-2- Quí Dậu (1933), 3 vị Chánh Phối Sư ba phái được Ðức Chí Tôn thăng lên phẩm Ðầu Sư, kể ra:

· Thái Ðầu Sư Thái Thơ Thanh (Nguyễn Ngọc Thơ).

· Thượng Ðầu Sư ThượngTươngThanh (Ng.Ngọc Tương)

· Ngọc Ðầu Sư Ngọc Trang Thanh (Lê Bá Trang).

(Xem tiểu sử quí Ngài Ðầu Sư kể trên nơi chữ: Ðầu Sư, vần Ð)

4. Nữ Ðầu Sư:

Từ ngày Khai Ðạo năm 1926 đến năm 1975, Ðạo Cao Ðài có 3 vị Nữ Ðầu Sư:

- Nữ Ðầu Sư Hương Thanh (Lâm Ngọc Thanh). Bà là vị Nữ Chánh Phối Sư đầu tiên của Ðạo Cao Ðài, sau khi qui vị được truy thăng lên phẩm Nữ Ðầu Sư, được Hội Thánh đúc tượng nơi mặt tiền Tòa Thánh, phía bên Nữ phái.

- Nữ Ðầu Sư Hương Hiếu (Nguyễn Thị Hiếu). Bà được Thiên phong Chánh vị Nữ Ðầu Sư ngày 24-10-Mậu Thân (dl 13-12-1968).

- Nữ Ðầu Sư Hàm Phong Hương Lự (Hồ Thị Lự). Bà đắc phong Nữ Ðầu Sư Hàm phẩm trong một đàn cơ tại Cung Ðạo cùng một lượt với Bà Hương Hiếu (Thiên phong Nữ Ðầu Sư chánh vị).

(Xem tiểu sử của ba vị Nữ Ðầu Sư nơi chữ Nữ Ðầu Sư, vần N)

Cửu Trùng Thiên

九重天

A: Nine celestial planes; Nine heavens.

P: Neuf plans célestes; Neuf cieux.

Cửu: Chín, thứ chín. Trùng: Từng, lớp. Thiên: Trời.

Chúng ta có 2 trường hợp:

· Cửu Trùng Thiên là 9 từng Trời nơi cõi thiêng liêng,

· Cửu Trùng Thiên là cái đài hình 8 cạnh có 9 từng đặt tại sân Ðại Ðồng Xã trước Tòa Thánh Tây Ninh.

1. Cửu Trùng Thiên nơi cõi thiêng liêng:

Cửu Trùng Thiên là chín từng Trời nơi cõi thiêng liêng.

Kinh Hạ Huyệt: Ngó Cực Lạc theo huờn Xá lợi,

Cửu Trùng Thiên mở lối qui nguyên.

Tên của mỗi từng Trời trong Cửu Trùng Thiên được định rõ trong 9 bài Kinh Tuần Cửu, từ Nhứt Cửu đến Cửu Cửu, kể ra sau đây từ thấp dần lên cao:

· Từng Trời thứ 1: trên từng Trời nầy có Vườn Ngạn Uyển do Nhứt Nương Diêu Trì Cung cai quản.

· Từng Trời thứ 2: trên từng Trời nầy có Vườn Ðào Tiên của Ðức Phật Mẫu do Nhị Nương cai quản.

· Từng Trời thứ 3: tên gọi là Thanh Thiên.

· Từng Trời thứ 4: Huỳnh Thiên.

· Từng Trời thứ 5: Xích Thiên.

· Từng Trời thứ 6: Kim Thiên.

· Từng Trời thứ 7: Hạo Nhiên Thiên, do Ðức Chuẩn Ðề Bồ Tát và Phổ Hiền Bồ Tát cai quản.

· Từng Trời thứ 8: Phi Tưởng Thiên, do Ðức Từ Hàng Bồ Tát cai quản.

· Từng Trời thứ 9: Tạo Hóa Thiên, do Ðức Phật Mẫu cai quản và Ðức Phật Mẫu chưởng quản tất cả 9 từng Trời của Cửu Trùng Thiên.

Việc giải thích Cửu Trùng Thiên căn cứ trên 9 bài Kinh Tuần cửu hoàn toàn phù hợp với 4 điều kể ra sau đây:

1. Phù hợp với Thuyết đạo của Ðức Phạm Hộ Pháp:

Ðức Phạm Hộ Pháp thuyết đạo nhiều lần xác định Tạo Hóa Thiên là từng Trời thứ 9 trong Cửu Trùng Thiên.

Trong quyển I Thuyết đạo Ðức Hộ Pháp, trang 64, Ngài giải thích bài Phật Mẫu Chơn Kinh tại Cửu Long Ðài trước Báo Ân Từ lúc 4 giờ chiều ngày 15-8-Ðinh Hợi (1947) xin chép ra:

"Từng Trời thứ chín gọi là Tạo Hóa Thiên có vị cầm quyền năng tạo đoan gọi là Thiên Hậu, nắm cả Kim Bàn, tức là nắm đẳng cấp thiêng liêng điều khiển chơn linh gọi là Phật Mẫu Diêu Trì."... ... ...

2. Phù hợp với 2 danh hiệu của Ðức Phật Mẫu:

Ðức Phật Mẫu có hai danh hiệu: Cửu Thiên Huyền Nữ và Cửu Thiên Nương Nương.

Chữ Cửu Thiên có nghĩa là từng Trời thứ 9.

Cửu Thiên Huyền Nữ, theo từ ngữ, có nghĩa là: Người phụ nữ huyền diệu nơi từng Trời thứ 9.

Cửu Thiên Nương Nương là Bà Thiên Hậu ở từng Trời thứ 9, đó là từng Trời Tạo Hóa Thiên.

3. Trong Tang lễ của Chức sắc hàng Tiên Vị, liên đài được đặt trên Cửu Trùng Thiên nơi Ðại Ðồng Xã:

Các Chức sắc Ðại Thiên phong bên Cửu Trùng Đài từ phẩm Ðầu Sư đổ lên, hay bên Hiệp Thiên Đài từ phẩm Thập nhị Thời Quân đổ lên, khi đăng Tiên, thể xác được liệm vào liên đài.

"Liên đài được quàn tại biệt điện của mỗi vị một đêm, Báo Ân Từ một đêm, Ðền Thánh một đêm, và Cửu Trùng Thiên một đêm. Hội Thánh sẽ cử hành Lễ Tiểu Tường, Ðại Tường, kỷ niệm hằng năm và xây tháp. Không có làm Tuần Cửu và hành pháp Ðộ Thăng." (Trích trong Quan Hôn Tang Lễ 1976)

Chúng ta để ý, trong nghi thức tế lễ nầy, liên đài được đặt trên Cửu Trùng Thiên ở Ðại Ðồng Xã, không làm Tuần Cửu, chỉ làm Tiểu Tường và Ðại Tường, không hành pháp Ðộ Thăng.

Ðiều nầy cho chúng ta biết rằng: Chức sắc hàng Tiên vị thì đã có đủ công đức để chơn thần vượt lên khỏi Cửu Trùng Thiên (mới được ngồi trên Cửu Trùng Thiên) nên không cần phải làm Tuần Cửu và Phép Ðộ thăng.

Hội Thánh làm Lễ Tiểu Tường, tức là đưa linh hồn lên từng Trời Hư Vô Thiên. Vậy Hư Vô Thiên phải ở phía trên Cửu Trùng Thiên, chớ không thể ở trong Cửu Trùng Thiên được, và chính đó là từng Trời thứ 10.

Vậy, Hư Vô Thiên là từng Trời thứ 10, nằm bên trên Cửu Trùng Thiên. Theo Di Lạc Chơn Kinh, từng Trời Tạo Hóa Thiên ở ngay bên dưới Hư Vô Thiên, nên Tạo Hóa Thiên là từng Trời thứ 9 trong Cửu Trùng Thiên.

4. Thập nhị Thiên: 12 từng Trời.

Theo bài ghi thuật lại cuộc lễ đặt khuôn tượng Tam Thánh và Ðức Phạm Hộ Pháp trấn Thần tượng Tam Thánh nơi Tòa Thánh Tây Ninh, Ðức Hộ Pháp có nói: "Bây giờ chúng ta chỉ thông công với các Ðấng trong Cửu Thiên Khai Hóa, rồi đây, cũng có ngày Bần đạo kêu lên Ðức Di-Lạc ở từng thứ 11 chưa biết chừng, khi ấy sẽ phải dùng đến 11 cây nhang, chớ không phải 9 cây nữa."

Vậy thì Ðức Di Lạc Vương Phật ở từng Trời thứ 11.

Theo Di Lạc Chơn Kinh, hai từng Trời: Hỗn Nguơn Thiên và Hội Nguơn Thiên do Ðức Di Lạc Vương Phật chưởng quản, nên từng Trời thứ 11 chính là Hội Nguơn Thiên và Hỗn Nguơn Thiên là từng Trời thứ 12.

Tóm lại:

· Bên dưới là Cửu Trùng Thiên (9 từng Trời)

· Kế trên là từng Trời thứ 10: Hư Vô Thiên, do Ðức Nhiên Ðăng Cổ Phật chưởng quản.

· Kế tiếp là từng Trời thứ 11: Hội Nguơn Thiên.

· Trên hết là từng Trời thứ 12: Hỗn Nguơn Thiên.

Hai từng Trời 11 và 12 do Ðức Di-Lạc chưởng quản.

12 từng Trời ấy được gọi chung là Thập nhị Thiên. Trong Thập nhị Thiên có Cửu Trùng Thiên.

Các Ðấng Thần, Thánh, Tiên, Phật khai hóa Cửu Trùng Thiên được gọi là Cửu Thiên Khai Hóa.

Các Ðấng Thần, Thánh, Tiên, Phật khai mở Thập nhị Thiên được gọi chung là Thập nhị Khai Thiên.

2. Cửu Trùng Thiên tại Ðại Ðồng Xã:

Trước Tòa Thánh Tây Ninh có một sân rất rộng, gọi là Ðại Ðồng Xã. Giữa Ðại Ðồng Xã, Hội Thánh có xây dựng một cái đài 9 nấc như cầu thang đi lên, hình 8 cạnh Bát quái đều nhau, sơn ba màu đạo: 3 nấc thấp nhất sơn màu đỏ, 3 nấc giữa sơn màu xanh và 3 nấc trên sơn màu vàng. Ðài nầy tượng trưng Cửu Trùng Thiên nên được gọi là Ðài Cửu Trùng Thiên.

Khi có tế lễ Chức sắc Ðại Thiên phong hàng Tiên vị qui liễu, Hội Thánh cho dựng bên trên Ðài Cửu Trùng Thiên một cái nhà rộng có 8 cột cao khoảng 12 mét đứng theo hình Bát Quái, nóc nhà có 8 mái tạo thành 8 cung Bát Quái. Tại mỗi cung có vẽ một bức tranh lớn nói lên ý nghĩa của mỗi cung theo Bát Quái đồ:

· Cung Càn: vẽ cảnh Rồng bay trên mây.

· Cung Khảm: vẽ cảnh biển cả mênh mông.

· Cung Cấn: vẽ cảnh núi non.

· Cung Chấn: vẽ cảnh sấm chớp.

· Cung Tốn: vẽ cảnh bão tố.

· Cung Ly: vẽ cảnh núi phun lửa.

· Cung Khôn: vẽ cảnh con trâu cày đất.

· Cung Ðoài: vẽ cảnh đầm nước, ao hồ.

Tám cột được Ban Mỹ Thuật trang trí rất khéo léo, dùng các thứ trái cây và bông hoa kết thành hình rồng vấn khúc.

Nối liền với nhà Bát Quái là một rạp lễ rộng chừng 10 mét, cao khoảng 8 mét và dài khoảng 24 mét.

Liên đài của Chức sắc Ðại Thiên phong được đặt lên đài Cửu Trùng Thiên để tế lễ. Ấy là cách lấy hình thức tại thế gian (Thể pháp) để tượng trưng sự mầu nhiệm thiêng liêng (Bí pháp) là Chức sắc hàng Tiên vị đã dày công với Ðạo, có nhiều công đức, nên không đi từ từ qua Cửu Trùng Thiên nhờ các bài Kinh Tuần Cửu, mà vượt thẳng lên Cửu Trùng Thiên vào chầu Ðức Phật Mẫu nơi Tạo Hóa Thiên.

Ðó là tiêu biểu cho sự giải thoát khỏi kiếp luân hồi nhờ công đức tu hành, và lập được Thiên vị nơi cõi thiêng liêng.

Ðài Cửu Trùng Thiên nơi Ðại Ðồng Xã còn được Hội Thánh dùng làm nơi thiêu hài cốt của chư vị Chức sắc Ðại Thiên phong, lấy tro xá lợi đem bỏ vào hủ, đặt nơi bàn thờ trong Hầm Bát Quái của Tòa Thánh. (Xem: Cực Lạc Thái Bình)

■ Ngày 15-1-Ất Mùi (dl 7-2-1955), Ðức Hộ Pháp đứng chủ lễ hỏa thiêu tại đài Cửu Trùng Thiên hài cốt của 4 vị:

· Ðức Quyền Giáo Tông Lê Văn Trung.

· Nữ Ðầu Sư Hương Thanh.

· Thượng Phẩm Cao Quỳnh Cư.

· Ngọc Ðầu Sư Ngọc Trang Thanh.

■ Ngày 17-8-Bính Thìn (dl 10-9-1976), Ngài Bảo Ðạo Hồ Tấn Khoa tổ chức lễ hỏa thiêu hài cốt của 4 vị:

· Bảo Ðạo Ca Minh Chương.

· Tiếp Ðạo Cao Ðức Trọng.

· Ðầu Sư Thái Thơ Thanh.

· Bảo Văn Pháp Quân Cao Quỳnh Diêu.

Xin chép ra sau đây Chương trình hành Lễ Hỏa thiêu và việc thỉnh xá lợi để thờ nơi Hầm Bát Quái và phần tro còn lại đem đổ xuống sông Cẩm Giang ở Bến Kéo.

CHƯƠNG TRÌNH LỄ HỎA THIÊU THÁNH CỐT ÐẠI THIÊN PHONG

Ngày 17 tháng 8 Bính Thìn (10-9-1976)

Ngày 18 tháng 8 Bính Thìn (11-9-1976)

Cửu tuyền

九泉

A: The nine springs in the earth: The world of deaths.

P: Les neuf sources souterraines: Le monde des morts.

Cửu: Chín, thứ chín. Tuyền: Dòng suối.

Cửu tuyền là chín suối, chỉ Âm phủ, cõi của người chết.

Chữ Cửu tuyền có nguồn gốc từ chữ Cửu nguyên, tên của một bãi tha ma của nước Tấn bên Tàu. (Xem: Cửu nguyên).

Theo Thế Thuyết, sau khi Ân Trọng Kham chết, Hoàn Huyền hỏi Ân Trọng Văn: Cha ngươi là Ân Trọng Kham là người thế nào? Ân Trọng Văn đáp: Tuy không thể làm sáng tỏ một đời nhưng cũng để soi rọi khắp Cửu tuyền.

Cửu tuyền còn có ý chỉ cõi Ðịa ngục, nơi giam giữ và trừng phạt các tội hồn.

Khi Ðức Chí Tôn mở Đại Đạo Tam Kỳ Phổ Độ tức Ðạo Cao Ðài, Ðức Chí Tôn cũng mở Ðại Ân Xá Kỳ ba, nên ra lịnh đóng cửa Ðịa Ngục, đồng thời mở rộng cửa Trời để rước người đắc đạo. Các linh hồn nơi Ðịa Ngục được phóng thích cho đi đầu thai, để trả quả và để tu hành lập công chuộc tội, hầu được siêu thăng.

Kinh Ðại Tường: Khai cơ tận độ, cửu tuyền diệt vong.

Thánh Ngôn Hiệp Tuyển: Ném thử Giáng Ma đóng cửu tuyền.

Cửu vị Tiên Nương - Cửu vị Nữ Phật

九位仙娘 - 九位女佛

Cửu: Chín, thứ chín. Vị: Ngôi, lời tôn kính để gọi một người. Tiên Nương: Cô Tiên. Nữ Phật: Vị Phật phái Nữ.

Cửu vị Tiên Nương là chín vị Nữ Tiên nơi Diêu Trì Cung hầu cận Ðức Phật Mẫu.

"Dưới quyền của Phật Mẫu có Cửu Tiên Nương trông nom về Cơ giáo hóa cho vạn linh, còn ngoài ra có hằng hà sa số Phật trông nom về Cơ phổ độ mà Quan Âm Bồ Tát là Ðấng cầm đầu.

Quan Thế Âm Bồ Tát ngự tại cung Nam hải, ở An Nhàn động. Còn Diêu Trì Cung thì ở Tạo Hóa Thiên." (Trích Luật Tam Thể)

Cửu vị Tiên Nương đứng hàng Tiên vị, nhưng theo 5 nấc thang tiến hóa của nhơn hồn (Nhơn, Thần, Thánh, Tiên, Phật) thì Tiên vị còn phải tiến hóa lên Phật vị.