THA

1. THA: 他 Khác, người khác, cái khác.

Thí dụ: Tha hóa, Tha hương, Tha lực.

2. THA: (nôm) Thả ra, không bắt tội.

Thí dụ: Tha quả vong căn, Tha tiền khiên.

Tha hóa

他化

A: To become depraved.

P: Devenir dépravé.

Tha: Khác, người khác, cái khác. Hoá: biến thành.

Tha hóa là biến đổi khác với bản chất tốt đẹp thuở trước, biến đổi từ người tốt trở thành kẻ xấu.

Tha hương lữ thứ

他鄉旅次

A: The foreign country.

P: Le pays étranger.

Tha: Khác, người khác, cái khác. Hương: quê hương, quê nhà. Lữ: đi xa nhà. Thứ: nhà trọ, chỗ trọ.

Tha hương là quê hương khác, không phải quê hương của mình. Lữ thứ là quán trọ của những người đi xa nhà.

Tha hương lữ thứ là chỉ những người sống xa quê hương, không người thân thích, ở tạm trong các quán trọ bên đường.

Tha lực

他力

A: The strenght of another.

P: La force de l"autrui.

Tha: Khác, người khác, cái khác. Lực: sức.

Tha lực là sức mạnh của người khác.

Sức mạnh của chính mình là Tự lực.

Cầu nguyện là cầu xin tha lực của các Đấng thiêng liêng hộ trì trên bước đường tu hành.

Pháp môn niệm Lục tự Di-Đà của Tịnh Độ Tông Phật giáo rất chú trọng Tha lực, gồm có sức mạnh của lời nguyện của Đức Phật A-Di-Đà, nguyện tiếp dẫn những chúng sanh nào thường xuyên niệm danh hiệu của Ngài, niệm đến chỗ nhứt tâm không loạn, thì khi lâm chung sẽ được sức mạnh của lời nguyện đó tiếp dẫn về cõi Cực Lạc Thế giới, nơi mà Đức Phật A-Di-Đà đang giáo hóa. Ngoài ra còn có Tha lực hộ trì của Đức Phật Thích Ca, vì Phật đã giảng Kinh A-Di-Đà và đề xướng phép tu niệm Phật nầy, đồng thời cũng có sức mạnh hộ trì của các Đức Phật khác trong mười phương.

Tha phương

他方

A: The foreign region.

P: La région étrangère.

Tha: Khác, người khác, cái khác. Phương: địa phương.

Tha phương là địa phương khác, cách xa quê hương mình.

Tha phương cầu thực: đi kiếm ăn ở phương khác.

Hành đạo tha phương: đi làm đạo ở một địa phương khác, không phải nơi quê hương của mình.

Bát Ðạo Nghị Ðịnh: Chánh Thái Phối Sư đặng quyền cầu xin Chức sắc hành đạo tha phương, song tại nơi người điều độ,...

Tha quả vong căn

Tha: (nôm) Thả ra, không bắt tội. Quả: kết quả, cái kết quả xấu do cái nhân xấu gây ra từ kiếp trước. Vong: quên. Căn: gốc rễ.

Căn quả: tội lỗi trong kiếp trước là gốc rễ của những quả báo xấu xảy ra trong kiếp hiện tại như tật bịnh, tai ương.

Tha quả vong căn là tha thứ và quên đi cái căn quả xấu nơi kiếp sống trước.

Kinh cầu Tổ Phụ đã qui liễu: Cõi Diêm cung tha quả vong căn.

Tha tiền khiên trước

A: To pardon the anterior sins.

P: Pardonner les péchés antérieurs.

Tha: (nôm) Thả ra, không bắt tội. Tiền: trước. Khiên: tội lỗi.

Tiền khiên là tội lỗi đã gây ra trong kiếp sống trước.

Tha tiền khiên trước là tha thứ những tội lỗi đã gây ra trong kiếp trước. Nếu được tha thứ thì kiếp sống nầy khỏi phải chịu những quả báo xấu.

Tha tiền khiên trước đồng nghĩa: Tha quả vong căn.

Kinh cầu bà con thân bằng cố hữu đã qui liễu: Ơn Tạo Hóa tha tiền khiên trước.

THÁC

1. THÁC: 託 Gởi, nhờ, giả làm, mượn cớ.

Thí dụ: Thác bệnh, Thác cô ký mệnh.

2. THÁC: 托 Lấy tay nâng vật.

Thí dụ: Thác địa.

3. THÁC: (nôm) Chết.

Thí dụ: Thác oan, Thác sanh.

Thác bệnh

託病

A: To pretext the illness.

P: Prétexter la maladie.

Thác: Gởi, nhờ, giả làm, mượn cớ. Bệnh: đau ốm.

Thác bịnh là mượn cớ có bịnh để từ chối.

Thác cô ký mệnh

託孤寄命

Thác: Gởi, nhờ, giả làm, mượn cớ. Cô: con mồ côi. Ký: gởi. Mệnh: mạng lịnh.

Thác cô ký mệnh là gởi lại đứa con mồ côi và trao cho mạng lịnh.

Ý nói: Lời của người cha sắp chết gởi gấm đứa con côi lại cho người tin cậy và trao cho những yêu cầu quan trọng.

Thác địa

托地

A: To raise the earth.

P: Soulever la terre.

Thác: Lấy tay nâng vật. Địa: đất.

Thác địa là nâng đỡ giềng đất.

Kinh Phật Giáo: Hóa kiếm thành xích nhi tam phân thác địa.

Thác oan

A: To die injustly.

P: Mourir injustement.

Thác: (nôm) Chết. Oan: không đúng.

Thác oan là chết không đúng số, chưa tới số chết mà bị chết. Thường thì sự thác oan là do tai nạn, chết thình lình.

Thác sanh - Thác thai

託生 - 託胎

A: To reincarnate.

P: Réincarner.

Thác: Gởi, nhờ, giả làm, mượn cớ. Sanh: sanh ra. Thai: cái thai trong bụng mẹ.

Thác sanh, đồng nghĩa Thác thai, là gởi vào bào thai trong bụng mẹ để được sanh ra làm người nơi cõi trần.

Thác sanh hay Thác thai là nói về một chơn hồn đi đầu thai làm người nơi cõi trần.

THẠCH

THẠCH: 石 Đá, bền vững như đá.

Thí dụ: Thạch động, Thạch giao.

Thạch động

石洞

A: Stone cavern.

P: La caverne.

Thạch: Đá, bền vững như đá. Động: hang.

Thạch động là hang đá.

Thạch giao

石交

A: The stable freindship.

P: L"amitié stable.

Thạch: Đá, bền vững như đá. Giao: làm bạn với nhau.

Thạch giao là tình bạn vững bền như đá.

Thạch Sùng - Vương Khải

石崇 - 王凱

Thạch Sùng, người ở Thanh Châu đời Tây Tấn, tên chữ là Quí Luân, hiệu là Tề Nô, thuở nhỏ có tư chất thông minh, nhiều mưu trí. Thân phụ là Thạch Bào, lúc gần chết, chia gia tài cho các con thì Thạch Sùng được phần ít nhất. Bà vợ thấy vậy hỏi chồng: - Tại sao không chia đều cho các con?

Thạch Bào đáp:

- Tuy bây giờ chia cho nó ít, nhưng ngày sau nó sẽ giàu hơn mấy đứa kia gấp bội.

Thạch Sùng lớn lên, được bổ làm quan Tu Vũ Lệnh, rồi sau đổi ra làm Thái Thú Dương Thành. Nhân vì có công đánh nước Ngô nên được vua phong làm An Dương Hầu.

Vua Tấn Vũ Đế thấy Thạch Sùng có tài, cho làm Thứ Sử Kinh Châu. Lúc ở Kinh Châu, Thạch Sùng tư thông với lũ cường đạo, cướp của những người đi buôn, nên chẳng bao lâu, Thạch Sùng trở nên đại phú. Về sau, Thạch Sùng được thăng Thái Bộc và Vệ Úy.

Thạch Sùng cất một biệt thự rất tráng lệ ở Lũng Kim Cốc, thường hội họp bạn bè ở đây để ăn nhậu chơi bời.

Càng ngày Thạch Sùng càng giàu có, xây cất lầu các nguy nga, giăng toàn gấm vóc, đồ trân quí nhiều không kể hết, tài sản to lớn, thiên hạ vô song.

Thời bấy giờ có quan Hậu Tướng Quân là Vương Khải, em của Hoàng Hậu, nhà cũng rất giàu, xa xỉ vào bậc nhất.

Một hôm, Vương Khải và Thạch Sùng cạnh tranh nhau về sự giàu có. Vương Khải nói:

- Tôi lấy đường làm tro.

Thạch Sùng lại nói:

- Tôi lấy nến làm củi.

Vua nghe vậy liền phán:

- Lời nói không lấy gì làm bằng, muốn biết ai hơn kém thì phải lấy những thứ quí nhứt đem ra, hễ ai nhiều thì được.

Vương Khải bèn lấy trướng lụa đem ra trải đường được 40 dặm. Thạch Sùng cũng đem trướng lụa ra trải, dài được 50 dặm. Thế là Thạch Sùng thắng Vương Khải một keo.

Vương Khải lại dùng phấn đá đỏ quét vôi nhà. Thạch Sùng lại dùng hồ tiêu.

Các quan trong triều thấy Thạch Sùng đều hơn nên rất khen ngợi. Vua thấy Vương Khải kém thế nên tặng cho Vương Khải một cây san hô cao hai thước. Vương Khải liền đem cây san hô ra thi. Thạch Sùng liền lấy cây Ngọc Như Ý đập cây san hô ấy vỡ tan. Vương Khải cả giận nói:

- Túc hạ không có của quí như thế mà đem thi, nên mới đập cây san hô của tôi, vậy phải tính sao mới được?

Thạch Sùng vội đáp:

- Xin Ngài đừng vội giận, tôi xin đền cây khác lớn hơn.

Nói rồi xin trở về nhà đem đến bốn cây san hô đều cao bốn thước, sáng rực, lấy một cây đền cho Vương Khải.

Các bạn hai bên đều xin hòa, ai trở về nhà nấy.

Vua Tấn Vũ Đế chết, Thái tử lên nối ngôi, tức là Tấn Huệ Đế. Vua nhu nhược nên quyền hành về tay Thân Vương. Sau Giả Hậu mưu giết Thái Hậu và các Thân Vương mà tranh quyền, thành ra một cuộc nội loạn.

Có một Thân Vương là Triệu Vương Tư Mã Luân, lừa đem quân vào cung, bắt vua Huệ Đế phải bỏ Giả Hậu, rồi bắt Giả Hậu giết đi, bình được mối loạn Giả Hậu, nắm giữ binh quyền. Tư Mã Luân làm Tướng Quốc, tin dùng một đưa gia thần là Tôn Tú.

Tôn Tú nghe nói Thạch Sùng có nàng ái cơ tên là Lục Châu, nhan sắc xinh đẹp lạ thường, lại thêm cầm kỳ thi họa đều giỏi, múa hát rất hay, vẫn được Thạch Sùng yêu mến, để ở riêng trên lầu Kim Cốc. Tôn Tú lập tức sai sứ đến bắt.

Khi sứ đến, Thạch Sùng ra tiếp. Sứ nói:

- Tôi được lệnh đến đây bắt nàng Lục Châu. Xin Ngài đưa Lục Châu ra đây tôi rước về dâng cho Tướng Quốc.

Thạch Sùng đáp:

- Không được, Lục Châu là ái cơ của ta, dẫu thế nào cũng không cho bắt được.

- Quân hầu am hiểu sự đời, sao không nhận rõ thời thế hiện nay, nếu cưỡng lại ắt có vạ to. Quân hầu nên nghĩ lại.

Thạch Sùng nhứt định không nghe. Sứ phải trở về báo lại với Tôn Tú. Tôn Tú cả giận, vào bẩm với Tư Mã Luân:

- Thạch Sùng có ý phản, ỷ thế giàu có âm mưu làm loạn, nếu bây giờ không trừ, sau hối không kịp.

Tướng Quốc Tư Mã Luân nói:

- Nếu thế thì cứ bắt nó giết đi.

Tôn Tú được lịnh, đem 200 quân đến vây nhà Thạch Sùng. Thạch Sùng đang ở trên lầu với nàng Lục Châu, thấy quân kéo kến đồng hô lên rằng:

- Có lịnh bắt Thạch Đại nhân, xin Ngài xuống lầu ngay.

Thạch Sùng cả sợ nói:

- Tôi vì nàng mà bị tội, không rõ họ bắt tôi đem đi đâu?

Lục Châu khóc thưa rằng:

- Quân hầu đã vì thiếp mà phải tội thì thiếp cũng vì Quân hầu mà chết. Thiếp xin chết trước chớ mặt nào lại vào cửa khác để nhục đến Quân hầu.

Nói rồi nàng nhảy từ lầu cao xuống đất tự tử.

Bọn lính vào bắt Thạch Sùng đưa ra pháp trường.

Biết mình phải chết, Thạch Sùng khóc mà than rằng:

- Không biết gia tài của tôi sẽ vào tay ai?

Quan Giám sát nói:

- Đã biết tiền của và gái đẹp hay làm họa cho người, sao không tính đi từ trước?

Thạch Sùng bị chém chết, gia sản bị tịch thu.

Tương truyền, Thạch Sùng chết uất ức, khí uất không tan hóa thành con thằn lằn, cứ tắc lưỡi như tiếc của hoài. Vì vậy con thằn lằn được gọi là con Thạch sùng.

Cũng có sách khác chép rằng:

Vương Khải và Thạch Sùng tổ chức đấu phú với nhau trước mặt vua và bá quan, giao kết nếu ai thua thì phải giao gia sản cho người thắng cuộc. Hai người cùng đem của quí ra, nhưng đều bằng nhau. Cuối cùng Vương Khải đem ra cái nồi đất. Thạch Sùng tìm mãi trong kho không có món nầy nên phải chịu thua cuộc. Thạch Sùng bị mất hết của cải, nên rất tức tối, buồn rấu sanh bịnh mà chết. Hồn uất ức không tan, hóa thành con thằn lằn tắc lưỡi tiếc của.

Thơ của Đức Lý Thái bạch:

Trong bài phú Giác Mê Khải Ngộ, Đức Lý viết:

Thạch thất - Thạch xá

石室 - 石舍

A: The stone house.

P: La maison en pierre.

Thạch: Đá, bền vững như đá. Thất: nhà. Xá: cái nhà nhỏ.

Thạch thất, đồng nghĩa thạch xá, là ngôi nhà bằng đá.

Thạch tượng

石像

A: The stone statue.

P: La statue en pierre.

Thạch: Đá, bền vững như đá. Tượng: hình tượng của người hay vật.

Thạch tượng là tượng bằng đá.

Thí dụ như: Tượng Phật làm bằng đá, Tượng sư tử đá.

Thài - Bài thài

A: To declaim slowly.

P: Déclamer lentement.

Thài: ngâm từng chữ của bài kinh với giọng ngân kéo dài theo điệu nhạc Đảo Ngũ Cung.

Bài thài: bài kinh để đồng nhi thài.

Khi cúng Đức Chí Tôn, hay Đức Phật Mẫu, đại đàn hay tiểu đàn, đồng nhi thài ba bài Dâng Tam bửu: bài Dâng hoa, bài Dâng rượu và bài Dâng trà. Trong lúc đồng nhi thài thì Lễ sĩ đi điện lễ, dâng phẩm vật cúng từ ngoại nghi vào nội nghi với cách đi đặc biệt, chân bước theo hình chữ Tâm, nhún theo điệu nhạc Đảo Ngũ Cung.

Trong Lễ Hội Yến Diêu Trì Cung tại Báo Ân Từ hằng năm, các Giáo nhi đứng hầu hai bên bàn lễ, thài các bài hiến lễ Đức Phật Mẫu, Cửu vị Tiên Nương và thài ba bài hiến lễ Đức Hộ Pháp, Đức Thượng Phẩm và Đức Thượng Sanh, tổng cộng 13 bài thài, thài ba hiệp: hiệp đầu là Dâng hoa, hiệp kế là Dâng rượu và hiệp chót là Dâng trà. Trong Lễ Hội Yến Diêu Trì Cung, không có Lễ sĩ dâng phẩm vật. Hoa thì được đặt sẵn trên bàn lễ, khi dâng rượu thì Chức sắc Hiệp Thiên Đài lên rót rượu, khi dâng trà thì Chức sắc Hiệp Thiên Đài lên rót trà.

Trong Tang lễ, dâng hương, dâng hoa, rượu và trà, các Lễ sĩ đi điện dâng lên, trong lúc đồng nhi thài các bài thài tương ứng, giọng thài chậm, kéo dài nghe rất bi ai.

THÁI

1. THÁI: 太 Lớn, rất, cả, tuyệt cao.

Thí dụ: Thái Âm, Thái cổ, Thái thậm.

2. THÁI: 態 Hình trạng, dáng điệu.

Thí dụ: Thái độ.

3. THÁI: 泰 còn đọc THỚI: thạnh, an vui.

Thí dụ: Thái lai, Thái tây.

Thái Âm - Thái Dương

太陰 - 太陽

A: The moon - The sun.

P: La lune - Le soleil.

Thái: Lớn, rất, cả, tuyệt cao. Âm: khí Âm. Dương: khí Dương.

Khi Thái Cực phân ra Lưỡng Nghi, rồi Lưỡng Nghi phân ra Tứ Tượng thì Tứ Tượng gồm: Thái Dương, Thiếu Dương, Thái Âm và Thiếu Âm.

Thông thường, Thái Âm là chỉ Mặt trăng; Thái Dương là chỉ mặt trời.

Thái Âm Tinh Quân là vị Tiên cai quản mặt trăng.

Khai Kinh: Ánh Thái dương giọi trước phương đông.

Thái Ất Thiên Tôn

太乙天尊

Thái Ất Thiên Tôn là một vị Đại Tiên, học trò của Đức Nguơn Thỉ Thiên Tôn vào thời Phong Thần Trung hoa.

Theo truyện Phong Thần, Thái Ất Thiên Tôn cho Linh Châu Tử đầu thai xuống trần làm con của Lý Tịnh, đặt tên là Na Tra, để lớn lên ra giúp Khương Thượng Tử Nha phò nhà Châu, diệt nhà Trụ, lập Bảng Phong Thần.

Thái Bạch Kim Tinh - Thái Bạch Trường Canh

太白金星 - 太白長庚

Sao Thái Bạch được gọi là Sao Kim hay Kim Tinh, cũng được gọi là Sao Trường Canh.

Thái Bạch Kim Tinh hay Thái Bạch Trường Canh đều đồng nghĩa, nói tắt là Thái Bạch, đó là một vị Tinh Quân cai quản ngôi sao Thái Bạch. Vị Tinh Quân nầy giáng trần vào thời nhà Đường bên Tàu. Bà mẹ có thai nằm mộng thấy sao Thái Bạch rơi vào lòng bà, sau đó bà sanh ra đứa con trai, đặt tên là Lý Thái Bạch. (Xem tiểu sử nơi chữ: Lý Thái Bạch, vần L)

Nơi cõi thiêng liêng hiện nay, Đức Lý Thái Bạch là một vị Đại Tiên Trưởng, cầm quyền Nhứt Trấn Oai Nghiêm điều khiển Tiên giáo thời Ðại Ðạo Tam Kỳ Phổ Ðộ. Ngài còn được Đức Chí Tôn giao phó nhiệm vụ Giáo Tông Ðại Ðạo Tam Kỳ Phổ Ðộ.

Đức Lý Thái Bạch giáng cơ cho biết quyền hành của Ngài mà Đức Chí Tôn giao phó trong Ðại Ðạo Tam Kỳ Phổ Ðộ qua bài thơ:

Đức Lý Thái Bạch thường giáng cơ dạy Đạo, phong thưởng Chức sắc và điều hành nền Đạo. Trong Thánh Ngôn Hiệp Tuyển có rất nhiều bài Thánh Ngôn của Ngài.

Thái cổ

太古

A: The extreme antiquity.

P: L"extrême antiquité.

Thái: Lớn, rất, cả, tuyệt cao. Cổ: xưa.

Thái cổ là rất xưa. Đời Thái cổ có trước đời Thượng cổ.

Thái Công Tướng Phụ Quảng Pháp Thiên Tôn

太公將父廣法天尊

Đây là phẩm tước của Đức Khương Thượng Tử Nha do Đức Chí Tôn phong tặng. (Xem tiểu sử nơi chữ: Khương Thượng)

Khương Thượng Tử Nha được vua Châu Võ Vương phong chức Thái Công, và được tôn là Thượng Phụ (Phụ là cha). Tử Nha đảm nhận chức Đại Nguyên Soái Chinh Đông, thống lãnh đại binh, chinh phạt nhà Trụ, nên gọi Ngài là Tướng Phụ (Tướng là vị Đại Nguyên Soái, Phụ là cha).

Ngài được Đức Nguơn Thỉ Chưởng giáo ban cho nhiều pháp thuật huyền diệu, nhứt là hai món bửu bối: Hạnh Huỳnh kỳ và Đả Thần tiên (cây roi đánh Thần), nên gọi là Quảng Pháp (Quảng là rộng, Pháp là phép thuật). Ngài là một vị Thiên Tôn.

Đức Nguơn Thỉ lại giao cho Ngài cầm Bảng Phong Thần, nên Ngài cầm quyền Thần đạo.

Thái Cực

太極

A: The Universal Monad.

P: La Monade Universelle.

Thái: Lớn, rất, cả, tuyệt cao. Cực: đầu cùng.

Thái Cực là lớn nhứt đến cùng tột.

Theo Vũ trụ quan của Đạo Cao Đài, Thái Cực là nguyên lý cùng tột của vũ trụ. Đó là chơn lý tuyệt đối, tối thượng, bất biến, hằng hữu, sản xuất ra Càn Khôn Vũ Trụ và vạn vật.

Nói về độ lớn thì không có gì lớn hơn bao trùm bên ngoài Thái Cực, còn nói về độ nhỏ thì không có gì nhỏ hơn để lồng vào trong Thái Cực. (Chí đại vô ngoại, chí tiểu vô nội).

Thái Cực là khối Đại Linh Quang, là Đại Hồn của Thượng Đế, nên cũng được gọi là ngôi của Thượng Đế.

Cái gì sanh ra Thái Cực? Đó là Hư Vô chi Khí.

Hư Vô chi Khí (Khí Hư Vô) là khối chất Khí có năng lượng vô tận vô biên, tự nhiên mà có, tức là không có nguồn gốc, nên gọi là vô thủy. (Xem Vũ trụ quan, Vần V).

Thái Cực đăng

太極燈

A: The Monad lamp.

P: La lampe de Monade.

Thái Cực: (đã giải bên trên). Đăng: đèn.

Thái Cực đăng là cây đèn Thái Cực, tức là cây đèn mà điểm sáng của nó tượng trưng ngôi Thái Cực.

Trên Thiên bàn thờ tại tư gia, dưới Thánh tượng Thiên Nhãn, ngay chính giữa, đặt một cây đèn luôn luôn cháy sáng gọi là đèn Thái Cực, để tượng trưng ngôi Thái Cực của Đức Chí Tôn.

Ngọn đèn ấy cũng giả mượn làm Tâm đăng, tức là mỗi người chúng ta dùng cái tâm của mình như một ngọn đèn để soi sáng trí não, khiến cho các hành động, cử chỉ không trái với Thiên lý, hợp đạo đức.

Thái Cực Thánh Hoàng

太極聖皇

A: The Emperor of Monad.

P: L"Empéreur de Monade.

Thái Cực: (đã giải bên trên). Thánh Hoàng: vua Thánh, vị vua thiêng liêng huyền diệu.

Thái Cực Thánh Hoàng là vị vua Thánh ngự ở ngôi Thái Cực, đó là Đức Chí Tôn Ngọc Hoàng Thượng Đế.

Kinh Ngọc Hoàng Thượng Ðế: Đại La Thiên Đế, Thái Cực Thánh Hoàng.

Thái độ

態度

A: The attitude.

P: L"attitude.

Thái: Hình trạng, dáng điệu. Độ: mức độ.

Thái độ là vẻ mặt cử chỉ, cách cư xử của một người, biểu thị tình cảm và tư tưởng của người ấy. Thí dụ: Thái độ ôn hòa.

Thái hòa

太和

A: The great peace.

P: La grande paix.

Thái: Lớn, rất, cả, tuyệt cao. Hòa: êm thuận, hoà bình.

Thái hòa là rất hòa bình êm tịnh.

Thánh Ngôn Hiệp Tuyển: Thái hòa Dương thạnh Đạo nam khai.

Thái hư - Thái không

太虛 - 太空

A: The Nothing.

P: Le Néant.

Thái: Lớn, rất, cả, tuyệt cao. Hư: trống không. Không: không có gì cả.

Thái hư, đồng nghĩa Thái không, là chỗ không không trên thượng từng không khí, nơi đó thấy trống không nhưng rất huyền diệu, vì tất cả các pháp đều sanh ra từ chỗ Hư không nầy.

Thái lai (Thới lai)

泰來

A: The prosperity comes.

P: La prospérité vient.

Thái: còn đọc THỚI: thạnh, an vui. Lai: tới, đến.

Thái lai hay Thới lai là thời kỳ thạnh vượng đến.

Thường nói: Hết cơn bĩ cực tới hồi thới lai.

Thái liêm giả tất thái tham

太廉者必太貪

Thái: Lớn, rất, cả, tuyệt cao. Liêm: thanh liêm. Giả: ấy là. Tất: ắt hẳn. Tham: ham muốn. Thái tham: lòng ham muốn cực lớn.

Thái liêm giả tất thái tham: người quá thanh liêm ắt có cái ham muốn cực lớn.

Thái miếu

太廟

A: Royal temple.

P: Temple royal.

Thái: Lớn, rất, cả, tuyệt cao. Miếu: nhà thờ.

Thái miếu là nhà thờ tổ tiên của vua, cũng được gọi là Miếu đường, cất trong hoàng thành.

Thái quá - Bất cập

太過 - 不及

A: Excess - Insufficiency.

P: Excès - Insuffisance.

Thái: Lớn, rất, cả, tuyệt cao. Quá: vượt qua. Bất: không. Cập: kịp.

Đây là hai trạng thái làm việc đối chọi nhau: một là làm việc quá mức, hai là làm việc không đúng mức. Cả hai lối đều có hại, vì không giữ mức trung dung, khó đạt được thành công như mong muốn.

Phải giữ lấy con đường trung đạo, tức trung dung, làm việc điều hòa, vừa phải nhưng siêng năng và chuyên cần, thì kết quả thành công chắc chắn.

Thái sơn hồng mao

泰山鴻毛

Thái: Lớn, rất, cả, tuyệt cao. Sơn: núi. Hồng: chim hồng. Mao: lông.

Thái sơn hồng mao là núi Thái sơn và lông chim hồng.

Núi Thái sơn tượng trưng sức nặng (nặng như Thái sơn), hồng mao tượng trưng cái nhẹ (nhẹ như lông hồng).

Hán thư: "Nhân cố hữu nhứt tử, tử hữu trọng ư Thái sơn, hoặc khinh ư hồng mao." nghĩa là: Người ta ai cũng có một lần chết, có cái chết nặng như Thái sơn, có cái chết nhẹ như lông chim hồng. Ý nói: Có cái chết vì đại nghĩa thì cái chết ấy xem nặng như núi Thái sơn; có cái chết không ra gì, không đáng để chết thì cái chết ấy xem nhẹ như lông chim hồng.

Thái tây

泰西

A: The prosperous countries of occident: Europe.

P: Les pays prospères de l"occident: Europe.

Thái: còn đọc THỚI: thạnh, an vui. Tây: hướng tây.

Thái tây là các nước cường thịnh ở phương tây, tức là chỉ các nước ở Âu Châu như: Anh, Pháp, Đức, Ý,....

Thánh Ngôn Hiệp Tuyển: Đêm nay, 24 Décembre, phải vui mừng vì là ngày của Ta xuống trần dạy đạo bên Thái tây (Europe).

Thái thậm

太甚

A: Excessive.

P: Excessif.

Thái: Lớn, rất, cả, tuyệt cao. Thậm: quá mức.

Thái thậm là rất quá mức, rất quá đáng.

Thánh Ngôn Hiệp Tuyển: Kiêu hãnh thái thậm, vào muốn có người trình, ra muốn có người cúi,....

Thái Thượng Đạo Tổ - Thái Thượng Lão Quân

太上道祖 - 太上老君

Thái Thượng Đạo Tổ hay Thái Thượng Đạo Quân là ông Thủy Tổ của Đạo Tiên. Ngài do khí Tiên Thiên hóa sanh, nên pháp lực của Ngài vô biên, biến hóa vô cùng, khi hiện xuống cõi trần để giáo hóa người có duyên phần, khi trở về cõi Thượng Thiên.

Ngài có một kiếp giáng sanh xuống cõi trần là Đức Lão Tử, vào thời nhà Thương bên Tàu, nên còn gọi Ngài là Thái Thượng Lão Quân. (Xem chi tiết nơi chữ: Lão Tử, vần L)

Thải hồi

汰回

A: To send back.

P: Renvoyer.

Thải: loại bỏ ra không dùng nữa. Hồi: trở về.

Thải hồi là loại bỏ ra, không dùng nữa, cho trở về nhà.

THAM

1. THAM: 貪 Ham muốn không chánh đáng.

Thí dụ: Tham danh, Tham dục, Tham ô.

2. THAM: 參 Dự vào, xen vào.

Thí dụ: Tham chiếu, Tham khảo.

Tham chiếu

參照

A: To compare.

P: Comparer.

Tham: Dự vào, xen vào. Chiếu: đưa ra mà xét, đối chiếu.

Tham chiếu là đưa vào để đối chiếu.

Tham danh trục lợi

貪名逐利

A: To covet the fame and gain.

P: Rechercher avidement la gloire et gain.

Tham: Ham muốn không chánh đáng. Danh: tiếng tăm. Trục: đuổi theo, tranh giành. Lợi: lợi lộc.

Tham danh trục lợi là ham muốn và tranh giành danh lợi.

Thành ngữ nầy đồng nghĩa: Tham danh chác lợi.

(Chác là chuốc lấy, mang vào mình).

Thánh Ngôn Hiệp Tuyển: Thầy đã vì chúng sanh mà lập Đạo, nhưng kẻ phàm tục còn ám muội, tham danh chác lợi, lấn tước cầu quyền.

Tham dục

貪欲

A: The ambition.

P: L"ambition.

Tham: Ham muốn không chánh đáng. Dục: muốn.

Tham dục là lòng tham lam và nhiều ham muốn.

Tham dự

參預

A: To participate in.

P: Participer à.

Tham: Dự vào, xen vào. Dự: xen vào, gia nhập vào.

Tham dự là góp mặt vào và nhận một phần công việc.

Thánh Ngôn Hiệp Tuyển: Nơi đàn nào mà khác hơn Thánh giáo và bày biện nhiều trái cách thì Đạo hữu không phép tham dự.

Tham đó bỏ đăng

Tham: Ham muốn không chánh đáng. Đó và Đăng: dụng cụ dùng để bắt cá dưới nước. Đăng là tấm làm bằng nan tre dài, chận dưới nước không cho cá lội qua. Đó cũng làm bằng nan tre kết lại thành hình ống, có làm hom để cá chui vào mà không ra được.

Tham đó bỏ đăng, ý nói ham muốn kẻ nầy, ruồng bỏ kẻ kia, tức là ham muốn người con gái khác, ruồng bỏ vợ nhà.

Thành ngữ: Tham đó bỏ đăng là chỉ sự không chung thủy trong tình vợ chồng.

Tham khảo

參考

A: To consult.

P: Consulter.

Tham: Dự vào, xen vào. Khảo: tra xét.

Tham khảo là tra xét nhiều tài liệu để so sánh và tìm hiểu đầy đủ các khía cạnh của một vấn đề.

Tham ô

貪汙

A: The crapulous covetousness.

P: La cupidité crapuleuse.

Tham: Ham muốn không chánh đáng. Ô: dơ bẩn, bẩn thỉu.

Tham ô là tham lam bẩn thỉu, tìm cách ăn cắp của công một cách đê tiện.

Tham quan ô lại: Quan thì tham nhũng, viên chức thì bẩn thỉu, chỉ chung bọn quan lại ăn hối lộ, đục khoét của công.

Tham phu tuẫn tài

貪夫殉財

Tham: Ham muốn không chánh đáng. Phu: người đàn ông. Tuẫn: liều chết vì một việc gì. Tài: tiền bạc của cải.

Tham phu tuẫn tài là người tham chết vì tiền.

Tham quan

Có hai trường hợp:

* Trường hợp 1: Tham quan

貪官

A: Corrupt mandarin.

P: Mandarin concussionnaire.

Tham: Ham muốn không chánh đáng. Quan: ông quan.

Tham quan là ông quan tham nhũng.

Thường nói: Tham quan ô lại: (Xem chữ: Tham ô).

* Trường hợp 2: Tham quan

參觀

A: To see the sights.

P: Excursionner.

Tham: Dự vào, xen vào. Quan: xem xét, quan sát.

Tham quan là đi quan sát cảnh vật ở một nơi nào.

Tham quyền cố vị

貪權固位

A: To hold a power and to hang on to one"s position.

P: Rechercher l"autorité et se cramponner à sa place.

Tham: Ham muốn không chánh đáng. Quyền: quyền hành. Cố: giữ chặt lấy. Vị: địa vị, chỗ ngồi có chức quyền.

Tham quyền cố vị là ham muốn quyền hành, giữ chặt lấy địa vị có được, không muốn buông ra.

Tham sanh úy tử

貪生畏死

A: To cling to life and to fear death.

P: Se cramponner à la vie et redouter la mort.

Tham: Ham muốn không chánh đáng. Sanh: sống. Úy: sợ. Tử: chết.

Tham sanh úy tử là tham sống sợ chết.

Tham Sân Si

貪嗔痴

Tham: Ham muốn không chánh đáng. Sân: giận. Si: mê muội.

Tham Sân Si là ba mối độc hại, gây ra nhiều điều phiền não và đốt cháy hết công đức của người tu, nên gọi chúng là Tam độc, tức là ba thứ độc hại.

Ba thứ ấy làm dơ dáy thân tâm, nên cũng gọi chúng là Tam cấu. Ba thứ ấy cũng ngăn trở thiện tâm nên cũng gọi chúng là Tam chướng. Ba thứ ấy trói buộc con người vào biển khổ trầm luân, nên cũng gọi chúng là Tam phược.

Người tu cần phải dùng cái trí sáng suốt để dứt bỏ ba mối độc hại trên thì mới mong đắc đạo.

Tham tài hiếu sắc

貪財好色

Tham: Ham muốn không chánh đáng. Tài: tiền bạc của cải. Hiếu: ưa thích. Sắc: sắc đẹp của phụ nữ.

Tham tài hiếu sắc là tham lam tiền bạc và ưa thích sắc đẹp của phụ nữ (sắc dục).

Tham thì thâm

Tham: Ham muốn không chánh đáng. Thâm: lạm vào một khoản tiền khác.

Tham thì thâm là tham cái lợi nhỏ nên bị mất cái lợi lớn mà không hay.

Tham thiền nhập định

參禪入定

A: The meditation and contemplation.

P: La méditation et contemplation.

Tham: Dự vào, xen vào; cũng có nghĩa là: suy xét, quan sát. Thiền: yên lặng để chiêm nghiệm đạo lý. Nhập: vào. Định: giữ cái tâm cho yên tịnh, không vọng động, để suy nghĩ về đạo lý.

Tham thiền, đồng nghĩa Nhập định, ghép chung lại để nhấn mạnh ý nghĩa, thường được nói tắt là Thiền Định.

Hai chữ: Thiền và Định, trong nhiều trường hợp, được dùng như đồng nghĩa với nhau, nhưng thật ra ý nghĩa của chúng có phần khác nhau đôi chút: Định là một trạng thái tâm lý chứng ngộ được bằng phép Tu Thiền. Thiền là một diễn trình, còn Định là cứu cánh.

Tham thiền nhập định là phép tu ngồi kiết già, yên lặng nhằm lắng đọng tất cả vọng tưởng tán loạn, tập trung tư tưởng để suy nghĩ tìm tòi cho ra lẽ một vấn đề đạo lý, để cho chơn tâm bừng sáng, trí huệ hoát khai, hiểu rõ đạo lý, ngộ nhập chơn lý, tức là đắc đạo.

Người tu hành cần nhứt là phép Tham thiền đặng tầm cái lý đạo cao siêu của Tạo công đặt bày trên mấy cõi hư linh, ngõ hầu thấu triệt đến cả cội nguồn nguyên thỉ.

Không Tham thiền định trí thì làm sao đoạt nổi Thiên cơ, hiểu điều mắc mỏ cho được. Thế nên người tu hay người không tu mà muốn hoát thông sự vật, tham cứu uyên nguyên thì làm sao cũng phải Tham thiền.

Vả lại, đã sanh ra đứng làm người mà nếu không hiểu biết cội nguồn nhơn loại thì sao phải là người thượng trí?

Ví như loài người bắt đầu bởi đâu mà có? Có làm chi? Sao lại sanh rồi tử? Tử rồi sanh? mà cứ mãi mãi hoài hoài vương vấn với bánh xe luân hồi của Tạo hóa?

Vào chi chỗ trần ai cay nghiệt, biển khổ sông mê, để chịu mang lấy kiếp nặng nề mà luống khổ tâm lao lực, sớm thảm chiều phiền, rày than mai khóc?

Nếu tự hỏi mình bao nhiêu vấn đề ấy mà chẳng gia công nghiên cứu, tham khảo sưu tầm cho tận cùng đáo để thì làm sao trực giác được cái nguyên lý của Đạo?

Muốn đạt đến chỗ đó, há còn phương pháp nào khác hơn Tham thiền nữa đâu.

Vậy phương pháp ấy chính gọi là THAM THIỀN đó.

Không Tham thiền thì làm sao mở mang trí hóa để đạt cho thấu cái lẽ hư vô huyền diệu.

Nhưng phương pháp Tham thiền rất là khó lắm. Trước hết cần phải chủ cái tâm vào một tư tưởng nào cho cao thượng, rồi mới lấy cái tư tưởng thanh quang ấy mà nghĩ ngợi cho cùng, xét suy cho tột thì huệ tâm tự phát, trực giác tự khai, chừng ấy chơn lý mới hiện bày ra một cách rõ ràng minh bạch.

Con người đã sẵn có cái Thiên tánh đặc biệt của Trời ban phú cho từ lúc mới đi đầu thai. Khi xuống ở thế gian nầy lại cần phải mượn lấy xác phàm mà kinh nghiệm mọi lẽ của cõi trần để lần lần trở nên uyên bác hầu tấn hóa mãi trên con đường đạo đức vậy.

Vẫn biết thế gian là bể khổ sông mê, nhưng chính thế gian lại là một chốn học đường của muôn loài vạn vật. Nhờ học đường ấy mà muôn loài vạn vật mới mở mang trí hóa, sáng suốt tinh thần để tấn bộ trên nấc thang cao thượng.

Làm người cần phải học hỏi, có học hỏi mới thông đạt minh mẫn, mới tường đường quấy sự phải, mà tránh cho khỏi tội tình. Chớ nếu không học hỏi thì điểm linh quang phải trở nên mê muội mà người cam dốt nát hư hèn.

Bao nhiêu những món bày trò nơi trước mắt là bao nhiêu những bài học hay ho hữu ích cho người, bất luận tốt hay xấu, bất cứ dữ hay lành, chi chi cũng có thể làm bài học được.

Sự nào tốt đẹp cao siêu thuần khiết thì nên lấy đó mà làm mẫu mực để luyện trau rèn đúc tinh thần.

Việc nào xấu xa hèn mạt bạo tàn thì nên xem đó như tấm gương soi để sửa đổi canh cải đức tánh.

Cái bước đường lầm lạc đã trải ngày nay tức là cái bài học phòng ngừa khỏi vấp ngày mai.

Trên đời nào có cái chi là vô ích bao giờ. Ích hay vô ích là chỉ tại nơi mình biết dùng hay không biết dùng đó mà thôi!

Người tu hành tuy chẳng tầm chương trích cú, tuy không nấu sử xôi kinh mà cũng có thể thông suốt cả cái lý của đời rất nên đúng đắn. Rõ thông như thế là nhờ Nhập định Tham thiền, rồi được trực giác nơi tâm thì tất nhiên trí huệ quang minh phát triển mà giúp cho thần hồn lẹ thấy mau nghe, nên không học mà tự nhiên cũng biết.

Không học mà biết là do cái lương tri lương năng nó phát lộ được trong tâm thần, làm cho cơ đạt thức phải khai minh sáng suốt.

Vậy nên người tu cần nhứt là phải Tham thiền.

Có Tham thiền mới nghĩ ngợi được đến lý thiên nhiên của cơ Tạo hóa, mà thấu triệt cái bổn thể Hư vô, rồi mới thấy rõ cuộc đời ấy chỉ là trường mộng ảo.

Các vật đã la liệt khắp bày trên mặt địa cầu nầy, chẳng bao lâu nó thảy phải rã rời, dời đổi chẳng khác nào như mù tan như sương rã, như khói tỏa như mây bay, nên cuộc đời nào có bền vững chi đâu, chỉ là một giấc huỳnh lương, một cơn hồ điệp. Bởi vậy nên mới có câu: Thế sự vạn ban đô thị giả.

Biết vậy rồi, tự nhiên con người mới gắng chí lập tâm, quyết phế bỏ cuộc giả hư mà mong kiếm tầm nơi chơn thật, hầu có thoát thân ra khỏi chốn mê đồ trần khổ.

Nhưng hễ muốn Tham thiền cho có kết quả thì phải lo Nhập định cho hẳn hòi.

Nhập định là cốt để cho tâm thần an ổn, nghĩ ngợi hầu có sửa mình mà trừ khử các bịnh do trong cốt tủy và diệt xong cả mấy mối loạn của thất tình, lục dục khiến xui khuấy rối đêm ngày. Rồi gom các tư tưởng vào nơi khối óc, đừng cho nó tưởng nhớ bá vơ những điều không tốt, lại ráng gắng công tập luyện nó sao cho lần lần trở nên thuần túy tinh anh. Mà phải nuôi cái tư tưởng ấy cho cao thượng, trọn lành mãi mãi, đừng để ngoại vật lẫn vào báo hại tâm hồn xao động. Được vậy rồi mới hồi quang phản chiếu nơi tâm, thấy cũng như không thấy, nghe cũng thể không nghe, biết cũng dường không biết, vạn sự thế gian đều không lưu ý vào chi hết ráo.

Hễ Nhập định đặng như vậy thì Tham thiền mới thấy kết quả tốt đẹp phi thường, vì mỗi khi Tham thiền, mà trầm tư mặc tưởng vào một vấn đề gì thì các bộ phận máy móc trong châu thân nó lần lần ngưng nghỉ bớt mà để cho chơn thần xuất ra khỏi xác, theo lằn tư tưởng lóng nghe cái lý thiên nhiên.

Cũng có kẻ Tham thiền mà bị điên cuồng ngây ngẩn, ấy cũng tại Tham thiền mà không Nhập định cho an thần, rồi tưởng xét quá làm cho xao động tâm linh, nên ra đến thế.

Nếu rủi bị vậy thì chỉ cần tịnh an cho đúng là tất sẽ huờn phục lại ngay." (Đại Thừa Chơn Giáo)

Tham tiểu thất đại

貪小失大

Tham: Ham muốn không chánh đáng. Tiểu: cái nhỏ. Thất: mất. Đại: lớn.

Tham tiểu thất đại là tham lợi nhỏ, mất lợi to.

Tham ván bán thuyền

Tham: Ham muốn không chánh đáng. Ván: tấm ván bằng gỗ. Bán: đổi một vật lấy tiền. Bán thuyền: bán chiếc thuyền.

Thành ngữ nầy liên hệ thành ngữ: Ván đã đóng thuyền: ý nói người con gái đã có chồng rồi, không thể thay đổi số phận được nữa. Ván là tượng trưng người con gái chưa chồng, ván đã đóng thuyền tượng trưng người con gái đã có chồng rồi, tức là chỉ người vợ ở nhà.

Tham ván: ý nói ham mê một người con gái chưa chồng.

Bán thuyền: ý nói bỏ bê người vợ ở nhà.

Tham ván bán thuyền là chỉ người chồng không chung thủy, ham mê một người con gái khác, bỏ bê người vợ ở nhà.

Suy rộng ra, thành ngữ trên có ý nói: Tham mối tình mới, bỏ mối tình cũ, Có mới nới cũ, Tham lê bỏ lựu,....

Ghi chú: Thành ngữ tương tự: Thăm ván bán thuyền.

Thăm ván: đi hỏi thăm ván nơi tiệm bán gỗ để mua đóng thuyền. Bán thuyền: bán thuyền cũ để đóng thuyền mới.

Thăm ván bán thuyền: mới đi hỏi thăm mua ván đóng thuyền mà đã lo bán thuyền cũ. Ý nói: chưa có cái mới mà đã coi rẻ cái cũ.

Suy rộng ý nghĩa: Ván là chỉ người con gái chưa chồng, thuyền hay ván đã đóng thuyền là chỉ người con gái đã có chồng tức là người vợ ở nhà. Thăm ván bán thuyền là theo đuổi người con gái mới, bỏ bê vợ ở nhà, tình vợ chồng không chung thủy.

Hai thành ngữ: Tham ván bán thuyền và Thăm ván bán thuyền, suy cho cùng thì ý nghĩa không khác nhau bao nhiêu, chỉ người chồng không chung thủy trong tình yêu vợ chồng.

Tham vọng

貪望

A: The ambition.

P: L" ambition.

Tham: Ham muốn không chánh đáng. Vọng: mong ước.

Tham vọng là tham lam nhiều ước muốn, lòng tham lam không bờ bến.

THẢM

THẢM: 慘 Đau đớn xót xa, độc ác.

Thí dụ: Thảm bại, Thảm kinh, Thảm sát.

Thảm bại

慘敗

A: The lamentable defeat.

P: La défaite lamentable.

Thảm: Đau đớn xót xa, độc ác. Bại: thua thiệt, thất bại.

Thảm bại là thất bại một cách đau đớn.

Thảm đạm

慘淡

A: Desolate.

P: Desolé.

Thảm: Đau đớn xót xa, độc ác. Đạm: nhạt nhẽo.

Thảm đạm là buồn rầu khô héo.

Thảm kinh

慘驚

A: Lamentable and fearful.

P: Lamentable et terrible.

Thảm: Đau đớn xót xa, độc ác. Kinh: sợ hãi.

Thảm kinh là đau đớn và kinh khủng.

Thảm sát

慘殺

A: To massacre terribly.

P: Massacrer terribllement.

Thảm: Đau đớn xót xa, độc ác. Sát: giết chết.

Thảm sát là tàn sát một cách thảm khốc.

THÁN

THÁN: 慘 - Than thở. - Khen ngợi.

Thí dụ: Thán oán, Thán phục.

Thán oán

歎怨

A: To complain.

P: Se plaindre.

Thán: - Than thở. - Khen ngợi. Oán: giận ghét.

Thán oán là than thở và oán ghét.

Thánh Ngôn Hiệp Tuyển: Nhưng cũng có nhiều đứa dụng tà tâm mà làm cho có sự thán oán trong nền Đạo của Thầy.

Thán phục

慘伏

A: To admire.

P: Admirer.

Thán: - Than thở. - Khen ngợi. Phục: nằm sát xuống đất.

Thán phục là khen ngợi và cảm phục.

Thản nhiên

坦然

A: Indifferent.

P: Indifférent.

Thản: bằng phẳng. Nhiên: như thế.

Thản nhiên là bình thản tự nhiên như không có gì xảy ra.

THANG

THAng: Cái thang có nấc để trèo lên cao.

Thí dụ: Thang mây, Thang vô ngằn.

Thang mây

A: The ladder to go up to clouds.

P: L" échelle s"élevant jusqu"aux nuages.

Thang: Cái thang có nấc để trèo lên cao. Mây: đám mây trên bầu trời.

Thang mây là cái thang bắc lên cao tận mây để có thể trèo lên trời.

Đó là nói ví dụ về việc tu hành, giống như là bắc cái thang lên tận mây xanh để khi đắc đạo thì đi lên tới trời.

Thánh Ngôn Hiệp Tuyển: Ấy là muốn dìu bước đường đạo đức, bắc thang mây để độ dẫn các con trở về ngôi cũ.

Thang vô ngằn

A: The ladder with innumerable step.

P: L"échelle à innombrable marche.

Thang: Cái thang có nấc để trèo lên cao. Vô: không, ý nói vô số, tức là một số thật nhiều không thể đếm hết được. Ngằn: cái nấc thang.

Thang vô ngằn là cái thang có vô số nấc, bắc lên tận trời.

Thánh Ngôn Hiệp Tuyển: Thầy đã nói, đạo đức cũng như cái thang vô ngằn bắc cho các con leo đến phẩm vị tối cao tối trọng.

THẢNG

倘

A: If.

P: Si.

Thảng: nếu, ví như.

Thảng như: 倘如 ví như.

Thảng hoặc: 倘或 nếu mà, giả như là.

Chú Giải Pháp Chánh Truyền: Thảng có một người trong ba mà tuân mạng lịnh đặng thì cũng chưa quyết đoán rằng luật lệ ấy đã nghịch hẳn với nhơn sanh.

THANH

1. THANH: 青 Màu xanh.

Thí dụ: Thanh cân, Thanh my.

2. THANH: 清 Trong sạch, rõ, sạch sẽ.

Thí dụ: Thanh bạch, Thanh tịnh.

3. THANH: 聲 còn đọc Thinh: tiếng, âm thanh.

Thí dụ: Thanh danh, Thanh la.

Thanh bạch

清白

A: Pure, clean.

P: Pur, propre.

Thanh: Trong sạch, rõ, sạch sẽ. Bạch: trắng.

Thanh bạch là trong trắng.

Kinh Tắm Thánh: Xin gìn giữ Thánh hình thanh bạch.

Thanh bai

A: Pure and distinguished.

P: Pur et distingué.

Thanh: Trong sạch, rõ, sạch sẽ. Bai: (nôm) lịch sự, không thô.

Thanh bai là trong sạch và lịch sự.

Thánh Ngôn Hiệp Tuyển: Cuộc đời thêm rạng vẻ thanh bai.

Thanh bần

清貧

A: Poor but clean.

P: Pauvre mais propre.

Thanh: Trong sạch, rõ, sạch sẽ. Bần: nghèo.

Thanh bần là nghèo mà trong sạch.

Châu Lễ viết: Thanh bần thường lạc, trọc phú đa ưu.

Nghĩa là: Nghèo mà trong sạch thì vui vẻ luôn luôn, giàu mà nhơ bợn thì nhiều nỗi lo âu sầu muộn.

Thanh bường (Thanh bình)

清平

A: Pacific.

P: Pacifique.

Thanh: Trong sạch, rõ, sạch sẽ. Bường: Bình: bằng, êm lặng.

Thanh bình, nói trại ra là Thanh bường, là trong sạch bình yên, dân chúng sống an lành hạnh phúc.

Bài Dâng Trà: Khai minh Đại Đạo hộ thanh bường.

Thanh cao

清高

A: Pure and noble.

P: Pur et noble.

Thanh: Trong sạch, rõ, sạch sẽ. Cao: cao thượng.

Thanh cao là trong sạch và cao thượng.

Thánh Ngôn Hiệp Tuyển: Giồi trí thanh cao giữ tánh thần.

Thanh cân

青巾

A: The blue head-dress.

P: La coiffure bleue.

Thanh: Màu xanh. Cân: cái khăn bịt trên đầu.

Thanh cân là cái khăn xanh bịt trên đầu, gọi là cái Bao đảnh xanh, trong bộ đại phục của Đức Thượng Sanh.

Thanh chước chi nghi

清酌之儀

Thanh: Trong sạch, rõ, sạch sẽ; chỉ rượu tinh khiết. Chước: rót rượu. Nghi: hình thức tốt đẹp để tỏ cái lễ. Thanh chước: rót rượu mời uống.

Thanh chước chi nghi là rót rượu làm nghi thức tế lễ.

SỚ VĂN: Chư Thiên phong nghiêm thiết đàn tràng, hương, đăng, hoa, trà, quả, thanh chước chi nghi, thành tâm hiến lễ. (Các Chức sắc Thiên phong nghiêm trang thiết lập đàn tràng, nhang, đèn, bông, trà, trái cây, rót rượu, làm nên nghi thức, thành tâm làm lễ dâng lên).

Thanh danh

聲名

A: The reputation.

P: La réputation.

Thanh: còn đọc Thinh: tiếng, âm thanh. Danh: tiếng tăm.

Thanh danh là tiếng tăm tốt.

Thanh danh quán thế: Tiếng tăm tốt đứng trên cả một đời. (Quán thế là đứng đầu trên cả một đời).

Thanh đạm

清淡

A: Sober.

P: Sobre (repas)

Thanh: Trong sạch, rõ, sạch sẽ. Đạm: nhạt.

Thanh đạm, nói về thức ăn, là trong sạch lạt lẽo.

Bữa cơm thanh đạm là bữa cơm chay, gồm các thức ăn là rau cải đơn giản và trong sạch.

Thanh đạo

清道

Thanh: Trong sạch, rõ, sạch sẽ. Đạo: tôn giáo, đạo đức.

■ Thanh đạo là nền đạo trong sạch, đó là Đạo Cao Đài của Đức Chí Tôn.

■ Thanh Đạo còn là hai chữ đầu của một bài thi bốn câu do Đức Chí Tôn ban cho để làm Tịch đạo Chức sắc nam phái Cửu Trùng Đài.

· Đời Giáo Tông thứ nhứt, Thánh danh của Chức sắc Cửu Trùng Đài nam phái lấy chữ THANH.

· Đời Giáo Tông thứ nhì, Thánh danh của Chức sắc lấy chữ ĐẠO.

(Xem chi tiết nơi chữ: Tịch Đạo, vần T)

Thanh la

聲鑼

A: The cymbal.

P: La cymbale.

Thanh: còn đọc Thinh: tiếng, âm thanh. La: cái phèng la.

Thanh la là loại nhạc khí cổ, bằng thau, hình tròn dẹp, ở giữa lồi lên để gõ vào đó cho phát ra tiếng phèng phèng, nên cũng gọi là phèng la.

Thanh lặng

A: Pure and calm.

P: Pur et calme.

Thanh: Trong sạch, rõ, sạch sẽ. Lặng: yên lặng.

Thanh lặng là trong sạch và yên lặng.

Thánh Ngôn Hiệp Tuyển: Con nên biết, cứ ai lo phần nấy, đừng lỗi phận sự, thì được thanh lặng yên vui.

Thanh loan

青鸞

A: The blue female phoenix.

P: Le phénix femelle bleu.

Thanh: Màu xanh. Loan: con chim loan. Con chim trống thì gọi là Phụng, con chim mái thì gọi là Loan.

Thanh loan là con chim loan màu xanh, đây là con chim lịnh của Đức Phật Mẫu.

Khi Đức Phật Mẫu du hành thì Đức Phật Mẫu cỡi lên lưng chim thanh loan. Do đó, trên nóc các Điện Thờ Phật Mẫu đều có đắp hình Thanh loan.

Thanh my

青眉

A: The blue eyebrows.

P: Les sourcils bleus.

Thanh: Màu xanh. My: lông mày.

Thanh my là mày xanh, chỉ các thanh niên nam nữ.

Thanh minh

Có hai trường hợp:

* Trường hợp 1: Thanh minh

聲明

A: To rectify, to clear oneself.

P: Rectifier, s"expliquer.

Thanh: còn đọc Thinh: tiếng, âm thanh. Minh: rõ ràng.

Thanh minh là trình bày chứng cớ rõ ràng để đính chánh một việc hiểu lầm tai hại cho mình.

* Trường hợp 2: Thanh minh

清明

A: Festival of tomb cleaning.

P: La fête de nettoyage des tombes.

Thanh: Trong sạch, rõ, sạch sẽ. Minh: sáng

Thanh minh là trong sáng, chỉ một tiết khí hậu trong 24 tiết của một năm, vào đầu tháng 3 âm lịch, tiết trời mát mẻ, trong trẻo, sáng sủa.

Theo phong tục của người Tàu, truyền qua Việt Nam, trong tiết Thanh minh, người ta đi tảo mộ, làm mộ, hay cải táng.

Thanh nhãn nan phùng

青眼難逢

Thanh: Màu xanh. Nhãn: mắt. Nan: khó. Phùng: gặp.

Thanh nhãn: mắt xanh, ý nói gặp người đáng quí, theo điển tích: Nguyễn Tịch đời Tấn, vừa lòng ai thì nhìn với đôi mắt xanh, không vừa lòng thì nhìn với đôi mắt trắng.

Thanh nhãn nan phùng: Mắt xanh khó gặp. Ý nói: rất khó gặp bạn tri âm tri kỷ.

Thanh quang

青光

A: The blue light.

P: La lumière bleue.

Thanh: Màu xanh. Quang: ánh sáng.

Thanh quang là ánh sáng màu xanh nơi từng trời Thanh Thiên, từng Trời thứ ba trong Cửu Trùng Thiên.

Kinh Ðệ Tam cửu: Thanh quang rỡ rỡ đòi ngàn.

Thanh Sơn Đạo Sĩ

青山道士

Thanh Sơn Đạo Sĩ là Thánh hiệu của Trạng Trình Nguyễn Bỉnh Khiêm. Hiện nay, Ngài là Sư Phó chưởng quản Bạch Vân Động nơi cõi thiêng liêng.

Đức Thanh Sơn Đạo Sĩ cùng với hai vị Thánh của Bạch Vân Động là Nguyệt Tâm Chơn Nhơn (Victor Hugo) và Tôn Trung Sơn (Tôn Văn) được lịnh Đức Chí Tôn chép Đệ Tam Thiên Nhơn Hòa Ước lên tấm bảng đá để công bố cho toàn cả nhơn loại rõ, nếu ai thực thi được bốn chữ Bác Ái - Công Bình thì được Đức Chí Tôn rước lên cõi Thiêng liêng Hằng sống.

Đức Thanh Sơn Đạo Sĩ theo lịnh của Ngọc Hư Cung, cho các vị Thánh trong Bạch Vân Động giáng trần để Đức Chí Tôn lập thành Hội Thánh buổi đầu mà khai Ðại Ðạo Tam Kỳ Phổ Ðộ.

Các vị Thánh nơi Bạch Vân Động còn có nhiệm vụ hộ giá Đức Phật Mẫu mỗi khi Đức Phật Mẫu du hành xuống cõi trần, nên khi cúng Đức Phật Mẫu, chúng ta đều có niệm câu chót là: "Nam Mô Bạch Vân Động chư Thánh."

Ba vị Tiên Nương Diêu Trì Cung có ba bài thi khen Đức Thanh Sơn Đạo Sĩ:

Đức Thanh Sơn Đạo Sĩ thường giáng cơ dạy Đạo nơi Hội Thánh Ngoại Giáo tại Kim Biên (Nam Vang).

Sau đây xin chép ra hai bài giáng cơ tượng trưng:

THANH SƠN ĐẠO SĨ

Bần đạo xin chào Hộ Pháp, Bảo Đạo, và chư Hiền nam nữ.

Thắm thoát nền Đại Đạo khai nơi Tần quốc đã 30 năm.

Ngày ấy chính Chí Tôn sai Hộ Pháp đến để gieo hột Thánh cốc. Từ ấy đến nay thì các tay chấp chánh Đạo quyền nơi nầy không tô bồi thêm, trái lại làm cho phân chia tâm lý. Cớ ấy là chỗ ham quyền trọng vị. Các Chức sắc Thiên phong lãnh Thiên mạng nơi mình không làm xong phận, ngôi thì ham, quyền thì muốn, mà hành động cho xứng lại không. Thử hỏi họ vưng Thiên mạng đến để làm gì kia chớ?

Họ phải cho xứng phận là anh, thầy, để gần gũi nhơn sanh, chia việc đau, an ủi điều khổ.

Hôm nay Hộ Pháp đã đến thì cả Chức sắc Thiên phong phải ráng thực thi quyền của mình, hư thì bỏ, nên thì để, rửa ráy Thánh thể Đức Chí Tôn cho nên hình. Vậy khá liệu lấy.

Có Quyền Giáo Tông đến. THĂNG.

TÁI CẦU:

THƯỢNG TRUNG NHỰT

Qua chào mấy em.

Khi nãy, Đức Thanh Sơn có ý khuyên mấy em gắng công hành đạo. Chính Qua cũng nhìn nhận mấy em thiếu kém công nghiệp cùng Đạo. Mấy em nam nữ đã thấy rõ vì thế nào mà Chưởng Đạo Nguyệt Tâm đã từ bỏ chức vụ mà mấy em từ thử hay chăng?

Mấy em nhớ lại coi, từ khi Phong Chí (Giáo Sư Thượng Bảy Thanh) nắm quyền đến nay, sự nghiệp Đạo đã hư hoại thế nào? Thì cũng do nơi bội phản Hộ Pháp và anh em giành quyền mà sanh ra rối loạn.

Qua nói thiệt cùng mấy em rằng, vì hổ thẹn ấy mà Chưởng Đạo từ chức và hủy bỏ Hội Thánh Ngoại Giáo.

Các em đã hiểu rõ điều ấy. Qua chỉ thương Thanh Sơn mang tiếng phụ phàng, lỗi tình cùng Hộ Pháp.

Qua đã nhiều phen cầu xin Nguyệt Tâm Chơn Nhơn tha thứ, nhưng Ngài quyết hẳn, vì cớ là chúng đã mạo danh Bạch Vân Động đặng chia phe phân phái lập quyền đời của họ.

Các em có biết chăng, Đấng đã mang trọn ân của Hộ Pháp là Bạch Vân Hòa Thượng, tức là Đức Thanh Sơn, vì khi lãnh lịnh Ngọc Hư thì người đã hứa rằng: Hộ Pháp trọn quyền sử dụng các chơn linh Bạch Vân Động. Hôm nay lời hứa ấy đã thất. Qua nhường cơ lại cho Đức Thanh Sơn Chơn Nhơn.

Mấy em sẽ hưởng đặng một điều quí báu. THĂNG.

TÁI CẦU:

THANH SƠN CHƠN NHƠN

Bần đạo trở lại là vì lời kêu nài của Quyền Giáo Tông Thượng Trung Nhựt.

Chư Thiên phong đủ hiểu rõ rằng: Mạng số Việt Nam nó liên quan mật thiết cùng kiếp sanh của Bần đạo là thế nào, và vì lẽ gì mà Bần đạo phải giao trọn quyền điều khiển Bạch Vân Động cho Hộ Pháp.

Bảo Đạo! Thì Bần đạo cũng đồng tâm bịnh với Hiền Hữu. Cười.... Bảo Đạo nghe:

Bần đạo sẽ tái giáng đặng hiệp ý cùng nhau. THĂNG.

Ghi chú về: BẠCH VÂN ĐỘNG.

Đức Phạm Hộ Pháp giải thích về Bạch Vân Động:

"Xưa nay người ta vẫn coi Nguyệt cầu (Mặt Trăng) là nơi dừng chân của những vị Thánh, Thần, trước khi xuống trần giới (Địa cầu) đầu thai. Các vị đó phải ở lại Nguyệt cầu ít lâu để liên lạc với Địa cầu, để quen lần với đời sống ở thế gian nầy.

Từ cổ, Thần thoại đã mệnh danh Nguyệt cầu là Bạch Vân Động (Quảng Hàn Cung). Cơ giáng ở Âu Châu, mệnh danh là LOGE BLANCHE (Bạch Động).

Giáo chủ của Bạch Vân Động là Bạch Vân Hòa Thượng, miêu duệ của Từ Hàng Đạo Nhơn, dòng dõi Đức Phật Quan Âm.

Bạch Vân Hòa Thượng đã hai lần giáng trần ở Pháp: một lần là Hồng Y Giáo Chủ Richelieu, một lần là Quận Công La Roche Foucault.

Ở Việt Nam, Ngài giáng trần là Trình Quốc Công Nguyễn Bỉnh Khiêm, tức gọi Trạng Trình."

Theo như lời dạy của Đức Phạm Hộ Pháp, Trạng Trình Nguyễn Bỉnh Khiêm có tiền kiếp là Bạch Vân Hòa Thượng bên Tàu, mà chơn linh của Bạch Vân Hòa Thượng là một chiết linh của Đức Từ Hàng Bồ Tát.

Sau đây là Tiểu sử của Trạng Trình Nguyễn Bỉnh Khiêm, trích trong quyển sách Công Dư Tiệp Ký của Vũ Phương Đề, dịch giả Tô Nam Nguyễn Đình Diệm.

TRẠNG TRÌNH NGUYỄN BỈNH KHIÊM (1491-1585)

Ông Nguyễn Bỉnh Khiêm, Đạo hiệu là Bạch Vân Cư Sĩ, người làng Trung Am huyện Vĩnh Lại. Tiên tổ ngày xưa tu nhân tích đức đã nhiều (nay không thể khảo cứu được), chỉ biết từ đời cụ Tổ được tập phong Thiếu Bảo Tư Quận Công, mỹ tự là Văn Tĩnh, cụ Bà được phong Chính Phu Nhân Phạm thị Trinh Huệ, nguyên trước các cụ lập gia cư ở nơi có núi sông bao bọc, hợp với kiểu đất Cao Biền.

Phụ thân được tặng phong Thái Bảo Nghiêm Quận Công, mỹ tự là Văn Định, Đạo hiệu là Cù Xuyên Tiên Sinh, nguyên người học rộng tài cao, lại có đức tốt, được sung chức Thái Học Sinh.

Thân mẫu họ Nhữ, được phong Từ Thục Phu Nhân, nguyên người ở Ân Tử Hạ, thuộc huyện Tiên Minh, là con gái quan Hộ Bộ Thượng Thư Nhữ Văn Lan.

Bà vốn là người thông minh, học rộng văn hay, lại tinh thông cả môn tướng số, ngay thời Hồng Đức mà bà đã tính được rằng: Vận mệnh nhà Lê chỉ sau 40 năm nữa thì sẽ suy đồi. Vì có một chí hướng phò vua giúp nước của bậc trượng phu, muốn chọn một người vừa ý mới chịu kết duyên, nên đã chờ ngót 20 năm trời, khi gặp Ông Văn Định có tướng sinh được quí tử nên bà mới lấy.

Nhưng lại gặp một trang thiếu niên trong lúc sang bến đò Hàn thuộc con sông Tuyết giang, thì Bà ngạc nhiên than rằng: Lúc trẻ chẳng gặp, ngày nay tới đây làm gì!

Những người theo hầu không hiểu ra sao, cầm roi đánh đuổi thiếu niên ấy đi, rồi sau Bà hỏi lại tánh danh, mới biết người ấy là Mạc Đăng Dung, khiến Bà phải sanh lòng hối hận đến mấy năm trời.

Tiên sinh sanh vào năm Hồng Đức thứ 21 (tức năm Tân Hợi 1491), lúc sơ sanh, vóc người có vẻ hùng vĩ, khi chưa đầy năm đã biết nói. Một hôm, vào buổi sáng sớm, Văn Định đang bế cậu ở trên tay, bỗng thấy cậu nói ngay lên rằng: "Mặt Trời mọc ở phương Đông." Ông lấy làm lạ! Rồi năm lên 4 tuổi, phu nhân dạy cậu học kinh truyện, hễ dạy đến đâu là cậu thuộc lòng đến đó, và thơ quốc âm cậu đã nhớ được mấy chục bài.

Lại một hôm bà đi vắng, ông ở nhà bày trò kéo dây đùa với lũ trẻ, nhân đọc bỡn một câu rằng: "Nguyệt treo cung, Nguyệt treo cung," rồi ông muốn đọc tiếp câu nữa nhưng chưa nghĩ kịp thì cậu đứng bên đọc ngay rằng: "Vén tay Tiên, nhẫn nhẫn rung."

Ông thấy cậu mẫn tiệp như vậy thì có ý mừng thầm, đợi khi bà về thuật lại cho nghe. Bà lấy làm bất mãn nói rằng: Nguyệt là tượng bề tôi, cớ sao ông lại dạy con mình như thế?

Ông cả thẹn xin lỗi, nhưng bà vẫn không nguôi giận, bỏ về ở bên cha mẹ đẻ, cách ít lâu thì mất.

Lại có truyền ngôn rằng: Lúc Nguyễn Bỉnh Khiêm còn để chỏm, cùng với lũ trẻ ra tắm ở bến đò Hàn, khi ấy có chú thuyền buôn người Tàu nhìn thấy tướng mạo của cậu, chú bảo với mọi người rằng, cậu bé nầy có tướng rất quí, chỉ hiềm một nỗi là da hơi thô, về sau chỉ làm đến Trạng nguyên Tể Tướng mà thôi. Vì thế nên ai cũng đoán chắc rằng, cậu sẽ là bậc tể phụ của quốc gia sau nầy.

Như ông lúc còn niên thiếu, học vấn sở đắc ngay tự gia đình, đến khi lớn tuổi, nghe nói có quan Bảng Nhãn Lương Đắc Bằng, nổi tiếng văn chương quán thế, ông bèn tìm đến để xin nhập học.

Lương Công là người làng Hội Trào, thuộc huyện Hoằng Hóa, lúc Ngài phụng mệnh sang sứ nhà Minh, có học được phép Thái Ất Thần Kinh của người cùng họ, tức là dòng dõi của Lương Nhữ Hốt (ông Hốt trước hàng nhà Minh, được phong tước là Lãng Lăng Vương). Lương Công rất tinh thông về lẽ huyền vi, đem truyền lại cho ông Nguyễn Bỉnh Khiêm, đến khi Ngài bị ốm nặng, lại đem con là Lương Hữu Khánh ký thác với ông, ông săn sóc dạy dỗ chẳng khác con mình, sau nầy Lương Hữu Khánh cũng được thành đạt.

Những năm Quang Thiệu (1516-1526), gặp lúc loạn lạc, ông về ẩn cư để dạy học trò, lấy Đạo làm vui, chẳng cầu danh tiếng, nhưng sang đến thời đầu niên hiệu Thống Nguyên (tức Lê Hoàng Đệ Thung) thì Trịnh Tuy và Mạc Đăng Dung cũng đều có ý hiếp chế Thiên tử để sai khiến chư hầu, hai bên gây cuộc nội chiến, khiến trong nước chịu cảnh lầm than, lúc ấy ông có cảm hứng một bài thơ rằng:

DỊCH:

Sở dĩ có bài thơ trên vì ông biết rõ nhà Lê sẽ được trung hưng, dẫu rằng ngày nay tạm phải tìm kế an thân, nhưng rồi sau đây tất nhiên sẽ lại khôi phục được nước, mà câu: Beo tiến cửa sau, chỉ là nói kín đó thôi.

Quả nhiên về sau, nhà Lê trung hưng, bốn phương trở lại yên tịnh, bấy giờ bạn hữu đều khuyên ông ra làm quan, đến năm 44 tuổi ông mới chịu ra ứng thí, khoa thi hương ấy, ông được đỗ đầu, rồi năm sau, tức là năm thứ 6 đời nhà Mạc (1535), lại ra tỉnh thi đỗ thứ nhứt, khi vào đình đối, lại đỗ Tiến Sĩ đệ nhứt danh, được bổ chức Đông Các Hiệu Thư, trong thời Thái Tông nhà Mạc, ông có làm hai bài thơ "Xuân thiên ngự tửu", đều được hạng ưu, rồi thăng chức Hữu Thị Lang Hình Bộ, sau thời gian ngắn lại thăng chức Tả Thị Lang, kiêm chức Đông Các Đại Học Sĩ.

Trong 8 năm ở triều, ông có dâng sớ hạch tội 18 kẻ nịnh thần, xin đem chém để làm gương, bởi vì bổn tâm của ông chỉ muốn làm trăm họ đều được an vui, những người tàn tật mù lòa cũng cho họ được có nghề ca hát bói toán, nhưng rồi gặp phải con rể tên là Phạm Dao ỷ thế lộng hành, vì sợ liên lụy đến mình nên ông cáo quan xin về trí sĩ.

Thế là giữa năm Quảng Hòa thứ 2 (1542), ông mới 52 tuổi đã xin trí sĩ, treo mão về làng, dựng Am Bạch Vân ở phía tả chỗ làng ông ở và vẫn lấy hiệu là Bạch Vân Cư Sĩ. Khi ấy ông có bắc hai chiếc cầu Nghinh Phong và Tràng Xuân để khi hóng mát, dựng một ngôi quán gọi là Trung Tân ở bến Tuyết giang, có bia để ghi sự thực.

Ngoài ra, ông còn tu bổ chùa chiền, có lúc cùng các lão tăng đàm luận, có khi thả một con thuyền dạo chơi Kim Hải, Úc Hải để xem đánh cá. Còn chỗ danh sơn thắng cảnh, như núi An Tử, Ngọa Vân, Kính Chủ, Đồ Sơn, nơi nào ông cũng chống gậy trèo lên, thừa hứng ngâm vịnh, quên cả sớm chiều; mỗi khi thấy chỗ rừng cây chim đổi giọng ca thì ông hớn hở tự đắc, quả là một vị Lục địa Thần Tiên.

Nhưng trong thời gian dưỡng lão ở chốn gia hương, tuy rằng không dự quốc chính, thế mà họ Mạc vẫn phải kính trọng như một ông thầy, những việc trọng đại thường sai sứ giả về hỏi, có khi lại đón lên kinh thành để hỏi, ông đều ung dung chỉ dẫn, nhờ đó bổ ích rất nhiều. Xong rồi ông lại trở về am cũ, họ Mạc ân cần giữ lại cũng chẳng được, về sau phải liệt vào hạng đệ nhứt công thần, phong tước là Trình Tuyền Hầu, dần dần thăng đến Lại Bộ Thượng Thư Thái Phó Trình Quốc Công. Ông Bà nhị đại cũng được phong ấm, 3 người thê thiếp với 7 người con cũng theo thứ tự phong hàm.

Thế rồi đến năm Cảnh Lịch thứ 3 thời nhà Mạc (tức Mạc Phúc Nguyên 1550), Thư Quốc Công, người xã Khoa Hoạch huyện Thanh Oai tên là Nguyễn Thiến, có con là Quyện và Mỗi về hàng quốc triều (nhà Lê), ông có làm một bài thơ gởi cho Thiến có những câu rằng:

Lại có câu rằng:

Thiến xem thơ, trong lòng cảm thấy bứt rứt, còn Quyện cũng là tướng tài, luôn luôn lập được chiến công. Mạc Phúc Nguyên lấy làm lo ngại, hỏi kế nơi ông thì ông thưa rằng: Cha Quyện với thần là chỗ bạn thân từ trước, và đã ở trong nhà thần, hiện nay được ra trấn thủ Thiên Trường, ở vào tình thế bán tín bán nghi, nay muốn dùng kế bắt lại, thực chẳng khác chi thò tay vào túi để lấy một vật gì mà thôi.

Rồi ông xin với Mạc Phúc Nguyên trao cho 100 tráng sĩ, sai đi phục sẵn ở bên bắc ngạn. ông gởi thơ cho Quyện, hẹn sang bên thuyền nâng chén rượu nhạt kể lại tình xưa, rồi nhân lúc đã quá say, phục binh nổi dậy bắt cóc đem về nam ngạn, ông mới đem ân nghĩa quốc gia để khuyên nhủ. Quyện cảm động khóc nức nở, ông bèn dẫn về qui thuận họ Mạc, rồi sau trở thành một viên danh tướng, nhờ đó nhà Mạc duy trì thêm được mấy chục năm nữa.

Trong thời gian ấy, Thế Tổ (Trịnh Kiểm) đã dấy nghĩa binh, thanh thế vang khắp xa gần, đánh nhau mấy trận ở cửa Thần Phù. Khiêm Vương Mạc Kính Điển đại bại, Thế Tổ Trịnh Kiểm thừa cơ tiến binh theo đường Tây Sơn ra đánh Kinh Bắc, khiến cho trong ngoài nơm nớp lo sợ, ông hiến kế sách hư hư thực thực, họ Mạc theo đó thi hành, bấy giờ trong cõi mới tạm ổn định.

Thời Mạc Mậu Hợp, năm Diên Thành thứ 8 (1585), tức năm Ất Dậu tháng 11 thì ông lâm bệnh. Mậu Hợp sai sứ đến vấn an và hỏi về quốc sự. Ông chỉ trả lời rằng: "Tha nhựt quốc hữu sự cố, Cao Bằng tuy tiểu khả duyên sổ thế." Nghĩa là: Sau nầy quốc gia hữu sự thì đất Cao Bằng tuy nhỏ cũng giữ thêm được mấy đời.

Quả nhiên, cách 7 năm sau thì họ Mạc mất, rồi các Chúa nhà Mạc như Càn Thống, Long Thái, Thuận Đức, Vĩnh Xương, rút lui lên giữ Cao Bằng được 70 năm, nghĩa là sau ba, bốn đời thì mới hoàn toàn bị diệt, coi đó thì lời nói của ông dự đoán chẳng sai chút nào.

Nhưng rồi trong tháng ấy, giữa ngày 28 thì Ông tạ thế, hưởng thọ 95 tuổi, học trò suy tôn hiệu là "Tuyết Giang Đại Phu", phần mộ ở trên một cái gò đất trong làng ..........

Nhắc lại thuở trước, năm Thuận Bình thứ 8 (1556), Lê Trung Tông mất, không có hoàng nam nối ngôi. Thế Tổ Trịnh Kiểm do dự không biết lập ai, hỏi Trạng nguyên Phùng Khắc Khoan, cũng không quyết định nổi, nên mới phải sai gia nhân ngầm đem lễ vật về tận Hải Dương để hỏi, ông không trả lời mà chỉ quay lại bảo các gia nhân rằng: "Vụ nầy lúa không được mấy, chỉ tại thóc giống không tốt, vậy các ngươi phải đi tìm giống cũ để mà gieo mạ." Nói xong, ông lên xe ra chùa, sai các chú tiểu quét dọn đốt hương, ngoài ra không hề đá động gì đến chuyện khác, bởi vì ông đã tỏ cho biết cái thâm ý là: Cứ việc thờ Phật thì được ăn oản.

Rồi Trạng Phùng thấy thế vội vàng về báo, Thế Tổ Trịnh Kiểm hiểu ngay, bèn đón Anh Tông (Lê Duy Bang) về lập, tình thế trong nước mới được ổn định.

Trong thời gian ấy, Đoan Quốc Công Nguyễn Hoàng là con Chiêu Huân Tĩnh Vương Nguyễn Kim, đương lúc ở trong tình thế nguy ngập vì sợ không thoát khỏi tay Trịnh Kiểm, thân mẫu của người vốn dòng họ Phạm đã được tôn là Thánh mẫu, nguyên quán ở làng Phạm Xá thuộc huyện Tứ Kỳ, với ông là chỗ đồng hương, nên thường bí mật sai người về làng nhờ ông chỉ giúp cho con trai bà một đường sống. Sứ giả đặt gói bạc nén ở trước mặt ông, rồi bái lạy lia lịa.

Ông thấy sứ giả năn nỉ mãi, nhưng vẫn không nói gì, rồi đứng phắt lên, tay cầm chiếc gậy, thủng thỉnh ra lối vườn sau, là nơi có hơn 10 tảng đá xanh xếp thành một dãy núi giả (non bộ) quanh co, trước núi lúc ấy có những đàn kiến men theo tảng đá leo lên, ông ngắm nghía chúng một lát rồi mỉm cười đọc một câu: "Hoành sơn nhất đái vạn đại dung thân", nghĩa là: một dãy Hoành sơn có thể dung thân được.

Sứ giả hiểu ý trở về thuật lại với Nguyễn Hoàng. Hoàng bèn xin vào trấn thủ Quảng Nam, đến nay hùng cứ cả vùng đó.

Nói về môn sinh của ông, thực sự không biết bao nhiêu mà kể, nhưng nói riêng về những người có tiếng tăm lừng lẫy thì có: Phùng Khắc Khoan, Lương Hữu Khánh, Nguyễn Dữ, và Trương Thì Cử, đều đã nhờ ơn truyền thụ lý học từng đi đến chỗ uyên thâm, và sau đều là các bậc danh thần trong thời Trung hưng.

Nhắc lại khi Phùng Khắc Khoan còn theo học Bạch Vân Tiên sinh, lúc thành tài rồi, bỗng có một đêm Tiên sinh đến chỗ nhà trọ của Khoan, Tiên sinh gõ cửa bảo rằng: Gà gáy rồi đấy, sao anh chưa dậy nấu ăn mà còn nằm ỳ ở đó.

Khắc Khoan hiểu rõ ý thầy nên vội thu xếp lẻn vào vùng Thanh Hóa, nhưng lại ẩn cư với Nguyễn Dữ, chớ chưa chịu ra làm quan. Trong thời gian nhàn rỗi ấy, Nguyễn Dữ có soạn ra bộ Truyền Kỳ Mạn Lục, được Khắc Khoan phủ chính rất nhiều, nên mới thành ra một cuốn thiên cổ kỳ bút. Coi đó, ta thấy việc đào tạo nhân tài để giúp cho bổn triều lúc ấy, phần lớn là nhờ ở Tiên sinh vậy.

Còn nói về cá nhân của Tiên sinh, ta thấy Tiên sinh là người có lòng khoáng đạt, tư chất cao siêu, xử sự hồn nhiên, không hề có chút cạnh góc, ai hỏi thì nói, không hỏi thì thôi, mà đã nói ra câu gì, thực là bất di bất dịch, dẫu rằng ở nơi thôn dã vui cảnh cúc tùng, hơn 40 năm mà lòng vẫn không quên nước, tấc dạ ưu thời mẫn thế thường thấy chan chứa trong các vần thơ, văn chương viết rất tự nhiên, không cần điêu luyện, giản dị mà rất lưu loát, thanh đạm mà nhiều ý vị, câu nào cũng có quan hệ đến sự dạy đời.

Riêng về thơ phú quốc ngữ, Tiên sinh soạn cũng rất nhiều, trước đã xếp thành một tập gọi tên là Bạch Vân Thi Tập, tất cả đến hơn ngàn bài, ngày nay sót lại độ hơn một trăm, và một thiên Trung Tân Quán Phú, còn thi thì thất lạc hết cả, nhưng xem đại lược cũng toàn những thể gió mát trăng thanh, dẫu ngàn năm sau vẫn còn có thể tưởng tượng thấy vậy.

Thử coi những câu:

Nghĩa là:

Đó là mấy câu Tiên sinh tự thuật chí hướng của mình thì đủ rõ.

Nói về gia đình Tiên sinh có 3 thê thiếp. Bà Chánh thất họ Dương hiệu Từ Ý, quê ở Hải Dương, cũng thuộc bổn huyện, nguyên là ái nữ của quan Hình Bộ Tả Thị Lang Dương Đắc Nhan. Thứ Phu nhân họ Nguyễn, hiệu là Nhu Tĩnh. Á Phu nhân họ Nguyễn hiệu Vi Tĩnh. Con cái cộng 12 người, 7 trai 5 gái. Con trưởng hiệu là Hàn Giang Cư Sĩ, được tập ấm hàm Trung Trinh Đại Phu, rồi sau làm đến Phó Hiến. Con thứ 2 hiệu là Túy Am Tiên Sinh, phong hàm Triều Liệt Đại Phu, tước Quảng Nghĩa Hầu. Con thứ 3 phong hàm Hiển Cung Đại Phu, tước Xuyên Nghĩa Bá, con thứ 4 là Thuần Phu, phong hàm Hoằng Nghị Đại Phu, tước Quảng Đô Hầu, con thứ 5 là Thuần Đức, tước Bá Thứ Hầu, con thứ 6 là Thuần Chính tước Thắng Nghĩa Hầu. Tất cả mấy người con đều có lập được quân công.

Rồi sau Hàn Giang sinh Thiết Đức, Thiết Đức sinh Đạo Tấn, Đạo Tấn sinh Đạo Thông, Đạo Thông sinh Đăng Doanh, Đăng Doanh sinh Thì Đương. Lúc ấy Thì Đương đã 65 tuổi, sinh được 3 người con trai, đều là cháu 8 đời của Tiên sinh vậy.

Năm Vĩnh Hựu nguyên niên (tức là năm Ất Mão 1735), người trong làng nhớ tới thịnh đức của Tiên sinh, có dựng hai tòa miếu ngay ở nền nhà của Tiên sinh ngày trước, rồi người hàng Tổng vì nhớ ơn đức cũng đến Xuân Thu hằng năm tế tự Tiên sinh; còn người trong họ là các ông Nguyễn Hữu Lý, vì sợ sau nầy gia phả sẽ bị thất lạc, nên có nhờ ta soạn một bài tựa.

Ta đây sinh sản ở đất Hồng Châu, đối với Tiên sinh ngày trước, dẫu là đồng hương, nhưng nay cách đã 190 năm rồi thì còn biết đâu mà nói....

Nhưng ta nhận thấy Kỳ Lân, Phượng Hoàng đâu phải là vật thường thấy ở trong vũ trụ, tất nhiên nó phải ra chơi ở vườn nhà Đường và núi nhà Chu thì nó mới là điềm tốt.

Còn như Tiên sinh, sẵn có tư chất thông tuệ, thêm vào Đạo học Thánh Hiền, ví thử đắc thời để mà thi thố sở học, chắc sẽ tạo ra cảnh trị bình, thay đổi phong tục phù bạc thành ra lễ nghĩa văn minh. Thế mà trái lại, một người có đủ tài đức phò tá quân vương, lại sinh ra giữa thời bá giả, thành ra sở học trở nên vô dụng, thực đáng tiếc thay!

Tuy nhiên, đời dùng thì làm, đời bỏ thì ẩn. Đối với Tiên sinh, dù chẳng đắc dụng cũng có hề chi.

Ta rất hâm mộ Tiên sinh về chỗ đó. Thử coi sinh trưởng trên đất nhà Mạc, khi thử ra làm quan để hành sở học, thì cũng muốn bắt chước Đức Khổng Phu Tử vào yết kiến Công Sơn Phất Nhiễu, rồi khi biết rằng không thể giúp được thì vội bỏ đi, lại muốn theo trí sáng của Trương Lương để hỏi thăm Xích Tùng Tử.

Nay đọc những văn chương còn lại, khác chi nghe thấy những tiếng ném ngọc gieo vàng, rực rỡ như mây năm sắc, sáng sủa như vừng thái dương, mà cái phong vị tắm sông Nghi, hóng mát cầu Vũ Vu của ông Tăng Điểm ngày trước, và cái phong thú yêu sen, hái lan của tiên nho ngày xưa, hình như ta được nhìn thấy ở Tiên sinh và ta được bái kiến ở trong Giáng Trướng.

Bởi vì Tiên sinh chẳng những chỉ tinh thâm một môn Lý học, biết rõ dĩ vãng cũng như tương lai, mà sự thực thì trăm đời sau cũng chưa thấy có ai hơn được vậy.

Ôi! Ở trong thiên hạ, các bậc quân vương, các vị hiền giả, hỏi có thiếu chi, nhưng chỉ có lúc sống thì được phú quí vinh hoa, còn sau khi mất thì những cái đó lại cũng mai một đi với thời gian, hỏi còn ai nhắc nữa?

Còn như Tiên sinh, nói về thế hệ đã truyền đến 7, 8 đời, gần thì sĩ phu dân thứ ngưỡng vọng như bóng sao Đẩu trên trời, dẫu cách ngàn năm cũng còn tưởng tượng như một buổi sớm, xa thì sứ giả Thanh triều tên Chu Xán, nói đến nhân vật Lĩnh Nam cũng đã có câu: "An Nam Lý học hữu Trình Tuyền" tức là công nhận môn Lý học của nước An Nam chỉ có Trình Tuyền là người số một, rồi chép vào sách truyền lại bên Tàu.

Như thế, đủ thấy Tiên sinh quả là một người rất mực của nước ta về thời trước vậy.

Hậu học Ôn Đình Hầu Võ Khâm Lâm cẩn thuật.

GHI THÊM CHO RÕ:

Cụ Nguyễn Bỉnh Khiêm, trước được phong là Đông Các Đại Học Sĩ, sau được phong tước là: Trình Tuyền Hầu, rồi dần dần thăng lên Lại Bộ Thượng Thư Thái Phó Trình Quốc Công.

Cụ mất ngày 28 tháng 11 năm Ất Dậu (1585), thọ 95 tuổi.

Cụ Trạng Trình Nguyễn Bỉnh Khiêm, ngoài việc dùng thi ca ngâm vịnh làm thú tiêu khiển, Cụ còn muốn dùng văn chương để giáo hóa người đời, truyền bá những tư tưởng đạo đức, giác ngộ dân chúng, vì trước mắt Cụ, hoàn cảnh đất nước thật điêu tàn, chiến tranh nồi da xáo thịt, chém giết nhau vì quyền lợi riêng tư, không còn biết đạo đức nhơn nghĩa. Cụ đã thực hành chủ trương "Văn dĩ tải Đạo" của Thánh Hiền.

Cụ có viết một tập thơ chữ Hán gọi là "BẠCH VÂN AM THI TẬP". Tập thơ nầy gồm hằng ngàn bài thơ vịnh cảnh, tả tình, hiện đã bị thất lạc gần hết.

Vê thơ Nôm, Cụ viết tập "BẠCH VÂN QUỐC NGỮ THI TẬP" gồm nhiều bài thi Đường luật và Cổ phong, với chủ đề như sau:

Ngoài ra, Cụ Trạng Trình còn lưu truyền lại cho con cháu một quyển SẤM KÝ trường thiên, mà con cháu Cụ sau nầy chép vào cuốn Bạch Vân Gia Phả Bí Truyền Tập, gọi là SẤM TRẠNG TRÌNH.

* Sau đây xin chép lại vài bài thi tiêu biểu trong cuốn Bạch Vân Quốc Ngữ Thi Tập:

* Sau đây xin trích vài đoạn trong SẤM TRẠNG TRÌNH:

NHỮNG GIAI THOẠI VỀ TÀI LÝ SỐ của TRẠNG TRÌNH NGUYỄN BỈNH KHIÊM

1. Chuyện sắt ngắn gỗ dài:

Tối 30 Tết, Cụ Trạng Trình đang ngồi luận lý số cùng một học trò ở xa đến thăm và biếu cụ lễ vật. Bỗng ở ngoài cổng có tiếng người gọi mở cửa. Cụ sai gia nhân ra bảo hãy chờ cụ một chút. Rồi Cụ bảo học trò bấm quẻ đoán xem người kêu cổng ấy gọi mở cửa để làm gì.

Cả hai thầy trò đều bấm ra quẻ "Thiết đoản mộc trường" dịch ra là: Sắt ngắn gỗ dài. Cụ hỏi học trò:

- Vậy anh đoán nó vào đây có việc gì?

Anh học trò đáp:

- Thưa Cụ, theo ý con thì sắt ngắn gỗ dài, ắt hẳn người ấy vào đây mượn cái xuổng hay cái cuốc.

Cụ cười đáp:

- Khác với anh, tôi đoán nó vào đây mượn cái búa.

Nói xong, Cụ cho gia nhân ra mở cửa và mời người gọi cửa vào, thì đó là người láng giềng đi vào yêu cầu cho mượn cái búa, đúng như lời Cụ đoán.

Cụ giải thích cho anh học trò:

- Anh bấm quẻ giỏi, nhưng đoán còn thấp. Ngày 30 Tết thì ai đi mượn cái xuổng hay cái cuốc làm gì, cho nên tôi đoán nó mượn cái búa để chẻ củi nấu bánh cúng Tết mà thôi.

Bấm quẻ trúng nhưng khi đoán phải có ý thức cơ biến mới tránh khỏi sai lầm.

2. Số phận chiếc quạt giấy và cái gối.

Cụ Trạng Trình muốn thử xem lý số mà cụ học được có hiệu nghiệm không. Cụ làm hai thí nghiệm sau đây:

* Cụ làm một chiếc quạt giấy. Làm xong, Cụ bói số mệnh của cây quạt giấy nầy thì được quẻ: "Nữ nhân phá hủy".

Cụ viết 4 chữ nầy lên quạt và treo quạt ở đầu giường.

Đến gần tới ngày giờ quẻ ứng, Cụ ngồi trên giường luôn luôn để mắt theo dõi quẻ ứng hiện như thế nào?

Chợt bên hàng xóm có người đến mời Cụ qua dự đám giỗ, nhưng Cụ bận theo dõi chiếc quạt nên chưa thể qua ngay được. Người hàng xóm đến mời nữa, và nói với Cụ Bà giục Cụ đi qua để trễ tiệc. Cụ Bà vào phòng hối Cụ đi mấy lần, nhưng Cụ vẫn lo theo dõi cái quạt nên chưa thể đi được. Cụ Bà bực tức thấy ông ngồi không mà chưa chịu đi, mắt lại nhìn cái quạt không rời. Cụ Bà liền giựt phăng cái quạt, xé đi rồi nói:

- Quí báu gì cái quạt giấy nầy mà ông cứ nhìn nó hoài như mất thần, để người ta qua đây ba bốn phen mời mọc.

Cụ cười xòa vui vẻ và liền đi ngay qua đám giỗ.

Cụ nhận thấy lẽ nhiệm mầu trong khoa lý số đã thể hiện rất chính xác. Nhưng Cụ vẫn còn chút hồ nghi sự việc xảy ra có phải do ngẫu nhiên chăng?

Do đó, Cụ làm thêm thí nghiệm thứ nhì:

* Cụ làm một chiếc gối bằng gỗ để ở đầu giường. Cụ bói số mệnh chiếc gối thì được quẻ: "Thử đầu nhi phá".

Cụ rất ngạc nhiên vì gối kê ở đầu giường luôn luôn thì làm sao chuột phá hỏng được. Cụ ghi lên gối 4 chữ ấy rồi chờ thời gian xem kết quả.

Tới ngày tháng đúng như trong quẻ đã định, có một ông bạn thân đến thăm Cụ và ngồi nói chuyện với Cụ trong phòng.

Chợt có một con chuột thập thò ở gầm ghế, ông bạn quơ tay xua đuổi, con chuột không chạy đi, mà cứ ở đó nhìn ông lau láu như có ý chọc tức. Ông bạn nổi giận, thuận tay lấy ngay cái gối gỗ ném vào con chuột. Con chuột lanh chân chạy thoát, còn chiếc gối gỗ thì va vào gạch gãy ra làm nhiều mảnh.

3. Thánh nhân mắt mù:

Khi sắp mất, Cụ Trạng Trình có ghi vào gia phả và dặn con cháu rằng; "Bình sanh ta có một tấm bia đá để sẵn và đã sơn kia. Khi ta nhắm mắt rồi, các con phải nhớ, hễ hạ quan tài xuống, phải để tấm bia ấy lên nắp rồi mới lấp đất lại. Sau 50 năm, hễ khi nào có một người lạ đến viếng mộ ta mà nói rằng: Thánh nhân mắt mù, thì phải lập tức mời người ấy về nhà, yêu cầu họ đặt hướng lại ngôi mộ cho ta. Chúng bây phải nhớ kỹ và canh chừng, chớ không được cải cát. Nếu trái lời ta, dòng dõi về sau sẽ suy đồi lụn bại."

Con cháu nghe lời và làm y theo lời Cụ dặn.

Đúng 50 năm sau, một hôm có một người Tàu đến viếng mộ, nhìn ngôi mộ của cụ một lúc thì cất tiếng than rằng:

- Cái huyệt ở đàng chân sờ sờ thế kia mà không biết, lại tự đem để mả thế nầy? Vậy là Thánh nhân cái gì đâu? hay là Thánh nhân mắt mù đó!

Người nhà nghe câu Thánh nhân mắt mù, liền chạy về báo cho Tộc trưởng hay, ông nầy vội vàng ra rước người Tàu đó vào nhà, thết đãi tử tế, rồi nhờ đặt giùm ngôi mộ lại.

Khi nói chuyện mới hay người Tàu đó là một nhà địa lý nổi tiếng ở bên Tàu mới sang nước ta. Ông ta đến đây là để xem di tích của Cụ Trạng thế nào mà tiếng đồn qua tới bên Tàu rằng: An Nam lý học hữu Trình Tuyền.

Khi nghe ông Trưởng tộc yêu cầu đặt hướng lại cho ngôi mộ thì người Tàu tỏ ý sẵn sàng giúp, để chứng tỏ Trạng Trình còn thua ông ta một bực. Do đó ông ta cảm thấy rất thích chí, hiu hiu tự đắc và thầm nghĩ rằng: Với Cụ Trạng, thực ra chỉ nghe đồn chớ thực mục sở thị thì có gì giỏi đâu?

Ông ta bảo:

- Không cần phải đem đi đâu xa cả, chỉ đào lên rồi táng lại tại chỗ, nhích ra sau một chút và quay đầu lại là được.

Ông Trưởng tộc cả mừng, vội tụ họp con cháu lại, đưa thầy địa lý người Tàu ra mộ rồi đào lên.

Khi đào xuống sắp tới quan tài thì gặp một tấm bia đá, ông thầy Tàu lấy làm lạ, sẵn tính hiếu kỳ, ông bảo đem rửa sạch bia đá, để xem trên đó khắc chữ gì, thì thấy trên bia ấy có khắc bài thi:

Nghĩa là:

Khi xem xong bài thơ trên, ông thầy Tàu mới bật ngửa ra, phục Cụ Trạng Trình sát đất. Cụ tiên tri tài thiệt, sao Cụ lại biết trước những lời của mình sẽ nói? Quả thật, mình chỉ đáng là học trò của Cụ thôi.

4. Thằng Khả làm ngã bia tao:

Trước ngày Cụ Trạng qui Tiên, Cụ tạc một bia đá và dặn chôn ở rìa mộ của Cụ, trên đó có ba câu:

Lúc đó người coi bia chẳng hiểu ra sao, cứ làm đúng lời Cụ dặn. Cho tới một thời gian rất lâu về sau, đến một hôm có hai cha con người đó tên là Khả, đi đào chuột. Khi hai cha con đến gần nơi mộ của Cụ Trạng thì thấy có hang chuột, liền đào xuống để bắt chuột. Hang chuột chạy lòn xuống đáy bia đá, chỉ lo đào hang mà quên để ý đến tấm bia đá, đào một hồi thì tấm bia đá mất chưn đứng, ngã kềnh ra mà chưa bắt được con chuột nào. Bọn trẻ mục đồng thấy bia ngã, chúng tri hô lên, rồi làng biết, kêu cha con ông Khả lên làng, bắt nộp tiền phạt và phải dựng bia lại như cũ.

Cha con anh Khả đành chịu nộp phạt, nhưng nhà nghèo, trong nhà chỉ có một quan tiền tám, nên xin làng cho nộp phạt bao nhiêu đó mà thôi. Làng cũng đành chịu.

Thế mới biết Cụ Trạng Trình rất tài giỏi về khoa lý số, biết được tên người làm ngã bia của Cụ, và lại biết số tiền nộp phạt là tam quán, nói lái là quan tám.

5. Ông Nguyễn Công Trứ phá Đền:

Năm Minh Mạng thứ 14, vua Minh Mạng bắt khai con sông Hải Dương. Lúc ấy, ông Nguyễn Công Trứ đang làm Tri Huyện Thanh Hà, tỉnh Hải Dương, lãnh chiếu chỉ của vua thi hành việc khai con sông đó, địa chính theo lịnh của vua phải cắm cho thẳng, nhưng khổ thay lại trúng thẳng vào Đền thờ của Cụ Trạng Trình, mà ngôi Đền nầy nổi tiếng linh thiêng.

Ông Trứ truyền lịnh cho dân phải phá Đền khai sông. Dân chúng không ai dám phá, Ông Trứ cũng phân vân, vì trên là lịnh của vua, dưới là ý của dân, nếu không tuân lịnh vua thì sợ vua bắt tội, mà tuân lịnh vua thì trái lòng dân.

Ông Trứ sắm nhang đèn vào Đền vái Cụ Trạng Trình xin Cụ cho phép phá Đền, vì lịnh vua, ông phải thi hành, xin Cụ hiểu lòng của ông.

Rồi ông Trứ xin chịu hết trách nhiệm cho công việc phá Đền, lúc đó dân quân mới dám phá.

Khi đào phá tới cái bệ thờ, thấy hiện ra một tấm bia đá chôn dưới bệ, có chạm khắc bốn câu sau đây:

Ông Nguyễn Công Trứ thấy Cụ Trạng Trình nói đúng tên của mình thì sợ quá, truyền cho dân chúng ngưng việc phá Đền, và lo việc cất Đền trở lại như trước.

Khi đó, lại tìm thấy trên đầu cột cái có đề 4 hàng chữ:

Ông Tri Huyện Nguyễn Công Trứ đọc 4 câu thơ nầy xong thì suy nghĩ mãi, chợt nẩy ra ý nói lái: CÒN XA nói lái lại là XÀ CON. Ông Trứ liền quan sát các cây xà con đã tháo xuống, thấy có một cây khá nặng, nặng hơn các cây khác. Ông Trứ mừng rỡ, cho bửa cây nầy ra thì có bạc nén văng ra.

Ông Trứ liền dùng số bạc nầy đi mua các thứ vật liệu, cất Đền trở lại cho Cụ Trạng, với tấm lòng vô cùng kính phục Cụ Trạng.

Số bạc còn dư, ông Trứ giao cho dân làng Vĩnh Lại để dành tu bổ các đền chùa đình miểu trong làng.

6. Cây xà nhà đổ:

Khi Cụ Trạng Trình sắp mất, Cụ kêu con cháu lại giao cho một cái ống tre sơn son thếp vàng, gắn bít hai đầu lại và dặn đúng ngày giờ ấy, tháng ấy, năm ấy, phải để cái ống lên kiệu, rước lên dinh quan Tổng Đốc Hải Dương, thì sẽ cứu được tình thế quá nghèo khổ của gia đình, nhưng tuyệt đối không được mở ra xem, chỉ có quan Tổng Đốc được mở mà thôi.

Cái ống tre ấy truyền đến cháu 7 đời của Cụ Trạng thì mới đúng ngày giờ đã định. Người cháu ấy mới đưa lên quan Tổng Đốc Hải Dương đúng theo lời Tổ tiên đã dặn ghi trong gia phả.

Quan Tổng Đốc cầm cái ống, mở ra xem, thấy có hai câu thơ như vầy:

Nghĩa là:

Quan Tổng Đốc đang lúc làm việc quan, thấy hai câu thơ nói xấc xược, gọi quan là MẦY thì cả giận, sẵn cầm cây quạt, ông bước tới đánh người vừa dâng cái ống tre có hai câu thơ ấy. Khi vừa bước ra khỏi chỗ ngồi thì bỗng nhiên cây xà nhà to lớn trên nóc nhà đổ xuống ngay cái ghế mà quan vừa ngồi, đánh rầm một cái, làm cho cái ghế gãy nát.

Quan Tổng Đốc hốt hoảng, kêu la inh ỏi, giựt mình ngó lại, nếu còn ngồi tại cái ghế đó, cây xà nhà đập xuống ắt phải chết nát xương.

Khi quan bình tĩnh suy nghĩ trở lại hai câu thơ vừa rồi thì mới biết người viết hai câu thơ đó đã cứu quan thoát khỏi tai nạn hiểm nghèo hy hữu đó. Quan hỏi đến người dâng cái ống tre, mới rõ đó là cháu 7 đời của Cụ Trạng Trình Nguyễn Bỉnh Khiêm, và hai câu thơ trên là Cụ Trạng Trình viết ra để cứu ông thoát nạn.

Quan Tổng Đốc cho dọn dẹp, rồi mời người cháu 7 đời của Cụ Trạng vào nhà trong, thết đãi cơm rượu, và giúp cho một món tiền lớn.

Thanh sử

青史

A: The history book.

P: Le livre de l"histoire.

Thanh: Màu xanh. Sử: lịch sử.

Thanh sử, dịch là Sử xanh, là quyển sách lịch sử.

Thời xưa chưa làm được giấy để in ấn, nên phải dùng mũi nhọn khắc chữ vào các miếng tre xanh để ghi lại các sự kiện lịch sử, nên gọi sách lịch sử ấy là Sử xanh.

Thánh Ngôn Hiệp Tuyển: Thanh sử từng nêu gương nữ kiệt.

Thanh tâm quả dục

清心寡慾

Thanh: Trong sạch, rõ, sạch sẽ. Tâm: lòng dạ. Quả: ít. Dục: ham muốn.

Thanh tâm quả dục là cái tâm trong sạch và ít ham muốn.

Người tu cần phải giữ cái tâm cho trong sạch, tức là giữ cho tư tưởng trong sạch, và kềm giữ dục vọng, không cho ham muốn điều nầy điều kia.

Thanh Thiên

青天

Thanh: Màu xanh. Thiên: từng Trời.

Thanh Thiên là từng trời thứ ba trong Cửu Trùng Thiên. Từng Trời nầy có ánh sáng màu xanh nên gọi là Thanh Thiên.

Kinh Ðệ Tam cửu: Cõi Thanh Thiên lên miền Bồng đảo.

Thanh thiên bạch nhựt

青天白日

A: In the broad daylight.

P: En plein jour.

Thanh: Màu xanh. Thiên: trời. Bạch: trắng. Nhựt: ngày.

Thanh thiên bạch nhựt là giữa ban ngày, dưới trời xanh.

Ý nói: rất rõ ràng, không giấu giếm ai hết.

Thanh tịnh

清淨

A: Pure and clean.

P: Pur et propre.

Thanh: Trong sạch, rõ, sạch sẽ. Tịnh: trong sạch.

Thanh tịnh là rất trong sạch.

Đó là nghĩa đen. Nghĩa trong tôn giáo, Thanh tịnh là lìa khỏi các hành động gian ác, xa lìa mọi phiền não và mê muội.

Tâm thanh tịnh là tâm trong sạch, không nhuốm phiền não, lòng tin không nghi ngờ.

Thanh tịnh cũng được nói tắt là Tịnh, đồng nghĩa với: An lạc, Thanh khiết, thành tựu viên mãn; trái nghĩa với: ô trược, uế trược, cấu ác.

Tân Luật: Tịnh thất là nhà thanh tịnh để cho các tín đồ vào mà tu luyện.

Thanh tịnh Đại hải chúng

清淨大海眾

Thanh tịnh: (đã giải ở trên). Đại: lớn. Hải: biển. Chúng: nhiều người. Hải chúng: rất nhiều người, nhìn thấy như một biển người.

Thanh tịnh Đại hải chúng là một cõi thiêng liêng mà người nơi đó rất đông đảo, nhìn vào thấy một biển người mênh mông như đại hải, dành cho những chơn hồn có tội (ít hoặc nhiều) tạm ở đó chờ Toà Tam Giáo Ngọc Hư Cung xem xét cân phân tội phước của mỗi chơn hồn để định phận.

Trong khi chờ đợi như thế, các chơn hồn có thể tu luyện thêm, và có Thất Nương Diêu Trì Cung đến đây độ rỗi.

Như vậy, Thanh tịnh Đại hải chúng là một khu vực phụ thuộc của cõi Âm Quang, dưới quyền độ rỗi và giáo hóa của Đức Địa Tang Vương Bồ Tát và Thất Nương Diêu Trì Cung.

Sau đây là lời phê của Đức Phạm Hộ Pháp, liên hệ đến Thanh tịnh Đại hải chúng, về việc ông Giáo Thiện Võ Văn Đợi từ chức Giáo Thiện để vô núi Linh Sơn (núi Bà Đen) tu luyện, do Tờ đề ngày 3-11-Canh Dần (dl 11-12-1950) của ông Nguyễn Văn Thế và 16 vị thệ hữu đồng đứng xin dâng công quả của mấy vị đó lên để chuộc tội cho ông Võ Văn Đợi là Sư huynh của họ trong nhóm Đạo núi:

Lời phê của Đức Hộ Pháp:

"Đợi bị phế vị là vì nó từ chối Thập nhị đẳng cấp thiêng liêng, ngày nay theo Thiên điều thì nó phải tái kiếp mà hành đạo lại, nếu nó đặng ở Thanh tịnh Đại hải mà tu hành nơi cõi Hư linh cũng là may phước cho nó, còn quyền thiêng liêng thưởng phạt là do quyền Ngọc Hư Cung, có phải của Bần đạo đâu mà xin Bần đạo.

Còn dâng công quả cho Đợi, chỉ có vợ con của Đợi mới đặng. Còn mấy em, ai thèm đâu mà dâng."

HỘ PHÁP (ấn ký)

(Trích trong quyển Lời Phê của Đức Hộ Pháp, trang 60)

Sau đây là chuyện ông Thần Ninh Bình là ông HAI CHIẾM ở Phạm Môn:

Ông Hai Chiếm, quê ở Bến Lức, Tân An, làm công quả tại Nhà Sở Giang Tân của Phạm Môn. Làm công quả không được bao lâu thì ông Hai Chiếm lên cơn bịnh ngặt và chết. Anh em thệ hữu trong Sở Giang Tân lo đám tang cho ông đầy đủ.

Ít lâu sau, trong một đàn cơ, Phối Thánh Phạm Văn Màng giáng cơ báo cáo với Đức Hộ Pháp:

- Bạch Sư phụ, anh Chiếm được vào phẩm Địa Thần, được Đức Quyền Giáo Tông làm chứng.

Sau đó, trong một đàn cơ tại Hộ Pháp Đường, ngày 4-5-Bính Tý (dl 22-6-1936), Ngài Phối Thánh Phạm Văn Màng giáng cơ bạch với Đức Hộ Pháp:

- Thưa Sư phụ, anh Chiếm có về còn đứng ở ngoài cửa vì chưa có lịnh của Sư phụ nên không dám vào.

Đức Hộ Pháp cho gọi thì liền đó cơ viết:

- Dạ, con là Chiếm đây nè!

- Sao em không dám vô?

- Vì con sợ Sư phụ quá! Con viết không được, nhờ Anh Ba (Phối Thánh Màng) viết giùm.

Hôm con mới chết, ôi thôi nó khổ biết chừng nào!

Một nỗi là "mẹ thằng Đường" (vợ của ông Hai Chiếm) nó kêu tới kêu lui chịu đà không nổi! Mới vừa hết đau thì có lệnh Ngọc Hư Cung sai Như Ý Lão Quân bắt con đem qua Thanh tịnh Đại hải chúng.

Thưa Sư phụ! Ở đó khó ở quá, bị bọn quỉ lồi, cô hồn gì đâu đủ thứ, nó mắng nhiếc tối ngày, nhứt là nó chửi con là đồ làm biếng, tu gì! Tu cái gì! Cái đám thầy chùa mê hoặc! Hại nỗi bị mấy tay phản đạo cũng có trong đám đó, đứng cầm đầu xúi giục bọn kia chửi mắng. Con chịu như vậy hoài, muốn chết đi cho khỏi, ngặt mà chết không đặng. Nó hành con quá chừng!

Đương cơn thảm khổ, con lại may gặp một Bà thật tử tế, nghe nói Bà là Thất Nương Diêu Trì Cung đến thăm, rồi Bà ấy biểu con theo Bà, con mừng quá, đi theo liền. Vì thấy Bà đó oai quyền lớn lắm, nơi Thanh tịnh Đại hải chúng ai cũng đều kiêng Bà.

Bà dẫn con đến nhà Đức Quyền Giáo Tông ở. Ở đó đâu đặng ít ngày thì Đức Q. Giáo Tông nói với con rằng: Ngọc Hư Cung cho con đi phó lỵ tỉnh Ninh Bình, làm ông Thần tại đó.

Con mới ở đâu đặng năm bảy tháng rồi, may quá! Cũng còn gần, nên con chạy đi chạy về thăm đặng.

Thanh trừng

清懲

A: To purge.

P: Épurer.

Thanh: Trong sạch, rõ, sạch sẽ. Trừng: trừng phạt.

Thanh trừng là trừng phạt những phần tử xấu để giữ cho một tập thể được trong sạch tốt đẹp.

Thanh trược

清濁

A: Pure and impure.

P: Pur et impur.

Thanh: Trong sạch, rõ, sạch sẽ. Trược: Trọc: dơ bẩn.

Thanh trược là hai trạng thái trái ngược nhau: trong sạch và dơ bẩn. Trong sạch thì nhẹ nhàng, ô trược thì nặng nề.

- Nếu người nào ăn chay trường nhiều năm, làm việc từ thiện, có đời sống đạo đức, thì chơn thần trong sạch, nhẹ nhàng, hào quang trong sáng.

- Nếu người nào ăn mặn, giết hại thú vật, tâm tánh không lương thiện thì chơn thần ô trược, nặng nề, hào quang có màu tím đục.

Thánh Ngôn Hiệp Tuyển: Có nhiều hồn chưa qua khỏi đặng, phải chịu ít nữa đôi trăm năm, tùy theo chơn thần thanh trược.

Thanh vương - Hồng vương - Bạch vương

青王 - 紅王 - 白王

Thanh: Màu xanh. Hồng: màu đỏ. Bạch: trắng. Vương: vua.

Thanh vương, Hồng vương, Bạch vương là ba thời kỳ khai Hội Long Hoa ứng với ba thời kỳ Phổ Độ nhơn sanh.

Do đó, bài kệ U Minh Chung có ba câu kệ cuối là:

· Nam mô Sơ Hội Long Hoa Thanh Vương Đại Hội Nhiên Đăng Cổ Phật Chưởng Giáo Thiên Tôn.

· Nam mô Nhị Hội Long Hoa Hồng Vương Đại Hội Di-Đà Cổ Phật Chưởng Giáo Thiên Tôn.

· Nam mô Tam Hội Long Hoa Bạch Vương Đại Hội Di-Lạc Cổ Phật Chưởng giáo Thiên Tôn.

Ba câu trên có nghĩa là:

· Cầu nguyện với Đức Nhiên Đăng Cổ Phật Chưởng Giáo Hội Long Hoa kỳ I gọi là Thanh Vương Đại Hội.

· Cầu nguyện với Đức A-Di-Đà Cổ Phật Chưởng Giáo Hội Long Hoa kỳ II gọi là Hồng Vương Đại Hội.

· Cầu nguyện với Đức Di-Lạc Cổ Phật Chưởng Giáo Hội Long Hoa kỳ III gọi là Bạch Vương Đại Hội.

Dùng 3 chữ: Thanh, Hồng, Bạch để chỉ thứ tự 3 kỳ Long Hoa Đại Hội có ý nghĩa căn cứ trên sự sinh trưởng của vạn vật trong 4 mùa: Xuân, Hạ, Thu, Đông xoay vần trong một năm, tương ứng với các màu trong Ngũ Hành.

1. Kỳ Khai Đạo Phổ Độ lần thứ nhứt ví như cây cỏ đang mọc vào mùa Xuân, ứng vào thời kỳ vua Phục Hy bên Tàu.

Xuân chủ về Mộc, sắc của Mộc trong Ngũ Hành là màu Xanh, nên thời kỳ nầy gọi là Thanh Vương Đại Hội. Đức Phật ứng vận làm Chánh chủ khảo trong thời kỳ nầy là Đức Nhiên Đăng Cổ Phật.

2. Kỳ Khai Đạo Phổ Độ lần thứ nhì ví như cây cỏ đang vào mùa Hạ, đang trổ bông đặng bắt đầu kết trái, ứng vào thời kỳ Đông Châu Liệt Quốc bên Tàu.

Hạ chủ về Hỏa, sắc của Hỏa trong Ngũ Hành là màu đỏ (Hồng), nên thời kỳ nầy gọi là Hồng Vương Đại Hội. Đức Phật ứng vận làm Chánh chủ khảo là Đức A-Di-Đà Phật.

3. Kỳ Khai Đạo Phổ Độ lần thứ ba ví như cây cỏ đang kết trái ở mùa Thu, ứng vào năm Bính Dần (dương lịch 1926).

Thu chủ về Kim, sắc của Kim trong Ngũ Hành là màu trắng (Bạch), nên thời kỳ nầy gọi là Bạch Vương Đại Hội. Đức Phật ứng vận làm Chánh chủ khảo là Đức Di-Lạc Vương Phật.

Vạn vật chỉ có sanh khí vào ba mùa: Xuân, Hạ, Thu. Đến mùa Thu thì gặt hái, cho nên qua mùa Đông thì điêu tàn vì không có sanh khí, để rồi qua hết mùa Đông, bắt đầu mùa Xuân thì vạn vật sanh trưởng.

Sách Nho xưa có câu: "Xuân sanh, Hạ trưởng, Thu thâu, Đông tàn." Cho nên chỉ có 3 thời kỳ: Thanh vương, Hồng vương, Bạch vương, mà không có Hắc vương, vì Hắc vương là tử kỳ (thời kỳ chết: điêu tàn). (Theo Ngũ Hành, mùa Đông chủ về Thủy, sắc của Thủy là màu đen: Hắc).

Trong hai thời kỳ: Thanh vương và Hồng vương, người cầu đạo phải xuất gia tu hành khổ hạnh.

Đến thời kỳ Bạch vương, Đức Chí Tôn Thượng Đế mở đạo phổ truyền tâm pháp tu hành, dầu tại gia hay xuất gia đều tu được cả, và người tu có thể đắc đạo tùy theo công đức làm được nhiều ít của mình.

Chẳng những thế, những vị tu hành trong hai kỳ trước mà chưa đắc quả, kể cả người trong quỉ vị, nếu kỳ nầy lập được nhiều công đức thì đều được đắc đạo thoát khỏi luân hồi, vì Đức Chí Tôn đại khai ân xá.

THÀNH

1. THÀNH: 成 Nên việc, kết quả, trở nên.

Thí dụ: Thành danh, Thành đạo.

2. THÀNH: 誠 Thành thật, chơn thật.

Thí dụ: Thành khẩn, Thành tín.

3. THÀNH: 城 Bức tường bao quanh, thành thị.

Thí dụ: Thành Hoàng Thần.

Thành chung

成終

A: Diploma of primary superior studies.

P: Diplôme d"études primaires supérieures.

Thành: Nên việc, kết quả, trở nên. Chung: xong, hết.

Thành chung là tên của một bằng cấp ở Việt Nam vào thời Pháp thuộc, gọi là Văn bằng Cao Đẳng Tiểu Học, tức là sau khi học hết bậc Tiểu Học, thi đậu Văn bằng Tiểu Học, thì lên học bậc Trung Học Đệ nhứt cấp, khi xưa gọi là bậc Cao Đẳng Tiểu Học, sau 4 năm thì thi lấy Văn bằng Cao Đẳng Tiểu Học, gọi tắt là Bằng Thành Chung.

Thời Pháp thuộc, người Việt Nam thi đậu bằng Thành Chung là nói thông thạo tiếng Pháp, được nhà nước Pháp tuyển dụng vào làm công chức cho Pháp.

Thành dạ

A: Sincere.

P: Sincère.

Thành: Nên việc, kết quả, trở nên. Dạ: lòng dạ, chữ Hán gọi là Tâm.

Thành dạ là lòng thành thật (Thành tâm).

Thánh Ngôn Hiệp Tuyển: Thành dạ thì toan đến cảnh Tiên.

Thành danh

成名

A: To become famous.

P: Devenir célèbre.

Thành: Nên việc, kết quả, trở nên. Danh: tiếng tăm.

Thành danh là nói người học hành đỗ đạt, có tiếng tăm.

Thành đạo

成道

A: The achievement of the foundation of a religion.

P: L"achèvement de la fondation d"une religion.

Thành: Nên việc, kết quả, trở nên. Đạo: tôn giáo.

Thành đạo là một nền tôn giáo được xây dựng hoàn thành về hình thức cũng như về nội dung.

- Về hình thức: Xây dựng xong hệ thống các nhà thờ từ trung ương đến địa phương để tập trung tín ngưỡng của các tín đồ, xây dựng xong các nghi thức cúng tế và thờ phượng, tổ chức xong hệ thống Giáo Hội, Hội Thánh, gồm các Chức sắc từ trung ương đến địa phương.

- Về Nội dung: Hoàn thành hệ thống Giáo lý của nền Đạo, gồm đầy đủ Thể pháp công truyền và Bí pháp tâm truyền.

Hoàn thành hệ thống Triết lý và một nền luân lý thích ứng. Hoàn thành hệ thống luật pháp của Đạo để hướng dẫn các tín đồ tu hành mau tiến hóa tâm linh.

Thánh Ngôn Hiệp Tuyển: "Các con phải đồng tâm hiệp lực nhau, bỏ hết các điều tệ theo thường tình, thì mới dễ thành đạo. Vậy Thầy khuyên các con, đứa nào có trí lực bao nhiêu, khá đem ra mà thi thố, chớ đừng sụt sè theo thói nữ nhi, vậy cũng uổng cái điểm linh quang của Thầy ban cho các con lắm."

Đức Chí Tôn cũng có tiên tri rằng:

"Chi chi qua năm Quí Dậu cũng phải cho thành đạo, mà trước khi đạo thành thì Tam thập lục động Quỉ về phá Tòa Thánh dữ dội lắm mà trừ an nội loạn rồi mới thành Thiên cơ,"

Thành độc sớ văn

誠讀疏文

Thành: Thành thật, chơn thật. Độc: đọc, nhìn mặt chữ mà đọc thành tiếng. Sớ văn: bài văn viết để tâu lên Đức Chí Tôn.

Thành độc sớ văn là thành kính đọc bài sớ văn tâu lên Đức Chí Tôn, Đức Phật Mẫu, và các Đấng thiêng liêng.

Trong nghi tiết cúng Tiểu đàn hay Đại đàn, khi Lễ sĩ xướng "Thành độc sớ văn" thì người có nhiệm vụ đọc sớ đi lên quì bên cạnh và phía dưới vị Chức sắc chứng đàn dâng sớ. Vị Chức sắc đưa sớ văn lên trán cầu nguyện xong, lấy lá sớ trao cho người đọc.

Người đọc sớ phải là người giữ trường chay, có giọng đọc tốt và lớn. Khi đọc danh hiệu của các Đấng thiêng liêng thì phải cúi đầu kỉnh lễ. Đọc xong thì trao lá sớ lại cho vị Chức sắc chứng đàn, đặt lá sớ vào bao, rồi Lễ sĩ xướng "Cung phần sớ văn" thì vị chứng đàn đưa sớ lên hai ngọn đèn sáp, đốt cháy được phân nửa lá sớ thì bỏ vào thố, đem đặt lên Thiên bàn.

Thành hoàng Thần

城隍神

A: The tutelary spirit of a city.

P: Le génie tutélaire d"un cité.

Thành: Bức tường bao quanh, thành thị. Hoàng: ao cạn trong thành. Thần: vị Thần.

Thành hoàng đồng nghĩa Thành hào, là cái thành có mươn đào chung quanh.

Thành hoàng Thần là vị Thần có trách nhiệm ủng hộ (về phương diện thiêng liêng) dân chúng sống trong một cái thành, trong một thị trấn, hay trong một vùng dân cư.

Thành hoàng Thần được nói tắt là Thành hoàng. Nếu Thành hoàng ủng hộ dân chúng trong một làng, một xã thì gọi là Thần hoàng bổn cảnh. (Xem thêm: Thần hoàng bổn cảnh).

Thành khẩn

誠懇

A: To pray respectfully.

P: Prier respectueusement.

Thành: Thành thật, chơn thật. Khẩn: cầu khẩn.

Thành khẩn là cầu khẩn một cách thành kính.

Thánh Ngôn Hiệp Tuyển: Dặn các Thánh Thất, các Đạo hữu phải để lòng thành khẩn, hiệp sức với Lão mà nài xin Thánh luật.

Thành kiến

成見

A: Preconceived idea.

P: L" idée préconçue.

Thành: Nên việc, kết quả, trở nên. Kiến: ý kiến.

Thành kiến là ý kiến cố chấp, không thay đổi được, thường là những ý kiến thiên lệch.

Thành kỉnh tụng Phật giáo tâm kinh

誠敬誦佛敎心經

Thành: Thành thật, chơn thật. Kỉnh: Kính: tôn kính. Tụng: đọc kinh. Tâm kinh: bài kinh dạy về tâm, nên phải dùng tâm mà lãnh hội. Phật giáo tâm kinh: bài kinh Phật dạy về tâm.

Thành kỉnh tụng Phật giáo tâm kinh: Thành kính tụng bài Phật giáo tâm kinh, là bài kinh Phật dạy về tâm.

Đây là một câu xướng của Lễ sĩ trong nghi tiết cúng Đại đàn hay Tiểu đàn, để đồng nhi bắt đầu tụng bài kinh Phật giáo: "Hỗn Độn Tôn Sư,....."

Thành nhân chi mỹ

成人之美

Thành: Nên việc, kết quả, trở nên. Nhân: người. Chi: tiếng đệm. Mỹ: đẹp.

Thành nhân chi mỹ là nên người lớn khôn tốt đẹp.

Thành niên

成年

A: The full age.

P: L"âge de majorité.

Thành: Nên việc, kết quả, trở nên. Niên: năm, tuổi.

Thành niên là tuổi trưởng thành, tuổi mà pháp luật công nhận có đủ năng lực về tinh thần và thể chất để chịu trách nhiệm về các hoạt động trước pháp luật.

Vị thành niên: chưa tới tuổi trưởng thành. (Vị là chưa)

Thành phục

成服

A: The mourning-donning ceremony.

P: La cérémonie pour prendre le deuil.

Thành: Nên việc, kết quả, trở nên. Phục: quần áo, ở đây ý nói quần áo tang.

Thành phục là lễ chịu tang để thân nhân người chết mặc quần áo tang.

Sau khi cúng Đức Chí Tôn, thượng sớ Tân cố, rồi liệm thi hài người chết vào quan tài, thì tới Lễ Thành phục. Y phục để tang giữ theo Nho giáo.

Nghi tiết Lễ Thành phục có nhạc lễ diễn ra như sau:

1. Chủ nhơn tựu vị (người chủ đến đứng tại vị trí hành lễ). Nhạc xây tá đờn bài Hạ.

2. Giai quì (tất cả đều quì xuống). Nhạc đổ trống, tất cả quì, dứt đờn.

3. Phần hương (đốt nhang). Nhạc đánh thét, con cháu đốt hương.

4. Nguyện hương (cầm hương đưa lên trán cầu nguyện). Nhạc đánh thét, con cháu nguyện hương.

5. Thượng hương (dâng hương lên). Nhạc đánh thét, con cháu dâng hương cắm vào lư hương.

6. Cúc cung bái (cúi mình lạy xuống). Nhạc đánh trống lớp tư, con cháu lạy 3 lạy.

7. Ngũ phục chi nhơn các phục kỳ phục (5 thứ quần áo tang, áo của người nào thì lấy mặc vào). Nhạc xây tá đờn bài Hạ.

8. Hưng bình thân (đứng dậy). Nhạc tiếp tục đờn bài Hạ.

9. Quán y phục (đội khăn tang và mặc quần áo tang). Nhạc đờn bài Hạ, mở theo trống qua Xuân nữ.

10. Giai quì (tất cả đều quì xuống). Nhạc đổ trống quì, dứt đờn.

11. Cúc cung bái (cúi mình lạy xuống). Nhạc đánh trống lớp tư, con cháu lạy 3 lạy.

12. Hưng bình thân (đứng dậy). Nhạc đánh thét, tất cả con cháu đều đứng dậy.

13. Tang chủ dĩ hạ giai xuất (tang chủ và con cháu xá rồi đi ra). Nhạc trổi thét.

14. Lễ thành (xong lễ). Nhạc đổ một hồi ngắn rồi thét, mãn lễ.

Thành song

成雙

A: To marry.

P: Se marrier.

Thành: Nên việc, kết quả, trở nên. Song: đôi.

Thành song là thành một đôi vợ chồng.

Thành tắc vi vương, bại tắc vi khấu

成則為王, 敗則為寇

Thành: Nên việc, kết quả, trở nên. Tắc: thì (lời nói giúp câu). Vi: làm, là. Vương: vua. Khấu: giặc cướp. Bại: thua.

Thành tắc vi vương, bại tắc vi khấu: người thắng thì làm vua, kẻ bại thì là giặc. (Thắng là vua, thua là giặc).

Thành tích bất hảo

成績不好

A: To have the shady past.

P: Avoir un passé ombreux.

Thành: Nên việc, kết quả, trở nên. Tích: công hiệu. Bất hảo: không tốt. Thành tích là hiệu quả làm nên.

Thành tích bất hảo là người có những hành động trong thời gian qua được đánh giá là không tốt, đáng chê trách.

Thành thục

成熟

A: Experienced.

P: Expérimenté.

Thành: Nên việc, kết quả, trở nên. Thục: thông thuộc, có kinh nghiệm.

Thành thục là thông thuộc và có nhiều kinh nghiệm.

Thành tín

誠信

A: The sincerity and faith.

P: La sincérité et la foi.

Thành: Nên việc, kết quả, trở nên. Tín: tin tưởng, đức tin.

Thành tín là lòng thành thật và sự tin tưởng (đức tin).

Niệm Hương: Đạo gốc bởi lòng thành tín hiệp.

(Người theo đạo cốt là ở tấm lòng thành thật và đức tin, hai thứ đó hợp lại).

- Lòng thành thật là nguồn gốc của các tánh tốt.

Người không có lòng thành thì mất nhân cách vì mình đã tự dối mình, dối lương tâm mình, thì giá trị của mình còn thấp hơn là những người bị mình lừa dối.

Muốn thành thật với người thì trước hết phải thành thật với chính mình. Thành thật với chính mình là lấy công tâm mà xét đoán mình: từng lời nói, từng cử chỉ, ý tưởng, phải xem xét gắt gao kỹ lưỡng để nhận biết chỗ hay chỗ dở. Phải đủ can đảm nhận lỗi mình, và phải biết sữa chữa cho trở nên tốt đẹp.

Thành thật với người là tránh xa vọng ngữ, xảo trá.

Hoàn toàn thành thật với mình, hoàn toàn thành thật với người, đó là Chí thành, cái đức tốt trên tất cả các đức tánh tốt, mà mọi người, dù đời hay đạo phải trau giồi un đúc đặng bước lần đến chỗ Chí thiện.

Khi tụng niệm kinh kệ, nếu không có lòng Chí thành thì tụng luống công vô ích. Phải có thành mới có cảm, có cảm mới có ứng, có ứng mới có linh nghiệm. Tụng niệm mà không có lòng thành, dù bày biện đủ thứ cho long trọng, cũng không có Đấng thiêng liêng nào đến chứng giám. Chứng là chứng cái lòng thành của mình chớ không phải do lễ vật cúng hiến.

- Đức tin là nguồn gốc của người tu.

Chúng ta phải tin tưởng tuyệt đối Đức Chí Tôn, những lời dạy bảo của Đức Chí Tôn và thực hành theo đó. Đức tin mà vững chắc thì không còn sợ một điều gì đe dọa mình, kể cả việc đe đọa đến sanh mạng mình. Phương ngôn Tây phương: Đức tin có thể dời được núi non.

Các Đấng Thần, Thánh, Tiên, Phật thường dùng huyền diệu làm ấn chứng cho người để củng cố Đức tin cho người hầu dễ bề độ rỗi. Tùy theo trình độ về tâm lý, về kiến thức của mỗi người, các Đấng thiêng liêng bày ra cho mỗi người một cách thích hợp để tạo Đức tin và dẫn dắt vào đường đạo đức.

Thành tựu

成就

A: Achievement.

P: L" achèvement.

Thành: Nên việc, kết quả, trở nên. Tựu: tới, đến.

Thành tựu là đạt đến thành công, hoàn thành tốt đẹp.

Thánh Ngôn Hiệp Tuyển: Đợi đến ngày thành tựu, các con mới thấy rõ Thiên cơ thì chừng ấy các con muốn lập công bằng buổi nầy sao đặng.

THÁNH

THÁNH: 聖 có nhiều nghĩa, phân ra sau đây:

1. THÁNH: Bực Thánh, bực tài trí phi thường, tiếng tôn xưng vua.

Thí dụ: Thánh đạo, Thánh tử đạo, Thánh hiền.

2. THÁNH: Thiêng liêng, mầu nhiệm, tốt đẹp hoàn toàn.

Thí dụ: Thánh chất, Thánh bất khả tri.

3. THÁNH: chỉ những gì thuộc Đức Chí Tôn và các Đấng thiêng liêng.

Thí dụ: Thánh giáo, Thánh ngôn, Thánh ý.

Thánh ân

聖恩

A: Favour of God.

P: La faveur de Dieu.

Thánh: chỉ những gì thuộc Đức Chí Tôn và các Đấng thiêng liêng. Ân: ơn huệ.

Thánh ân là ơn huệ của Đức Chí Tôn ban cho.

Kinh Nhập Hội: Mượn Thánh ân xây đổi cơ đời.

Thánh bất khả tri

聖不可知

Thánh: Thiêng liêng, mầu nhiệm, tốt đẹp hoàn toàn. Bất khả: không thể. Tri: biết.

Đây là một câu trong bài Kinh Tiên giáo, tán tụng công đức của Đức Thái Thượng Đạo Quân:

Thánh bất khả tri là không thể biết rõ hết sự thiêng liêng mầu nhiệm của Đức Thái Thượng Đạo Quân.

Đức Thái Thượng Đạo Quân do khí Tiên Thiên hóa sanh, là Tổ Sư và cũng là Giáo chủ Đạo Tiên, nên quyền pháp của Ngài vô cùng mầu nhiệm, không một ai có thể biết rõ.

Kinh Tiên Giáo: Thánh bất khả tri, công bất khả nghị.

Thánh chất

聖質

A: The sacred quality.

P: La qualité sacrée.

Thánh: Thiêng liêng, mầu nhiệm, tốt đẹp hoàn toàn. Chất: phẩm chất.

Thánh chất là phẩm chất tốt đẹp hoàn toàn.

Trái với Thánh chất là Phàm chất.

Thánh Ngôn Hiệp Tuyển: Hòn ngọc khó đem trau Thánh chất.

Thánh cốc

聖穀

A: The sacred cereal.

P: La céréale sacrée.

Thánh: Thiêng liêng, mầu nhiệm, tốt đẹp hoàn toàn. Cốc: hột lúa.

Thánh cốc là hột lúa Thánh, ý nói hạt giống đạo đức.

Sự truyền bá giáo lý của một nền tôn giáo ví như đem hột giống đạo đức gieo vào mảnh tâm điền của mỗi nhơn sanh để cho nó sinh sôi nẩy nở thêm nhiều ra.

Thánh Ngôn Hiệp Tuyển: Lão đến gieo hột Thánh cốc nơi lòng kẻ tà tâm, mong đơm bông kết quả đặng liệu thế hồi tâm.

Thánh danh

聖名

A: Sainted name.

P: Saint nom.

Thánh: Bực Thánh, bực tài trí phi thường, tiếng tôn xưng vua. Danh: tên.

Thánh danh là tên Thánh.

Khi một tín đồ đắc phong vào hàng Chức sắc Cửu Trùng Đài thì được ban cho một Thánh danh.

■ Thánh danh của Chức sắc Cửu Trùng Đài nam phái có 3 chữ: - chữ đầu chỉ phái (Thái, Thượng, Ngọc), - chữ giữa là tên trong khai sanh, - chữ chót là Tịch đạo, trong đời đệ nhứt Giáo Tông Đức Lý Thái Bạch thì dùng chữ Thanh.

Thí dụ: Ông Nguyễn Văn Chánh, đắc phong Lễ Sanh phái Thượng, nên Thánh danh là: Thượng Chánh Thanh.

■ Thánh danh của Chức sắc nữ phái Cửu Trùng Đài có hai chữ: - chữ đầu là Tịch đạo, trong đời đệ nhứt Giáo Tông Đức Lý Thái Bạch thì dùng chữ Hương, - chữ thứ nhì là tên trong khai sanh.

Thí dụ: Bà Nguyễn thị Kim Dung đắc phong Lễ Sanh nữ phái, nên Thánh danh là Hương Dung.

Tịch đạo nam phái là Thanh, tịch đạo nữ phái là Hương ứng với đời đệ nhứt Giáo Tông, qua đời đệ nhị Giáo Tông thì Tịch đạo là Đạo Tâm, theo hai bài thi Tịch đạo nam nữ mà Đức Chí Tôn đã ban cho. (Xem chi tiết nơi chữ: Tịch đạo)

Chức sắc Hiệp Thiên Đài và Cơ Quan Phước Thiện không có Thánh danh theo Tịch đạo.

Thánh đản (Thánh đán)

聖誕

A: The nativity.

P: La nativité.

Thánh: Bực Thánh, bực tài trí phi thường, tiếng tôn xưng vua. Đản: Đán: ngày sanh (đản nhựt).

Thánh đản hay Thánh đán là ngày sanh của một vị Thánh hay một vị Tiên.

Đối với một vị Phật thì gọi là Phật đản.

Lễ Phật đản là ngày lễ kỷ niệm sinh nhựt của Đức Phật. (L"anniversaire de la naissance du Bouddha).

Noel là ngày Lễ Thánh đản hay Lễ Giáng sinh của Đức Chúa Jésus Christ. (La nativité du fondateur Jésus Christ).

Thánh đạo

聖道

A: The doctrine of Saint.

P: La doctrine du Saint.

Thánh: Bực Thánh, bực tài trí phi thường, tiếng tôn xưng vua. Đạo: tôn giáo.

Thánh đạo là tôn giáo dạy cho các tín đồ tu hành đắc đạo thành bực Thánh.

Nho giáo và Thiên Chúa giáo đều là Thánh đạo.

Thánh Ngôn Hiệp Tuyển: Thánh đạo của Chúa Cứu thế, vì sự hiểu lầm, làm tăng gia dục vọng của kẻ mạnh đối người yếu.

Thánh địa

聖地

A: Holy land.

P: Terre Sainte.

Thánh: Thiêng liêng, mầu nhiệm, tốt đẹp hoàn toàn. Địa: đất, vùng đất.

Thánh địa là vùng đất Thánh, là thủ phủ của một nền tôn giáo, nơi đó có đền thờ trung ương gọi là Tòa Thánh, có đặt các cơ quan trung ương của Hội Thánh để điều hành nền Đạo.

· Thiên Chúa giáo có Thánh địa là La Mã (Roma).

· Phật giáo Tây Tạng có Thánh địa là Lhassa.

· Đạo Cao Đài có Thánh địa là Tây Ninh.

Đức Chí Tôn có dạy rằng:

Thánh Ngôn Hiệp Tuyển: "Nơi nào Thầy ngự thì nơi đó là Thánh địa.....

Còn Tòa Thánh thì Thầy muốn cho có nhơn lực hiệp cùng Thiên ý, ấy là hạnh của Thầy, các con nên xem gương mà bắt chước..... Các con chung hiệp nhau mà lo cho hoàn toàn Tòa Thánh, chi chi cũng tại Tây Ninh đây mà thôi."

Vậy, Thánh ý của Đức Chí Tôn đặt Tây Ninh là Thánh địa. Đức Lý Giáo Tông xin chọn nơi khác mà Đức Chí Tôn không chịu. Chi chi cũng tại Tây Ninh đây mà thôi.

Đức Lý Giáo Tông giải thích vì sao cuộc đất ấy gọi là Thánh địa: "Lão cắt nghĩa vì sao cuộc đất ấy là Thánh địa: Sâu hơn 300 thước, như con sông, giữa trung tim đất giáp lại trúng giữa 6 nguồn nước làm như 6 con rồng đoanh nhau, nguồn nước ấy trúng ngay đỉnh núi, gọi là Lục Long Phò Ấn, ngay miếng đất có đặng 3 đầu: một đầu ra giếng mạch Ao hồ, hai đầu nữa bên cụm rừng bên kia.

Còn xin khai khẩn thêm mấy miếng rừng bên kia nữa mới trọn. Đất nay còn rẻ, miếng đất chung quanh Thánh địa ngày sau hóa vàng. Chư hiền hữu biết lo lập, ngày sau rất quí báu." (ĐS. II.225)

ÐS. II. 225: Ðạo Sử quyển II trang 225 của Nữ Đầu Sư Hương Hiếu.

Thánh điện

聖殿

A: The sanctuary.

P: Le sanctuaire.

Thánh: chỉ những gì thuộc Đức Chí Tôn và các Đấng thiêng liêng. Điện: tòa nhà lớn.

Thánh điện là tòa nhà lớn thờ Đức Chí Tôn và các Đấng Thần, Thánh, Tiên, Phật.

Thánh Ngôn Hiệp Tuyển: Vô Thánh điện mà hơi tà còn phưởng phất.

Thánh đức

聖德

A: The virtue of Saint.

P: La vertu de Saint.

Thánh: Bực Thánh, bực tài trí phi thường, tiếng tôn xưng vua. Đức: đức hạnh, đạo đức.

Thánh đức là đức hạnh của bậc Thánh.

Chú Giải Pháp Chánh Truyền: Hễ vào đặng Thánh vị rồi thì tự nhiên mình biết lấy mình, dầu phải bị đọa trần đi nữa cũng giữ vẹn Thánh đức mà tu hành đặng đạt đến địa vị trọn lành.

Thánh giáo

聖敎

Chữ Thánh giáo có nhiều nghĩa tùy trường hợp:

1. Thánh giáo là nền đạo của Đức Chí Tôn:

Thánh Ngôn Hiệp Tuyển: Vì vậy mà Thầy muốn cho mỗi đứa đều để lòng lo liệu mà chấn hưng nền Thánh giáo.

2. Thánh giáo là lời dạy bảo của Đức Chí Tôn.

Thánh Ngôn Hiệp Tuyển: Con được phép cho mấy anh con coi Thánh giáo của Thầy.

3. Thánh giáo là lời dạy bảo của các Đấng thiêng liêng.

Thí dụ: Thánh giáo của Đức Lý Giáo Tông.

Nghĩa thường dùng: Thánh giáo là các bài văn giáng cơ dạy đạo của Đức Chí Tôn, Đức Phật Mẫu và các Đấng Thiêng Liêng.

Trường hợp nầy, Thánh giáo đồng nghĩa Thánh Ngôn.

Thánh hiền

聖賢

A: Saint and Sage.

P: Saint et Sage.

Thánh: Bực Thánh, bực tài trí phi thường, tiếng tôn xưng vua. Hiền: người có đức hạnh và tài năng hơn người.

Thánh hiền là bực Thánh và bực hiền, tức là chỉ chung bực thông minh tài giỏi xuất chúng và có đạo đức hơn người.

Đó là những vị hướng đạo nhơn sanh và làm lợi ích cho nhơn sanh.

Đức Khổng Tử khi xưa, dạy học nơi Hạnh đàn, có tất cả Tam thiên đồ đệ (3000 học trò), lựa ra được Thất thập nhị Hiền (72 ông Hiền). Trong Thất thập nhị Hiền lựa ra được Thập Triết (10 vị Hiền Triết). Ngoài ra còn có 2 vị đạt đến bực Thánh là: Nhan Hồi và Tăng Sâm. Qua hai đời sau thì có thêm 2 vị Thánh xuất hiện nữa là: Tử Tư và Mạnh Tử, tính tổng cộng có 4 vị Thánh, gọi chung là Tứ Phối.

* Trong Đạo Cao Đài ngày nay, Đức Chí Tôn chọn:

· Nhứt Phật là 1 vị Giáo Tông,

· Tam Tiên là 3 vị Đầu Sư,

· Tam thập lục Thánh là 36 vị Phối Sư,

· Thất thập nhị Hiền là 72 vị Giáo Sư,

· Tam thiên đồ đệ là 3000 vị Giáo Hữu.

Các số lượng kể trên do Đức Chí Tôn qui định nên thành Thiên điều, không thể thay đổi được.

Thánh kinh

聖經

A: The Sainted prayers.

P: Les Saintes prières.

Thánh: chỉ những gì thuộc Đức Chí Tôn và các Đấng thiêng liêng. Kinh: bài văn có vần điều để tụng.

Thánh kinh là các bài kinh do các Đấng Thần, Thánh, Tiên, Phật giáng cơ ban cho dùng để tụng khi cúng tế.

Thánh kinh của Đạo Cao Đài thường được gọi là Kinh Thiên Đạo và Thế Đạo. Đây là kinh của Ðại Ðạo Tam Kỳ Phổ Ðộ nên còn được gọi là Tân Kinh. (Thánh kinh của Thiên Chúa giáo và đạo Tin Lành là quyển Kinh Thánh Cựu Ước và Tân Ước).

Khai Kinh: Sửa lòng trong sạch tụng cầu Thánh kinh.

Thánh lịnh - Thánh huấn - Huấn lịnh - Đạo lịnh

聖令 - 聖訓 - 訓令 - 道令

Thánh: Bực Thánh, bực tài trí phi thường, tiếng tôn xưng vua. Lịnh: mệnh lệnh. Huấn: dạy dỗ.

Thánh Lịnh là lịnh của Hội Thánh, do vị Chức sắc cao cấp đứng đầu cầm quyền Hội Thánh ký tên ra lịnh cho toàn cả Chức sắc, Chức việc,Đạo hữu nam nữ trong đạo tuân hành.

Thí dụ: Thánh lịnh số 36/ĐS-Tân Luật ngày 26-4-Quí Sửu (dl 28-5-1973) công nhận 59 vị Giáo Hữu lên Giáo Sư.

Thánh Huấn là lời dạy của Hội Thánh cho các cấp Chức sắc, Chức việc và Đạo hữu nam nữ, có tánh cách hướng dẫn thi hành chu toàn các công việc đạo, do cấp lãnh đạo Chánh Phối Sư trở lên ký tên.

Huấn Lịnh là lịnh dạy cho các Chức sắc, Chức việc và Đạo hữu nam nữ phải thi hành công việc đạo, có tánh cách bắt buộc, do cấp Thượng Thống Cửu Viện ký tên.

Thí dụ: Huấn Lịnh số 21/CV-HL ngày 15-7-Nhâm Thìn (dl 3-9-1952) dạy toàn thể Chức sắc nam nữ cách xưng hô danh từ.

Đạo Lịnh là lịnh của Hội Thánh dạy thực thi một thể thức một cách rộng rãi.

Thí dụ: Đạo Lịnh số 26/ĐL ngày 13-2-Kỷ Hợi (dl 21-3-1959) qui định Thể thức Cầu phong Cầu thăng cho Chức sắc và Chức việc.

Thánh luật

聖律

A: Sainted laws.

P: Saintes lois.

Thánh: Bực Thánh, bực tài trí phi thường, tiếng tôn xưng vua. Luật: luật pháp.

Thánh luật là luật pháp của nền Đại đạo của Đức Chí Tôn, đó là luật pháp của Đạo Cao Đài.

Thánh Ngôn Hiệp Tuyển: Dặn các Thánh Thất, các Đạo hữu phải để lòng thành khẩn, hiệp sức làm một với Lão mà nài xin Thánh luật.

Thánh miếu

聖廟

A: The temple of Confucius.

P: Le temple de Confucius.

Thánh: Bực Thánh, bực tài trí phi thường, tiếng tôn xưng vua. Miếu: đền thờ.

Thánh miếu là đền thờ Đức Thánh Khổng Tử và các vị Thánh hiền của Nho giáo.

Thánh Ngôn - Thánh ngôn Hiệp tuyển

聖言 - 聖言合選

A: The Sainted Speeches. - The collection of the selected spiritistic messages.

P: Les Saintes Paroles. - Le recueil des messages spirites choisies.

Thánh: chỉ những gì thuộc Đức Chí Tôn và các Đấng thiêng liêng. Ngôn: lời nói. Hiệp: hợp lại. Tuyển: lựa.

Thánh ngôn là lời dạy bảo của Đức Chí Tôn, Đức Phật Mẫu và các Đấng thiêng liêng.

Đức Chí Tôn và các Đấng thiêng liêng dùng huyền diệu cơ bút viết ra những bài văn hay bài thi để dạy đạo đức cho nhơn sanh. Những bài văn thi ấy được gọi là Thánh ngôn.

Các bài Thánh ngôn nầy được Hội Thánh sưu tập, chọn lọc và cho in thành sách phổ biến cho nhơn sanh, gọi là Thánh ngôn Hiệp tuyển.

Thánh ngôn Hiệp tuyển là quyển sách căn bản của Đạo Cao Đài, vì từ Thánh ngôn nầy, Hội Thánh soạn ra Tân Luật và Pháp Chánh Truyền Chú Giải.

Thánh Ngôn Hiệp Tuyển: "Thầy nói một lần từ đây nhớ lấy, dầu cho sắt đá, cỏ cây nghe đến Thánh ngôn nơi Thầy mà các con nói ra cũng hoan nghinh, huống lựa là người, con nhớ và an lòng."

"Nếu kẻ nào biết hiểu Thánh ngôn của Thầy nơi miệng các con mà tỉnh ngộ thì số hằng sống của nó vốn còn, còn chẳng thì thôi, để chúng nó theo tà quái."

Thánh nho

聖儒

A: The Saints of Confucianism.

P: Les Saints de Confucianisme.

Thánh: Bực Thánh, bực tài trí phi thường, tiếng tôn xưng vua. Nho: đạo Nho, Nho giáo.

Thánh nho là các vị Thánh của Nho giáo.

Thánh Ngôn Hiệp Tuyển: Bởi vậy, chư Hiền, chư Thánh nho nói rằng: khi nhơn tức khi tâm.

Thánh nhơn

聖人

A: The Saint.

P: Le Saint.

Thánh: Bực Thánh, bực tài trí phi thường, tiếng tôn xưng vua. Nhơn: người. Có 3 trường hợp sau đây:

1. Theo Lão giáo: Thánh nhơn là người lý tưởng đạt đến trình độ huyền đồng với Tạo Hóa, hiệp cùng Đạo.

Hạng Thánh nhơn làm theo đạo Vô vi: Vô vi nhi vô bất vi, nghĩa là: không làm gì cả nhưng chẳng có việc gì mà không làm được. Như Trời có làm gì đâu mà sanh hóa vạn vật.

Vậy, theo Lão giáo thì Thánh nhơn là các vị Tiên.

2. Theo Nho giáo: Thánh nhơn là người lý tưởng, đạt đến chỗ tận thiện tận mỹ trong đạo làm người, nhưng hạng người nầy luôn luôn hoạt động, giúp người giúp đời, sửa sang mọi việc cho trở nên tốt đẹp.

Vậy theo Nho giáo, Thánh nhơn là vị Thánh đúng nghĩa.

3. Đối với Đạo Cao Đài: Thánh nhơn là một phẩm Chức sắc cao cấp trong Thập nhị đẳng cấp thiêng liêng của Cơ Quan Phước Thiện, đứng dưới phẩm Tiên Tử, nhưng trên phẩm Hiền Nhơn.

Phẩm Thánh Nhơn đối phẩm Phối Sư Cửu Trùng Đài, tức là đối phẩm Thiên Thánh của Bát Quái Đài.

Ông Phạm Văn Màng, cai sở Phạm Môn, khi qui liễu, được Đức Phạm Hộ Pháp truy thăng phẩm Thánh Nhơn của Cơ Quan Phước Thiện, và Ông được Ngọc Hư Cung nhìn nhận công quả, nên đắc quả Phối Thánh nơi cõi thiêng liêng.

Thánh tâm

聖心

A: The sacred heart.

P: Le coeur sacré.

Thánh: Bực Thánh, bực tài trí phi thường, tiếng tôn xưng vua. Tâm: lòng dạ, cái tâm của con người.

Thánh tâm là cái tâm thiện lương chơn chánh của bực Thánh. Trái với Thánh tâm là Phàm tâm.

Thánh Ngôn Hiệp Tuyển: Lợt điểm Thánh tâm trần tục khảo.

Điểm Thánh tâm mà phai lợt thì Phàm tâm chen vào, xúi giục con người làm điều sai trái cho thỏa mãn lục dục thất tình. Con người lúc đó bị khảo đảo nặng nề, chừng nào làm chủ được cái tâm, loại bỏ Phàm tâm thì tự nhiên Thánh tâm tỏ rạng.

Thánh thai

聖胎

A: The spiritual foetus.

P: Le foetus spirituel.

Thánh: Thiêng liêng, mầu nhiệm, tốt đẹp hoàn toàn. Thai: đứa bé hình thành trong bụng mẹ.

Trong phép luyện đạo, luyện cho Tam bửu Tinh Khí Thần hiệp nhứt thì tạo được chơn thần huyền diệu, đắc đạo tại thế. Cái chơn thần huyền diệu nầy được các nhà luyện đạo gọi bằng nhiều danh từ khác nhau như: Thánh thai, Anh nhi, Kim đơn, Xá lợi Tử, Bổn lai diện mục,....

Vậy Thánh thai là chỉ cái chơn thần huyền diệu của người đắc đạo.

Khi luyện đạo như vậy là luyện cho Tinh hóa Khí, tức là nghịch chuyển, mới tạo thành Thánh thai. Người không luyện đạo thì tự nhiên Khí hóa thành Tinh, tức là thuận chuyển, mà thuận chuyển thì Tinh đi xuống, lọt ra ngoài theo đường sinh dục, kết hợp với noãn châu của người nữ, tạo thành Phàm thai.

Thánh thân

聖身

A: Sainted body.

P: Le Saint corps.

Thánh: chỉ những gì thuộc Đức Chí Tôn và các Đấng thiêng liêng. Thân: thân thể.

Thánh thân là Thánh thể, tức là hình thể của Đức Chí Tôn tại thế. Đó là Hội Thánh Cửu Trùng Đài. (Xem chữ: Thánh thể)

Trái với Thánh thân là Phàm thể, chỉ về nhơn sanh.

Kinh Xuất Hội: Vẹn toàn phàm thể Thánh thân,

Thánh Thất

聖室

A: The oratory, the Holy House.

P: L"oratoire, la Sainte Maison.

Thánh: chỉ những gì thuộc Đức Chí Tôn và các Đấng thiêng liêng. Thất: cái nhà.

Thánh Thất là nhà thờ Đức Chí Tôn và các Đấng Thần, Thánh, Tiên, Phật.

Tại mỗi Tộc đạo (Họ đạo) đều phải xây dựng một Thánh Thất để làm đền thờ Đức Chí Tôn, và làm nơi tín ngưỡng cho bổn đạo địa phương. Phía sau Thánh Thất là nhà Hậu điện, có lập bàn thờ Cửu Huyền Thất Tổ chung, và làm văn phòng cho Đầu Tộc đạo nam nữ, và Chức việc Bàn Trị Sự. Hai bên Hậu điện là Đông lang và Tây lang dùng làm nơi sinh hoạt cho các ban bộ.

Thánh Thất được xây cất theo kiểu vở của Tòa Thánh Tây Ninh, nhưng nhỏ hơn và đơn giản hơn.

Ban Kiến Trúc tại Tòa Thánh có lập sẵn các họa đồ xây cất Thánh Thất theo ba cở: cở số 2 (lớn nhứt), cở số 3 (trung bình) và cở số 4 (nhỏ nhứt).

Địa phương nào muốn xây dựng Thánh Thất thì trước hết phải xin phép Chánh quyền địa phương. Sau đó lên Tòa Thánh, đến Ban Kiến Trúc lựa chọn cở họa đồ nào thích hợp với miếng đất của địa phương, đồng thời xin Hội Thánh cho công thợ chuyên môn xuống địa phương xây dựng, và trang trí cho đúng theo qui cách thống nhứt mà Hội Thánh qui định.

Thánh Ngôn Hiệp Tuyển: Thầy đã lập thành Thánh Thất, nơi ấy là nhà chung của các con.

BẢNG QUI ĐỊNH KIẾN TẠO THÁNH THẤT ĐỊA PHƯƠng:

BẢNG QUI ĐỊNH TRANG TRÍ NỘI NGOẠI DUNG THÁNH THẤT TÂN TẠO ĐỊA PHƯƠNG

Do Hội Thánh Hiệp Thiên và Cửu Trùng Đài ấn định theo Vi Bằng số 5/VB ngày 3 và 8-3-Canh Tuất (1970) của Hội Thánh Cửu Trùng Đài và Vi Bằng số 12/VB ngày 7-4-Canh Tuất (1970) của Hội Thánh Lưỡng Đài duợt xét do Đức Thượng Sanh chủ tọa đồng chấp thuận 14 khoảng được kiến tạo và không được kiến tạo như dưới đây:

1. Thánh Thất địa phương cất theo kiểu duy nhứt về hình thức bên ngoài bản đồ số 3 của Hội Thánh Lưỡng Đài đã chấp thuận trong Vi Bằng số 9 ngày 4-3-Canh Tuất (dl 9-4-1970) nhưng lớn nhỏ tùy theo châu vi phần đất. Còn việc trang trí nội dung, toàn Hội đề nghị những chi tiết ghi chú nối tiếp sau đây:

2. Chấp thuận cho đắp hình Đức Di-Lạc trên nóc Hiệp Thiên Đài.

3. Chấp thuận cho đắp hình Ông Thiện và Ông Ác như ở Đền Thánh.

4. Không chấp thuận đắp hình Đức Quyền Giáo Tông và Bà Nữ Đầu Sư ở các Thánh Thất.

5. Không chấp thuận đắp hình: Sĩ, Nông, Công, Thương, Ngư, Tiều, Canh, Mục trên bao lơn đài, chỉ được vẽ bông y trong họa đồ.

6. Chấp thuận có hình Tam Thánh cũng như ở Đền Thánh, nhưng phải vẽ cho giống.

7. Nơi ngai Hộ Pháp, chỉ thờ chữ Khí, không được đắp Thất đầu xà và hình tượng Đức Hộ Pháp và Cao Thượng Phẩm như ở Đền Thánh.

8. Không chấp thuận đắp cột rồng và làm 9 nấc Cửu Trùng Đài như ở Đền Thánh, chỉ được làm plafond dù không có hình lục long.

9. Hai bên hông Cửu Trùng Đài đắp hình chữ THỌ, không được đắp hình Thiên nhãn và bông sen như ở Đền Thánh.

10. Trên diềm Bát Quái Đài đắp bông dây, không được đắp hình Tam giáo, Tam trấn, Bát Tiên và Thất Thánh.

11. Chấp thuận cho đắp cột rồng ở Bát Quái Đài mà thôi.

12. Không chấp thuận hai bên hông đắp hình Kim Mao Hẩu như ở Đền Thánh.

13. Trên nóc Thánh Thất làm y trong họa đồ, không có hình Long mã và ba vị Cổ Phật.

14. Không chấp thuận mái hiên chung quanh Thánh Thất đắp dây nho, chỉ làm y theo họa đồ.

Nếu nơi nào bất tùng luật lịnh nầy, Hội Thánh Tòa Thánh Tây Ninh không nhìn nhận Thánh Thất đó và rút giấy phép không cho làm Lễ Khánh thành.

Thánh thể

聖體

A: The spiritual body of God.

P: Le corps spirituel de Dieu.

Thánh: chỉ những gì thuộc Đức Chí Tôn và các Đấng thiêng liêng. Thể: hình thể.

Chữ Thánh thể có hai nghĩa trong hai trường hợp:

1. Thánh thể là hình thể của Đức Chí Tôn tại thể.

Đức Chí Tôn lập Đạo Cao Đài với hình thể gồm 3 Đài:

Những Chức sắc Cửu Trùng Đài vào hàng Thánh mới được gọi là Thánh thể của Đức Chí Tôn. Như vậy, những Chức sắc từ phẩm Giáo Hữu đổ lên (Giáo Hữu đối phẩm Địa Thánh) thì mới đứng vào Thánh thể của Đức Chí Tôn; còn từ phẩm Lễ Sanh (đối phẩm Địa Thần) sắp xuống thì chưa đứng vào Thánh thể.

Kinh Nhập Hội: Các con vốn trong vòng Thánh thể.

2. Thánh thể là hình thể thiêng liêng tốt đẹp của Đức Chí Tôn. Đức Chí Tôn tạo ra loài người lấy theo hình ảnh thiêng liêng tốt đẹp của Đức Chí Tôn.

Thánh Ngôn Hiệp Tuyển: Thầy cho các con đến thế giới nầy với một Thánh thể thiêng liêng y như hình ảnh của Thầy.

Thánh Tông đồ

聖宗徒

A: Apostles.

P: Apôtres.

Thánh: Bực Thánh, bực tài trí phi thường, tiếng tôn xưng vua. Tông: Tôn: tôn giáo. Đồ: học trò.

Đức Chúa Jésus, Giáo chủ đạo Thiên Chúa có 12 môn đồ, gọi là 12 Thánh Tông đồ. Đó là 12 vị Thánh đầu tiên của Thiên Chúa giáo.

Sau đây là đoạn Thánh Kinh trích trong Kinh Thánh Tân Ước nói về 12 Thánh Tông đồ nầy:

MƯỜI HAI SỨ ĐỒ CHỊU CHỨC ĐI GIẢNG ĐẠO

"Đức Chúa Jésus gọi 12 môn đồ đến, ban quyền phép trừ tà ma và chữa các thứ tật bịnh.

Tên 12 sứ đồ như sau nầy:

Sứ đồ thứ nhứt là Si-môn, cũng gọi là Phi-e-rơ, và Anh-rê là em người, Gia-cơ con của Xe-bê-đê, và Giăng là em Gia-cơ, Phi-líp cùng Ba-thê-lê-my, Thô-ma, Ma-thi-ơ là người thâu thuế, Gia-cơ con của A-phê, cùng Tha-đê, Si-môn là người Ca-na-an, cùng Giu-đa Ích-ca-ri-ốt là kẻ phản Đức Chúa Jésus.

Ấy đó là 12 sứ đồ Đức Chúa Jésus sai đi và có truyền rằng: Đừng đi đến dân ngoại, cũng đừng vào một thành nào của dân Sa-ma-ri cả, song thà đi đến cùng những con chiên lạc mất của nhà Y-sơ-ra-ên.

Khi đi đàng, hãy rao giảng lên rằng: nước Thiên đàng gần rồi. Hãy chữa lành kẻ đau, khiến sống kẻ chết, làm sạch kẻ phung, và trừ các quỉ. Các ngươi đã được lãnh không thì hãy cho không. Đừng đem vàng hoặc bạc hoặc tiền trong lưng các ngươi, cũng đừng đem cái bao đi đường, hoặc hai áo, hoặc giày, hoặc gậy, vì người làm việc đáng được đồ ăn.

Các ngươi vào thành nào hay là làng nào, hãy hỏi thăm ai là người đáng tiếp rước mình, rồi ở nhà họ cho đến lúc đi.

Và khi vào nhà nào, hãy cầu bình an cho nhà ấy, nếu nhà đó xứng đáng thì sự bình an các ngươi xuống cho, bằng không thì sự bình an các ngươi trở về các ngươi.

Nếu ai không tiếp rước, không nghe lời các ngươi, thì khi ra khỏi nhà đó hay thành đó, hãy phủi bụi đã dính chơn các ngươi. Quả thật, ta nói cùng các ngươi, đến ngày phán xét, thì xứ Sô-đôm và Gô-mô-rơ sẽ chịu đoán phạt nhẹ hơn thành ấy."........

"Môn đồ không hơn thầy, tôi tớ không hơn chủ. Môn đồ được như thầy, tôi tớ được như chủ thì đủ rồi.

Nếu người ta gọi chủ nhà là Bê-ên-xê-bun, phương chi là người nhà! Vậy các ngươi đừng sợ, vì chẳng có việc giấu mà chẳng phải bày ra, cũng chẳng có việc gì kín nhiệm mà sau sẽ chẳng biết. Cho nên, lời ta phán cùng các ngươi trong nơi tối tăm, hãy nói ra nơi sáng láng và lời các ngươi nghe kề lỗ tai, hãy giảng ra trên mái nhà.

Đừng sợ kẻ giết thân thể mà không giết được linh hồn, nhưng thà sợ Đấng làm cho mất được linh hồn và thân thể trong địa ngục.

Hai con chim sẻ há chẳng từng bị bán một đồng tiền sao? Và ví không theo ý muốn Cha các ngươi thì chẳng hề một con nào rơi xuống đất. Tóc trên đầu các ngươi cũng đã đến hết rồi. Vậy đừng sợ chi hết, vì các ngươi quí trọng hơn nhiều con chim sẻ. Bởi đó, ai xưng Ta ra trước mặt thiên hạ thì Ta sẽ xưng họ trước mặt Cha ta ở trên trời, còn ai chối Ta trước mặt thiên hạ thì Ta cũng sẽ chối họ trước mặt Cha ở trên trời."............

"Ai gìn giữ sự sống mình thì sẽ mất, còn ai vì cớ ta mất sự sống mình thì sẽ tìm lại được. Ai rước các ngươi tức là rước Ta, ai rước Ta tức là rước Đấng đã sai Ta. Ai rước một Đấng Tiên tri vì là Tiên tri thì sẽ lãnh phần thưởng của Đấng Tiên tri, ai rước một người công chính vì là công chính thì sẽ lãnh phần thưởng của người công chính.

Ai sẽ cho một người trong bọn nhỏ nầy chỉ uống một chén nước lạnh, vì người nhỏ đó là môn đồ của Ta, quả thật, Ta nói cùng các ngươi, kẻ ấy sẽ chẳng mất phần thưởng của mình đâu.".....

"Những lời ấy xong rồi thì phán cùng môn đồ rằng: Các ngươi biết rằng còn hai ngày nữa thì đến lễ Vượt Qua, và Con Người sẽ bị nộp để chịu đóng đinh trên cây thập tự."

ĐỨA PHẢN CHÚA

Bấy giờ có một người trong mười hai sứ đồ tên là Giu-đa Ích-ca-ri-ốt đến tìm các thầy tế lễ cả mà nói rằng:

- Các thầy bằng lòng trả cho tôi bao nhiêu đặng tôi sẽ nộp Người cho? Họ bèn trả cho nó ba chục bạc.

Từ lúc đó, nó tìm tìm dịp tiện để nộp Đức Chúa Jésus.

SỰ LẬP LỄ TIỆC THÁNH

Trong ngày thứ nhứt ăn bánh không men, môn đồ đến gần Đức Chúa Jésus thưa rằng: - Thầy muốn chúng tôi dọn cho thầy ăn lễ Vượt Qua tại đâu? Ngài đáp rằng: - Hãy vào thành, đến nhà một người kia mà nói rằng: Thầy nói: Giờ ta gần đến, ta và môn đồ sẽ giữ lễ Vượt Qua trong nhà ngươi. Môn đồ làm y như lời Đức Chúa Jésus đã dạy mà dọn lễ Vượt Qua.

Đến tối, Ngài ngồi ăn với 12 môn đồ. Khi đương ăn, Ngài phán rằng: - Quả thật ta nói cùng các ngươi rằng, có một người trong các ngươi sẽ phản ta.

Các môn đồ lấy làm buồn bực lắm, và lần lượt hỏi Ngài rằng: - Lạy Chúa, có phải tôi không?

Ngài đáp rằng: - Kẻ nào để tay vào mâm với ta, ấy là kẻ sẽ phản ta. Con Người đi y theo lời đã chép về Ngài, song khốn nạn thay cho kẻ phản Con Người! Thà nó chẳng sanh ra thì hơn! Giu-đa là kẻ phản Ngài cất tiếng hỏi rằng: - Thưa thầy, có phải tôi chăng?

Ngài phán rằng: - Thật như ngươi đã nói.

Đương khi ăn, Đức Chúa Jésus lấy bánh, tạ ơn rồi, bẻ ra đưa cho môn đồ mà rằng: - Hãy lấy ăn đi, nầy là thân thể ta.

Ngài lại lấy chén đựng rượu nho, tạ ơn rồi, đưa cho các môn đồ mà rằng: - Hết thảy hãy uống đi, vì nầy là huyết ta, huyết của sự giao ước đã đổ ra cho nhiều người được tha tội. Ta phán cùng các ngươi, từ rày về sau, ta không uống trái nho nầy nữa, cho đến ngày ta sẽ uống trái nho mới cùng các ngươi ở trong nước của Cha ta.

LỜI BÁO TRƯỚC CHO PHI-E-RƠ

Khi đã hát thơ thánh rồi, Đức Chúa Jésus và môn đồ đi ra lên núi Ô-li-ve. Ngài bèn phán rằng: - Đêm nay các ngươi sẽ đều vấp phạm vì cớ ta, như có chép rằng: Ta sẽ đánh kẻ chăn chiên, thì chiên trong bầy sẽ bị tan lạc. Song sau khi ta sống lại rồi, ta sẽ đi đến xứ Ga-li-lê trước các ngươi.

Phi-e-rơ cất tiếng thưa rằng: - Dầu mọi người vấp phạm vì cớ thầy, song tôi chắc không bao giờ vấp phạm vậy.

Đức Chúa Jésus phán rằng: - Quả thật, ta nói cùng ngươi, chính đêm nay, trước khi gà gáy, ngươi sẽ chối ta 3 lần.

Phi-e-rơ thưa rằng: - Dầu tôi phải chết với thầy đi nữa, tôi chẳng chối thầy đâu.

Hết thảy môn đồ đều nói y như vậy.

VƯỜN GHẾT-MA-NÊ, ĐỨC CHÚA JÉSUS BỊ BẮT

Rồi Đức Chúa Jésus cùng môn đồ đi đến một chỗ kêu là Ghết-sê-ma-nê. Ngài phán rằng: - Hãy ngồi đây, đợi ta đi cầu nguyện đằng kia. Đoạn Ngài bèn đem Phi-e-rơ và hai người con của Xê-bê-đê đi với mình, tức thì Ngài buồn bực và sầu não lắm. Ngài bèn phán: - Linh hồn ta buồn bực đến chết, các ngươi hãy ở đây và tỉnh thức với ta. Rồi Ngài bước tới một ít, sấp mặt xuống đất mà cầu nguyện rằng: "Cha ơi! nếu có thể được, xin cho chén nầy lìa khỏi con. Song không theo ý muốn của con mà theo ý muốn của Cha."

Kế đó, Ngài trở lại với môn đồ, thấy đang ngủ, thì Ngài phán cùng Phi-e-rơ rằng: - Thế thì các ngươi không tỉnh thức với ta trong một giờ được! Hãy thức canh và cầu nguyện kẻo các ngươi sa vào chước cám dỗ, tâm thần thì muốn lắm, mà xác thịt thì yếu đuối. Ngài lại đi lần thứ hai mà cầu nguyện rằng: "Cha ơi! Nếu chén nầy không thể lìa khỏi con được mà con phải uống thì xin ý Cha được nên."

Ngài trở lại lần nữa thì thấy môn đồ còn ngủ vì mắt họ đã đừ quá rồi. Đoạn Ngài bỏ đi mà lại đi cầu nguyện lần thứ ba và lặp xin như lời trước.

Rồi Ngài đi đến với môn đồ mà phán rằng: - Bây giờ các ngươi ngủ và nghỉ ngơi ư? Nầy, giờ đã gần tới, Con Người sẽ bị nộp trong tay kẻ có tội. Hãy trở dậy, đi hè, kia kẻ phản ta đến kia.

Khi Ngài còn đương phán, xảy thấy Giu-đa là một người trong 12 sứ đồ đến với một bọn đông người cầm gươm và gậy, mà các thầy tế lễ cả và các trưởng lão trong dân đã sai đến.

Đứa phản Ngài đã trao cho bọn đó dấu nầy: người nào mà tôi sẽ hôn, ấy là người đó, hãy bắt lấy. Tức thì Giu-đa đến gần Đức Chúa Jésus mà rằng: - Chào thầy! rồi hôn Ngài.

Nhưng Đức Chúa Jésus phán cùng nó rằng: - Bạn ơi! vậy thì vì việc nầy mà ngươi đến đây sao?

Rồi chúng nó đến gần, tra tay bắt Đức Chúa Jésus.....

Khi ấy, hết thảy môn đồ bỏ Ngài mà trốn đi......

GIU-ĐA CHẾT

Khi ấy, Giu-đa là kẻ đã phản Ngài, thấy Ngài bị án, thì ăn năn, bèn đem 30 miếng bạc trả cho các thầy tế lễ và các trưởng lão mà nói rằng: - Tôi đã phạm tội vì nộp huyết vô tội.

Song họ đáp rằng: - Sự đó can gì đến chúng ta? Mặc kệ ngươi.

Giu-đa ném bạc vào đền thờ, liền trở ra, đi thắt cổ.(1)

Nhưng các thầy tế lễ cả lượm bạc và nói rằng: - Không có phép để bạc nầy trong kho thánh vì là giá của huyết.

Rồi họ bàn với nhau dùng bạc đó mua ruộng của kẻ làm đồ gốm để chôn những khách lạ. Nhơn đó, ruộng ấy đến nay còn gọi là "Ruộng huyết." (Trích Tân Ước, Tin lành theo Ma-thi-ơ)

CÁC MÔN ĐỒ TẠI PHÒNG CAO

"Bấy giờ, các người đó từ núi gọi là Ô-li-ve trở về thành Giê-ru-sa-lem, núi ấy cách thành Giê-ru-sa-lem một quãng đường ước đi một ngày Sa-bát (ước chừng một ki-lô-mét). Khi về đến bèn lên một cái phòng cao kia, là nơi Phi-e-rơ, Giăng, Gia-cơ, Anh-rê, Phi-líp, Thô-ma, Ba-thê-lê-my, Ma-thi-ơ, Gia-cơ con của A-phê, Si-môn Xê-lốt và Giu-đê con của Gia-cơ thường ở. Hết thảy những người đó bền lòng đồng một ý mà cầu nguyện với các người đờn bà và Ma-ri là mẹ Đức Chúa Jésus cùng anh em Ngài.

MA-THIA ĐƯỢC CỬ LÀM SỨ ĐỒ THẾ GIU-ĐA

Trong những ngày đó, Phi-e-rơ đứng dậy giữa các anh em, số người nhóm lại ước được 120 người mà nói rằng: Hỡi anh em ta, lời Đức Thánh Linh đã nhờ miệng vua Đa-vít mà nói tiên tri trong Kinh Thánh về tên Giu-đa, là đứa đã dẫn đường cho chúng bắt Đức Chúa Jésus thì phải được ứng nghiệm. Vì nó vốn thuộc về bọn ta và đã nhận phần trong chức vụ nầy. Tên đó lấy tiền thưởng của tội ác mình mà mua một đám ruộng rồi thì nhào xuống, nứt bụng và ruột đổ ra hết.. Sự đó cả dân thành Giê-ru-sa-lem đều biết chán, đến nỗi chúng gọi ruộng đó theo thổ âm mình là Hác-en-đa-ma, nghĩa là "Ruộng huyết"..............

Vậy, nội những kẻ đã theo cùng chúng ta trọn lúc Đức Chúa Jésus đi lại giữa chúng ta, từ khi Giăng làm phép báp-têm cho đến ngày Ngài được cất lên khỏi giữa chúng ta, phải có một người làm chứng cùng chúng ta về sự Ngài sống lại.

Môn đồ cử ra 2 người: Giô-sép tức là Ba-sa-la, cũng gọi là Giúc-tu và Ma-thia, rồi cầu nguyện rằng:

"Lạy Chúa, Ngài biết lòng mọi người, xin tỏ ra cho chúng tôi nội hai người nầy, ai là người Chúa chọn, đặng dự vào chức vụ sứ đồ thay Giu-đa vì đã bỏ đặng đi nơi của nó."

Đoạn bắt thăm trúng nhằm Ma-thia, người bèn được bổ vào mười một sứ đồ. (Trích trong Tân Ước, Công vụ các Sứ đồ)

Thánh Ngôn Hiệp Tuyển: Nhân loại phải chịu đau khổ vì sự biến thể của các Thánh tông đồ.

(1) và (2) nói về cái chết của Giu-đa không khớp nhau.

Thánh truyền

聖傳

A: The Sainted doctrine.

P: La Sainte doctrine.

Thánh: chỉ những gì thuộc Đức Chí Tôn và các Đấng thiêng liêng. Truyền: trao lại.

Thánh truyền là Thánh giáo chơn truyền, tức là những lời dạy bảo của Đức Chí Tôn và các Đấng thiêng liêng truyền lại.

Thánh Ngôn Hiệp Tuyển: Thế thì sau nầy có ngày phải khuất hết dấu Thánh truyền.

Thánh tử đạo

聖死道

A: The Saint- martyrs, the sanctified martyrs.

P: Les Saints martyrs, les martyrs sanctifiés.

Thánh: Bực Thánh, bực tài trí phi thường, tiếng tôn xưng vua. Tử: chết. Đạo: tôn giáo.

Thánh tử đạo là những vị tín đồ bị giết chết vì bảo vệ Đạo pháp hay vì trung thành với Đạo, nên được đắc phong vào hàng Thánh, được biên tên họ đem vào thờ nơi Bát Quái Đài.

Thuyết Ðạo của Ðức Phạm Hộ Pháp: Ngày nay, cửa Đạo được mở rộng đây cũng nhờ các Thánh tử đạo.

Trong quyển Lời Phê của Đức Phạm Hộ Pháp, trang 13:

"Truy phong Thánh tử đạo thờ nơi Bát Quái Đài: Chức sắc bị bắt và bị kết án vì lẽ Đạo, gọi là báo thù phần tử Hội Thánh và bị kẻ nghịch đạo tàn sát, các quân sĩ vì ngọn cờ Bảo sanh Nhơn nghĩa Đại đồng của Hội Thánh ban cho đặng cứu quốc mà bị sát hại hay là tử trận.

Cả thảy đều đặng làm lễ truy điệu, rồi đọc Thánh lịnh trước linh vị. Các Thánh tử đạo thì thờ nơi Bát Quái Đài, công nghiệp đặc biệt cho Đạo khi minh tra đủ lẽ thì thờ nơi Báo Ân Từ, mai hậu thì do nơi Quyền Vạn Linh công nhận và ân tứ mới được đem vào đó mà thờ.

Báo Ân Từ là Panthéon của Đạo, Đức Chí Tôn gọi nó là Vân đài. Cả mọi sự quyết định đều xong và đều chấp thuận."

Thánh tượng Thiên nhãn

聖像天眼

A: The Holy image of the Divine Eye.

P: La Sainte image de l"Oeil Divin.

Thánh: chỉ những gì thuộc Đức Chí Tôn và các Đấng thiêng liêng. Tượng: bức vẽ hình ảnh tượng trưng. Thiên: Trời. Nhãn: mắt.

Thánh tượng Thiên nhãn là bức vẽ hình ảnh con mắt tượng trưng Đức Chí Tôn Ngọc Hoàng Thượng Đế.

Thờ Thánh tượng Thiên Nhãn là thờ Trời, tức là thờ Đức Chí Tôn Thượng Đế. (Xem chi tiết nơi chữ: Thiên bàn)

Thánh vệ

聖衛

A: The guard of Saints.

P: La garde des Saints.

Thánh: Bực Thánh, bực tài trí phi thường, tiếng tôn xưng vua. Vệ: bảo vệ.

Thánh vệ là bảo vệ các vị Thánh, tức là bảo vệ các Chức sắc của Hội Thánh.

Cơ Thánh vệ là cơ quan do Hội Thánh lập ra để bảo vệ các Chức sắc của Hội Thánh. (Xem chi thiết: Bảo thể, vần B)

Thánh vị

聖位

A: The rank of Saint.

P: Le rang de Saint.

Thánh: Bực Thánh, bực tài trí phi thường, tiếng tôn xưng vua. Vị: vị trí, phẩm vị.

Thánh vị là phẩm vị vào hàng Thánh.

Chú Giải Pháp Chánh Truyền: Trong Bát Quái Đài, kể từ Tiên vị đổ lên cho tới Thầy thì đã vào địa vị của các Đấng Trọn lành, từ Thánh vị trở xuống Nhơn vị thì vào hàng Thánh, từ Thú cầm xuống vật chất thì hàng phàm tục.

Thánh vức

聖域

A: Holyland.

P: Terre Sainte.

Thánh: Bực Thánh, bực tài trí phi thường, tiếng tôn xưng vua. Vức: Vực: vùng đất, cõi.

Thánh vức hay Thánh vực là đất Thánh, cõi Thánh.

Trong nhiều trường hợp, Thánh vức đồng Thánh địa.

Kinh Ðệ Ngũ cửu: Cả miền Thánh vức nhộn nhàng tiếp nghinh.

Thánh ý

聖意

A: The will of God.

P: La volonté de Dieu.

Thánh: chỉ những gì thuộc Đức Chí Tôn và các Đấng thiêng liêng. Ý: ý kiến, ý muốn.

Thánh ý là ý kiến của Đức Chí Tôn.

Thánh Ngôn Hiệp Tuyển: Thầy biểu xuống đây đặng có việc cần, mà các con trì huỡn thì không biết có phải nghịch Thánh ý Thầy không há?

THẠNH

THẠNiệm Hương: 盛 còn đọc THỊNiệm Hương: phát đạt, dồi dào, hưng vượng, nhiều, lớn.

Thí dụ: Thạnh đức, Thạnh nộ, Thạnh soạn.

Thạnh đức

盛德

A: The great virtue.

P: La grande vertu.

Thạnh: còn đọc THỊNiệm Hương: phát đạt, dồi dào, hưng vượng, nhiều, lớn. Đức: đạo đức.

Thạnh đức hay Thịnh đức là đạo đức lớn, đạo đức cao.

Thạnh nộ

盛怒

A: Great anger.

P: Grande colère.

Thạnh: còn đọc THỊNiệm Hương: phát đạt, dồi dào, hưng vượng, nhiều, lớn. Nộ: giận.

Thạnh nộ hay Thịnh nộ là nổi giận nhiều lắm.

Thánh Ngôn Hiệp Tuyển: Thầy đã lập Đạo nơi cõi Nam nầy là cốt để ban thưởng một nước từ thử đến giờ hằng bị lắm cơn thạnh nộ của Thầy.

(Khi đọc câu Thánh ngôn nầy, nhiều người ngoại đạo cho rằng Đấng Thượng Đế còn có sự giận hờn, tức nhiên còn có Thất tình, nên không bằng Phật, còn thua Phật vì Phật đã diệt hết lục dục thất tình. Để giải đáp vấn đề nầy một cách rõ ràng, xin độc giả xem chữ: Ngọc Hoàng Thượng Đế, vần Ng.)

Thạnh soạn

盛饌

A: The good cheer.

P: La bonne chère.

Thạnh: còn đọc THỊNiệm Hương: phát đạt, dồi dào, hưng vượng, nhiều, lớn. Soạn: thức ăn, đồ ăn, bàn tiệc.

Thạnh soạn là đồ ăn ngon (cao lương mỹ vị) hay là một bữa tiệc lớn có nhiều món ăn ngon.

Thạnh thế

盛世

A: The epoch of prosperity.

P: L"époque de prospérité.

Thạnh: còn đọc THỊNiệm Hương: phát đạt, dồi dào, hưng vượng, nhiều, lớn. Thế: đời.

Thạnh thế là đời hưng thạnh.

ng: Nam mô Khổng Thánh Tiên Sư Hưng Nho Thạnh Thế Thiên Tôn.

Thạnh tình

盛情

A: The profound sentiments.

P: Les sentiments profonds

Thạnh: còn đọc THỊNiệm Hương: phát đạt, dồi dào, hưng vượng, nhiều, lớn. Tình: tình cảm.

Thạnh tình là có nhiều tình cảm thân thiết tốt đẹp.

Thạnh trị

盛治

A: The flourishing reign.

P: Le règne florissant.

Thạnh: còn đọc THỊNiệm Hương: phát đạt, dồi dào, hưng vượng, nhiều, lớn. Trị: sửa sang việc nước cho an ổn.

Thịnh trị là dân chúng thịnh vượng và bình an.

Thao lược

韜掠

A: Strategy.

P: Stratégie.

Thao: mưu kế dùng binh. Lược: phương pháp.

Thao lược là mưu kế và phương pháp dùng binh.

Lục thao Tam lược: đây là hai quyển sách dạy về Sáu chiến thuật và Ba phương pháp dùng binh của người xưa.

Thao thao bất tuyệt

滔滔不絕

A: To speak in an endlessly voluble manner.

P: Parler avec la grande volubilité.

Thao: nước chảy đầy dẫy. Thao thao: nước chảy cuồn cuộn không dứt. Bất: không. Tuyệt: dứt.

Thao thao bất tuyệt là chỉ người diễn thuyết, nói năng thật trôi chảy, hết chuyện nầy tới chuyện khác, không dứt.

Thao túng

操縱

A: To work at pleasure.

P: Manoeuvrer à volonté.

Thao: diễn tập, cầm nắm. Túng: buông thả.

Thao túng là nắm lấy hết rồi buông thả tùy ý.

Ý nói: Nắm lấy hết quyền hành và bắt mọi người phải làm theo ý mình.

THẢO

1. THẢO: 草 Cỏ, chỉ chung các thứ cỏ, viết ra.

Thí dụ: Thảo am, Thảo hài, Thảo xá.

2. THẢO: 討 Tìm xét.

Thí dụ: Thảo luận.

3. THẢO: (nôm) Có lòng tốt, hay làm ơn, hiếu thảo.

Thí dụ: Thảo ngay, Thảo thuận.

Thảo am

草庵

A: The thatched cottage.

P: La chaumière, cellule en paille.

Thảo: Cỏ, chỉ chung các thứ cỏ, viết ra. Am: cái nhà nhỏ dùng làm nơi tu hành.

Thảo am là cái am lợp tranh hay lá dùng làm nơi tu hành.

Thảo điền

草田

A: The waste field.

P: La rizière en friche.

Thảo: Cỏ, chỉ chung các thứ cỏ, viết ra. Điền: ruộng.

Thảo điền là ruộng hoang, chưa khai khẩn.

Thảo đường

草堂

A: The thatched house.

P: La maison en paille.

Thảo: Cỏ, chỉ chung các thứ cỏ, viết ra. ĐƯỜNG: nhà.

Thảo đường là ngôi nhà làm bằng cỏ tranh.

Năm 1928, Đức Phật Mẫu giáng cơ dạy khẩn một lô đất hoang chừng 60 mẫu tại làng Phú Mỹ tỉnh Mỹ Tho để khai một con kinh và lập Đền Thờ Phật Mẫu. Trong phần đất nầy, Đức Phật Mẫu dạy lập một ngôi Thảo Đường, và Đức Phật Mẫu cho bài thi sau đây:

Giải nghĩa:

Câu 1:

Thảo đường phước địa ngộ tùng hoa.

Thảo đường: ngôi nhà tranh. Phước địa: đất phước. Ngộ: gặp. Tùng: cây tùng, tượng trưng người quân tử. Hoa: bông. Tùng hoa: cây tùng trổ hoa, ý nói người quân tử gặp thời, được trọng dụng, lập đời đạo đức.

Ngôi nhà tranh nơi đất phước, người quân tử được trọng dụng, lập đời đạo đức.

Câu 2:

Lục ức dư niên vũ trụ hòa:

Lục ức dư niên: sáu trăm ngàn năm có dư. Ức là một trăm ngàn. Vũ trụ: Càn Khôn Vũ Trụ. Hòa: hòa bình.

Càn Khôn Vũ Trụ được hòa bình trong hơn sáu trăm ngàn năm.

Câu 3:

Cộng hưởng phàm gian an lạc nghiệp.

Cộng: cùng nhau. Hưởng: thọ hưởng.

Phàm gian: cõi trần. An lạc nghiệp: an cư lạc nghiệp.

Nhơn loại nơi cõi trần cùng hưởng sự an cư lạc nghiệp.

Câu 4:

Thế đăng Bồng đảo định âu ca:

Thế: cõi đời. Đăng: lên. Bồng đảo: đảo Bồng lai, chỉ cảnh Tiên. Định: sắp đặt. Âu ca: ca hát vui vẻ, chỉ đời thài bình thịnh vượng.

Cõi đời tiến lên thành cõi Tiên, dân chúng được thái bình thịnh vượng.

Trong lô đất 60 mẫu nầy có long mạch trổ lên, người Tàu đem Long Tuyền kiếm qua ếm long mạch, để khi vùng đất linh sản xuất nhân tài thì sẽ bị Long Tuyền kiếm giết chết lúc còn trẻ tuổi. Bát Nương mách cho Đức Phạm Hộ Pháp biết và Đức Hộ Pháp đã đi lấy phép ếm nầy, rồi cho đào một con kinh băng qua long mạch, để nước trong long mạch chảy ra, lưu thông khắp sông ngòi trong miền nam nước Việt, để dân chúng đều được hưởng nhờ. (Xem chữ: Long Tuyền Kiếm, vần L)

Nơi Thảo Đường có đôi liễn do Đức Lý Giáo Tông giáng cơ ban cho:

Nghĩa là:

Thảo hài

草鞋

A: The straw shoes.

P: Les souliers en paille.

Thảo: Cỏ, chỉ chung các thứ cỏ, viết ra. Hài: giày hay dép để mang vào chân.

Thảo hài là giày cỏ hay dép cỏ, tức là đôi dép làm bằng cỏ kết lại.

Thảo hài không đẹp, mang không êm chân, nhưng không tốn tiền mua, thích hợp với người tu hành. Do đó, thảo hài chỉ người tu hành.

Thảo hích man thư

草檄蠻書

Thảo: Cỏ, chỉ chung các thứ cỏ, viết ra. Hích: Hịch: bài văn để lên án hay để kêu gọi. Man: người Tàu gọi các nước chung quanh kém văn minh hơn Tàu là Man: mọi rợ. Ở đây, Man là chỉ nước Phiên, ở phía Bắc nước Tàu. Thư: văn thư. Man thư: thơ của vua Phiên.

Thảo hích man thư là viết bài văn hồi đáp vua Phiên, vừa lên án, vừa hiểu dụ, để vua Phiên trở lại tùng phục nước Tàu.

Đây là nói về Đức Lý Thái Bạch giúp triều đình nhà Đường đọc thơ của Phiên quốc, rồi phúc đáp theo văn tự nước Phiên khiến vua Phiên khâm phục, chẳng dám động binh, trở lại tùng phục nước Tàu. (Xem chi tiết: Lý Thái Bạch, vần L)

Thảo luận

討論

A: To discuss.

P: Discuter.

Thảo: Tìm xét. Luận: bàn luận.

Thảo luận là bàn luận xem xét để tìm biết cho rõ ràng.

Thảo lư

草廬

A: Thatched cottage.

P: La chaumière.

Thảo: Cỏ, chỉ chung các thứ cỏ, viết ra. Lư: nhà tranh ở ngoài đồng.

Thảo lư là ngôi nhà tranh ở ngoài đồng, ý nói ngôi nhà tranh của người ẩn sĩ.

Trong truyện Tam Quốc, lúc Khổng Minh còn là ẩn sĩ, ở nơi Thảo lư đất Nam dương. Từ Thứ giới thiệu cho Lưu Bị biết, Lưu Bị ba lần đến thảo lư để cầu Khổng Minh ra giúp, nên có câu: Tam cố thảo lư: ba lần đến ngôi nhà cỏ.

Thảo ngay

A: Pious and straight.

P: Pieux et droit.

Thảo: (nôm) Có lòng tốt, hay làm ơn, hiếu thảo. Ngay: ngay thẳng.

Thảo ngay là hiếu thảo và ngay thẳng.

Thánh Ngôn Hiệp Tuyển: Thảo ngay con vẹn giữ cho bền.

Thảo thuận

A: Good and favourable.

P: Bon et favorable.

Thảo: (nôm) Có lòng tốt, hay làm ơn, hiếu thảo. Thuận: hòa thuận với nhau.

Thảo thuận là tốt đẹp và hòa thuận với nhau.

Thánh Ngôn Hiệp Tuyển: Thế thì hiệp vầy chung lo, thảo thuận cùng nhau, còn chi hơn nữa đặng.

Thảo ước

草約

A: The project of an agreement.

P: Le projet d"un traité.

Thảo: Cỏ, chỉ chung các thứ cỏ, viết ra. Ước: ước hẹn, hiệp ước.

Thảo ước là bản dự thảo một hiệp ước.

Thảo xá hiền cung

草舍賢宮

Thảo: Cỏ, chỉ chung các thứ cỏ, viết ra. Xá: nhà. Hiền: có đức hạnh và tài năng hơn người. Cung: tòa nhà lớn. Thảo xá: ngôi nhà tranh. Hiền cung: chỗ ở của người hiền.

Thảo xá hiền cung là ngôi nhà tranh do Đức Cao Thượng phẩm cất trên phần đất tư của Ngài ở trong Thị xã Tây Ninh để làm nơi an dưỡng.

Nhắc lại, năm 1928 (Mậu Thìn), trong lúc Đức Cao Thượng phẩm cùng các công quả đang ra sức khai hoang để cất Tòa Thánh tạm, Hậu điện, Đông lang, Tây lang, Trù phòng, Trường học và đào giếng thì ông Tư Mắt cùng một số đông bộ hạ từ Sài Gòn kéo lên Tòa Thánh Tây Ninh làm áp lực đánh đổ Đức Cao Thượng phẩm, Đức Phạm Hộ Pháp, đòi dẹp Hiệp Thiên Đài, với lý do là: tủ hành hương nơi Tòa Thánh bị phá đáy, nên họ qui kết rằng Đức Cao Thượng phẩm và Đức Phạm Hộ Pháp thâm lạm tiền bạc của bổn đạo cúng hiến, nên không còn xứng đáng là Chức sắc của Đạo nữa.

(Ông Tư Mắt, một tay võ giỏi, đứng đầu đám anh chị ở Chợ Lớn. Ông thấy được huyền diệu của Đức Chí Tôn qua cơ bút nên xin nhập môn cầu đạo, tự giác bỏ nghề dao búa, ông hiến căn nhà của ông ở Phú Thọ để làm Thánh Thất, nên bổn đạo thời đó gọi Thánh Thất ấy là chùa Tư Mắt. Sau ông được Đức Chí Tôn phong là Chưởng Nghiêm Pháp Quân ngày 26-10-Bính Dần. Ông Tư Mắt là người của ông Đốc Phủ Nguyễn Ngọc Tương).

Nhóm của ông Tư Mắt vận động Chức sắc và tín đồ, cho là giờ đây Cửu Trùng Đài có đủ Cửu Viện rồi, còn Hiệp Thiên Đài có công cầu cơ buổi đầu, giờ đây hết nhiệm vụ, nên cần nghỉ ngơi. Vì cớ có cuộc họp bàn cãi và quyết định bỏ thăm để định cho Chức sắc Hiệp Thiên Đài có còn làm việc nữa không.

Kết quả cuộc bỏ thăm nầy là:

· 15 phiếu CÒN

· 27 phiếu THÔI

· 3 phiếu trắng.

Đức Phạm Hộ Pháp nói với Đức Cao Thượng phẩm: số 15 là con số của Hiệp Thiên Đài vì Hiệp Thiên Đài có 15 người. Số 27 là con số của Cửu Trùng Đài vì 3 lần 9 là 27. Còn 3 phiếu trắng thì đắp vào bên nào cũng vậy thôi.

Thế là cuộc bỏ phiếu do nhóm của Tư Mắt tổ chức quyết định thì Hiệp Thiên Đài phải nghỉ, nên họ buộc các Chức sắc Hiệp Thiên Đài phải rời khỏi Tòa Thánh.

- Đức Phạm Hộ Pháp đi xuống Thủ Đức lánh nạn, ở tạm tại Thánh Thất Thủ Đức do Ngài Đầu Sư Thái Thơ Thanh lập ra. Cùng đi với Đức Hộ Pháp có hai ông: Inh và Chia.

Đức Hộ Pháp cảm tác bài thi:

- Đức Cao Thượng phẩm lui về đất nhà, gần chợ Tây Ninh, cất lên một ngôi nhà tranh làm nơi an dưỡng. Ngài quá đau khổ, cảm tác bài thi:

Thất Nương giáng cơ an ủi Đức Cao Thượng phẩm và cho bài thi:

Thất Nương ban cho ngôi nhà tranh của Đức Cao Thượng phẩm 4 chữ Thảo xá Hiền cung, và cho đôi liễn vào ngày 12-6-Mậu Thìn (dl 28-7-1928):

Nghĩa là:

(Nói thêm về ông Tư Mắt: Một thời gian sau, ông Tư Mắt bị chết cháy thảm thiết. Nguyên là ông Tư Mắt lâm bịnh, nằm tại nhà, chẳng may trên gác cây, mèo chạy làm thùng dầu hôi ngã, dầu hôi theo kẻ ván chảy xuống chỗ ông đang nằm, có ngọn đèn chong để kế bên giường, hơi dầu hôi bắt lửa phựt cháy to, khiến ông bị chết cháy)

Tháp kỷ niệm

塔紀念

A: The commemorative tower.

P: Le tour de commémoration.

Tháp: cái tháp xây cao nhiều từng, hình 8 cạnh, nóc nhọn, dùng để đặt liên đài của Chức sắc Đại Thiên Phong hàng Tiên vị đổ lên. Kỷ niệm: ghi nhớ không quên.

Tháp kỷ niệm là cái tháp cao dựng lên để đặt liên đài của một Chức sắc Đại Thiên phong hàng Tiên vị đổ lên, để ghi nhớ công đức của vị Chức sắc ấy đối với Đạo.

Ngay phía sau Tòa Thánh là Tháp kỷ niệm của Đức Quyền Giáo Tông Lê Văn Trung.

Phía trước Tòa Thánh, gần cửa Chánh môn, có xây 3 ngôi tháp lớn để kỷ niệm công đức của 3 vị: Đức Phạm Hộ Pháp, Đức Cao Thượng Phẩm và Đức Cao Thượng Sanh.

Về phía Đông lang của Tòa Thánh có xây 3 ngôi tháp cho 3 vị Đầu Sư ba phái (Thái, Thượng, Ngọc) và trong tương lai sẽ xây 3 tháp cho 3 vị Chưởng Pháp ba phái.

Về phía Tây lang của Tòa Thánh có xây tháp kỷ niệm các vị Nữ Đầu Sư. Trước năm 1975, nơi đây có xây 2 cái tháp: - cái tháp lớn và cao là của Nữ Đầu Sư Hương Hiếu, - cái tháp nhỏ và thấp là tháp của Nữ Đầu Sư Hàm phong Hương Lự.

Hội Thánh dành phần đất 6 mẫu tại Ngã Tư Ao Hồ để xây 12 cái tháp kỷ niệm của Thập nhị Thời Quân Hiệp Thiên Đài.

Tháp tùng

A: To follow.

P: Suivre.

Tháp: (nôm) nối theo. Tùng: theo.

Tháp tùng là nối bước theo sau.

THĂNG

THĂNG: 升 Bay lên trời, tiến lên cao.

Thí dụ: Thăng cấp, Thăng hà, Thăng hoa.

Thăng

升

A: The ascension.

P: L" ascension.

THĂNG: Bay lên trời, tiến lên cao. Một Đấng thiêng liêng giáng cơ, khi viết xong một bài văn dạy đạo thì đề chữ THĂNG và xuất cơ, ngọc cơ đứng yên. Đấng thiêng liêng ấy đã trở về cõi thiêng liêng.

Thánh Ngôn Hiệp Tuyển: Thất lễ là đại tội trước mắt các Đấng chơn linh ấy, Thầy phải thăng cho các con khỏi bị hành phạt.

Thăng cấp

升級

A: To advance in rank.

P: Avancer en grade.

THĂNG: Bay lên trời, tiến lên cao. Cấp: cấp bậc Chức sắc.

Thăng cấp là cho lên một bậc Chức sắc.

Thánh Ngôn Hiệp Tuyển: Bằng chẳng vậy thì Lão nhứt định không cho ai thăng cấp một người.

Thăng chức

升職

A: To be promoted.

P: Monter en dignité.

THĂNG: Bay lên trời, tiến lên cao. Chức: chức tước.

Thăng chức là cho lên chức tước cao hơn.

Thăng chức đồng nghĩa Thăng cấp.

Ðạo Luật năm Mậu Dần (1938): Chức sắc Thiên phong nam nữ toàn đạo phải chịu dưới quyền công nhận của Vạn linh mới được thăng chức hay là Vạn linh buộc tội mà bị sa thải.

Thăng hà

升遐

A: To die.

P: Mourir.

THĂNG: Bay lên trời, tiến lên cao. Hà: xa xôi, lâu dài.

Thăng hà là nói vua của một nước lớn chết.

· Vua một nước lớn chết gọi là: Thăng hà hay Băng hà.

· Vua một nước chư hầu chết gọi là: Hoăng.

Trong Kinh Thế Đạo có bài kinh: Kinh tụng khi vua thăng hà. Bài kinh nầy dùng để tụng lên khi tế lễ một vị vua mới vừa chết.

Thăng hoa

升華 (昇華)

A: To sublimate.

P: Sublimer.

THĂNG: Bay lên trời, tiến lên cao. Hoa: đẹp.

■ Nghĩa theo khoa học: Thăng hoa là bốc hơi trực tiếp từ thể rắn thành thể hơi.

Thí dụ: Long não, biến đổi trực tiếp từ thể rắn sang thể hơi.

■ Nghĩa thường dùng: Thăng hoa là sự biến đổi trực tiếp, có tính cách vượt bực, từ chỗ thấp kém lên chỗ sao siêu.

Thí dụ: Tình yêu gia đình, yêu cha mẹ anh em, tình yêu nầy còn có tính ích kỷ, cần phải được thăng hoa lên thành tình thương yêu nhơn loại, thương yêu tất cả mọi người không phân biệt màu da sắc tóc, đó là tình thương yêu của Bồ Tát, của Phật, của Thượng Đế.

Thăng quan tiến chức

升官進職

A: To advance in grade.

P: Avancer en grade.

THĂNG: Bay lên trời, tiến lên cao. Quan: chức quan. Tiến: đi lên. Chức: chức tước. Thăng tiến: bước lên bực cao hơn.

Thăng quan tiến chức là được thăng tiến chức quan to hơn, quyền hành nhiều hơn, bổng lộc lớn hơn.

Đây là câu cầu chúc trong dịp Tết đối với những vị quan viên của nhà nước, chúc họ trong năm mới được thăng quan tiến chức.

Thăng Thiên

升天

A: To ascend to Heaven.

P: Monter au Ciel.

THĂNG: Bay lên trời, tiến lên cao. Thiên: trời.

Thăng Thiên là đi lên trời, bay lên trời.

Kinh Ðệ Thất cửu: Hào quang chiếu diệu lên đàng thăng Thiên.

Thăng thưởng

升賞

A: Promotion.

P: Promotion.

THĂNG: Bay lên trời, tiến lên cao. THưởng: ban khen và thưởng công.

Thăng thưởng là khen ngợi và ban thưởng cho lên chức.

Điều luật về Thăng thưởng Chức sắc hữu công như sau:

Về việc ban thưởng Chức sắc, không phải có đủ 5 năm thâm niên sắp lên là đủ điều kiện cầu thăng và được thăng, mà cần phải có những điều kiện cần yếu khác nữa là:

· Thứ nhứt: Phương diện hạnh đức.

· Thứ nhì: Trình độ học thức.

· Thứ ba: Tinh thần phục vụ.

· Thứ tư: Khả năng giáo hóa nhơn sanh.

Là vì, hễ đến bậc Giáo Hữu là thay mặt cho Chí Tôn phổ thông chơn đạo, thành thử chẳng phải người thường tình đặng, mà phải đáng mặt phi thường mới xứng.

Ðạo Luật năm Mậu Dần (1938): Thăng thưởng về công nghiệp phi thường thì duy có Quyền Chí Tôn mới ban cho đặng mà thôi.

Thăng trầm bĩ thới

升沉否泰

A: The ups and downs, misfortune and fortune: The vicissitudes of life.

P: Le haut et bas, l"infortune et fortune: Les vicissitudes de la vie.

THĂNG: Bay lên trời, tiến lên cao. Trầm: chìm xuống. Bĩ: xấu. Thới: tốt.

Thăng trầm bĩ thới là: khi lên khi xuống, khi xấu khi tốt. Việc đời cứ biến đổi luân chuyển tuần hoàn như thế: hết vinh tới nhục, hết sướng tới khổ, hết suy tới thạnh.

Đó là vô thường, người trí thức phải biết rõ như thế, để khi hưng thạnh thì phải phòng ngừa lúc suy vi, khi cùng khổ thì phải giữ vững tinh thần để chờ lúc hanh thông.

Không bao giờ thạnh hoài, mà cũng không bao giờ suy hoài. Như vậy thì chúng ta phải tự hỏi: Việc đời vô thường như thế thì có cái chi vĩnh cửu hay không?

Muốn trả lời được câu hỏi nầy, chúng ta phải đi vào con đường đạo, giáo lý của đạo sẽ cho chúng ta biết rõ.

Thằng phược

繩縛

A: To tie up, to bind up.

P: Lier, attacher.

Thằng: sợi dây. Phược: trói buộc.

Thằng phược là trói buộc bằng sợi dây.

Thê thằng tử phược: vợ buộc con trói, chỉ sự ràng buộc với gia đình cùng vợ và con bằng tình thương yêu, làm cho người đàn ông khó bứt rời ra được để lo việc tu hành.

Thánh Ngôn Hiệp Tuyển: Ai còn mang đeo thằng phược vào mình mà để cho loạn tâm mệt trí về nơi đó, chẳng uổng kiếp sanh lắm ru?

THẮNG

Thắng: 勝 Được phần hơn, cao trổi, thâm diệu khác hẳn thế tục, thâu phục kẻ khác.

Thí dụ: Thắng địa, Thắng hội.

Thắng cảnh

勝境

A: The beautiful landscape.

P: Le site célèbre.

Thắng: Được phần hơn, cao trổi, thâm diệu khác hẳn thế tục, thâu phục kẻ khác. Cảnh: phong cảnh.

Thắng cảnh là cảnh đẹp danh tiếng.

Thắng công đức

勝功德

A: The excellent merits.

P: Les mérites excellents.

Thắng: Được phần hơn, cao trổi, thâm diệu khác hẳn thế tục, thâu phục kẻ khác. Công đức: việc phước thiện đem lại kết quả tốt cho người và cho mình.

Thắng công đức là công đức lớn, vượt trội.

Thắng địa

勝地

A: The remarkable land.

P: La terre remarquable.

Thắng: Được phần hơn, cao trổi, thâm diệu khác hẳn thế tục, thâu phục kẻ khác. Địa: đất.

■ Thắng địa là chỗ đất có phong cảnh đẹp tốt.

■ Thắng địa là chỗ đất có hình thế tốt đẹp, có nhiều vượng khí hay linh khí.

Thắng hội

勝會

A: The great festival.

P: La grande fête.

Thắng: Được phần hơn, cao trổi, thâm diệu khác hẳn thế tục, thâu phục kẻ khác. Hội: cuộc lễ có nhiều người.

Thắng hội là lễ hội lớn, cuộc hội hè tưng bừng.

Thắng nghĩa

勝義

A: The profound meaning.

P: Le sens profond.

Thắng: Được phần hơn, cao trổi, thâm diệu khác hẳn thế tục, thâu phục kẻ khác. Nghĩa: ý nghĩa.

Thắng nghĩa là nghĩa lý cao viễn, sâu xa, thâm diệu.

Thắng phụ

勝負

A: The victory or defeat.

P: La victoire et défaite.

Thắng: Được phần hơn, cao trổi, thâm diệu khác hẳn thế tục, thâu phục kẻ khác. Phụ: thua, bại.

Thắng phụ là được thua, đồng nghĩa: Thắng bại.

Bất phân thắng phụ: không định được hơn thua, hai bên đồng tài đồng sức.

THẲNG

Thẳng: Không cong, không dùn, luôn một mạch.

Thí dụ: Thẳng dùn, Thẳng rẳng.

Thẳng dùn

A: Tight and slack.

P: Tendu et détendu.

Thẳng: Không cong, không dùn, luôn một mạch. Dùn: không căng thẳng.

Thẳng dùn là hai trạng thái của một sợi dây: lúc căng thẳng, lúc không căng thẳng. Ý nói: trạng thái phân vân, ngần ngại, không dứt khoát.

Thánh Ngôn Hiệp Tuyển: Mắt nhắm đường xa, khách thẳng dùn.

Thẳng mực tàu đau lòng gỗ

Thẳng: Không cong, không dùn, luôn một mạch. Mực tàu: mực viết chữ tàu, màu đen tuyền.

Thẳng mực tàu: chỉ người thợ mộc dùng sợi dây nhỏ thấm ướt mực tàu, căng thẳng trên mặt miếng gỗ, rồi búng nhẹ cho sợi dây chạm vào gỗ, làm mực tàu dính vào gỗ thành một đường thẳng. Người thợ cứ theo mực đó mà cưa, hay đẽo gọt.

Đau lòng gỗ: miếng gỗ thường cong, nếu lấy thẳng thì không được bao nhiêu gỗ, những miếng gỗ cong thì bị vứt ra không xài, nên làm cho gỗ đau lòng.

Thẳng mực tàu đau lòng gỗ là ý nói: nếu sử sự một cách quá thẳng thắn thì gây đụng chạm, mích lòng nhiều người.

Thẳng rẳng (Thẳng rẵng)

A: Perfectely straight.

P: Parfaitement droit.

Thẳng: Không cong, không dùn, luôn một mạch. Rẳng (Rẵng): tiếng để nhấn mạnh.

Thẳng rẳng (hay viết Thẳng rẵng) là thẳng băng một đường, đồng nghĩa: Thẳng thắn, Thẳng thừng, Thẳng thét.

Thánh Ngôn Hiệp Tuyển: Nước có trị loạn, đời có hưng vong, thì Đạo tất phải có dùn thẳng quanh co, rồi mới đến thẳng rẳng đường ngay mà lập nên thể thống.

THÂM

THÂM: 深 Sâu, kín đáo, sâu sắc, rất, quá.

Thí dụ: Thâm diệu, Thâm trầm.

Thâm ảo

深奧

A: Mysterious.

P: Mystérieux.

Thâm: Sâu, kín đáo, sâu sắc, rất, quá. Ảo: Áo: sâu xa khó hiểu.

Thâm ảo hay Thâm áo là sâu xa huyền diệu.

Thâm bất khả trắc

深不可測

Thâm: Sâu, kín đáo, sâu sắc, rất, quá. Bất khả: không thể. Trắc: đo.

Thâm bất khả trắc là sâu đến mức không thể đo được.

Ý nói: Lòng người sâu hiểm không thể đo lường được.

Thâm căn cố đế

深根固蒂

A: The profound roots and the solide peduncles.

P: Les racines profondes et les pédoncules solides.

Thâm: Sâu, kín đáo, sâu sắc, rất, quá. Căn: rễ. Cố: bền. Đế: cuống hoa.

Thâm căn cố đế là rễ sâu cuống bền.

Ý nói: Thế lực chắc chắn, không thể lay chuyển được.

Thâm diệu

深妙

A: Marvelous.

P: Merveilleux.

Thâm: Sâu, kín đáo, sâu sắc, rất, quá. Diệu: khéo léo, huyền diệu.

Thâm diệu là huyền diệu vô cùng.

Thâm giao

深交

A: The intimate relationship.

P: La relation intime.

Thâm: Sâu, kín đáo, sâu sắc, rất, quá. Giao: bạn bè qua lại với nhau.

Thâm giao là bạn bè thân thiết lâu năm.

Trái với Thâm giao là Sơ giao: bạn bè mới quen biết.

Thâm hiểm

深險

A: Very wicked.

P: Très cruel.

Thâm: Sâu, kín đáo, sâu sắc, rất, quá. Hiểm: tánh tình hung ác.

Thâm hiểm là rất hung ác.

Thánh Ngôn Hiệp Tuyển: Cần phải có một nghị lực vô biên, một tâm trung quảng đại, thì mới khỏi bực tức với những trò đã vì mạng lịnh thiêng liêng phô diễn nơi thâm hiểm nặng nề nầy.

Thâm nhập

深入

A: To penetrate into.

P: Pénétrer.

Thâm: Sâu, kín đáo, sâu sắc, rất, quá. Nhập: vào.

Thâm nhập là đi sâu vào, thấm sâu vào.

Thánh Ngôn Hiệp Tuyển: Gian tham đã thâm nhập vào lòng thì lòng hết đạo đức.

Thâm nhiễm

深染

A: To penetrate deeply.

P: Imprégner profondément.

Thâm: Sâu, kín đáo, sâu sắc, rất, quá. Nhiễm: nhuốm vào.

Thâm nhiễm là thấm sâu vào.

Thánh Ngôn Hiệp Tuyển: Nhơn loại đã thâm nhiễm vào tình luyến ái tà mị trên mười ngàn năm.

Thâm sơn cùng cốc

深山窮谷

A: The inaccessible mountains and closed valleys.

P: Les montagnes impénétrables et les vallées sans issue.

Thâm: Sâu, kín đáo, sâu sắc, rất, quá. Sơn: núi. Cùng: cuối, hết. Cốc: thung lũng.

Thâm sơn cùng cốc là núi sâu, cuối thung lũng, chỉ chỗ xa xôi hoang vắng, không người lui tới.

Thâm tàng nhược hư

深藏若虛

Thâm: Sâu, kín đáo, sâu sắc, rất, quá. Tàng: giấu kín. Nhược: ví như. Hư: trống không. Thâm Tàng: giấu cho thật kín.

Thâm tàng nhược hư là giấu cho thật kín để nhìn vào như không có gì cả.

Trong Đạo Đức Kinh, Đức Lão Tử có viết: "Lương cổ thâm tàng nhược hư." Nghĩa là: Người buôn bán giỏi, giấu kín (hàng hóa) như không có gì.

Thâm tâm

深心

A: The bottom of heart.

P: Le fond du coeur.

Thâm: Sâu, kín đáo, sâu sắc, rất, quá. Tâm: lòng dạ.

Thâm tâm là chỗ sâu kín trong lòng, đáy lòng.

Thâm thúy

深邃

A: Profound.

P: Profond.

Thâm: Sâu, kín đáo, sâu sắc, rất, quá. Thúy: sâu xa.

Thâm thúy là sâu sắc và tinh vi, có học vấn tinh thâm.

Thuyết Ðạo của Ðức Phạm Hộ Pháp: Chữ viết cong queo mà nghĩa lý thâm thúy.

Thâm trầm

深沈

A: Profound.

P: Profond.

Thâm: Sâu, kín đáo, sâu sắc, rất, quá. Trầm: chìm.

Thâm trầm là sâu xa kín đáo.

Thâm viễn

深遠

A: Profound.

P: Profond.

Thâm: Sâu, kín đáo, sâu sắc, rất, quá. Viễn: xa.

Thâm viễn là sâu xa.

THẨM

THẨM: 審 Tìm hiểu, biết rõ, xét đoán, xử kiện.

Thí dụ: Thẩm án, Thẩm mỹ, Thẩm tra.

Thẩm án

審案

A: To judge a case.

P: Juger un procès.

Thẩm: Tìm hiểu, biết rõ, xét đoán, xử kiện. Án: vụ án, một vụ kiện tụng.

Thẩm án là xem xét và phân xử một vụ án.

Thẩm định

審定

A: To judge.

P: Juger.

Thẩm: Tìm hiểu, biết rõ, xét đoán, xử kiện. Định: quyết định.

Thẩm định là xem xét và quyết định.

Thẩm mỹ

審美

A: The aesthetics.

P: L"esthétique.

Thẩm: Tìm hiểu, biết rõ, xét đoán, xử kiện. Mỹ: đẹp.

Thẩm mỹ là xét biết cái đẹp và thưởng thức cái đẹp.

Thẩm quyền

審權

A: The juridiction.

P: La juridiction.

Thẩm: Tìm hiểu, biết rõ, xét đoán, xử kiện. Quyền: quyền hành.

Thẩm quyền là quyền hành xét xử, định đoạt.

Thẩm tra

審查

A: To examine.

P: Examiner.

Thẩm: Tìm hiểu, biết rõ, xét đoán, xử kiện. Tra: khảo xét, kiểm điểm.

Thẩm tra là xem xét coi có thích đáng không.

THẬM

THẬM: 甚 Rất, lắm, quá chừng.

Thí dụ: Thậm chí, Thậm thâm.

Thậm chí

甚至

A: Even.

P: à tel point que.

Thậm: Rất, lắm, quá chừng. Chí: đến.

Thậm chí là quá lắm đến nỗi....

Thậm tệ

甚弊

A: Very bad.

P: Très mauvais.

Thậm: Rất, lắm, quá chừng. Tệ: hư, xấu.

Thậm tệ là quá hư hỏng, quá xấu xa.

Thậm thâm

甚深

A: Very profound.

P: Très profond.

Thậm: Rất, lắm, quá chừng. Thâm: sâu.

Thậm thâm là rất sâu xa.

Di Lạc Chơn Kinh: Vô thượng thậm thâm vi diệu pháp.

Thậm trọng

甚重

A: Very important.

P: Très important.

Thậm: Rất, lắm, quá chừng. Trọng: nặng, quan trọng.

Thậm trọng là rất quan trọng.

Thánh Ngôn Hiệp Tuyển: Cơ Trời mầu nhiệm đối với Đời, mà máy Thiên cơ đối với Đạo lại càng huyền vi thậm trọng hơn nữa.

THÂN

1. THÂN: 身 Thân mình, thân thể, sự nghiệp.

Thí dụ: Thân danh, Thân phận,Thân thế.

2. THÂN: 親 - Gần gũi thân yêu, - bà con họ hàng, - chính mình.

Thí dụ: Thân ái, Thân bằng, Thân nghinh.

Thân ái

親愛

A: Affectionate.

P: Affectueux.

Thân: - Gần gũi thân yêu, - bà con họ hàng, - chính mình. Ái: thương yêu.

Thân ái là gần gũi thương yêu.

Kinh Tẩn Liệm: Đừng vì thân ái nghĩa nhân.

Thân bại danh liệt

身敗名裂

Thân: Thân mình, thân thể, sự nghiệp. Bại: thất bại. Danh: tiếng tăm. Liệt: rách, hư.

Thân bại danh liệt là gặp sự thất bại ghê gớm làm cho tấm thân bại hoại, danh tiếng rách nát.

Thân bằng

親朋

A: The parents and friends.

P: Les parents et amis.

Thân: - Gần gũi thân yêu, - bà con họ hàng, - chính mình. Bằng: bạn, bè bạn.

Thân bằng là bà con họ hàng và bè bạn.

Thân bằng cố hữu

親朋故友

A: Intimate friends and old friends.

P: Amis intimes et vieux amis.

Thân: - Gần gũi thân yêu, - bà con họ hàng, - chính mình. Bằng: bạn. Cố: xưa. Hữu: bạn.

Thân bằng là bạn thân. Cố hữu là bạn cũ.

Thân bằng cố hữu là bạn thân và bạn cũ.

Kinh cầu bà con thân bằng cố hữu đã qui liễu: là bài kinh cầu nguyện cho linh hồn của người bà con, hoặc bạn thân, hoặc bạn cũ, đã chết.

Thân cận

親近

A: Near and intimate.

P: Proche et intime.

Thân: - Gần gũi thân yêu, - bà con họ hàng, - chính mình. Cận: gần.

Thân cận là gần gũi thân mật.

Pháp Chánh Truyền: Chúng nó phải thân cận với mỗi môn đệ như anh em một nhà, cần lo giúp đỡ, nghe à!

Thân côi

A: Orphan.

P: Orphelin.

Thân: Thân mình, thân thể, sự nghiệp. Côi: mồ côi, mất cha hay mất cả cha mẹ.

Thân côi là tấm thân mồ côi.

Kinh Tụng Cha Mẹ Ðã Qui Liễu: Lỡ thân côi mưa nắng khôn ngừa.

Thân danh

身名

A: The work and reputation.

P: L"oeuvre et réputation.

Thân: Thân mình, thân thể, sự nghiệp. Danh: tiếng tăm.

Thân danh là sự nghiệp và tiếng tăm của một người.

Thánh Ngôn Hiệp Tuyển: Thân danh bể khổ mặc buông trôi.

Thân hành

親行

A: To make in person.

P: Faire en personne.

Thân: - Gần gũi thân yêu, - bà con họ hàng, - chính mình. Hành: làm.

Thân hành là chính mình làm.

Thân hào nhân sĩ

紳豪人士

A: The notables et personalities.

P: Les notables et personnalités.

Thân: cái dải mũ của quan văn, chỉ người học thức. Hào: người tài giỏi. Nhân: người. Sĩ: người trí thức. Thân hào là người có học thức tài giỏi. Nhân sĩ là người trí thức có tiếng tăm.

Thân hào nhân sĩ là chỉ những người trí thức tài giỏi có tiếng tăm và có uy tín trong một vùng.

Thân sĩ: nói tắt thành ngữ: Thân hào Nhân sĩ.

Thân hình hồn phách

身形魂魄

A: The material body, the perisprit and the soul.

P: Le corps matériel, le périsprit, et l"âme.

Thân: Thân mình, thân thể, sự nghiệp. Hình: hình thể. Hồn: linh hồn. Phách: chơn thần. Thân hình: hình hài thân thể, chỉ thể xác.

Thân hình hồn phách là thể xác, chơn thần và linh hồn, tức là trọn cả một con người nơi cõi trần.

Thánh Ngôn Hiệp Tuyển: Tánh kiêu căng tự đại là hang thẳm chôn lấp trọn thân hình hồn phách đó, nên ghi nhớ mà lập tâm sửa mình.

Thân hữu

親友

A: Intimate friend.

P: Ami intime.

Thân: - Gần gũi thân yêu, - bà con họ hàng, - chính mình. Hữu: bạn.

Thân hữu là bạn thân.

Thân mẫu - Thân phụ - Thân sinh

親母 - 親父 - 親生

A: My mother - My father - My parents.

P: Ma mère - Mon père - Mes parents.

Thân: - Gần gũi thân yêu, - bà con họ hàng, - chính mình. Mẫu: mẹ. Phụ: cha. Sinh: sanh ra.

Thân mẫu là mẹ ruột của mình. Thân phụ là cha ruột. Thân sinh là cha mẹ ruột sanh ra mình.

Thân nghinh

親迎

A: The reception of the bride.

P: La réception de la mariée.

Thân: - Gần gũi thân yêu, - bà con họ hàng, - chính mình. Nghinh: đón rước.

Thân nghinh, nghĩa đen là chính mình đi rước, nghĩa thường dùng là chàng rể đi rước cô dâu.

Lễ thân nghinh là lễ rước dâu.

Thân phận

身分

A: The condition.

P: La condition.

Thân: Thân mình, thân thể, sự nghiệp. Phận: số phận.

Thân phận là số phận của bản thân mình.

Thân sơ

親疏

A: Near and distant.

P: Proche et loin

Thân: - Gần gũi thân yêu, - bà con họ hàng, - chính mình. Sơ: xa, không gần.

Thân sơ là gần và xa, thân thiết hay không thân thiết.

Kẻ thân người sơ: người thân và người không thân.

Thân tâm thường an lạc

身心常安樂

Thân: Thân mình, thân thể, sự nghiệp. Tâm: cái tâm của con người. Thường: luôn luôn. An lạc: yên ổn và vui vẻ.

Thân tâm thường an lạc là thân thể và tâm trí luôn luôn được an ổn và vui vẻ.

Thân thế

身世

A: The life and work.

P: La vie et l"oeuvre.

Thân: Thân mình, thân thể, sự nghiệp. Thế: đời, cuộc đời.

Thân thế là cuộc đời và sự nghiệp của một nhân vật, tức là nói về tiểu sử của người ấy.

Thân thể phát phu

身體髮膚

Thân: Thân mình, thân thể, sự nghiệp. Thể: hình thể. Phát: tóc. Phu: da.

Thân thể phát phu là thân thể, tóc và da của con người.

Mạnh Tử viết: "Thân thể phát phu thọ chi phụ mẫu, bất cảm hủy thương, hiếu chi thủy dã." Nghĩa là: Thân thể tóc da thọ lãnh nơi cha mẹ, chẳng dám hủy hoại, là hiếu trước tiên đó vậy.

Thân thích

親戚

A: The relations on the father"s side and mother"s side.

P: Les parents paternels et maternels.

Thân: - Gần gũi thân yêu, - bà con họ hàng, bà con bên nội. Thích: bà con bên ngoại.

Thân thích là chỉ chung bà con bên nội và bên ngoại.

Thân tiên độ

身先度

A: To save oneself at first.

P: Se sauver premièrement.

Thân: Thân mình, thân thể, sự nghiệp. Tiên: trước. Độ: cứu giúp.

Thân tiên độ là cứu độ lấy mình trước hết, ấy là Tự độ.

Thường nói: Tự độ độ tha: độ mình trước rồi mới độ người khác.

Thân tử danh bất tử

身死名不死

Thân: Thân mình, thân thể, sự nghiệp. Tử: chết. Danh: tiếng tăm. Bất: không.

Thân tử danh bất tử: thân thể chết chớ tiếng tăm không chết.

Cho nên có câu: Hùm chết để da, người ta chết để tiếng.

Hay câu: Thiên niên mai cốt bất mai tu: ngàn năm chôn xương chớ không chôn được tiếng tăm xấu.

Thân vương

親王

A: The prince of blood royal.

P: Le prince du sang.

Thân: - Gần gũi thân yêu, - bà con họ hàng, - chính mình. Vương: vua.

Thân vương là người bà con bên nội của vua được vua phong cho tước Vương, đồng nghĩa: Hoàng thân.

THẦN

1. THẦN: 神 - vị Thần, - Tinh thần, - Thiêng liêng mầu nhiệm, - Tài trí phi thường.

Thí dụ: Thần chú, Thần đạo, Thần linh.

2. THẦN: 臣 Bề tôi của vua.

Thí dụ: Thần dân, Thần phục.

3. THẦN: 晨 Buổi sáng sớm.

Thí dụ: Thần hôn, Thần tỉnh.

Thần biến

神變

A: To transform mysteriously.

P: Transformer mystérieusement.

Thần: - vị Thần, - Tinh thần, - Thiêng liêng mầu nhiệm, - Tài trí phi thường. Biến: thay đổi, biến hóa.

Thần biến là biến hóa rất mầu nhiệm.

Kinh Tiên Giáo: Nhứt thân ức vạn, diệu huyền thần biến.

Thần chú

神咒

A: Incantation, magic words.

P: Incantation, formules magiques.

Thần: - vị Thần, - Tinh thần, - Thiêng liêng mầu nhiệm, - Tài trí phi thường. Chú: câu niệm bí mật có tác dụng mầu nhiệm.

Thần chú là câu niệm rất mầu nhiệm, mà khi niệm lên có sức tác dụng đến thế giới vô hình theo ý chí của người niệm, hay tạo được sức hộ trì của các Đấng thiêng liêng.

Thần chú còn được gọi là: Chơn ngôn, tiếng Phạn: Dhârani phiên âm là Đà-la-ni.

Ai niệm Thần chú của Đấng nào thì được Đấng ấy gia hộ cho được thành tựu dễ dàng trong mọi hành vi.

Câu Chú của Thầy: là Câu Thần chú của Đức Chí Tôn: "Nam mô Cao Đài Tiên Ông Đại Bồ Tát Ma Ha Tát." Khi niệm câu nầy thì được Đức Chí Tôn hộ trì trên bước đường tu hành.

Vãng sanh Thần chú: Câu chú bằng tiếng Phạn, niệm lên trước thi thể người chết để cầu nguyện Đức Phật A-Di-Đà cứu độ linh hồn người chết được sanh về cõi Cực Lạc Thế giới.

Câu Thần chú quan trọng và phổ biến của Phật giáo Tây Tạng là: "Úm Ma Ni Bát Rị Hồng". Câu Thần chú nầy có oai lực rất lớn, khi niệm lên thì được chư Thần, Thánh, Tiên, Phật hộ trì.

Trong bài Kinh Cứu Khổ, phần cuối là Thần chú: Chơn ngôn viết: Kim Ba Kim Ba Đế... Ta Bà Ha, là câu Thần chú của Đức Quan Âm Bồ Tát, khi niệm câu Thần chú nầy thì sẽ được Đức Quan Âm Bồ Tát cứu khổ hộ trì.

Thần chủ

神主

A: The tablet of the dead.

P: La tablette du mort.

Thần: - vị Thần, - Tinh thần, - Thiêng liêng mầu nhiệm, - Tài trí phi thường. Chủ: bài vị của người chết.

Thần chủ là tấm thẻ nhỏ trên đó có biên tên họ người chết, ngày sanh ngày tử, chức tước, được đem đặt lên bàn thờ.

Thần chủ thường được gọi là: Linh vị.

Thần cư tại nhãn

神居在眼

Thần: - vị Thần, - Tinh thần, - Thiêng liêng mầu nhiệm, - Tài trí phi thường. Cư: ở. Tại: nơi. Nhãn: con mắt.

Thần cư tại nhãn là cái Thần của con người ở tại con mắt.

Cái Thần ở đây là cái chơn thần của con người, nó được biểu hiện ra ngoài ở nơi cặp mắt. Cho nên khi nhìn vào đôi mắt của một người nào, chúng ta có thể biết được cái Thần của người đó mạnh hay yếu, tinh anh hay kém sút.

Như vậy, cái chơn thần của con người được biểu hiện nơi cặp mắt, nhưng cửa xuất nhập của nó đối với thể xác là ở Nê hoàn cung nơi đỉnh đầu.

Thánh Ngôn Hiệp Tuyển: Thầy đến đặng huờn nguyên chơn thần cho các con đắc đạo. Con hiểu "Thần cư tại nhãn". Bố trí cho chư Đạo hữu con hiểu rõ.

Thần chung thinh

神鐘聲

Thần: - vị Thần, - Tinh thần, - Thiêng liêng mầu nhiệm, - Tài trí phi thường. Chung: cái chuông. Thinh: Thanh: tiếng.

Thần chung thinh là tiếng chuông thiêng liêng huyền diệu.

Kệ chuông Đại đàn và Tiểu đàn: "Thần chung thinh hướng phóng Phong đô." Nghĩa là: Tiếng chuông thiêng liêng huyền diệu phát ra hướng đến cõi Phong đô.

Thần chung mộ cổ

晨鐘暮鼓

Thần: Buổi sáng sớm. Chung: chuông, tiếng chuông. Mộ: buổi chiều tối. Cổ: cái trống, tiếng trống.

Thần chung mộ cổ là tiếng chuông lúc sáng sớm và tiếng trống lúc chiều tối.

Đó là tiếng chuông chùa và tiếng trống chùa trong các thời công phu buổi sáng sớm và buổi chiều tối của chư tăng ni trong chùa, cũng là tiếng chuông và tiếng trống giác mê, làm thức tỉnh người đời đang say sưa trong giấc mộng trần.

Thần dân

臣民

A: The people.

P: Le peuple.

Thần: Bề tôi của vua. Dân: người dân.

Thần dân là bề tôi và dân, chỉ chung dân chúng trong một nước quân chủ có vua cai trị.

Thánh Ngôn Hiệp Tuyển: Thần dân phận sự phải lo xong.

Thần dược - Thần y

神藥 - 神醫

A: Miraculous remedy - Miraculous physician.

P: Remède miraculeux - Médecin miraculeux.

Thần: - vị Thần, - Tinh thần, - Thiêng liêng mầu nhiệm, - Tài trí phi thường. Dược: thuốc. Y: trị bịnh.

Thần dược là thuốc rất hay, uống vào là hết bịnh liền.

Thần y là thầy thuốc trị bịnh rất giỏi, chữa lành những bịnh hiểm nghèo.

Thần đạo

神道

A: The doctrine of Genius.

P: La doctrine de Génie.

Thần: - vị Thần, - Tinh thần, - Thiêng liêng mầu nhiệm, - Tài trí phi thường. Đạo: tôn giáo.

Thần đạo là tôn giáo dạy người tu đạt đến phẩm Thần.

Thần đạo là một nấc thang trong 5 nấc thang tiến hóa của Ngũ Chi Đại Đạo. Có đạt được Thần vị rồi mới có thể tu lên Thánh đạo đạt Thánh vị.

Bên Á Đông có Thần đạo Trung hoa và Nhựt bổn.

Thần đạo Trung hoa mở ra vào thời Phong Thần, với Đức Khương Thượng Tử Nha cầm đầu. Ngài thay mặt Đức Nguơn Thỉ Chưởng Giáo cầm Bảng Phong Thần và đọc sắc phong Thần. Do đó, Đạo Cao Đài thờ Đức Khương Thượng Tử Nha để tượng trưng Thần đạo trong Ngũ Chi Đại Đạo.

Bên Âu Châu có Hy Lạp Phong Thần.

Bên Ai Cập có Ai Cập Phong Thần.

Thần đồng

神童

A: The prodigious child.

P: L"enfant prodigue.

Thần: - vị Thần, - Tinh thần, - Thiêng liêng mầu nhiệm, - Tài trí phi thường. Đồng: đứa bé.

Thần đồng là đứa bé thông minh đặc biệt lạ thường.

Thần đồng vấn Khổng Tử: Thần đồng Hạng Thác hỏi Đức Khổng Tử về lý. Đức Khổng Tử đành chịu, trả lời không được. Nhờ đó, Đức Khổng Tử giác ngộ và lo tu phần Thiên đạo, thành bực Chí Thánh.

Thần giao cách cảm

神交隔感

A: The spiritual relation, the telepathy.

P: La relation spirituelle, la télépathie.

Thần: - vị Thần, - Tinh thần, - Thiêng liêng mầu nhiệm, - Tài trí phi thường. Giao: qua lại với nhau. Cách: cách xa. Cảm: cảm ứng với nhau.

Thần giao cách cảm là sự giao tiếp với nhau bằng tinh thần giữa hai người (hay nhiều người) ở cách nhau rất xa.

Nhiều vị Lạt Ma của Phật giáo Tây Tạng rất sở trường về khoa nầy. Thông thường phải có một người phát ra tư tưởng và những người khác thâu nhận tư tưởng nầy và viết ra. Trường hợp nầy giống như hai cái máy vô tuyến điện liên lạc nhau, nói qua nói lại.

Thần hao trí mệt

Thần: - vị Thần, - Tinh thần, - Thiêng liêng mầu nhiệm, - Tài trí phi thường. Hao: hao mòn. Trí: trí não. Mệt: mỏi mệt.

Thần hao trí mệt là nói về người làm việc và lo lắng quá sức, làm cho tinh thần bị hao tổn, trí não mệt mỏi.

Thánh Ngôn Hiệp Tuyển: Phương chi ràng buộc hình hài, thần hao trí mệt cả ngày, rốt lại còn chi tráng kiện mà xa lo rộng nghĩ.

Thần hoàng bổn cảnh

神隍本境

A: The tutelary Genius of a village.

P: Le Génie tutélaire d"un village.

Thần: - vị Thần, - Tinh thần, - Thiêng liêng mầu nhiệm, - Tài trí phi thường. Hoàng: hào lũy. Bổn: thuộc về mình. Cảnh: cõi, địa phương. Bổn cảnh: địa phương của mình.

Thần hoàng bổn cảnh là vị Thần cai quản về phần thiêng liêng ngôi làng của mình đang ở.

Thuở xưa, những vị quan có công lớn đối với nước hay đối với dân chúng ở một địa phương nào, khi chết được triều đình xem xét, ban sắc chỉ cho làm Thần hoàng bổn cảnh ở một làng trong địa phương đó, để phù hộ dân chúng trong làng ấy và hưởng được cúng tế của dân làng.

Việc phong Thần nầy phù hợp lòng dân, vừa thúc đẩy nhân tài ra giúp nước, lập công với triều đình.

Vua của một nước đứng vào hàng Thánh nên có quyền phong Thần cho các bề tôi có công lớn với dân với nước.

Ngoài ra, những vị Thần trấn nhậm ở các địa phương lớn, như một tỉnh chẳng hạn thì do Ngọc Hư Cung phong thưởng những người tu hành có công đức để hộ trì dân chúng trong địa phương ấy về mặt vô hình. (Độc giả xem chữ: Thanh tịnh Đại hải chúng: ông Hai Chiếm, công quả Phạm Môn, được Ngọc Hư Cung phong làm ông Thần ở tỉnh Ninh Bình)

Thánh Ngôn Hiệp Tuyển: Thầy từ bi thâu toàn chư chúng sanh đặng Thầy cho phép Thần hoàng Bổn cảnh giáng cơ mà dạy dân trong phần trách nhiệm của nó.

(Sau đây là bài giáng cơ của Thần hoàng Bổn cảnh làng Mỹ Lộc quận Cần Giuộc).

THẦN HOÀNG BỔN CẢNH

Chào chư Thiên phong,

Chào cả thảy các Đạo hữu và các đẳng chúng nam nữ trong thôn lân.
Thần ân tứ hải thủ châu danh,
Hoàng hữu ấn phong tải độ thành.
Mỹ thới dân khương bình thái trị,
Lộc cao hà nễ thọ thời sanh........

Từ thuờ ta vâng chiếu chỉ đến trấn nhậm nơi đây, ta một tấm lòng lo cho lê thứ đặng an cư lạc nghiệp, thạnh vượng mùa màng, mỗi mỗi đều hằng lo lắng cho chúng sanh nơi phần trách nhiệm.

Nay có lịnh Ngọc Hoàng Thượng Đế chiếu chỉ cho phép ta giáng cơ mầu nhiệm mà tỏ nền Đạo là quí trọng cho lê thứ hiểu. Lê thứ đâu rõ thấu việc Trời đã định hơn mấy chục ngàn năm nay.

Lê thứ nghe: Kỳ Hạ nguơn hầu mãn, nhơn vật vì tai nạn mà phải tiêu tan, mười phần còn lại có một mà thôi. Than ôi! Buồn thôi! Nghĩ vì Thiên cơ đã định vậy thế nào mà cải cho đặng, duy có mở tấm lòng từ thiện ăn năn sám hối lo việc tu hành, đồng với nhau cả quốc dân mà quì lụy khẩn cầu coi Trời đoái tưởng đến chăng?

Bởi thế nên Ngọc Đế và chư Phật, chư Tiên, chư Thánh mới lập hội Tam Kỳ Phổ Độ đặng có cứu vớt chúng sanh đương linh đinh nơi biển khổ. Nếu gặp thuyền Bát Nhã mà không xuống không theo thì chắc thế nào cũng chơi vơi mé biển......

Thánh Ngôn Hiệp Tuyển: "Con nghe: Nơi nào Thầy ngự thì nơi ấy là Thánh địa. Thầy đã ban sắc cho Thần hoàng Long Thành thăng lên chức Văn Xương vào trấn nhậm làng Hiệp Ninh, dạy dỗ dân về Đạo. Thầy ban trọn quyền thưởng phạt đặng răn làng ấy cho đến ngày biết ăn năn cải quá...."

Thần học

神學

A: The theology.

P: La théologie.

Thần: - vị Thần, - Tinh thần, - Thiêng liêng mầu nhiệm, - Tài trí phi thường. Học: môn học, học thuyết.

Thần học là môn học nghiên cứu về Thượng Đế và những mối tương quan giữa Thượng Đế và những tạo vật của Ngài, dựa trên khả năng nhận thức tự nhiên của con người và cũng dựa vào những mặc khải của Thượng Đế.

Thần học (Théologie) khác với Thần luận (Déisme), vì Thần luận nghiên cứu về Thượng Đế nhưng không dựa vào mặc khải mà chỉ dựa vào nhận thức tự nhiên của con người.

Thần học cũng khác với Thần linh học (Spiritisme) vì Thần linh học nghiên cứu sự thông công giữa con người với các Đấng Thần, Thánh, Tiên, Phật trong cõi giới vô hình.

Thần học lập thành một hệ thống quan điểm và lý luận nhằm chứng minh sự tồn tại và sự hiện hữu của Thượng Đế, tánh cách chân lý của các Tín điều, nghiên cứu về đạo đức tôn giáo, những qui tắc làm chuẩn mực trong đời sống tu hành của các tín đồ.

Thần hôn định tỉnh

晨昏定省

A: To attend one"s parents at morning and evening.

P: Soigner ses parents au matin et au soir.

Thần: Buổi sáng sớm. Hôn: buổi tối. Định: an ổn. Tỉnh: hỏi thăm về sức khỏe.

Thần hôn định tỉnh là nói về bổn phận của người con hiếu thảo đối với cha mẹ là: buổi sáng sớm vào hỏi thăm cha mẹ xem có ngủ được yên giấc không, và buổi tối cũng vào hỏi thăm cha mẹ có khỏe không?

Thần hôn định tỉnh được nói tắt là: Thần hôn, Thần tỉnh,.... Ý nói: bổn phận làm con phải chăm sóc sức khỏe của cha mẹ lúc tuổi già.

Thần linh

神靈

A: The spirits.

P: Les esprits.

Thần: - vị Thần, - Tinh thần, - Thiêng liêng mầu nhiệm, - Tài trí phi thường. Linh: thiêng liêng mầu nhiệm.

Thần linh là chỉ chung các Đấng thiêng liêng trong thế giới vô hình, tức là các Đấng Thần, Thánh, Tiên, Phật.

Thần linh học

神靈學

A: The spiritism.

P: Le spiritisme.

Thần: - vị Thần, - Tinh thần, - Thiêng liêng mầu nhiệm, - Tài trí phi thường. Linh: thiêng liêng mầu nhiệm. Học: môn học, học thuyết.

Thần linh học là một ngành học nghiên cứu về thuật thông công giữa người sống nơi cõi trần với các Đấng Thần linh tức là giữa con người nơi cõi trần với các Đấng Thần, Thánh, Tiên, Phật trong cõi vô hình.

I. Thần Linh Học là một nền đạo

Thần Linh Học (Spiritisme), còn được gọi là Thông Linh Thuyết, Thông Thần Học, Chiêu Hồn Thuật, Giáng Thần Thuật, là một khoa học nghiên cứu về cách thông công giữa con người đang sống nơi thế giới hữu hình với các Đấng Thần Thánh Tiên Phật ở trong thế giới vô hình, để chứng minh rằng: Có sự hiện hữu của thế giới vô hình, có sự hiện hữu của Đấng Thượng Đế và các Đấng Thần Thánh Tiên Phật, và có sự hiện hữu Linh hồn của con người.

Con người khi thể xác chết đi, không phải là mất hết, mà còn có Linh hồn tồn tại. Linh hồn xuất ra khỏi xác để chuyển qua sống trong thế giới vô hình.

Chính thế giới vô hình nầy điều khiển thế giới hữu hình.

Hiện tượng Xây bàn của Đạo Cao Đài phát xuất từ những kết quả nghiên cứu của khoa Thần Linh Học từ bên nước Mỹ và nước Pháp truyền qua Việt Nam.

Trong sách Thánh Ngôn Hiệp Tuyển của Đạo Cao Đài, Đức Chí Tôn Ngọc Hoàng Thượng Đế có giáng cơ nói rằng:

"Thầy há chẳng có lời tiên tri rằng Thần Linh Học là một nền đạo tương lai sao?" (N"ai-JE pas prédit que le Spiritisme est une religion d"avenir?) [Thánh Ngôn Hiệp Tuyển]

"Đạo Cao Đài căn cứ ở Thần Linh Học, mà Thần Linh Học là một khoa học và một triết lý.

Năm 1950, trong một buổi họp của Hội Nghị HAYWARDS HEATH, tôi đã có dịp định nghĩa rõ ràng thế nào là Thần Linh Học, một khoa học, không nên lầm với mê tín quàng xiên. Tôi đã có dịp nhắc lại một nguyên tắc căn bản dùng để xét định những việc Thần linh, dù tự nhiên xảy ra hay là thí nghiệm.

Nguyên tắc ấy là:

Phải giải thích rõ ràng một hiện tượng Thần Linh Học mà xưa nay thường bị nhiều kẻ chỉ trích (hoặc mê sảng, hoặc bịa đặt), nếu một lẽ chỉ trích ấy mà đúng, dầu ở cách xa, thì hiện tượng ấy đáng hủy bỏ. Trừ ra khi nào một Vong linh đến giải thích một hiện tượng mà trước đây không ai hiểu đặng, đó mới thật là một kỳ diệu của khoa Thần Linh Học.

Về mặt khoa học và triết lý, Thần Linh Học rất có ích cho các tôn giáo vì nó làm cho con người không có đức tin hay không nhìn nhận sự huyền bí, hay chỉ nhận những sự vật mà giác quan của họ biết được, phải nhận rằng: Con người có một Linh hồn.

Thần Linh Học làm cho ta thấy một cách chắc chắn rằng Linh hồn có thật, thể xác tuy chết mà Linh hồn vẫn còn, và giữa những người sống và những người chết vẫn còn giao cảm với nhau được.

Năm rồi, ở Hội nghị Bruxelles, tôi đã tuyên bố những ý kiến tương tự như thế nầy, và nhận thấy rằng, trong những lúc đàm luận riêng, nhiều Hội viên đã hiểu biết ý tôi."

(Trích bài của Ông Henry Regnault, Hội viên Thần Linh Học ở Paris, Đại diện Đạo Cao Đài tại Pháp, Bán Nguyệt san Thông Tin dịch, số 116 Xuân Giáp Dần 1974, trang 18)

II. Thần Linh Học xuất hiện ở Mỹ

Phong trào Thần Linh Học thế giới khởi đầu xuất hiện tại Hoa Kỳ vào năm 1847, tiểu bang New York, nơi nhà của ông Veckman trong một nông trại tại Hydesville. Hằng đêm, ông Veckman nghe có tiếng đập cửa hay tiếng gõ vào vách, nhưng khi mở cửa ra xem thì không thấy ai cả, làm cho gia đình ông hoảng sợ, cho là có hồn ma phá khuấy, nên không dám ở đó nữa, phải trả nhà dọn đi nơi khác ở.

Sau đó có gia đình ông thợ may nghèo tên là John Fox đến mướn ở. Mấy tháng đầu, ông Fox chẳng thấy chi lạ cả, nhưng thời gian sau đó thì hiện tượng gõ cửa hay đập vách lại xảy ra, và đặc biệt ban đêm, đồ đạc trong nhà tự nhiên xê dịch từ chỗ nầy qua chỗ khác.

Ban đầu, ông bà Fox cũng hoảng sợ, nhưng thấy các hiện tượng lạ nầy không có phương hại chi đến gia đình nên ông bà bỏ qua không để ý đến nữa, dần dần rồi cũng quen với các hiện tượng kỳ bí đó.

Ông bà Fox có hai đứa con gái, đứa lớn tên Margaret 15 tuổi và đứa nhỏ tên Kate 12 tuổi.

Một hôm, ông bà Fox định đi ngủ sớm vì ban ngày may vá mỏi mệt quá, và không để ý đến tiếng đập vách. Khi vào phòng ngủ thì thấy Kate còn thức và vỗ tay chơi. Liền sau đó, bà Fox nghe có tiếng gõ vách đáp lại. Cô bé vỗ tay 3 tiếng thì có 3 tiếng gõ vách đáp lại.

Bà Fox nói thử: Hãy gõ 10 tiếng coi.

Liền đó có 10 tiếng gõ vách đáp lại.

Bà Fox kinh ngạc nói tiếp: Nếu linh hiển, hãy gõ đúng số tuổi của Kate.

Liền đó tiếng gõ đáp lại đếm đúng 12 tiếng.

Bà Fox lại nói: Nếu là người thật thì gõ 1 tiếng trả lời.

Hoàn toàn yên lặng.

Chờ một chút, Bà Fox nói tiếp: Nếu là hồn linh thì gõ 2 tiếng trả lời.

Tức thì có 2 tiếng gõ đáp lại.

Hiện tượng lạ lùng nầy ngày hôm sau được lan truyền ra khắp nơi rất nhanh, khiến nhiều người hiếu kỳ tấp nập đến xem. Giới tu sĩ, giới khoa học, đều có tìm đến tận nơi để quan sát, thử nghiệm, nghiên cứu. Kết quả họ rất ngạc nhiên lẫn kinh sợ, xác nhận hiện tượng kỳ bí có xảy ra thực, nhưng không cách nào giải thích được sự kỳ bí nầy.

Sau đó có một nhà nghiên cứu tên là Issas Post đến xem, nảy ra sáng kiến là bảo hồn linh gõ theo thứ tự các mẫu tự A, B, C,... Gõ 1 tiếng là chữ A, gõ 2 tiếng là chữ B, gõ 3 tiếng là chữ C, v.v... để sau đó ráp lại thành câu văn mà nói chuyện với nhau.

Vong linh liền gõ 2 tiếng để tỏ sự đồng ý.

Thế là nhờ phương cách nầy, tuy mất nhiều thời giờ, nhưng ông Issas Post có thể nói chuyện được với hồn linh. Ông được hồn linh trả lời nhiều điều mà trước đây không ai có thể biết được về thế giới vô hình.

Nhờ phương pháp nầy, ông Fox nói chuyện được với hồn linh. Hồn linh cho biết, khi còn sống tên là Charles Haynes, góa vợ, có 5 con, làm phu khuân vác, đã bị chủ nhà trước giết chết, xác được chôn trong hầm của nông trại. Hồn linh cũng cho biết tên của người giết chết ông ta, là người đã ở kế căn nhà nầy 2 năm về trước.

Ông Fox đào thử trong hầm của nông trại thì tìm thấy được: một mớ vôi, một mớ than, nhiều mảnh chén bể, một nắm tóc, vài khúc xương, một miếng giống như óc.

Ông Fox rất ngạc nhiên và hoảng sợ.

Lối xóm đồn ầm lên là gia đình ông Fox nói chuyện được với hồn ma.

Báo chí hay tin, liền cử người đến quan sát, rồi đăng tin lên báo, khắp nước Mỹ đều hay biết. Giới tu sĩ và giới trí thức rất chú ý hiện tượng bí ẩn nầy.

Hậu quả của việc thông linh nầy là gia đình ông Fox không làm ăn gì được cả, nên phải dọn nhà đi nơi khác ở. Giáo hội Méthodiste (Église Méthodiste) thuộc đạo Tin Lành trục xuất ông bà Fox ra khỏi Giáo hội. Ông Fox đưa gia đình đến ở Rochester, là nơi đông đúc dân cư, tránh khỏi khu vực đó, nhưng hồn ma Charles Haynes cũng theo gia đình ông Fox đến Rochester.

Hai chị em Margaret và Kate phải làm trung gian để những người sống muốn nói chuyện với linh hồn ông Haynes.

Rất nhiều người trước đây không biết gì về hồn ma và cũng không tin có ma, nay chứng nghiệm được hiện tượng hiển nhiên như vậy thì họ rất tin tưởng và cũng trở thành Đồng tử giống như hai cô gái Margaret và Kate.

Nhiều cuộc trình diễn được tổ chức trước công chúng, kết quả rất tốt đẹp, khiến nhiều người phải xác nhận có linh hồn, người chết thì thể xác tiêu tan, nhưng linh hồn vẫn tồn tại nơi thế giới vô hình.

Tiếng tăm của gia đình ông Fox nổi bật giữa quần chúng nước Mỹ. Báo chí Mỹ không ngớt tường thuật tỉ mỉ các buổi thông linh nầy.

Hội Đồng Thành phố Rochester thành lập Ban điều tra đặc biệt về hiện tượng thông linh nầy. Sau mấy năm nghiên cứu, ba lần họp, có đến hằng trăm diễn giả thuyết trình, tranh luận sôi nổi, nhưng chưa đạt được một kết luận dứt khoát nào.

Kinh sợ trước những hiện tượng kỳ bí mà họ chứng kiến, một số người hồ đồ xấu miệng đồn lên rằng, gia đình ông Fox là phù thủy, là hiện thân của ma quỉ, họ sách động đám đông đập chết toàn cả gia đình ông Fox gồm bốn người, một cách hết sức oan uổng.

Sau khi gia đình ông Fox bị thảm sát, hiện tượng thông linh "gõ cửa hay gõ vách" vẫn tiếp tục xuất hiện ở nhiều nơi trên đất nước Mỹ.

Luật Sư J. Edmonds, Giáo Sư E. Mapes thuộc Hàn Lâm Viện Hoa Kỳ, Giáo Sư Robert Hare tại Đại Học đường Pensylvania, sau nhiều năm nghiên cứu, thông công được với nhiều người trong thế giới vô hình, đã có những kết luận rất xác đáng, nên tổ chức các buổi thuyết trình, viết ra nhiều sách để phổ biến, xác nhận sự hiện hữu của linh hồn và của thế giới vô hình.

Năm 1852, một Hội Nghị Thần Linh Học (Congrès Spirite) đầu tiên được tổ chức tại Cleveland nước Mỹ.

Năm 1854, số người theo Thần Linh Học ở Hoa Kỳ lên đến con số 3 triệu người, trong đó có hơn 10 ngàn Đồng tử.

III. Thần Linh Học ở Âu Châu

Từ năm 1852, một Phái đoàn Thần Linh Học từ Mỹ qua nước Anh, và đã gây được một phong trào Thần Linh Học mạnh mẽ ở nước Anh.

Năm 1853, một nhóm Thần Linh Học khác lại đi từ Mỹ qua nước Pháp và Đức, cũng gây được những phong trào Thần Linh Học đáng kể ở hai nước nầy.

Năm 1854, ông Chevreul thuộc Hàn Lâm Viện Khoa học Pháp và ông Faraday ở nước Anh, đả phá kịch liệt Thần Linh Học, nhưng không kết quả.

Bà Giradin, một Đồng tử Thần Linh Học ở nước Pháp đã giúp cho Văn hào Victor Hugo thông công được với linh hồn người chết lúc Victor Hugo đang tị nạn, sống lưu vong ở đảo Jersey của nước Anh.

Đêm 11-9-1853, tại đảo Jersey, bà Giradin tổ chức xây bàn, có mặt quí ông: Victor Hugo với 2 cậu con trai là Charles Hugo, Francois Hugo và cô con gái là Madelène Hugo, ngoài ra còn có Đại Tá Le Flot, ông De Tréveneuse, ông Auguste Vacquerie. Đêm ấy, vong linh Charles Vacquerie (tức là con gái của Victor Hugo, nhũ danh là Léopoldine Hugo, cùng với chồng đi tắm biển và cả hai vợ chồng đều bị chết đuối), giáng bàn nói chuyện với Victor Hugo, hỏi thăm cha mẹ, và có tiết lộ nhiều điều huyền bí nơi cõi vô hình. Nhờ vậy, Victor Hugo bắt đầu tin tưởng Thần Linh Học.

Đêm 13-9-1853, Victor Hugo tiếp tục tổ chức xây bàn để thông công với cõi vô hình, có một vong linh xưng là Bóng Hư Linh giáng bàn bảo ông Victor Hugo hãy đặt trọn đức tin vào Thượng Đế.

Tiếp tục xây bàn, nhóm Victor Hugo thông công được với các Đấng, kể ra dưới đây:

Các Đấng Giáo chủ: Socrate, Mọse, Jésus, Mahomet, Luther.

Các Danh nhân: André Chénier, Shakespeare, Molière, Dante, Racine, Lion d"Androclès,...

Các vong linh ẩn danh: Bóng Hư Linh, Bóng dưới mồ, Sứ giả Thượng giới, Người trong mộng,...

Đêm 11-10-1853, nhận thấy những điều tiết lộ, những điều khuyên bảo, những giáo lý, triết lý, nhận được từ các Đấng Thiêng liêng nơi cõi vô hình qua hiện tượng thông linh xây bàn, rất hữu ích cho nhơn loại, nên văn hào Victor Hugo hỏi vong linh đang giáng bàn:

- Những lời vàng tiếng ngọc mà chúng tôi hân hạnh đón nhận từ cõi Hư Linh bấy lâu nay, thật đáng xem là những Chơn truyền quí báo hiếm có, chúng tôi có nên in thành sách xuất bản để phổ biến cho mọi người cùng học được hay không, xin cho biết?

Vong linh ấy đáp:

- Không! Vì chưa đến ngày giờ.

Victor Hugo hỏi tiếp:

- Đến bao giờ? Chúng tôi còn sống đến ngày đó không?

Vong linh đáp:

- Nếu không thấy nơi nầy thì sẽ gặp ở nơi khác. Chừng đến ngày giờ sẽ có lịnh. Hiện tại, có thể phổ biến hạn chế cho những người đã có đức tin.

Những Thánh giáo nhận được từ những cuộc xây bàn của Victor Hugo ở đảo Jersey, sau nầy được ông Gustave Simon in thành sách với nhan đề là "Les Tables tournantes de Jersey chez Victor Hugo".

Sách nầy được tái bản nhiều lần, làm chấn động dư luận nước Pháp và thế giới.

Giáo Sư Charles Richets tại Đại Học đường Sorbonne Paris, sau nhiều năm nghiên cứu Thần Linh Học, đã cho xuất bản quyển sách tựa đề là Traité de Métaphysique (Khái luận về Huyền bí học).

Trong lúc đó, ở nước Anh, nhà bác học William Crookes, trước đây không tin Thần Linh, nhưng sau gần 20 năm nghiên cứu và chứng nghiệm việc thông công với thế giới vô hình, đã viết một cuốn sách dầy trình bày các kết quả nghiên cứu của ông.

Trong một bài thuyết trình tại Đại Hội Thần Linh Học Thế giới họp tại Luân Đôn, ông kết luận một câu khẳng định: "Tôi không nói là những điều tôi đã nghe, những việc tôi đã thấy, có lẽ có được, mà tôi dám nói chắc chắn rằng có hiển nhiên như vậy."

Chính lời nói xác định mạnh mẽ nầy của một nhà bác học nước Anh làm cho nhiều người giựt mình thức tỉnh.

Ở nước Pháp, nhà Thần Linh Học Léon Rivail tức là Allan Kardec, nhờ được học hỏi nhiều nơi các Đấng vô hình, nên đã hệ thống hóa được lý thuyết về Thần Linh Học, để môn Thần Linh Học trở thành một ngành khoa học.

Năm 1853, ông Allan Kardec lập thành Học thuyết Thần Linh Học với hai tác phẩm căn bản là: Le livre des Esprits và Le livre des Médiums, với những bằng chứng thực nghiệm về tâm linh.

Nhờ đó, Thần Linh Học được truyền bá rộng rãi khắp thế giới.

Nhiều cuộc Hội nghị Quốc tế về Thần Linh Học đã được mở ra, gây một phong trào Thần Linh Học sâu rộng.

Sau Allan Kardec thì có Camille Flammaron (1842-1925) tiếp nối, nhưng phong trào Thần Linh Học không được rầm rộ như trước.

Tóm lại, Thần Linh Học phát khởi từ nước Mỹ vào năm 1847, sau đó truyền qua Âu Châu, nhứt là ở hai nước Anh và Pháp, tạo thành một phong trào Thần Linh Học mạnh mẽ và sâu rộng, ảnh hưởng lên toàn thế giới.

Với phong trào Thần Linh Học, Thượng Đế muốn nhắn nhủ với nhơn loại là con người không phải chết là hết, mà mỗi người đều có một linh hồn và linh hồn nầy là chủ nhơn của thể xác. Khi thể xác chết đi, linh hồn xuất ra khỏi thể xác, chuyển qua cõi vô hình và có một đời sống trong thế giới vô hình.

IV. Thần Linh Học với Đạo Cao Đài

Trong lúc Phong trào Thần Linh Học khởi lên rầm rộ và sôi nổi ở khắp các nước Âu Mỹ thì nước Việt Nam đang chịu sự xâm chiếm của đế quốc Pháp, và cuối cùng biến Việt Nam thành thuộc địa của Pháp.

Báo chí và sách vở của Pháp được đưa sang Việt Nam, nhờ đó, phong trào Thần Linh Học (Thần Linh Học) truyền đến Việt Nam.

Đầu thế kỷ 20, trong dân chúng nổi lên các nhóm Xây bàn nói chuyện với các vong linh hay Cầu Cơ thỉnh Tiên xin thuốc chữa bịnh nan y. Nhóm Xây bàn ở Sài Gòn của quí ông: Cao Quỳnh Cư, Phạm Công Tắc, Cao Hoài Sang, được Đấng Thượng Đế và các vị Tiên, Phật giáng dạy thường xuyên, dần dần hình thành một Phong trào Thần Linh Học Việt Nam, gọi là Đạo Cao Đài.

Đạo Cao Đài phát triển rất mạnh và thu hút rất nhiều tín đồ, làm cho nhà cầm quyền Pháp lo ngại ảnh hưởng xấu nền an ninh của thuộc địa Pháp, nên họ ra lịnh đàn áp.

Hai vị Đại diện Đạo Cao Đài tại Paris nước Pháp là: Gabriel Gobron và sau đó là Henry Regnault, vận động các giới tại Pháp binh vực Đạo Cao Đài, nhất là trong các Hội Nghị Thần Linh Học Quốc tế, ông Gabriel Gobron luôn luôn yêu cầu Hội Nghị ủng hộ Đạo Cao Đài và can thiệp với Chánh phủ Pháp cho Đạo Cao Đài được tự do tín ngưỡng và thờ cúng.

Sau đây là vài kết quả thâu được trong các Hội Nghị Thần Linh Học Quốc tế:

1) Hội Nghị Thần Linh Học Quốc tế Barcelone (1934):

Tạp chí Thần Linh Học tháng 10-1934, trang 505 có đăng các nguyện vọng được toàn Hội Nghị chấp thuận:

Phong trào Thần Linh Học thứ 8 là Đạo Cao Đài: Do đề nghị của ông Gabriel Gobron, Tiếp Dẫn Đạo Nhơn tại Pháp của Đạo Cao Đài (hay Thần Linh Học Việt Nam), Hội Nghị Thần Linh Học Quốc tế lần thứ 5 họp tại Barcelone (Tây Ban Nha) từ ngày 1 đến 10-9-1934, yêu cầu Chánh phủ Pháp đặt ra cho tín đồ Cao Đài một qui chế rộng rãi như qui chế áp dụng cho các tín đồ Thiên Chúa giáo hay Phật giáo Việt Nam trong các nước Đông Dương, thể theo lời hứa long trọng của ông Tổng Trưởng Sarraut của Bộ Thuộc địa, vào tháng 3 năm 1933 tại Quốc Hội Pháp.

2)..............

3) Hội Nghị Thần Linh Học Quốc tế Glasgow (1937):

Tờ báo Việt Nam Mới ngày 14-11-1937 đăng tin:

Do đề nghị của ông Gabriel Gobron, Tiếp Dẫn Đạo Nhơn tại Pháp của Đạo Cao Đài hay Thần Linh Học Việt Nam, Hội Nghị Thần Linh Học Quốc tế lần thứ 6 họp tại Glasgow (Anh quốc) từ ngày 3 đến 10-9-1937, đưa ra nguyện vọng: Thần Linh Học Việt Nam trong ba nước Đông Dương nên được hưởng sự tự do tín ngưỡng và thờ cúng như các tín đồ Công giáo và Tin Lành, dầu họ là dân thuộc địa, dân bảo hộ, hay ngoại quốc.

Nguyện vọng đưa ra trong Hội Nghị Thần Linh Học ở Barcelone mở màn cho một thời kỳ rộng rãi hơn đối với các tín đồ của Đạo Cao Đài hay Thần Linh Học Việt Nam.

Thần minh chánh trực

神明正直

Thần: - vị Thần, - Tinh thần, - Thiêng liêng mầu nhiệm, - Tài trí phi thường. Minh: sáng, sáng suốt. Chánh: chơn chánh. Trực: ngay thẳng.

Thần minh chánh trực là các vị Thần sáng suốt chơn chánh.

Kinh Sám Hối: Thần minh chánh trực có đâu tư vì.

Thần Nông

神農

Thần Nông là vị vua vào thời thượng cổ nước Tàu, hiệu là Viêm Đế. Ngài có công tìm ra các giống ngũ cốc rồi dạy dân chúng cày cấy gieo trồng để dùng làm lương thực.

Ngài còn tìm ra các thứ cây thuốc để trị bịnh cho dân.

Do dó, Ngài là vị Tổ của nghề làm ruộng và nghề chế tạo thuốc Đông y. (Xem chi tiết: Tam Hoàng - Ngũ Đế, vần T)

Thần phẩm

神品

A: The rank of Genius.

P: Le rang de Génie.

Thần: - vị Thần, - Tinh thần, - Thiêng liêng mầu nhiệm, - Tài trí phi thường. Phẩm: ngôi thứ, phẩm vị.

Thần phẩm là phẩm vị Thần.

Phẩm vị Thần được chia làm ba bực: Địa Thần, Nhơn Thần và Thiên Thần. Đối phẩm với Chức sắc Cửu Trùng Đài:

· Đạo hữu giữ tròn luật đạo đối phẩm với Địa Thần.

· Chức việc Bàn Trị Sự đối phẩm với Nhơn Thần.

· Lễ Sanh đối phẩm Thiên Thần.

Kinh Ðệ Nhứt cửu: Thoát ba Thần phẩm đứng đầu Tam Thiên.

Thần phục

臣服

A: To submit as a subject.

P: Se soumettre comme sujet.

Thần: Bề tôi của vua. Phục: chịu theo.

Thần phục là chịu theo làm bề tôi.

Thần phương

神方

A: The miraculous remedy.

P: Le remède miraculeux.

Thần: - vị Thần, - Tinh thần, - Thiêng liêng mầu nhiệm, - Tài trí phi thường. Phương: liều thuốc trị bịnh.

Thần phương là thuốc trị bịnh rất hay, rất hiệu nghiệm.

Thần quyền

神權

A: The divine right.

P: Le droit divin.

Thần: - vị Thần, - Tinh thần, - Thiêng liêng mầu nhiệm, - Tài trí phi thường. Quyền: quyền hành.

Thần quyền là quyền hành của chư Thần Thánh hay nói chung là quyền hành của các Đấng thiêng liêng do Thượng Đế ban cho, không ai được quyền xâm phạm.

Thuở xưa, các dân tộc đều tôn trọng Thần quyền, và cho rằng vua là người do Trời sai xuống để cai trị muôn dân, nên gọi vua là Thiên tử: Con Trời.

Thần tài

神財

A: The Genius of fortune.

P: Le Génie de fortune.

Thần: - vị Thần, - Tinh thần, - Thiêng liêng mầu nhiệm, - Tài trí phi thường. Tài: tiền bạc, của cải.

Thần tài là vị Thần cai quản về tiền bạc và của cải.

Theo tín ngưỡng dân gian, Thần tài mang lại tiền bạc hay của cải cho mỗi gia đình, nên mỗi gia đình, nhứt là gia đình mua bán hay kinh doanh đều có bàn thờ Thần tài, đốt nhang nghi ngút để cầu xin Thần tài cho mua may bán đắt, trúng mối lời nhiều, đem lại nhiều tiền bạc sung túc.

Người đời rất quí trọng tiền bạc nên rất quí trọng Thần tài. Những nhà kinh doanh đều có lập bàn thờ Thần tài rất long trọng, đặc biệt bàn thờ Thần tài không được đặt trên cao mà phải đặt ngay trên mặt gạch nền nhà.

Tục thờ Thần tài được người Tàu truyền cho dân ta. Người Tàu sang nước Việt Nam làm nghề buôn bán trở nên giàu có, mỗi nhà người Hoa đều có thờ Thần tài nên người Việt thấy vậy bắt chuớc theo. Nhiều nhà không có thờ phượng Trời Phật chi hết mà lại thờ Thần tài.

Sự tích của Thần tài: có nhiều sự tích nhưng dân gian thường nhắc hai sự tích sau đây:

1. Thần tài là một cô gái tên là: Như Nguyện.

Ngày xưa, có một lái buôn tên là Âu Minh, khi đi thuyền qua hồ Thanh Thảo, được Thủy Thần tặng cho một cô hầu gái tên là Như Nguyện. Âu Minh đưa Như Nguyện về nuôi trong nhà. Sự buôn bán từ ngày đó trở đi càng ngày càng phát đạt, chỉ trong vòng vài năm mà Âu Minh trở thành một nhà giàu có lớn.

Một hôm, vào Tết Nguyên đán, Âu Minh tức giận đánh Như Nguyện làm nó sợ hãi, chui vào đống rác trốn mất.

Kể từ đó, việc buôn bán của Âu Minh bắt đầu thua lỗ sa sút, chẳng bao lâu thì sạt nghiệp, trở nên nghèo khổ.

Người ta cho rằng, Như Nguyện là Thần tài. Lúc Âu Minh nuôi Như Nguyện trong nhà thì Thần tài ủng hộ nên làm ăn phát đạt. Tới khi Như Nguyện bị đánh rồi bỏ đi thì Thần tài không còn chiếu cố Âu Minh nữa nên làm ăn sa sút, thất bại.

Do sự tích nầy, người ta có tục kiêng cử quét rác và hốt rác trong ba ngày Tết, sợ Thần tài không có chỗ ẩn trốn mà đi nơi khác thì việc làm ăn trong năm sẽ bị xui xẻo thất bại.

Cũng do sự tích nầy mà người ta lập bàn thờ Thần tài sát nền đất hay nền gạch, không đặt cao như các bàn thờ khác, và đặt ở góc nhà hay nơi hàng hiên.

Nhưng trong thực tế, người ta thường gọi là Ông Thần tài chớ không ai gọi là Bà Thần tài, nên sự tích Thần tài là cô gái Như Nguyện chưa hẳn là chính xác.

2. Thần tài là ông Triệu Công Minh:

Ông Triệu Công Minh ở đây không phải là Triệu Công Minh trong truyện Phong Thần hay trong truyện Bắc Du Chơn Võ, mà là một người dân ở núi Võ Đang bên Tàu.

Truyện dân gian Trung quốc kể rằng: ở vùng núi Võ Đang có một ông già tên là Triệu Công Minh nhà rất nghèo. Ngày ngày, ông xách giỏ đi khắp nơi xin quần áo cũ để mặc và xin cơm cặn canh thừa để ăn. Nghèo đến thế nhưng ông lão có nuôi một con chó đen già và một con vịt lông vằn không đẻ trứng. Gần đấy có một ông phú hộ, gọi là Tiền Viên Ngoại, tánh rất xa xỉ và bất nhân, cơm ăn không hết thì đem đổ xuống cống, áo mặc cũ rồi thì bỏ vào đống rác. Ông lão nghèo họ Triệu thấy vậy mới lượm gom hết các quần áo cũ đem phân phát cho những người nghèo, hốt các canh thừa cơm cặn ấy về nuôi chó và vịt.

Bỗng một hôm, con vịt đẻ ra 10 quả trứng vàng, còn con chó già thì khạc ra 10 thoi bạc. Từ đó thành lệ, mỗi ngày vịt và chó đều đẻ và khạc ra vàng bạc cho lão Triệu. Lão Triệu trở nên rất giàu có, trong lúc Tiền Viên Ngoại thì càng lúc càng nghèo vì tánh xa xỉ. Một thời gian sau, Tiền Viên Ngoại phải đi ăn xin, khi gặp lại Triệu Công Minh, lão Viên cảm thấy rất xấu hổ. Họ Triệu thông cảm, giúp cho lão Viên một số tiền khá khá đủ làm vốn liếng làm ăn, nhưng Lão Viên quen tánh tiêu xài xa xỉ nên dần dần hết vốn, trở nên nghèo khổ. Lão Viên lại sanh ác tâm, thấy họ Triệu giàu lớn như vầy bèn tính giết Triệu Công Minh để chiếm đoạt tài sản. Lão Viên thừa lúc vắng vẻ, lén đốt nhà của Triệu cháy ra tro, nhưng họ Triệu không chết, con vịt biến thành chim Phụng bay vút lên trời, con chó già biến thành con cọp đen xông ra cắn chết lão Viên, tất cả vàng bạc của Triệu đều hóa thành đá, và Triệu Công Minh biến thành Thần Tài. Dân chúng lập miểu thờ Triệu Công Minh gọi là Thần tài miếu.

Chúng ta không thể xác định được người Việt Nam thờ Thần tài vào lúc nào, bởi vì như trên đã nói, việc thờ Thần tài là do người Việt Nam bắt chước các Hoa kiều, như thế những người Việt Nam thờ Thần tài chắc chắn là những người thường làm ăn buôn bán với các Hoa kiều.

Việc thờ Thần tài trong mỗi gia đình khiến cho người ta sáp nhập Thần tài vào các Thần bản gia như: Thổ địa, Ông Địa, Ông Táo.

Do đó, người Tàu làm ra một tấm bài vị gộp chung các danh hiệu của các vị Thần bản gia để thờ, mà người ta thường gọi là "bài vị Thần tài", và chúng ta thấy bài vị nầy được thờ ở hầu hết trong các tiệm quán, nhà buôn, ở các văn phòng công ty và xí nghiệp.

Bài vị Thần tài được vẽ trên một tấm kiếng, nền sơn đỏ, tất cả đều là chữ Hán màu nhũ vàng, vẽ một cái cổng mà hai trụ có rồng quấn, trên cổng có tấm bảng đề "TỤ BẢO ĐƯỜNG" nghĩa là ngôi nhà có tụ lại những thứ quí báu, phía dưới có vẽ một cái TỤ BẢO BỒN là cái chậu huyền diệu chứa của báu.

Sau đây là một kiểu bài vị Thần tài và các Thần bản gia: disOneRight cdtd-BaiViThanTai.jpg Bài Vị Thần Tài

CHÚ THÍCH: (chữ Hán trên bài vị đọc từ phải qua trái và từ trên xuống dưới)

聚寶堂 : TỤ BẢO ĐƯỜNG: nhà chứa của quí báu.

招財 : Chiêu tài: mời gọi tiền của.

進寶 : Tiến bảo: dâng hiến bảo vật.

金枝初潑葉 : Kim chi sơ phát diệp: Cành vàng bắt đầu trổ lá.

銀樹正開花 : Ngân thụ chánh khai hoa: Cây bạc chánh thức nở hoa.

Hai câu trên là đôi liễn đặt hai bên bài vị, như để chúc tụng. Trong một kiểu bài vị khác, đôi liễn trên được viết là:

Thổ năng sanh bạch ngọc (Đất thường sanh ngọc trắng)

Địa khả xuất hoàng kim (Đất khá xuất vàng ròng).

如意吉祥 : Như ý cát tường: tốt lành như ý muốn.

一帆風順 : Nhứt phàm phong thuận: thuận buồm xuôi gió.

四季平安 : Tứ quí bình an: bốn mùa bình an.

Hai câu chữ lớn ở chính giữa là danh hiệu của các Thần bản gia để thờ phượng:

五方五土龍神 : NGŨ PHƯƠNG NGŨ THỔ LONG THẦN

前後地主財神 : TIỀN HẬU ĐỊA CHỦ TÀI THẦN

■ Ngũ phương Ngũ thổ Long Thần: năm vị Thần trấn năm hướng và năm vị Thần đất đai long mạch sắp đặt theo Ngũ Hành gồm: bốn hướng Đông, Tây, Nam, Bắc, và Trung ương.

● Năm vị Thần Ngũ phương là: Hoàng đế (Trung ương), Bạch đế (hướng Tây), Hắc đế (hướng Bắc), Thanh đế (hướng Đông), Xích đế (hướng Nam).

● Năm vị Ngũ Thổ Long Thần là năm vị Thần long mạch coi về đất đai, bảo hộ cư dân làm ăn sinh sống, gồm:

· Thổ Công, làm chủ nền nhà.

· Thổ Thần, làm chủ khu đất.

· Thổ Địa, cũng gọi là Môn Khấu Thổ Địa Tiếp Dẫn Tài Thần: Thần Thổ Địa trực ở cổng để tiếp dẫn Thần Tài vào nhà.

· Thổ Phủ, bảo hộ các kho hàng.

· Thổ Kỳ, cai quản mặt đất nói chung.

■ Tiền Hậu Địa Chủ Tài Thần: gồm hai vị: Tiền Địa Chủ Tài Thần và Hậu Địa Chủ Tài Thần.

● Tiền Địa Chủ Tài Thần là Thần Tài của chủ đất trước. Thờ vị Thần nầy là có ý báo bổn tư nguyên, tức là báo đáp cái gốc, nhớ đến cái nguồn.

● Hậu Địa Chủ Tài Thần là Thần Tài của chủ đất sau, tức là thờ vị Thần Tài của chủ đất hiện nay. (Theo Huỳnh Ngọc Trảng - Nguyễn Đại Phúc: Thần Tài - Tín ngưỡng và Tranh tượng)

Những cơ sở kinh doanh các ngành nghề đều có thờ Thần Tài. Họ lập bàn thờ Thần tài lớn và trang nghiêm rực rỡ, chưng cúng bông và trái cây thường xuyên, cúng nước mỗi sáng mỗi chiều đều đốt nhang khấn vái để Thần Tài luôn luôn phù hộ cho họ làm ăn phát tài. Trên bàn thờ, ngoài bài vị Thần Tài còn có đặt phía ngoài hai tượng: tượng Ông Địa và tượng Ông Thần Tài.

Đạo Cao Đài không có chủ trương cấm đoán các hình thức tín ngưỡng dân gian như việc thờ cúng Thần Tài, Ông Địa, Ông Táo, Ông Độ Mạng, Bà Mẹ Sanh,... nhưng cũng không khuyến khích các việc ấy, vì các sự thờ cúng trên đều có tánh cách mê tín, vị kỷ, cầu lợi lộc, tiền bạc cá nhân, đi sâu vào sự ràng buộc con người vào vòng vật chất, khó thoát khỏi luân hồi, trái với lẽ đạo là tu để cầu giải thoát, chớ không phải tu để cầu hưởng sự giàu sang danh vọng.

Giáo lý của Đạo Cao Đài cho thấy rõ rằng, chư Thần, Thánh, Tiên, Phật đều là những bậc sáng suốt, công bình, vô tư, không biết ăn hối lộ của vật chất thế gian do người trần dâng cúng. Ai làm lành thì được thưởng, ai làm ác thì bị đọa, theo đúng Luật Nhân Quả là luật công bình thiêng liêng của Trời Đất. Sự giàu có không phải do van xin Thần Thánh, mà là do phước đức của mình tạo ra từ kiếp trước.

Một người nghèo khổ là do kiếp trước gây nhiều việc ác, tạo nhiều nghiệp xấu nặng nề, thì dầu trong kiếp nầy có lạy cầu Thần Thánh đến dập trán chảy máu đầu cũng không thể khá hơn được.

● Thuở xưa, Đức Khổng Tử có dạy rằng:

Nghĩa là:

● Đông Nhạc Đế Quân cũng có nói rằng:

Nghĩa là:

● Kinh Sám Hối cũng có câu:

Thần táng khí hư

神喪氣虛

Thần: - vị Thần, - Tinh thần, - Thiêng liêng mầu nhiệm, - Tài trí phi thường. Táng: mất. Khí: chí khí. Hư: hư hỏng.

Thần táng khí hư là tinh thần mất, chí khí hư hỏng, tức là mất hết tinh thần và chí khí.

Thần thoại

神話

A: Mythology.

P: Mythologie.

Thần: - vị Thần, - Tinh thần, - Thiêng liêng mầu nhiệm, - Tài trí phi thường. Thoại: nói chuyện.

Thần thoại là các câu chuyện Thần Tiên theo đời xưa truyền lại, mà các vị Thần Tiên là những nhơn vật chánh, có nội dung xây dựng con người trở nên tốt đẹp.

Thời tiền sử, người ta dùng truyện Thần thoại để giải thích các hiện tượng tự nhiên và trong đời sống xã hội.

Thần thoại Việt Nam nói về nguồn gốc của dân tộc Việt Nam là con Rồng cháu Tiên, truyện Sơn Tinh Thủy Tinh, Truyện Phù Đổng Thiên Vương, v.v...

Thần thoại Trung hoa như truyện ông Bàn Cổ tạo ra vũ trụ, con người và vạn vật, truyện bà Nữ Oa đội đá vá trời, truyện Hậu Nghệ và Hằng Nga, v.v...

Thần thoại biểu thị những ước muốn của con người trong cuộc đấu tranh chống lại các thế lực mạnh mẽ của thiên nhiên. Thần thoại biểu hiện tri thức chưa phát triển của con người và sự lệ thuộc con người và thiên nhiên. Khi trí thức và tư duy phát triển, thì truyện Thần thoại nhường chỗ cho khoa học và triết học.

Những truyện truyền khẩu trong dân gian là một kho tàng quí giá về truyện Thần thoại của một dân tộc.

Thần thông

神通

A: The supernatural powers.

P: Les pouvoirs surnaturels.

Thần: - vị Thần, - Tinh thần, - Thiêng liêng mầu nhiệm, - Tài trí phi thường. Thông: thông suốt, không chi ngăn nổi.

Thần thông là cái tánh sáng suốt thông đạt khắp cả, biến hóa không lường. Phép Thần thông là những pháp thuật mầu nhiệm do các Đấng Thánh, Tiên, Phật luyện được.

Theo Phật giáo, những vị tu đắc quả Thánh A-La-Hán thì có được sáu phép Thần thông, gọi là Lục thông:

· Thiên nhãn thông: con mắt thấy khắp thế giới.

· Thiên nhĩ thông: lỗ tai nghe được tiếng nói của khắp chúng sanh.

· Tha tâm thông: biết rõ lòng dạ của người khác.

· Túc mạng thông: trí sáng suốt nhớ được các kiếp trước.

· Thần túc thông: chân đi mau lẹ khắp mọi nơi.

· Lậu tận thông: dứt hết phiền não và các sai sót.

Thánh Ngôn Hiệp Tuyển: Thần thông trói chặt Ma Vương quái.

Thần thông nhơn

神通人

A: The lucid race.

P: La race lucide.

Thần: - vị Thần, - Tinh thần, - Thiêng liêng mầu nhiệm, - Tài trí phi thường. Thông: thông suốt. Nhơn: người.

Thần thông nhơn là lớp người có phép Thần thông, biến hóa rất huyền diệu như các bậc Thần Tiên.

Thần thông nhơn là sắc dân tương lai của nhơn loại, là sắc dân nối tiếp các sắc dân hiện nay, sau khi nhơn loại trên địa cầu nầy trải qua một cuộc Tận Thế, số người chết là 90% nhơn loại, chỉ còn 10% nhơn loại sống sót là những người hiền lương đạo đức, gọi là Thần thông nhơn để lập đời Thượng nguơn Thánh đức của Đệ tứ Chuyển.

Đức Phạm Hộ Pháp thuyết đạo nói về sắc dân Thần thông nhơn, chép ra sau đây:

"Rồi đến thế nầy biến cải sắc da đen lên xám, lên xanh, lên đỏ, lên vàng, cuối cùng là da trắng. Đương nhiên là mãn Hạ nguơn Tam chuyển lên Thượng nguơn Tứ chuyển (Premier Cycle du Quatrième Manvantara) vì chuyển tiến nên loài người phải chịu khảo đảo đặng vào trường thi hầu thoát khỏi mặt địa cầu nầy để đến thế giới cao trọng hơn, còn rủi rớt thì ở lại địa cầu nầy mà làm Thần thông nhơn (Race lucide) do hai sắc da vàng và trắng hiệp lại xuất hiện." (Thuyết Ðạo của Ðức Phạm Hộ Pháp.I.51)

"Kiếp số của địa cầu nầy còn vĩnh cửu, chỉ thay đổi hình thể vạn loại mà thôi, nó vẫn còn tăng tiến mãi. Chúng ta đã ngó thấy qua chừng 100 năm trước, văn minh con người không đạt mức hiện tượng như bây giờ. Cơ tấn bộ tinh thần vật chất dữ dội nhứt là trong vòng 50 năm sau. Theo đó mà tính toán coi trong 500 năm nữa, nhơn loại sẽ ra sao?

Phật giáo nói: Qua sắc dân da trắng, tinh thần vi chủ tới sắc dân Thần thông nhơn, qua khỏi Thần thông nhơn thì có sắc dân Chí linh, lúc đó, người là Thần, Thánh, Tiên, Phật tại thế.

Như vậy còn hai sắc dân nữa cho 500 năm sau.

Mỗi sắc dân vi chủ một nguơn niên, kể hai sắc dân nữa chưa xuất hiện, ta cũng kể là 30 000 năm nữa, đời sẽ thay đổi khác hơn. Nhơn vật và địa cầu cứ tăng tiến mãi trên con đường tận thiện tận mỹ, vật xinh người đẹp, vật ngu đến khôn, người khôn đến Chí linh, đến ngày cùng chót là Thần, Thánh, Tiên, Phật xuống ở cõi trần nầy.

Lời của Đức Chí Tôn tiên tri và quyết định hẳn hòi:

(Thuyết Ðạo của Ðức Phạm Hộ Pháp.I.132)

"Bần đạo quả quyết rằng, sẽ còn đại động dữ dội một phen nữa nơi mặt địa cầu nầy. Đặng chi? Đặng giống dân da trắng giao quyền cho giống dân mới là Thần thông nhơn làm chủ, cầm giềng mối toàn mặt địa cầu nầy". (Thuyết Ðạo của Ðức Phạm Hộ Pháp.I.80)

Thần thức

神識

A: The perisprit and soul.

P: Le périsprit et l"âme.

Thần: - vị Thần, - Tinh thần, - Thiêng liêng mầu nhiệm, - Tài trí phi thường. Thức: nhận biết, sự hiểu biết của trí não.

Thần thức là danh từ đặc biệt của Phật giáo, chỉ cái phần vô hình của con người, nó rất linh hoạt, mầu nhiệm, không thể luận bàn cho cùng được.

Theo Phật Học Từ Điển của Đoàn Trung Còn thì:

"Thần thức: phần hồn. Con người đại để có hai phần: phần xác và phần hồn. Bởi phần hồn linh hoạt mầu nhiệm không thế bàn luận xét nét cho cùng nên kêu là Thần thức.

Qui Nguyên Trực Chỉ: Tới chừng Đức Di-Lạc giáng sanh và thành Phật, người ta sống đời tám muôn tuổi (80 000). Mỗi người khi thấy mình sắp thác, bèn đi đến nơi mồ mả mà bỏ thân xác tại đó. Thần thức liền sanh lên cõi Trời, chẳng đọa lạc chốn ác. (Thần thức sanh Thiên, bất đọa ác thú).

Những nhà luyện đạo Duy Thức (Du-già) có thể nhập thiền định mà đưa Thần thức mình đến các cảnh giới. Thần thức cũng kêu là: Thức, tâm thức, hồn, thần hồn."

Trong quyển sách "Đức Phật và Phật pháp" của Narada thuộc Giáo hội Phật giáo Tiểu Thừa Tích Lan thì ông Narada phủ nhận sự hiện hữu của Đấng Thượng Đế và phủ nhận một linh hồn trường cửu của con người, nhưng nhìn nhận con người có một Thần thức, và chính cái Thần thức nầy luân chuyển trong vòng luân hồi, chuyển từ kiếp nầy sang kiếp khác. Xin trích ra sau đây ba đoạn thuộc ba trang 368, 387 và 422:

"Trong toàn bộ Tam Tạng Kinh, tuyệt đối không có đoạn nào đề cập đến sự hiện hữu của một Tạo hóa. Nhiều lần Đức Phật phủ nhận một linh hồn trường cửu (Atta). Ngài tuyệt nhiên không chấp nhận có một Đấng Tạo hóa bất luận dưới hình thức một năng lực hay một chúng sanh.

Mặc dầu Đức Phật không hề đặt một Thần linh siêu nhơn nào lên trên con người, có vài học giả cũng quả quyết rằng Ngài đặc biệt không đề cập đến vấn đề tranh luận quan trọng ấy."

"Ngoài Danh và Sắc, Tâm và vật chất, là hai thành phần cấu tạo chúng sanh, Phật giáo không nhận có một linh hồn vĩnh cửu hay một bản ngã trường tồn mà con người đã thọ lãnh một cách bí ẩn từ một nguồn gốc cũng bí ẩn không kém."

"Tùy thuộc nơi Hành, tức là hành động thiện và bất thiện trong kiếp vừa qua, Thức tái sanh hay Tâm nối liền phát sanh trong kiếp kế. Gọi là Thức tái sanh hay Tâm nối liền vì Thức ấy nối liền kiếp quá khứ với kiếp hiện tại. Chính là Thức đầu tiên trong một kiếp của chúng sanh, trong trường hợp người đó là Thức đầu tiên khi được thọ thai.

Hiểu chính xác, Thức trong Thập nhị Nhơn Duyên là 19 loại Tâm hay Thức tái sanh, được trình bày rõ ràng trong Vi Diệu Pháp. Tất cả 32 tâm quả thọ hưởng trong đời sống vừa qua cũng nằm trong danh từ ấy.

Bào thai trong bụng mẹ được cấu tạo do sự phối hợp của Thức tái sanh với tinh trùng và minh châu của cha mẹ. Trong cái Thức ấy có ngủ ngầm tất cả những cảm giác đã thọ, những đặc tánh và những khuynh hướng riêng biệt trong dòng đời đã qua của một cá nhơn.

Thức tái sanh được coi là tinh khiết vì không bắt nguồn từ tham sân si, cũng không phát xuất từ không tham, không sân, không si."

Tóm lại, nếu chúng ta không cố chấp trên từ ngữ, chúng ta đều thấy rằng: mỗi một người nơi cõi trần đều có hai phần:

· Phần hữu hình là phần hình hài thể xác bằng vật chất, thấy được rõ ràng.

· Phần vô hình là phần tinh thần điều khiển thể xác. Nhờ phần vô hình mà con người được khôn ngoan sáng suốt hiểu biết.

Cái phần vô hình nầy được các tôn giáo gọi bằng nhiều từ ngữ khác nhau, nhưng chung qui chỉ là một mà thôi: Phật giáo gọi là Thần thức, đạo Bà La Môn gọi là Atma, Thiên Chúa giáo gọi là Âme, Nho giáo gọi là Tâm, là Thần minh.....

Thật ra thì sự hiểu biết của các Đấng Giáo chủ thời Nhứt Kỳ và Nhị Kỳ Phổ Độ, tuy rất rộng lớn nhưng vẫn chưa phải là tuyệt đối, tức là vẫn còn giới hạn, nên các Ngài chỉ giải thích các hiện tượng hữu hình và vô hình theo sự thấy biết giới hạn của các Ngài. Tại sao? bởi vì chúng ta đã biết: Người thì không thể biết việc của Thần, Thần không thể biết việc của Thánh, Thánh không thể biết việc của Tiên, Tiên không thể biết việc của Phật, và Phật không thể biết việc của Thượng Đế.

Phật chưa phải là Thượng Đế nên sự hiểu biết của Phật không thể bằng Thượng Đế. Phật chỉ mới là bậc chánh giác chớ chưa phải là toàn giác. Chỉ có Đấng Thượng Đế mới toàn năng, toàn tri, toàn giác.

Ngày nay, thời Ðại Ðạo Tam Kỳ Phổ Ðộ, Đấng Thượng Đế giáng trần mở đạo cứu vớt nhơn sanh, Thượng Đế dạy cho chúng ta biết rõ phần vô hình của con người ấy là gì, để tín đồ của các tôn giáo đừng cố chấp trong cái hiểu biết phiến diện mà sanh ra chia rẽ.

Cái phần vô hình mà chúng ta gọi đó có hai yếu tố:

· Chơn linh là một điểm Linh quang do Thượng Đế chiết ra từ khối Đại Linh quang của Ngài ban cho mỗi người để làm linh hồn tạo ra sự sống và gìn giữ sự sống ấy.

· Chơn thần là xác thân thiêng liêng do Đức Phật Mẫu tạo ra, ôm trọn điểm Linh quang để thành một người nơi cõi thiêng liêng vô hình.

Do đó, một người nơi cõi thiêng liêng có hai phần: Chơn linh và Chơn thần. Khi người ấy đầu kiếp xuống cõi trần thì Chơn linh và Chơn thần nhập vào xác thân của hài nhi khi vừa lọt ra khỏi lòng mẹ, và trở thành một người nơi cõi trần.

Do đó, một con người nơi cõi trần có ba phần: Chơn linh, Chơn thần, và thể xác phàm. Khi con người phàm chết tức là thể xác phàm chết thì Chơn linh và Chơn thần xuất ra khỏi xác phàm, bay trở về cõi thiêng liêng.

Phần vô hình mà Phật giáo gọi là THẦN THỨC đó chính là chơn linh và chơn thần: THẦN là chơn linh, còn THỨC là chơn thần vì sự hiểu biết của con người là của Chơn thần.

Cái gì đi đầu thai? Thần Thức đi đầu thai, tức là Chơn linh và Chơn thần đi đầu thai. Không thể tách rời Thần và Thức, cũng như không thể tách rời Chơn linh và Chơn thần. (Xem chi tiết nơi các chữ: Chơn linh, Chơn thần, Nhân sinh quan).

Thần trí

神智

A: The mind.

P: L"esprit.

Thần: - vị Thần, - Tinh thần, - Thiêng liêng mầu nhiệm, - Tài trí phi thường. Trí: sự hiểu biết của trí não.

Thần trí là tinh thần và trí não.

Thuyết Ðạo của Ðức Phạm Hộ Pháp: Bần đạo dùng phép hồi quang phản chiếu đem thần trí ra ngoài thể xác đặng quan sát lại mình....

Thần tượng

神像

A: The idol.

P: L"idole.

Thần: - vị Thần, - Tinh thần, - Thiêng liêng mầu nhiệm, - Tài trí phi thường. Tượng: pho tượng.

■ Thần tượng là pho tượng Thần.

■ Thần tượng là chỉ một nhân vật tiếng tăm có đầy đủ phẩm chất cao quí, được nhiều người tôn sùng và yêu mến.

Thần văn Thánh võ

神文聖武

A: The Literary Genius and Military Saint.

P: Le Génie littéraire et Le Saint militaire.

Thần: - vị Thần, - Tinh thần, - Thiêng liêng mầu nhiệm, - Tài trí phi thường. Văn: văn chương. Thánh: bực Thánh. Võ: võ nghệ, binh pháp. Thần văn là văn chương tài giỏi như Thần. Thánh võ là võ nghệ binh pháp tài giỏi như Thánh.

Thần văn Thánh võ là văn võ song toàn, tài giỏi như Thần Thánh.

Thần vong xỉ hàn

脣亡齒寒

A: When the lips are gone, the teeth are cold.

P: Si les lèvres manquaient, les dents auraient froid.

Thần: cái môi. Vong: mất. Xỉ: răng. Hàn: lạnh.

Thần vong xỉ hàn là môi mất thì răng lạnh, thường nói: môi hở răng lạnh, ý nói: phải nhờ cậy lẫn nhau, vì môi mất thì răng lạnh, răng mất thì môi móm vào.

Thần xỉ tương ỷ: môi và răng nương dựa vào nhau, tức là phải cùng nương dựa vào nhau mà tồn tại. (Ỷ là dựa, cậy nhờ)

THẬN

THẬN: 慎 Cẩn thận, gìn giữ không sơ sót.

Thí dụ: Thận ngôn, Thận trọng.

Thận ngôn

慎言

A: To wath one"s speech.

P: Surveiller sa parole.

Thận: Cẩn thận, gìn giữ không sơ sót. Ngôn: lời nói.

Thận ngôn là gìn giữ cẩn thận lời nói (Cẩn ngôn).

Thận tắc bất bại

慎則不敗

Thận: Cẩn thận, gìn giữ không sơ sót. Tắc: thì. Bất: không. Bại: thất bại.

Thận tắc bất bại là cẩn thận thì không thất bại.

Thận trọng

慎重

A: Prudent.

P: Prudent.

Thận: Cẩn thận, gìn giữ không sơ sót. Trọng: nặng.

Thận trọng là cẩn thận vì quan trọng.

Thánh Ngôn Hiệp Tuyển: Các con ví biết Đạo là quí thì phải ân cần thận trọng.

THẬP

1. THẬP: 十 Mười, hoàn toàn.

Thí dụ: Thập ác, Thập điện, Thập toàn.

2. THẬP: 什 Nhiều thứ lộn xộn.

Thí dụ: Thập cẩm, Thập vật.

3. THẬP: 拾 Lượm lặt.

Thí dụ: Thập di, Thập kim.

Thập ác - Lục hình

十惡 - 六形

A: The ten culpable acts - The six senses.

P: Les actes coupables - Les six sens.

Thập: Mười, hoàn toàn. Ác: tội ác. Lục: sáu. Hình: hình thức.

Thập ác là mười tội ác do con người gây ra, tức là do Thân, Khẩu, Ý của con người gây ra.

Lục hình là sáu hình thức: bên ngoài gọi là Lục trần, bên trong gọi là Lục căn.

I. Thập ác: do Thân, Khẩu, Ý gây ra.

· Thân (thân thể) gây ra 3 tội ác:

1. Sát sanh: giết hại sanh vật.

2. Du đạo: trộm cướp.

3. Tà dâm: lấy vợ hay chồng người.

· Khẩu (miệng) gây ra 4 tội ác:

4. Vọng ngữ: nói láo.

5. Ỷ ngữ: nói nhơ nhớp, tục tĩu.

6. Lưỡng thiệt: hai lưỡi, nói đâm thọc.

7. Ác khẩu: nói điều ác độc.

· Ý (tư tưởng) gây ra 3 tội ác:

8. Tham: tham lam.

9. Sân: giận hờn.

10. Si: mê muội, tà kiến

Tổng cộng, Thân Khẩu Ý gây ra 10 tội ác, gọi là Thập ác. Nếu phạm vào 10 tội ác nầy thì gọi là Hành thập ác. Còn nếu tránh được 10 điều ác trên thì gọi là Hành thập thiện, nghĩa là làm 10 điều lành.

Đó là giải thích Thập ác theo Phật giáo.

Đối với luật pháp của Triều đình thời xưa, cũng có qui định Thập ác, kể ra như sau đây:

Khi con người còn sống thì còn Thân Khẩu Ý mới có thể gây ra Thập ác. Khi con người chết thì Thân Khẩu Ý tiêu tan theo thể xác, đâu còn gì để gây ra Thập ác được nữa.

II. Lục hình: sáu hình thức.

Sáu hình thức bên ngoài là của cõi trần nên gọi là Lục trần, sáu hình thức bên trong là của con người nên gọi Lục căn.

Lục trần là: Sắc, Thinh, Hương, Vị, Xúc, Pháp.

Lục căn là: Nhãn, Nhĩ, Tỹ, Thiệt, Thân, Ý.

Khi con người còn sống thì còn Lục căn; Lục căn bị Lục trần cám dỗ mới sanh ra Lục dục; Lục dục xui khiến con người làm nhiều điều quấy quá. Khi con người chết rồi, Lục căn tiêu mất theo thể xác, Lục trần hết đối tượng để cám dỗ, thì đâu còn gì để gây ra tội lỗi nơi cõi trần nầy.

Thập cẩm

什錦

A: Miscellaneous.

P: Mélangé.

Thập: Nhiều thứ lộn xộn. Cẩm: gấm.

Thập cẩm là nhiều thứ lộn xộn pha trộn vào nhau.

Thập di bổ khuyết

拾遺補缺

Thập: Lượm lặt. Di: bỏ sót. Bổ: thêm vào. Khuyết: thiếu. Thập di: Lượm lặt những cái bỏ sót.

Lộ bất thập di: ngoài đường không lượm của rơi.

Bổ di: bù vào chỗ bỏ sót.

Bổ khuyết: thêm vào chổ thiếu cho đầy đủ.

Thập di bổ khuyết là lượm lặt những cái bỏ sót để thêm vào những chỗ thiếu cho được đầy đủ hơn.

Đây là nói về công việc của người làm sách khảo cứu.

Thập Điện Diêm Vương - Thập điện Từ Vương

十殿簷王 - 十殿慈王

A: The ten Kings of Hell.

P: Les dix rois de l"Enfer.

Thập: Mười, hoàn toàn. Điện: cung điện, đền vua. Diêm Vương: vị vua cai quản một cửa Địa ngục. Từ Vương: vị vua nhơn từ, có lòng thương xót chúng sanh.

Thập Điện Diêm Vương, cũng được gọi là Thập Điện Từ Vương, là 10 vị vua cai quản 10 cửa Địa ngục, dưới quyền của Đức Địa Tạng Vương Bồ Tát.

Mười vị vua ấy có nhiệm vụ và quyền hành riêng biệt, được nói rõ trong Từ Ân Ngọc Lịch Minh Kinh, gọi vắn tắt là Kinh Ngọc Lịch, in kèm trong cuốn Hồi Dương Nhơn Quả.

Trong quyển Kinh Sám Hối của Minh Lý Đạo (Tam Tông Miếu) có vẽ hình Thập Điện căn cứ theo Kinh Sám Hối của các Đấng ban cho.

Thập Điện Diêm Vương hay Thập Điện Từ Vương gồm 10 vị vua có phận sự kể ra sau đây: (Viết tắt: ĐN: Địa Ngục)

1. Nhứt Điện: Tần Quảng Vương cầm sổ sống chết.

2. Nhị Điện: Sở Giang Vương coi Đẳng Hoạt Địa Ngục.

3. Tam Điện: Tống Đế Vương coi Hắc Thằng Đại Địa Ngục.

4. Tứ Điện: Ngũ Quan Vương coi Chúng Hiệp Đại Địa Ngục.

5. Ngũ Điện: Diêm La Vương coi Khiếu Hoán Địa Ngục.

6. Lục Điện: Biện Thành Vương coi Đại Khiếu Hoán Địa Ngục.

7. Thất Điện: Thái Sơn Vương coi Nhiệt Não Địa Ngục.

8. Bát Điện: Bình Đẳng Vương coi Đại Nhiệt Não Địa Ngục.

9. Cửu Điện: Đô Thị Vương coi A-Tỳ Địa Ngục.

10. Thập Điện: Chuyển Luân Vương cho đi đầu thai.

(Xem thêm chi tiết nơi chữ: Địa Ngục, vần Đ)

Thánh Ngôn Hiệp Tuyển: "Lại nữa, Hiệp Thiên Đài là nơi của Giáo Tông đến thông công cùng Tam thập lục Thiên, Tam thiên Thế giới, Lục thập bát Địa cầu, Thập Điện Diêm cung, mà cầu siêu cho cả nhơn loại."

Tóm lại, Thập Điện Diêm Vương và 10 cõi Địa Ngục như vừa trình bày trên là theo Kinh Ngọc Lịch từ thời nhà Thanh bên Tàu truyền lại và Kinh Sám Hối của Minh Lý Đạo do các Đấng thiêng liêng giáng cơ ban cho vào năm 1925. Các kinh nầy đều có mục đích khuyến thiện, khuyên con người ráng lo làm lành, tránh làm điều hung dữ, làm lành thì được ban thưởng, làm dữ thì bị trừng phạt.

Nhưng các kinh nầy đều cho trước năm Bính Dần (1926), tức là còn thuộc thời Nhị Kỳ Phổ Độ.

Đến năm Bính Dần, Đức Chí Tôn khai Ðại Ðạo Tam Kỳ Phổ Ðộ, thì năm Bính Dần là kỷ nguyên của Ðại Ðạo Tam Kỳ Phổ Ðộ. Như vậy từ năm Bính Dần (1926) trở về sau thì thuộc Tam Kỳ Phổ Độ.

Khi Đức Chí Tôn mở Ðại Ðạo Tam Kỳ Phổ Ðộ thì Đức Chí Tôn cũng Đại khai Ân xá cho toàn cả vạn linh và chúng sanh, dầu nguyên nhân, hóa nhân hay quỉ nhân, nếu biết lập công quả dày dạn trong một kiếp tu thì đủ thành đạo. Đức Chí Tôn lại còn cho đóng cửa Địa ngục, rộng mở cửa Trời:

· Đóng Địa ngục để ân xá tất cả các hồn tội lỗi khỏi bị hành hình, cho đi đầu thai trả quả và lo tu hành.

· Mở rộng cửa Trời để đón rước những người có đầy đủ công đức trở về được Đức Chí Tôn ban thưởng các ngôi vị Thần, Thánh, Tiên, Phật.

Do đó, trong thời Ðại Ðạo Tam Kỳ Phổ Ðộ, không còn có Địa ngục nữa.

Tuy hưởng được nhiều hồng ân của Đức Chí Tôn như thế, nhưng các chơn hồn vẫn tiếp tục sa đọa hằng hà, tội tình chồng chất, nên Đức Chí Tôn phải lập ra một cõi đặc biệt gọi là cõi Âm Quang, để đưa các chơn hồn tội lỗi đến đó học đạo cho biết thiện ác nhân quả, để thức tỉnh mà lo tu hành.

Nơi cõi Âm Quang có Đức Địa Tạng Vương Bồ Tát giáo hóa các nam tội hồn và Thất Nương Diêu Trì Cung giáo hóa các nữ tội hồn. Các chơn hồn thức tỉnh sau khi được giáo hóa, biết ăn năn chừa lỗi, thì được đưa đi đầu kiếp để trả cho xong Nhơn quả và lo tu hành, cho kịp kỳ Hội Long Hoa sắp tới.

Thập hình của Đức Lý Giáo Tông

十刑

A: The ten punishments of the Spitual Pope.

P: Les dix punitions du Pape Spirituel.

Thập: Mười, hoàn toàn. Hình: hình phạt.

Thập hình của Đức Lý Giáo Tông là 10 hình phạt do Đức Lý Giáo Tông đặt ra để định án răn phạt các Chức sắc và tín đồ của Đạo Cao Đài khi vi phạm luật pháp của Đạo.

Theo Đạo Luật năm Mậu Dần (1938), chương thứ tư về Tòa Đạo qui định:

LUẬT: Những vị nào phạm luật pháp thì chiếu theo Thập hình của Đức Lý Giáo Tông mà định tội.

Kẻ phạm phải chịu dưới hai quyền luật:

1. Luật: là Tân Luật và Luật Hội Thánh.

2. Pháp: là Pháp Chánh Truyền và Đạo Nghị Định.

Thập hình của Đức Lý Giáo Tông được Hội Thánh ban hành ngay sau khi Đức Lý Giáo Tông và Đức Phạm Hộ Pháp ký và ban hành 6 Đạo Nghị Định đầu tiên vào ngày 15-10-Canh Ngọ (dl 4-12-1930).

Trong Thập hình của Đức Lý Giáo Tông, tội nặng nhứt thì bị trục xuất ra khỏi đạo, còn tội nhẹ nhứt thì theo hầu người đức hạnh của Hội Thánh định đặng cầu học đạo.

Thập hình của Đức Lý Giáo Tông phân làm hai phần: - Phần phạm pháp gồm 5 hình và - Phần phạm luật gồm 10 hình.

Sau đây, xin chép lại Thập Hình của Đức Lý Giáo Tông:

PHẠM PHÁP

Đệ nhứt hình:

1. Không tuân Pháp Chánh Truyền và Đạo Nghị Định.

2. Phản loạn chơn truyền.

3. Chia phe phân phái và lập Tả đạo Bàng môn.

Những vị nào phạm các điều trên đây thì khép vào tội thứ nhứt trong Thập hình của Đức Lý Giáo Tông, nghĩa là: Trục xuất.

Đệ nhị hình:

Chư Chức sắc Thiên phong không tùng mạng lịnh của Hội Thánh:

1. Thuyên bổ không đi.

2. Không trọn phế đời hành đạo.

3. Bỏ bê phận sự.

Những vị nào phạm các điều trên đây thì bị khép vào tội thứ hai trong Thập hình của Đức Lý Giáo Tông, nghĩa là: Giáng cấp tới tín đồ hay là buộc hành đạo ngoại quốc, trừ ra các xứ lân bang Nam quốc như Ai Lao, Tần quốc.

Đệ tam hình:

1. Làm nhơ danh Đạo.

2. Mượn danh Đạo tạo danh Đời.

3. Lợi dụng danh Đạo làm điều bất chánh.

Những vị nào phạm các khoản trên đây thì bị khép vào tội thứ ba trong Thập hình của Đức Lý Giáo Tông, nghĩa là: Giáng cấp từ đương quyền xuống tới 2 hay là 1 cấp.

Đệ tứ hình:

1. Lấn quyền, giành quyền.

2. Phạm thượng.

3. Tự chuyên sửa cải chơn truyền.

Những vị nào phạm các khoản trên đây thì bị khép vào tội thứ tư trong Thập hình của Đức Lý Giáo Tông, nghĩa là: Ngưng quyền từ 3 năm tới 5 năm.

Đệ ngũ hình:

1. Mê hoặc chúng sanh.

2. Cám dỗ.

Những vị nào phạm các khoản trên đây thì bị khép vào tội thứ năm trong Thập hình của Đức Lý Giáo Tông, nghĩa là: Ngưng quyền từ 1 tới 3 năm và phạt vào Tịnh Thất.

PHẠM LUẬT

Đệ nhứt hình:

1. Không tuân Tân Luật và các luật lệ Hội Thánh.

2. Công kích Hội Thánh.

3. Nghịch mạng.

Những vị nào phạm các khoản trên đây thì bị khép vào tội thứ nhứt trong Thập hình của Đức Lý Giáo Tông, nghĩa là: Trục xuất.

Đệ nhị hình:

1. Tư thông.

2. Dấy loạn chúng sanh.

Những vị nào phạm các khoản trên đây thì bị khép vào tội thứ nhì trong Thập hình của Đức Lý Giáo Tông, nghĩa là: Giáng cấp tới tín đồ hay là buộc hành đạo ngoại quốc, trừ ra các xứ lân bang Nam quốc như Ai Lao, Tần quốc.

Đệ tam hình:

1. Tham lạm tài chánh.

3. Giả mạo văn từ.

Những vị nào phạm các khoản trên đây thì bị khép vào tội thứ ba trong Thập hình của Đức Lý Giáo Tông, nghĩa là: Giáng cấp từ phẩm đương quyền xuống tới 2 hay là 1 cấp.

Đệ tứ hình:

1. Khi lịnh Hội Thánh.

2. Lập quyền riêng.

Những vị nào phạm các khoản trên đây thì bị khép vào tội thứ tư trong Thập hình của Đức Lý Giáo Tông, nghĩa là: Ngưng quyền từ 3 năm đến 5 năm.

Đệ ngũ hình:

Phạm Ngũ giới cấm.

Những vị nào phạm vào luật nầy thì bị khép vào tội thứ năm trong Thập hình của Đức Lý Giáo Tông, nghĩa là: Ngưng quyền từ 1 năm tới 5 năm.

Đệ lục hình:

Cường ngạnh.

Những vị nào phạm vào luật nầy thì bị khép vào tội thứ sáu trong Thập hình của Đức Lý Giáo Tông, nghĩa là: Phạt vào Tịnh Thất từ 1 tháng tới 1 năm, mà còn hành chánh như thường.

Đệ thất hình:

Phạm Tứ đại điều qui.

Những vị nào phạm vào luật nầy thì bị khép vào tội thứ bảy trong Thập hình của Đức Lý Giáo Tông, nghĩa là: Thuyên bổ đi nơi khác chỗ của mình đương hành đạo.

Đệ bát hình:

1. Bê trễ phận sự.

2. Biếng nhác.

Những vị nào phạm các khoản trên đây thì bị khép vào tội thứ tám trong Thập hình của Đức Lý Giáo Tông, nghĩa là: Phải về Tòa Thánh đặng gần Giáo Tông và Hộ Pháp cầu học Đạo.

Đệ cửu hình:

1. Ganh ghét.

2. Hung bạo.

3. Đố kỵ.

4. Xu phụ.

Những vị nào phạm các khoản trên đây thì bị khép vào tội thứ chín trong Thập hình của Đức Lý Giáo Tông, nghĩa là: Phải ăn năn sám hối, thọ tội cùng chúng sanh.

Đệ thập hình:

Phạm Thế luật.

1. Những vị nào phạm vào luật nầy thì bị khép vào tội thứ mười trong Thập hình của Đức Lý Giáo Tông, nghĩa là: Hầu kẻ đức hạnh của Hội Thánh định đặng cầu học Đạo.

2. Những vị nào đã bị luật ngoài đời trừng trị, tùy theo tội hình nặng nhẹ, Tòa Đạo sẽ chiếu theo Thập hình mà trừng trị thêm nữa.

3. Những vị đã phạm tội mất phẩm vị Thiêng phong của mình, phải có luật ân xá của Quyền Vạn Linh và Quyền Chí Tôn mới đặng, nhưng bốn cơ quan toàn thể Chánh trị đạo còn phương tế độ là minh tra công nghiệp, khi những vị ấy đã biết ăn năn, lập nên công nghiệp phi thường, toàn công chúng hoan nghinh và Tòa Đạo minh tra đủ lẽ, thì đặng phép phục sự với một Chức sắc Thiên phong nào của kẻ phạm lựa chọn, hầu phục quyền đoái công chuộc tội thì mới đặng cầu xin phục chức.

Thập kim bất muội

拾金不昧

Thập: Lượm lặt. Kim: vàng. Bất: không. Muội: che giấu.

Thập kim bất muội là lượm được vàng mà không che giấu, vì không có lòng tham, muốn cho người mất vàng biết mà đến nhận trở lại.

Thập loại chúng sanh

十類眾生

A: Ten kinds of abandoned souls.

P: Dix sortes des âmes abandonnés.

Thập: Mười, hoàn toàn. Loại: loài. Chúng sanh: ở đây ý nói những hạng người chết mà linh hồn không nơi nượng tựa, không được cúng tế. Những linh hồn của các hạng người chết nầy thường được gọi là: Cô hồn.

Thập loại chúng sanh là chỉ chung các hạng người chết mà linh hồn không được siêu thăng, không được thân nhân cúng tế, trở thành những cô hồn, không nơi nương tựa, vất vưởng theo gió mây hay theo rừng núi sông hồ.

Văn hào Nguyễn Du có viết một bài gọi là: Văn Tế Thập loại chúng sanh, để cầu cúng các cô hồn trong dịp rằm tháng 7 âm lịch hằng năm.

Bài Văn tế nầy gồm 184 câu thơ song thất lục bát, xin chép ra sau đây đọan đầu:

Thật ra, không phải chỉ có 10 loại cô hồn, mà có rất nhiều loại tùy theo cách chết, nhưng đại khái có thể kể ra:

· Chết vì trận bại thương vong.

· Chết vì tai nạn xe cộ giữa đường.

· Chết trong lúc đi buôn bán phương xa.

· Chết do tự tử: thắt cổ, nhảy xuống sông....

· Chết do bị chìm tàu, chìm đò.

· Chết cháy.

· Chết do bị rắn cắn hay bị cọp vồ.

· Chết trong tù.

· Ăn mày chết dọc đường.

· Đãng tử hay kỹ nữ chết phương xa. v.v....

Tấm Phan (Phướn) trong Lễ Tế Điện và Cầu Siêu Hội tại Khách đình nhân dịp ba Rằm lớn: Thượng nguơn, Trung nguơn và Hạ nguơn hằng năm đều có thỉnh Thập loại Cô hồn đến đàn nội hưởng lễ cúng tế và cầu siêu. Trên tấm Phan viết:

"ĐẠI ĐẠO TAM KỲ PHỔ ĐỘ
Thất thập.... niên
Tam Giáo qui nguyên, Ngũ Chi phục nhứt.
Thiên vận... niên,... ngoạt, thập lục nhựt, ngọ thời,
Thiên ân xá tội, Hội Thánh thiết Lễ Tế Điện và Cầu Siêu Hội.
Cẩn thỉnh:
Đẳng đẳng chư vong linh nam nữ quá vãng sanh bất phùng thời,
Chư chiến sĩ trận vong, hoặc
Sĩ, Nông, Công, Thương vô can tử nạn, cập
Thập loại Cô hồn yểu tử,
Cấp cấp đáo lai Khách Đình đàn nội,
Thọ hưởng hồng ân, đồng đăng bỉ ngạn."

Thập mục sở thị, thập thủ sở chỉ

十目所視,十手所指

Thập: Mười, hoàn toàn. Mục: mắt. Sở: cái ấy. Thị: thấy, nhìn. Thủ: tay. Chỉ: ngón tay, chỉ điểm.

Thập mục sở thị, thập thủ sở chỉ là: mười mắt nhìn vào, mười tay chỉ vào. Ý nói: việc rất rõ ràng, mọi người đều thấy và biết, không thể chối cải được.